In het kader van Europalia was Indonesië aan de beurt om in de kijker te staan. De tentoonstelling kwam tot stand aan de hand van archeologische en ethnografische schatten, hedendaagse creaties en archiefbeelden uit alle hoeken van de archipel samen met het Nationaal Museum in Jakarta.
Onze gidsen belichtten tijdens de rondleiding de rijke diversiteit, kracht en poëzie in de verering van voorouders en wezen ons op het belang van tradities en rituelen in de hedendaagse samenleving.
Indonesië, officieel de Republiek Indonesië, is een land gelegen in Zuidoost-Azië en Oceanië. Het land bestaat uit een archipel van 14.572 eilanden en is daarmee 's werelds grootste eilandenstaat. (op de kaart in lichtgeel aangeduid)
Deze eilanden strekken zich uit over maar liefst 5 000 kilometer van oost naar west.
Er zijn ongeveer 255 miljoen inwoners, 300 etnische groepen en meer dan 700 talen. Dat zegt al iets over de diversiteit van het land en de culturen waaruit het bestaat.
Al deze culturen hebben een gemene deler, namelijk het belang dat ze hechten aan de voorouders.
Van Sumatra tot Papoea, over Java, Borneo, Sulawesi, de Kleine Soenda-eilanden en de Molukken: voorouders speelden en spelen vaak nog een vooraanstaande rol in Indonesië.
De voorouders, die biologisch of mythisch kunnen zijn, zijn nauw verbonden met het verleden, het heden en de toekomst.
Ze vervullen daarbij drie cruciale functies:
1) een directe link tussen de Indonesiërs en hun verleden waardoor de levenden hun plaats in de stamboom kunnen krijgen en hun status en sociale positie bepalen.
2) de voorouders garanderen het evenwicht in de samenleving en verzekeren door hun steun en bescherming een harmonieus heden
3) ze zijn een bron van vruchtbaarheid en zorgen voor de toekomst en het voortbestaan van de volkeren en hun culturen.
De uitwisselingen met andere culturen en religies hebben in de loop van de millennia grote invloed uitgeoefend op de kunsten, op de identiteitsbeleving en op de manier waarop de Indonesiërs naar eigen land kijken.
De meeste culturen van de archipel hebben hun roots in de Austronesische cultuur, die nomadenvolkeren meer dan 5 000 jaar geleden uit Taiwan meebrachten. Verder zien we ook de invloed van de schitterende Dong Son-cultuur van het noorden van Vietnam, bekend om hun meesterlijke bronzen artefacten.
Vaak ligt de handel aan de basis van deze uitwisselingen. In de 5 de eeuw introduceerden Indiase kooplui, monniken en heen en weer reizende studenten het boeddhisme en hindoeïsme op Sumatra en Java.
Het is ook de handel die de eerste bezoekers uit China en het Midden-Oosten (vanaf de 7 de eeuw) meebracht. Via het Midden-Oosten kwam de islam naar Indonesië, die vanaf de 13 de eeuw op Java en Sumatra een enorme bloei kende. Nog later kwamen de Portugese kolonisten, gevolgd door de Nederlanders, op zoek naar kostbare specerijen. Zij legden respectievelijk het katholicisme en het protestantisme op.
Al deze culturen gaven vorm aan de relatie van de Indonesiërs met hun voorouders.
In de tentoonstelling wordt een uitgebreid luik aan de verbazingwekkende dodenrituelen gewijd. Ze bestaan vaak uit verschillende fasen en meerjarige cycli die een overledene toelaten om voorouder te worden.
De achtergeblevenen sparen kosten noch moeite om hem of haar naar de bovenwereld te begeleiden en zo ook het evenwicht en de harmonie in de gemeenschap te bewaren.
Een ladder is het communicatiemiddel tussen de wereld der levenden en die van de doden, voorouders en goddelijkheden. Levenden klimmen naar boven om gebeden te offeren en omgekeerd laat deze ladder de doden toe om neer te dalen en in contact te komen met de levenden
Graftombe
adu höro uit Zuid-Nias op Sumatra,
beeld opgesteld in het huis van een opperhoofd, soms ook op de akkers geplaatst ter promoting van de vruchtbaarheid
Kris en schede (pedok) heeft een gegolfde kling (lemmet) waar mystieke krachten aan worden toegeschreven. De kris wordt dikwijls gedragen als teken van gezag of waardigheid.
Kris op de rug: vredelievende houding, in de zij: strijdlustige houding
'bisj'-paalvan de Asmat-stam op Papoea De Asmat waren tot in de 19de eeuw koppensnellers. Op hun beelden werden de gesnelde schedels afgebeeld, vaak in de buurt van de gigantisch grote geslachtsdelen van de sculptuur. De Asmat zagen er geen graten in. Ze wilden gewoon de vruchtbaarheid promoten.
Deze zwartselbak heeft de vorm van een buffel. In Zuid-Sumatra is het vijlen en zwartmaken van tanden een zeer belangrijke sociaal ritueel. Het geeft aan dat de persoon de huwbare leeftijd heeft bereikt. Het zwartsel wordt gemaakt van verbrande takken. Het zwartsel wordt verzameld in een metalen bak. Aan het begin van de 20ste eeuw is er een einde gekomen aan het vijlen van tanden.
De serene schoonheid van dit Prajnaparamita beeld stelt volgens sommigen Ken Dedes, de moeder van Anoesapati voor.
Anoesapati (regeerde van 1227 tot 1248) was de tweede koning van Singhasari, een koninkrijk op Java.
'tau-tau'-gedenkbeelden uit Zuid-Sulawesi.
De rituelen bij de dood waren bij de Indonesische volkeren erg belangrijk. De ziel van een overledene kon enkel de wereld van de voorouders bereiken als de rituelen op de gepaste manier werden uitgevoerd. De tau-tau werden geplaatst voor een graf in een rotswand. Ze traden op als tussenpersonen tussen de nabestaanden en het gestorven familielid.De rituelen bij de dood waren bij de Indonesische volkeren erg belangrijk. De ziel van een overledene kon enkel de wereld van de voorouders bereiken als de rituelen op de gepaste manier werden uitgevoerd. Op de expo zijn daarvan heel mooie en poëtische voorbeelden te zien zoals de 'tau-tau'-gedenkbeelden uit Zuid-Sulawesi. Ze lijken net echt. De tau-tau werden geplaatst voor een graf in een rotswand. Ze traden op als tussenpersonen tussen de nabestaanden en het gestorven familielid.
ikat
Ikat: Een techniek waarmee men textiel van motieven voorziet door, voorafgaand aan het weven de garens te verven waarbij delen van de garens samen worden gebonden of bedekt worden met een waterafstotende stof (zoals was) zodat kleurstof zich op die plaatsen niet kan hechten. De techniek is mogelijk duizenden jaren geleden in China ontstaan. In Nederland is het procedé bekend onder de naam Ikat die in het Javaans "binden" betekent.
Men snijdt de garens op lengte en bindt ze in strengen samen. Precies afgemeten delen van een streng bindt men af en bedekt men met een vloeistofafstotend materiaal dat de verf en/of de beits (een mengsel waardoor kleurstof zich aan een vezel kan hechten) niet doorlaat. Men gebruikt daarbij een washoudende of vettige substantie. Als na het verfbad de garens droog zijn en het vloeistofafstotende materiaal is verwijderd, bindt men de strengen op andere plaatsen af en dompelt men ze in een verfbad met een andere kleur. Als dit proces meerdere keren is herhaald en de kleuren met grote nauwkeurigheid op de juiste plaatsen zijn aangebracht tekent zich bij het weven het beoogde dessin af.
Indonesisch filmfestival vanaf 9-01 (opening in Bozar) tot 23-01-2018 in Vendôme (Brussel)
Een retrospectief festival van de Indonesische film van de voorbije twintig jaar, met niet minder dan 51 films en 10 genodigden.
De films die in dit Indonesische hedendaagse filmfestival getoond worden, gaan over verschillende
politieke, economische en sociale mijlpalen nadat de reformistische beweging president Suharto in
1998 ten val bracht. Ongeveer een decennium vóór deze belangrijke periode bevond de Indonesische
film zich in een vacuüm waarin slechts een handvol films geproduceerd werd. Met andere woorden,
de Indonesiërs zagen tien jaar lang geen geprojecteerde beelden van zichzelf op groot scherm.
