De voorbije twee dagen heb ik mijn persoonlijke mening gegeven over het nieuwe Vlaamse frequentieplan. De reacties logen er niet om. Radioland is niet tevreden. Veel potentiële luisteraars zijn geschrokken. Onrust, vertwijfeling, boosheid, zijn de sleutelwoorden. Dat is steeds een gevolg van een dubbele oorzaak. De overheid biedt niet de juiste mogelijkheden en het bestaande aanbod voldoet niet.
De minister van Media, Sven Gatz, heeft een poging gedaan om daar iets aan te doen. Vernieuwing? Ja. Verandering? Ja. Verbetering? Tja Wat hij er zelf van vindt en wat hij precies heeft gedaan, dat las je misschien al elders. Voor de volledigheid zet ik het bericht dat hij de wijde wereld instuurde ook nog maar even op de paginas.
Zo heb je alles dicht bij elkaar staan en kan je in detail zelf bekijken wat de diverse nieuwe licentiehouders in hun dossiers moesten beloven/waarmaken/doen. Hou het bij en evalueer over een jaar zelf wat er van is gerealiseerd.
Ook vandaag stem ik nog even af op de middengolf. Ik ben ermee opgegroeid, dat zal dus voor een deel mijn liefde voor deze 'radioweg' verklaren. En ik ben zeker niet alleen. Fiets maar even rond op FaceBook en je vindt tal van groepen die iets met deze omroepband te maken hebben.
Er is uiteraard het nadeel van de mindere geluidskwaliteit, helemaal juist, maar het grote voordeel van de AM is het grotere ontvangstgebied. Waar je FM-signaal niet over de horizon geraakt, heeft de middengolf daar nauwelijks moeite mee.
Ik maak een voorbeeld wat dit zou kunnen betekenen in Vlaanderen. Daarbij borduur ik inderdaad nog even verder op het feit dat in Nederland AM-frequenties wél ter beschikking worden gesteld van wie daar interesse in heeft, terwijl in het laagste der Lage Landen dat nog steeds onbespreekbaar is.
We nemen, het is uiteraard een hypothetisch voorbeeld, Ingelmunster als radiosite waar we een zender van (slechts) 100 Watt neerpoten. Kijk dan eens op onderstaand kaartje welk ontvangstgebied je bestrijkt. Eentje van liefst 16.800 km². Te horen tot in Brussel. Ga dr maar aan staan met een FM-zender.
Uiteraard zal de ontvangst er zwaar gestoord zijn. Tegenwoordig moeten elektrische apparaten niet meer voldoen aan een stevige ontstoringsnorm, er is de invloed van computers, van andere draadloze data en er rijden trams. Klopt als een bel, maar de theorie is mooi. Dromen is ook heel mooi.
En daarmee moeten we het doen. Voorlopig nog. Want misschien wordt iemand op de juiste plaats in Brussel alsnog wakker? Of we kunnen zelf een handje helpen. Kijk, dat lijkt me wel wat om te doen tijdens een koud weekend. Krijg je het warm van.
Als notoir stripliefhebber lag ik aan de basis van de vele prachtige tekeningen, illustraties en karikaturen die de gedrukte tijdschriften Baffle en RadioVisie sierden. Er was zelfs een vaste figuur die in iedere editie opdook, Piet Peuk. Ik het m bedacht voor het blad Beatwave, een uitgave van de Free Radio Organisation. Het magazine was evenwel geen lang leven beschoren.
Toen we met de Vereniging voor Vrije Radio, van gestencilde uitgaves naar offset druk konden overschakelen, zag ik de kans schoon om meneer Peuk te reanimeren. Er was intussen een veel betere tekenaar opgestaan in onze rangen, Joey nam het figuurtje van me over. Het dook overal op. In titelbalken, als verbinding tussen twee artikelen (lees: om een blanco gat op te vullen) of gewoon daar waar we hem nodig hadden om de layout op te krikken. Noem hem onze eigen versie van Guust Flater.
Ik wilde ook graag een echte strip in ons blad hebben. De kans diende zich aan toen onze Franse collegas van Offshore Echoes de avonturen van Radio Caroline verstripten. Een huzarenstukje van François Lhotte. Hun tekstballonnen waren uiteraard in het Frans, het was iedere keer een hele klus om daar een Nederlandse versie van te maken. Eerst moest een erg goede fotokopie genomen worden van de originele pagina. De ruimte voor de nieuwe teksten werd daarna zorgvuldig opgemeten, blanco papiertjes werden op de juiste maat geknipt, met een uiterst fijne stift bracht ik daarop de nieuwe Nederlandstalige tekst aan, waarna het papiertje over de originele tekst kon worden geplakt.
Eén keer slechts, ik had er meer willen hebben, plaatsten we een eigen stripje. (RadioVisie 23 van 24 december 1979). Gebaseerd op een origineel idee van de Nederlandse tekenaar/kunstenaar Dick Matena, lieten we daarin zien hoe het er achter de schermen van een commercieel radiostation aan toe ging. Joey leefde zich als nooit tevoren uit. Ik had gehoopt dat we vertrokken waren voor een hele reeks avonturen, maar een nijpend tijdsgebrek van onze tekenaar besliste daar helaas anders over. Op deze Joeydag laten we dit eenmalig avontuur van Piet Peuk alsnog los op de wijde wereld. Geniet ervan!
* Het opnieuw zien van dit stripje deed me terugdenken aan de Amerikaanse oervader van de moderne dj, Alan Freed. De man raakte betrokken bij diverse omkoopschandalen. Hij liet zich betalen voor het draaien van bepaalde platen. In Amerika is dit fenomeen bekend als payola. Over Freed zijn diverse films gemaakt. Ik haalde gisterenavond nog eens 'American Hot Wax' uit mijn collectie. Tot wat dat weer leidde lees je in een eerder stukje op deze blog.
Eén ding valt mij en anderen heel hard op in een interview dat Newsmonkey had met de Minister van Media Sven Gatz, daar waar hij zegt dat het hem 'verbaast dat mensen veel geld willen betalen voor een smartphone, maar geen vijftien (15!) euro voor een DAB+-ontvanger'. (Laatste hoofdstukje van deze reportage)
Los van het feit dat ik niet direct een winkel ken waar ze voor die prijs een degelijke DAB+-ontvanger verkopen, blijf nog het feit dat we meestal maar één smartphone hebben, maar wel meerdere radiotoestellen. Ik heb er zelfs eentje in mijn auto...
Om het interview bij Newsmonkey te lezen, klik op onderstaande link.
De dramatiek inzake de nieuwe radiolicenties in Vlaanderen krijgt binnen afzienbare tijd een vervolg. Als de wind goed zit, er niet teveel regen valt en het niet glad is op de weg worden de laureaten van een lokale zendvergunning binnen straks (rekbaar begrip) bekend gemaakt. Daar waar in bepaalde regios meer dan één kandidaat was, moest ook een radiojury van de Vlaamse overheid dossiers beoordelen. Op hun namen is het nog heel even wachten.
Omdat je misschien niet echt uit het blote hoofd weet, wààr er wèlke FM-frequenties te verhapstukken waren, maak ik nog eens een linkje naar Belgisch Staatsblad editie 55520 van 09 mei 2017. Als je het archaïsch taalgebruik even terzijde laat, kan je er precies lezen hoe één en ander technisch en praktisch in elkaar zit. Voor heel Vlaanderen, in iedere regio, iedere sector. Uiteindelijk draait het enkel om plaatsnamen en frequenties. En die zijn wel vrij duidelijk.
Heb je soms ook het gevoel dat je geheugen een soort domino-effect heeft? Ik verklaar me nader. Ook vandaag werd ik wakker weer gemaakt door het nieuwsbulletin van Radio 1. Sofie Vander Donckt was de nieuwslezer met dienst. Naar haar luister ik altijd extra goed, want Sofie werkte in 2004 voor RadioVisie.
Ze zat in haar laatste jaar op Erasmus Brussel en vond dat ze bij ons nog wat extra werkervaring kon opdoen. De studente ontpopte zich algauw tot een prima interviewster. Oerdegelijke voorbereiding, de juiste vragen en een zeer goed taalgebruik. RadioVisie als visitekaartje? Het hielp, want algauw kon ze bij de nieuwsdienst van 4FM aan de slag, daarna kwam ze terecht bij de VRT.
Mensen waarmee je prettig hebt samengewerkt, die volg je altijd op een andere manier. Bart de Raes (MNM) en Mathieu Deblauwe (VBRO), zijn andere voorbeelden. Tenminste wat RadioVisie betreft. Uit het Gemini-tijdperk zijn er nog veel meer meer; Stefaan Six (Focus/WTV), Diederik Decraene (productiehuis Brandy) en Ingnace Crombé (BV tout court). Om ook enkel dit drietal te vermelden.
Maar ik wijk af. Ik had het over een domino-effect. Toen ik Sofie het nieuws hoorde lezen, dacht ik als vanzelf aan Topradio en aan Bruno Heyndrickx. Niet onlogisch dat die namen snel opdoken, want ze waren de voorbije dagen nauwelijks uit de actualiteit te branden. In het voorjaar van 2004 trok ik met Sofie naar Gent, naar de thuisbasis van Topradio om zowel Bruno als zijn compagnon Youri Beaumont te interviewen.
Het leek me niet onaardig om nog eens naar dat gesprek te luisteren. Hoe beoordeelde Bruno, toch alweer dertien jaar geleden, het Topradio van toen? En hoe zag hij de toekomst? Let vooral op wat hij zegt over netwerken.
Interview: Sofie Vander Donckt - Productie: FCP Media
Ik zeg nooit nee tegen aan goeie film. Af en toe maak ik daar tijd voor. Als de prent dan ook nog eens radio én muziek als thema heeft, dan moet alles daarvoor wijken. Zo ook gisteren. Ik koos voor 'American Hot Wax' (uit 1978). Een prent die draait rond de Amerikaanse oervader aller deejays, Alan Freed. Tijd om kennis te maken met de man die de rock-n'n-roll op de radio introduceerde en daarmee het medium definitief zou wijzigen.
Alan Freed, geboren op 21 december 1933 in Salem (Ohio), start na een mislukte muzikale loopbaan, zijn radiocarrière in 1942 bij WKST in New Castle (Pennsylvania). Het jaar daarna wordt hij sportverslaggever voor WKBN in Youngstown (Ohio). In 1945 komt hij terecht bij WAKR in Akron (Ohio) en etaleert hij voor het eerst zijn grote interesse voor jazz en populaire muziek.
Maar pas in september 1954, als hij een baan krijgt bij WINS radio in New York, wordt hij nationaal bekend. Freed waagt het om R&B, traditioneel gezien als 'zwarte' muziek te spelen op dit 'blanke' radiostation. De populariteit van WINS en de presentator stijgen zienderogen. Hij is verantwoordelijk voor de ontdekking van artiesten als Bo Diddley, La Vern Baker en Jackie Wilson. Zij maken allen muziek waarvoor hij de term 'rock and roll' bedenkt.
Freed speelt enkele filmrollen en in 1957 krijgt hij bij ABC zijn eigen televisieprogramma. Hij trekt het hele land door met een live show die hij heel toepasselijk 'The Rock -n- Roll Show' doopt. Hij wordt een jet set figuur, nog voor het begrip is uitgevonden. Hij frequenteert in de hoogste kringen en gaat om met de verkeerde mensen. Hij wordt beste maatjes met een maffia-baas en wanneer de vriendschap bekoelt, wordt hij in november 1959 beschuldigd van het draaien van platen tegen betaling. Een begrip dat in de VS 'payola' wordt genoemd en iets dat er ten strengste verboden is. Hij ontkent, maar wordt toch ontslagen bij WINS en ABC.
Daarna is 'The King of Rock and Roll' nooit meer dezelfde. Hij heeft nog enkele banen als deejay onder ander bij KDAY in Los Angelos (van dezelfde eigenaar als WINS) en WQAM in Miami, waar hij schuldig pleit naar aanleiding van... commerciële omkoping. Het gaat van kwaad naar erger en Freed slaagt er niet in een come back te maken. Verslaafd aan alcohol sterft hij op 20 januari 1965, amper eenendertig jaar jong.
* Wie van een goede radiofilm houdt moet zeker eens gaan kijken bij mijn persoonlijke filmvoorkeuren op mijn FaceBook-pagina. Je klikt op Info en scrollt dan naar beneden. Je vindt er heel veel films met radio, djs en/of muziek als thema.
Februari 1977. Na tweeënhalf jaar Baffle en Vereniging voor Vrije Radio (VVVR) besloten Frans Schuurbiers en ikzelf om een volgende stap te zetten. Er waren 25 edities van ons blad verschenen, we hadden het uitgeven intussen aardig onder de knie. Van fotokopieën, al over gestencilde nummers tot offset druk. We hadden een behoorlijke weg afgelegd. Van enkele tientallen exemplaren naar ruim 4000 abonnees. Het was hard gegaan.
Met de VVVR zaten we in een alternatieve hoek, die van de zeezenders en de landpiraten, we wilden ons aanbod uitbreiden. Uiteindelijk draait het ook in de radiowereld vooral om de mensen die de programmas maken. Onze aversie voor landelijke omroepmonopolies was er niet minder om geworden, maar dat kon je de presentatoren, de producers en de technici bezwaarlijk kwalijk nemen. Niet zij verdienden het om scheef aangekeken te worden, wel de politici die verantwoordelijk waren voor een rampzalig radiolandschap. Begin '77 trokken we stekker uit de vereniging om ons te herbronnen.
Tijdens een korte werkvakantie in Geluwe, bedachten we het concept van een nieuw magazine. We zouden over alle vormen van radio gaan schrijven, waarbij vooral de mensen centraal stonden. Het vinden van een nieuwe naam voor het tijdschrift verliep minder makkelijk. Uiteindelijk werden we het eens over RadioVisie. In iedere uitgave zouden we voldoende paginas voorbehouden voor een centraal interview. In editie 1 praatten we Ad Roland, toen aan de slag bij Hilversum 3. Maar zie, de link naar de zeezenders was toch niet ver weg. Ad had immers ook voor Radio Mi Amigo gewerkt onder de naam Ad Petersen.
Omdat we voor zowel een Nederlands als een Vlaams publiek wekten, wisselden we de babbels af. Joost den Draaijer, Zaki, Vincent van Engelen, Peter Vandam, Peter Koelewijn En zo kwam het dat redacteur Antonino Condina en ikzelf, in maart 1979 binnenstapten bij BRT 2 Omroep West-Vlaanderen, aan het Kortrijkse Conservatoriumplein om Jo met de Banjo (Jo Declercq) te interviewen.
Hij presenteerde er op zaterdag de Vlaamse Top 10 en op zondagnamiddag het programma Westpoint. Jo was populair, niet in het minst omdat hij eerder deel had uitgemaakt van de beruchte popsectie van BRT 1 (van producer Jan Schoukens), waar hij in een team zat met Mike Verdrengh, Zaki, Daniël Thielemans, Erik Dillens en de Nederlanders Krijn Torringa en Felix Meurders. We zijn inmiddels een halve eeuw verder, maar ik denk nog steeds met ontzag en weemoed terug aan die periode.
Het werd een leuk gesprek, Jo was een perfecte gastheer en bij de BRT legden ze ons geen strobreed in de weg. Het aureool van piratenblad hadden we na zestien nummers van RadioVisie van ons afgeschud. Missie geslaagd. Maar wat mij behalve het interview steeds is bijgebleven is de manier waarop Jo zijn programma moest inblikken.
Hij werkte inderdaad niet live, maar reed doordeweeks van Leuven waar hij woonde, naar Kortrijk om alles op te nemen. Vreemd. Om kostenbesparend te werken, zou het logisch geweest zijn dat hij zijn shows opnam in Brussel waar BRT2 diverse studios had in het omroepgebouw aan de Reyerslaan. Maar dat mocht niet. De diverse regionale omroepen waren immers compleet onafhankelijk entiteiten en deden ieder hun ding. Dat was zo overeengekomen met de vakbonden. Die hadden trouwens nog veel mee vingers in de pap.
Het zondagse Westpoint duurde anderhalf uur. Jo zat in de spreekcel, aan de andere kant van het glas bevond zich het technische gedeelte van de studio, waar twee technici alles in goede banen leidden. Er werd gewerkt met Studer-recorders die een snelheid ontwikkelden van 76 centimeter per seconde. Ondanks de grote van de spoelen (zonder bovendeksel), kon maar 45 minuten opgenomen worden. Halfweg de opname werd dus even gepauzeerd, waarna men aan deel 2 begon. Tot zover lijkt als vrij logisch. Maar dat was het eigenlijk niet.
Op zondag moesten dus twee tapes de ether in. Als na 45 minuten deel één van het Westpoint ten einde liep, moest de tweede tape naadloos aansluiten. Zo moeilijk kon dat niet zijn, gewoon een kwestie van timen en op de juiste knop te drukken. Iedere medewerker van de omroep die zich op zondagnamiddag in gebouw bevond kon dat doen, desnoods met de ogen dicht, doen. Maar dat was buiten de waard, in dit geval de vakbond gerekend.
Tijdens de complete duur van Westpoint waren twee studiotechnici aanwezig. Eentje van iedere grote vakbond. Dat was zo overeengekomen in de CAO. Veel meer dan samen wachten op de bandenwissel hoefden ze eigenlijk niet te doen. Alleen wij keken daar vreemd van op. We kwamen uit een wereld waar radio selfsupporting was, waar op de kleintjes werd gelet, waar efficiënte voorrang had op vakbondsregels. Jo, die niet in vaste dienst was bij de BRT, dacht er ook het zijne van. Als losse medewerker kon hij zich een eigen mening permitteren.
We noteerden dan ook het volgende: Het hele systeem van de BRT is verouderd. Er zijn een heleboel banen die in dit verouderde radiosysteem niet goed opgevangen worden. Daarom zijn de mensen die het werk doen bij de BRT uitgerekend losse medewerkers. Dat zijn de werkbijtjes, terwijl een heleboel andere jobs nog dateren uit het vroegere radiobestel, wat eigenlijk niet meer kan. Efficiënt wordt er dus bij de BRT niet gewerkt. En met veel te veel mensen, wat dan wel de consequentie heeft dat er doelloos met poen wordt gesmeten.
Op radiovlak lopen we tussen de twintig en de vijftig jaar achter. We zouden een tussenformule moeten hebben van het Amerikaanse en het Nederlandse systeem. Nu zitten we met de situatie dat er bij de BRT totaal geen programmering is. Het zijn allemaal verouderde structuren. Er is geen controle op, er is geen concurrentie, ze doen maar wat. Het is een oud instituut dat uitgegroeid is tot een doolhof. Het is toch grote onzin dat er zon duizend mensen werken in zon klein land als het onze. En we hebben alles dubbel, één keer voor de Vlamingen, één keer voor de Walen.
Dat kost een ontzaglijk pak poen, zonder dat daar ook maar iemand verantwoordelijk voor is. Dan vraag ik me toch af wat er gebeurt? Maar het is allemaal politiek. Alle partijen zijn goed vertegenwoordigd en de koek is dus mooi verdeeld. Erover zwijgen en maar aanrommelen! Er gebeurt ook niks nieuws bij de BRT. Er komen weinig jonge mensen aan bod. Hier waait een trage, luie wind. Een revolutie moet je bij de BRT nooit verwachten...
* Het complete interview met Jo Declercq verscheen in RadioVisie 17 van 23 april 1979.
Een paar dagen geleden vroeg ik me nog af waarom er in Vlaanderen geen AM-piraten zijn, terwijl die in Nederland welig tieren. Ik trek de lijn nog even door. Waarom zijn er in Vlaanderen geen vergunde zenders op de middengolf nadat de openbare omroep die had verlaten? Omdat het niet voorzien is in de wet. Waarom niet? Geen idee. Ze weten het ook niet de #Vlaamse Regulator voor de Media (VRM).
Nochtans is er belangstelling voor die omroepband. Om maar één voorbeeld te noemen; de groep achter Mi Amigo 40 probeert al enkele jaren een tijdelijke vergunning te krijgen voor een zomers evenement. Maar ze botsten telkens weer op een stevig njet. Rijk zou de overheid er niet van worden, maar de beschikbare frequenties zouden toch vergund kunnen worden? Heel tijdelijk of voor een langere periode. Het is onduidelijk of er (veel) kandidaten zijn, maar als je de mogelijkheid niet ter beschikking stelt, dan weet je het zeker niet.
De koopmansgeest is Nederland is duidelijk sterker. Want daar verhuren ze hun AM-frequenties wel. En er is belangstelling voor. Bij Agentschap Telecom zijn de afgelopen dagen 52 aanvragen binnengekomen voor een vergunning voor nieuwe middengolffrequenties. Sinds 31 augustus zijn er vier beschikbaar gesteld voor uitzendingen met laagvermogen. Het gaat om de 675, 1224, 1332 en 1584 kHz. De zenders kunnen in grote delen van het land worden ingezet met vermogens die variëren van 1 tot 100 Watt.
De frequentie 675 kHz was tot 1 september eigendom van Radio Maria. Het katholieke station heeft evenwel besloten de vergunning in te leveren. De programma's blijven wel nog te beluisteren via DAB+ en internet. Op de frequenties 1224, 1332 en 1584 kHz waren tot 1 september de uitzendingen te horen van Radio Paradijs. De vergunningen, in het bezit van Quality RTV B.V., werden door het Ministerie van Economische Zaken niet verlengd. Radio Paradijs is momenteel ook te horen via internet.
Inmiddels zijn ook al de eerste vergunningen uitgegeven op de nieuwe frequenties. Eén voor de 675 kHz, één voor de 1224 kHz, twee voor 1332 kHz en één voor 1584 kHz. De 675 kHz is vergund aan Broadcastparts B.V. te Emmeloord. De 1332 kHz is uitgegeven in Emst (Radio De Witte Bizon) en Creil. De 1224 kHz in Neede (United AM). Antenne Domstad gaat uitzenden via 1584 kHz in Utrecht. Alle frequenties kunnen meerdere keren worden vergund zolang de afstand tussen de zendlocaties zestig kilometer is.
Hoe ouder je wordt, hoe sneller de tijd gaat. Ik hoor het mijn ouders, grootouders, ooms en tantes nog zeggen. Ik dacht er toen het mijne van. Iedere dag heeft 24 uur, hoe oud of jong je ook bent. Toch? Mijn familie was en is gezegend met gezond boerenverstand. Dat blijkt maar weer nu ik zelf de senioren-leefijd heb bereikt. Ze hadden gelijk, de tijd gaat sneller. Zo percipiëren mijn leeftijdsgenoten en ikzelf de uren, dagen, weken, maanden en jaren.
Met die wetenschap in het achterhoofd, wordt het een kwestie van anticiperen. Gaan ze sneller de uren, dan moet je er meer in een dag proppen. Moeilijker is het niet. En wat dat betreft, ik ben gelukkig gezegend met het feit dat ik een kortslaper ben. Geef me zes uur en ik kan er weer tegenaan. Minder mag ook. Af en toe. De radiowekker begint er dan ook steevast aan om 06:00 uur. Tegelijk met de eerste live programmas van Radio 1 (VRT). Meestal ben ik zelfs al wakker zodat ik het eerste verse nieuwsbulletin dan ook makkelijk verteer. Wat volgt is één van mijn favoriete programmas De Ochtend. Tenminste, doordeweeks.
Op zaterdag en zondag slapen ze een uurtje langer bij de VRT. En omdat ik geen fan ben van nonstop muziekradio (als er niet gepraat wordt dan is het geen radio), kies ik tijdens de weekends vaak voor BNR Nieuwsradio of Streaming Soundtracks (SST). Een Amerikaanse nonstop webradio met muziek uit films, tv-series en games. Ik weet, maar ook bij mij bevestigt de uitzondering de regel. SST is het enige station waarvan ik de nonstop muziekstroom wel kan smaken! Ik ben een filmfan en ik hou van instrumentale muziek. Combineer beiden en dan kom je vaak uit bij soundtracks. Vorige zondag was de keuze weer eens gevallen op SST. Nauwelijks een kwartier ver kwam How the West was won voorbij. Mijn dag kon niet meer stuk.
Een stuk filmmuziek met een flinke link naar de zeezenders. Het nummer werd gecomponeerd door levende legende Ennio Morricone voor de gelijknamige epische western uit 1962. In 1976 werd deze compositie onlosmakelijk verbonden met offshore radio. Zij het in de versie van Geoff Love. Een Britse musicus, arrangeur en componist die vooral succesvol was met zijn eigen versies van easy listening muziek en filmthemas. Toen de Vereniging voor Vrije Radio (VVVR) in 1976 een tweede reeks documentaire uitzendingen over zeezenders mocht produceren voor Radio Mi Amigo, moesten we een nieuwe tune kiezen. Zo ging dat toen.
Voor deze reeks, De geschiedenis van de zeezenders opteerden we voor How the West was won, van de hand van de Engelse orkestleider. Zijn versie was krachtig, stak boordevol dramatiek en ethos. Wat de sfeer van de odyssee van de radiopiraten extra in de verf zette. Liefst 34 afleveringen van een half uur werden uitgezonden waarbij steevast de stem van presentator Pierre Deseyn het programma inleidde op het voortstuwende geluid van deze filmtune. Dat nummer in de ochtendlijke uren horen was meer dan voldoende om mijn zondag fluitend te beginnen. Nog meer genietend van ieder uur. Edoch, ook deze dag vloog weer voorbij.
Met de hulp van mijn vaste hulpjes Theo van Halsema en Dirk Desmet, heb ik de laatste aflevering (nummer 34 van 29 augustus 1976) van deze unieke reeks op YouTube gezet. Naast tachtig jingles van alle zeezenders is er een hoofdrol weggelegd voor de bewuste tune. Aan het einde van het programma hoor je een montage die perfect weergeeft wat we toen dachten van overheid, publieke omroepen en andere machthebbers. Niet enkel hoor- maar ook voelbaar. Kippenvel. Voor mij toch.
- Overstijgt dit de grenzen van het fatsoen? Of niet?
Zullen we een eufemisme bovenhalen? Het lijkt er op dat de sfeer rond het verdwijnen van Topradio van de FM-band een aantal mensen in het verkeerde keelgat is geschoten. Niet in het minst de eigenaars van het netwerk zelf, die zopas beslisten om naar de Raad van State te stappen. Een regulier verweer. Daar dienen de verschillende juridische stadia in België immers voor.
Op de sociale media, de eigentijdse 'fulmineer-kanalen' van de modale burger, annex Topluisteraar, gaat het er anders aan toe. Er is de succesvolle petitie om de Minister van Media alsnog van gedacht te doen veranderen, en er zijn scheldtirades waarbij woorden gebruikt worden die ik niet wens te herhalen. Vaak anoniem, maar vaak ook niet. Sommigen schromen er zich niet voor om hun gedacht voor de camera volop te ventileren. Dat ik daarbij af en toe het woordenboek moet bovenhalen om de hedendaagse bijvoeglijke naamwoorden te begrijpen, zegt veel. Ik pik er enkel de FaceBook-pagina van Scotty Bob uit. Ga maar es kijken. Maar er zijn er meer van.
Zelf krijg ik tal van reacties toegestuurd. Het is daarbij niet mijn bedoeling om als doorgeefluik te fungeren. Wie iets te vertellen geeft, kan dat tegenwoordig helemaal zelf doen. De middelen daartoe zijn legio. Eén uitzondering wil ik daarbij wel maken. Omdat deze affiche me doet denken aan wat Staatssecretaris Theo Francken onlangs overkwam. De Waalse Ecolo-jongeren hesen de politicus in een Nazi-soldatenuniform omwille van zijn immigratiebeleid en de aanpak van de Soedanese vluchtelingen die in Brussel zijn gestrand. Waarna een rechterlijke klacht van de Staatssecretaris volgde.
Dit heeft raakvlakken. Ik worstel zelf met de vraag of dit nog binnen de grenzen valt? Moet dit kunnen? Ik twijfel. Ik laat het beeld graag zien omdat dit mogelijk een debat opent.
Wie regelmatig op deze blog halt houdt, weet dat we regelmatig stilstaan bij het oeuvre van Joël Delcroix, in middens van RadioVisie beter bekend onder zijn pseudoniem Joey. Voor een groot deel hielp hij mee de layout bepalen van het maandelijkse magazine. Hij illustreerde rubrieken, tekende cartoons, maakte karikaturen, zette fotos om in de meest zwierige stijlen.
Lezers van het blad kennen zijn werk, genoten ervan en konden er vaak om lachen. Want dat was de bedoeling; de tijdschriftjes opfleuren, de mensen een glimlach op het gelaat toveren, alles zoveel mogelijk relativeren. Waar dat kon. Weinigen in radioland hebben Joey echter gekend, hem ontmoet of gesproken. In de stijl van de betere artiesten bleef hij graag op de achtergrond. De wetenschap dat hij anderen blij maakte was voor hem de hoogste eer. Eenmaal zijn werk gepubliceerd was hij content. Op naar de volgende uitgave.
Met dank aan zijn partner Chris, kan ik je eindelijk de man achter al dat fraais laten zien. Joey - Joël Delcroix, zoals je hem waarschijnlijk niet kende. Postuum. Helaas, maar toch ben ik trots dat je deze bijzondere figuur nog kan 'ontmoeten'.
Op de steeds weer boeiende FaceBook-pagina van Norbert Van Slambrouck stond gisteren een foto van Ann Christy in het gezelschap van generatiegenoot Ignace Baert. Als vanzelf moest ik terugdenken aan de periode dat Vlaanderens beste zangeres ooit een programma presenteerde bij Radio Gemini. Het jaar was 1981, tijdens onze periode in Moeskroen. Zonder twijfel de mooiste uit de geschiedenis van deze vrije radio. Neergestreken in de kelders van VANO, sinds 8 november 1980, beleefden we er een unieke tijd.
Er waren geen problemen meer met de overheid en we konden in alle rust werken aan de uitbouw van de programmering. Dat was vooral mijn taak. Uit de toevloed aan sollicitaties probeerde ik een evenwichtig aanbod uit te bouwen. Mensen als Jan Steen (Jean-Pierre Pylyser), Gi Van Aalst (Guy Devos), Zeger Hendriks (Zeger Lanneau), Mike Davies (Fabian Croes), Ignace Blokker (Ignace Crombé) en Fredo Van Poort (Fredo Gevaert), om enkel zij te noemen, debuteerden er en zouden uitgroeien tot vaste waarden in het medialandschap.
Qua apparatuur draaide het station op een Rhode & Schwartz-zender, terwijl we in de studio gebruik konden maken van materiaal dat ons o.a. ter beschikking was gesteld door het Kuurnse bedrijf Artec (Carad). Ambachtelijk gemaakt en oerdegelijk. Ondanks de bewezen degelijkheid zou het allemaal vervangen worden toen we verhuisden naar Kortrijk. Begin 1982 hadden we de verzekering gekregen dat ons ook in Kortrijk geen problemen met de overheid meer te wachten stonden. Daarom keken we uit naar een nieuwe stek, dichter bij huis. Uiteindelijk was het steeds de bedoeling geweest om lokale radio te gaan maken in de Guldensporenstad.
Dankzij de bemiddeling van programmamaker Sammy Parker (Ronny Denijs), vonden we onderdak in de Kortrijkse Hallen (nu Xpo) vanaf 17 april 1982. Directeur Yvon Vanden Abeele zag een radiostation als de ultieme PR voor deze evenementenhal en hun organisaties. We kregen er een plaats in een overbodig geworden gebouwtje bovenop de wandelgalerij. Een toplocatie, eentje met uitstraling, een onderkomen waar de klasse van afdroop. Bijgevolg moest het oog ook wat hebben, dus besliste de toenmalige beheerraad om fors te investeren in een gloednieuwe studio met de beste apparatuur. Uiteraard had de keuze voor dat topmateriaal veel, zo niet alles te maken met de leden van die toenmalige beheerraad. Onder hen heel wat mensen die technisch erg beslagen waren.
Omdat het een hele forse investering betrof werd de mannen die de originele VZW Gemini vanaf de start hadden gevormd, gevraagd om een stap opzij te zetten en het dagelijks bestuur te gaan doen. Uiteindelijk wilden de mensen die centen in het project pompten een vorm van zekerheid hebben om hun investering te beschermen. Donald Ryckaert (John van Meenen), Staf de VI (Stefaan Six) en Geert Vandijk (Geert Rapoye) zetten een stap opzij. Ik werd gevraagd om op post te blijven als een soort verbindingsofficier. In hun plaats kwamen Mac Kenzie (Marc Coopman), Tony Winter (Bruno Vandenbulcke), Jan Klaasen (Willy Delbarge), Don Pedro (René Berton) en Roland Staelens. Vier van de vijf hadden een technische knobbel en een passie voor techniek en geluid.
De wissel resulteerde in de uitbouw van fantastische studios. Ik herinner mij nog het bezoek van Jan Thys die dacht dat hij bij BRT Omroep West-Vlaanderen (ook met thuisbasis in Kortrijk), was binnengestapt. Het duurde even vooraleer het nieuwe optrekje operationeel was, maar vanaf dat moment konden de vele medewerkers gebruik maken van apparatuur waar ze eerder alleen maar van konden dromen. In juli 1982 werd het nieuwe Gemini-hoofdkwartier officieel voorgesteld aan de pers. Theo van Halsema spitte enkele fragmenten boven en zette ze op een rij in een geluidsfragment dat je via een link onderaan de foto's kan beluisteren.
Je hoort onder andere de stem van Don Pedro, een jingle die werd geproduceerd door Jelle Boonstra en een wervingsspot van de hand van Edward Klein. Er zijn nog enkele stemmen te horen, maar zonder hulp lukt het me niet om er een naam op te kleven. Spitant detail; let eens op hoe omzichtig er wordt omgesprongen met merknamen en andere vermeldingen die wijzen naar de sponsorende middenstanders. Omdat reclame toen nog verboden was door de overheid.
De VRT gaat vanaf november geen kanalen meer in de oude DAB-norm uitzenden, enkel DAB+ zal dan nog te beluisteren zijn. Digitale ontvangers die de DAB+-norm niet kunnen ontvangen zullen over zowat anderhalve maand onbruikbaar worden. Naast het actuele aanbod zullen straks ook de diverse regionale edities van Radio 2 een eigen stek krijgen.
De Vlaamse openbare omroep is al enige tijd aan het experimenten met DAB+ via het testkanaal VRT DAB+ Test. Er wordt uitgezonden in een kwaliteit van 80 kbps (AACv1 audio). Daarnaast is er een zogenaamde slide-show te zien, waarvoor 16 kbps wordt gereserveerd.
Vanaf november zullen liefst twaalf (12) radiokanalen van de VRT in een kwaliteit van 80 kbps te horen zijn. Momenteel is men actief in de digitale ether (kanaal 12A) met Radio 1, Radio 2, Klara, Klara continuo, MNM, MNM Hits, Sporza, Studio Brussel en VRT NWS.
VRT zal het huidige DAB netwerk upgraden naar DAB+. Er blijft géén aanbod in de oudere DAB norm, het hele aanbod zal in DAB+ te beluisteren zijn, aldus de Vlaamse openbare omroep tegenover MediaMagazine.nl. Een exacte datum in de maand november waarin de upgrade plaatsvindt, is nog niet bekend.
Via onderstaande link zie je een 'instructiefilmpje' over DAB+.
Het was eind 1973. Ik werkte, na mijn legerdienst, alweer enkele maanden in het postkantoor van Menen. Er was net een nachtdienst gecreëerd. Om 22:00 uur moest je tot de volgende ochtend, iets na 05:00 uur post sorteren per ronde. Helemaal in je eentje. Een vervelende job die dan ook steevast werd toebedeeld aan de nieuwkomers. Ieder om beurt werden we twee weken naar de nacht verbannen.
Om het toch nog wat gezellig te maken nam ik mijn radio-cassetterecorder mee. De muziek zorgde voor afleiding, de tijd ging iets vlugger en je voelde je minder alleen. Een hele nacht brieven in de juiste, genummerde hokjes stoppen, was nu niet de reden waarvoor ik bij de post had gesolliciteerd. De radio voorkwam ook dat je vreemde geluiden hoorde. Het postkantoor, gebouwd in de negentiende eeuw, had heel veel houten vloeren en deuren die niet echt tochtvrij waren. Alles kraakte, piepte en rammelde. Niet dat ik bang was uitgevallen, na één vol jaar oostblok-gevaar trotseren kon ik echt wel tegen een stootje.
Veel keuze had je toen niet op de nachtelijke radio. De nationale omroep BRT hield er om 23:40 uur mee op. Een vreemd tijdstip, maar dat had alles te maken met vakbondsafspraken. Het personeel mocht slechts een vast bepaald aantal uur werken en moést er dan mee ophouden. Radio Veronica was niet te ontvangen als het donker was en naar Radio Noordzee Internationaal luisteren was al helemaal uit den boze wegens de nabijheid van de zender van France Inter uit Lille, nagenoeg op dezelfde golflengte. En Radio Atlantis was net weer gestopt vanaf de MV Mi Amigo. De muren van het postgebouw waren bovendien ouderwets dik, er stak heel veel ijzer in het gebouw dat ook nog eens verlicht werd met heel veel TL-lampen. Allemaal nefast voor AM-ontvangst.
Gelukkig was er Radio Luxemburg. Loeihard te ontvangen met zijn 1.300.000 Watt. De Engelstalige programma's waren na het verdwijnen van de Britse zeezenders gerestyled en lieten sedert 1968 perfecte popradio horen. Het signaal was evenwel niet altijd stabiel, fading was een bekend fenomeen bij de zender uit het Groot Hertogdom. Maar tot 03:00 uur kon er toch geluisterd worden. Ook toen gingen zij uit de lucht. Maar het was beter dan helemaal niks.
Tijdens mijn legerdienst in Lüdenscheid ging ik s avond vaak iets eten buiten de kazernemuren. Het leger liet ons niet verhongeren, maar meer positiefs kan ik echt niet bedenken over de keuken van kazerne De Leie. Ik verdiende her en der wat bij met het installeren van radio-antennes (zie eerder artikel), het tekenen van superhemden (generatiegenoten weten wat ik bedoel) en het verkopen van sigaretten. Die laatste konden wij goedkoop aanschaffen in de kazerne en duurder verkopen aan de Duitsers. Kortom, ik kon me echt wel enkele etentjes per week veroorloven.
Mijn favoriete schnitzel-tent werd uitgebaat door een vriendelijk koppel. Hij kwam oorspronkelijk uit Tüchersfeld, Beieren, zij uit Gilsdorf in het Groot Hertogdom Luxemburg. Hun zoon, Marco was een technicus die voor RTL in Villa Louvigny werkte, de uitvalsbasis voor het complete Radio Luxemburg imperium. Die wetenschap was uiteraard niet in dovemansoren gevallen. Na mijn legerdienst had ik dan ook contact opgenomen met Marco.
We waren overeengekomen dat ik regelmatig een cassette voor hem zou opnemen met nederpop/beat muziek. Ik had toen al stapels elpees (vaak spotgoedkoop aangeschaft in de legerwinkels) en nog veel meer singles die ik van een bedrijf in Wevelgem kon kopen dat juke boxen verhuurde in cafés. In ruil kreeg ik van Marco cassettes met FM-opnames van 208-djs als David Kid Jensen, Stuart Henry, Tony Prince, Bob Stewart (zijn dagafsluiter bezorgt me nog steeds kippenvel, beluister het fragment en geef me eens ongelijk!). Mijn nachtelijke werkuren bij de post waren dan ook één en al gewijd aan Radio Luxemburg tot
Op een nacht, je kan het ook heel vroeg in de ochtend noemen, werd er op één van de ramen, vlak tegen de achterdeur langswaar het personeel binnenkwam, geklopt. Ik keek naar buiten en zag Walter Declercq staan, onze postmeester. Hij gebaarde me om open te doen, wat ik ook, heel omzichtig deed. Ik kreeg meteen twee complimenten. Enerzijds omdat ik niet lag te slapen, anderzijds omdat ik eerst voorzichtig had gekeken wie er op het raam had staan tikken. De baas was extra vroeg begonnen om mij te controleren.
Na nog enkele beleefdheden merkte hij mijn Philips-radiorecorder RR322 op, aangesloten met een stroomkabel op het elektriciteitsnet. Hij vroeg waarom dat zo was. Ik antwoordde eerlijk dat ik op die manier de batterijen niet hoefde te gebruiken, want die waren niet zo goedkoop. Het ding draaide op zes stuks van anderhalve Volt en vrat stroom in cassettemodus. Zijn reactie deed me eerst lachen. Of ik wist dat ik daarvoor toestemming moest vragen, want ik gebruikte immers stroom van het kantoor. Van de overheid dus. En dat mocht niet zonder zijn fiat. Hij bleek het te menen en zou er over nadenken wat daarvan de gevolgen zouden zijn.
Een tijdlang hoorde ik niets van het voorval. Enkele weken later werd ik op meneer Declercq zijn bureau ontboden. Hij had ernstig nagedacht over mijn stroomdiefstal en was tot de conclusie gekomen dat ik uit onwetenheid had gehandeld. Hij was bereid om er de spons over te vegen als ik beloofde het niet meer te doen. Indien wel, dan mocht dat van hem, maar ik moest per twee weken nachtdienst 10 Belgische franken betalen. Misschien was ik blij, misschien boos, misschien in de war. Feit is dat ik nogal verslagen verder mijn reguliere dienst ging voorbereiden.
Of het toeval was, waarschijnlijk wel, maar nadien heb ik nooit nog de nacht gedraaid'. Of ik bereid zou zijn geweest om te betalen voor het gebruik van staatseigendom? Waarschijnlijk niet. Uiteindelijk waren batterijen ook niet onoverkomelijk duur en mijn onafhankelijkheid was me tenslotte een stuk dierbaarder. Walter Declercq, die ben ik nooit meer vergeten. Al vraag ik me nog steeds af hoe hij die 10 BEF zou hebben 'verwoord' in de boekhouding...
Via de link onderaan de foto's kan je luisteren naar de 'dagafsluiter' met Bob Stewart
Onlangs trok ik nog eens een blik piraten open. Daarbij vroeg ik me af waarom het fenomeen in Nederland een stuk intenser lijkt te zijn dan in Vlaanderen. De reacties waren talrijk, vooral om te bewijzen dat het fenomeen in de zuidelijkste provincies wel degelijk bestaat.
Ik geef eerlijk toe, ik had geen idee van het aantal illegalen in de Vlaonders'. Maar echt vergelijken kunnen we niet want we hebben het over twee verschillende categorieën. De illegale zenders die ik bedoel gebruiken een deel van de AM-band om hun doel te bereiken. Lees; veel luisteraars van zover mogelijk. In Vlaanderen, dat begreep ik uit de reacties, gaat het vooral om een FM-verschijnsel.
De verschillen zijn navenant. Enerzijds op technisch vlak, anderzijds qua zendbereik en tenslotte ook in geluidskwaliteit is het onderscheid significant. Ik kom dan als het ware weer bij de eindconclusie van mijn vorige stukje uit: Sire in Vlaanderen hebben we geen AM-piraten. Niet dat ik er op zit te wachten. Jij misschien ook niet, of net wel. Het is wat het is, een vaststelling.
Net als het feit dat Radio Barones ofte Zender Baro, terloops aangehaald in het vorige stukje, blijkbaar één van de actievere middengolfpiraten is. Tijd voor een babbel vond Peter Landuyt, waarna hij de telefoon nam en naar Nederland belde.
Barones is een zender die al sinds 1973 actief is. Vroeger in de middengolfband, nu net erboven, rond de 1640 kHz. Om te kunnen luisteren heb je minstens een wereldontvanger nodig. Mijn Sony ICF-SW7600G doet dat overigens prima. De meeste gewone ontvangers gaan niet zo hoog in de omroepband.
Zender Baro heeft een dertig meter hoge zendmast in de tuin. De dichtste buren wonen een halve kilometer verderop, dat scheelt dus een slok op een borrel in verband met mogelijke hinder van allerlei aard. Het gebruikte zendvermogen is 400 à 500 Watt, goed voor een flink bereik. De bak heeft trouwens een maximaal vermogen van vijf KiloWatt. Radio Barones straalt dat ietwat richting Frankrijk uit.
Spitant detail: op 1 september kon een Nederlandse toerist, met vakantie op... Kreta, het signaal ontvangen met een draagbaar ontvangertje. Kortom, het betere piratenwerk dus! En nu opnieuw op zoek naar een AM-piraat in Vlaanderen. Waar een vrije zondag al niet goed voor is!
Via de onderstaande link kan je luisteren naar Radio De Barones
Schrijven is vaak een niet voorbereid avontuur, een ontdekkingsreis waarbij je je laat leiden door wie en wat je ontmoet in je gedachten. Neem nu mijn stukje over het Soldatenhalfuurtje van eergisteren. Mensen lazen het, herinnerden zich nog meer details en kwamen met extra informatie voor de pinnen. Wat weer leidde tot dit vervolgverhaal. Lijken de hoofdrolspelers en de diverse onderwerpen eerst los van elkaar te staan, dan merk je algauw dat alles en iedereen toch met elkaar is verbonden. Onbedoeld.
Nadat het Soldatenhalfuurtje bij de openbare omroep in 1971 werd afgevoerd, verscheen het opnieuw bij Radio Atlantis in 1973. Programmaleider Tony Houston zette het pal tegenover het super populaire Juke Box van Radio Veronica. Niet dat de versie van de Vlaamse zeezender veel indruk maakte, want meer details kon ik nergens vinden. Het is bij die ene opname gebleven die ik heb. In juli 1973 hadden we met Kamer 11 van de 6TTR in Lüdenscheid het nummer We are all woundend at Wounded Knee van Redbone aangevraagd en gekregen.
Ik contacteerde alsnog oud Atlantis-medewerkers Peter Vandam, Luc Van Kapellen en Theo Vandevelde, maar niemand herinnerde zich nog details. Theo (Guy Broeckhove), moest trouwens in 1974 zelf in dienst. Na een opleiding van drie maand in Lombardsijde, als KROO, werd hij naar de NATO-eenheid in Essentho (Duitsland) gestuurd. In diezelfde periode deed ene Luc Appermont er zijn legerdienst als gewoon milicien. Na één maand opleiding in Turnhout, mocht Luc de rest van zijn termijn op de toenmalige BRT afwerken. Toen Guy afzwaaide kon hij eveneens bij de BRT zijn carrière verder op de rails zetten bij Radio 1.
Hij presenteerde er Welkom in Vlaanderen, een programma dat uitsluitend Belgische en Vlaamse plaatjes liet horen. De uitzending was geprogrammeerd op het vroegere tijdstip van het Soldatenhalfuurtje. Met heel wat succes als gevolg. Waardoor de programmaleiding, na een jaartje, besloot om de show te verhuizen naar 14:00 uur. Het idee was in die tijd tamelijk baanbrekend en Guy kreeg er in 1986, van SABAM, een onderscheiding voor.
Al die tijd was bij de openbare omroep een ander verzoekplatenprogramma wél gewoon blijven doorgaan; Vragen staat vrij. De uitzending kende haar ontstaansgeschiedenis bij Radio 2 Omroep Antwerpen in 1967 als Favorieten-Express, toen ook al op zondagavond te horen. 'Vragen Staat Vrij' was aanvankelijk een verzoekprogramma zonder groeten. Dat veranderde echter in 1970 toen Lutgart Simoens de post begon te behandelen. Het werd een gigantisch succes. Radioproducer en programmamaker Jos Baudewijn had daar zeker wat mee te maken.
Omdat Lutgart zoveel verzoekjes kreeg, las ze elke brief op voorhand en duidde de fragmenten aan die ze tijdens de uitzending zou lezen. Er konden slechts 200 brieven en 43 plaatjes in één uitzending. Ook veel oud-soldaten wilden graag iets terughoren uit nostalgie naar hun diensttijd. Simoens leefde erg mee met de verhalen en bewaarde de meest ontroerende en grappige brieven in een valiesje. Elf procent van de verzoekjes kwam uit Nederland. Vragen staat vrij werd ook door de Wereldomroep uitgezonden.
Simoens bleef het gezicht en de stem van het programma tot haar pensioen in 1993. Op 30 mei nam ze met aflevering 1.263 afscheid van haar publiek. Daarna was het de beurt aan Christel Van Dyck. In 2000 werd ze vervangen door Kim Debrie. Andere presentatoren die af en toe Vragen staat vrij voor hun rekening namen waren Jos Baudewijn, Albrecht Wauters en Conny De Boos. De zondagavonduitzending werd op 30 augustus 2011 haast geruisloos afgevoerd en vervangen door Al wat je lief is, een thematisch identiek programma, gepresenteerd door Kim Debrie. Inmiddels is ook dit weer geschrapt.
Sindsdien hebben noch de openbare omroep, noch de commerciële, noch de netwerken, noch de lokale radiostations een typische verzoekshow.
Topradio is uiteraard niet het enige netwerk in Vlaanderen dat straks (bijna helemaal) uit de FM-ether verdwijnt. Dat is net zo goed van toepassing voor Club FM, Family Radio en Radio Maria. Hoe zij tegen deze nieuwe ontwikkeling aankijken, vertelt priester-directeur Karlo Tyberghien in Kerknet.
Hij reageert in elk geval sereen en constructief. Een eigen helpdesk die de DAB+-toestellen, waar Radio Maria straks op te beluisteren zal zijn, bij de mensen thuis gaat installeren. Faut le faire! Het artikel is een weerslag van het interview eergisteren op Radio 1 in het programma De Bende van Annemie (herbeluisteren via radioplus.be - 20 september, omstreeks 11:15 uur). Tyberghien claimt 100.000 dagelijkse luisteraars in Vlaanderen. Er wordt wel vaker lachend gedaan over Radio Maria, maar met een wereldwijde organisatie in zeventig landen zijn dat heus geen (radio-)uilen. Denk ik dan.
En dat klopt zeker wat Karlo Tyberghien betreft. Ik was ooit met hem te gast bij Marcel Vanthilt in zijn programma Villa Vanthilt. Het was de zomer van 2012. Marcel & Co hadden hun tenten opgeslagen op de Grote Markt van Ieper. Eind juli startte Radio 19, waarvan ik projectleider was. Eerst als evenementenzender vanuit Bissegem, tijdelijk op FM en via internet. Maar één volle dag zonden we ook uit via het zendschip de Jenny Baynton, op middengolf. De redactie van het programma vond dat een bijzonder interessant thema en ik mocht het live in prime time gaan uitleggen.
In dezelfde uitzending was ook de directeur van Radio Maria te gast. De zender was toen net begonnen op de frequenties van het ter ziele gegane Exqi FM. Voor en na het programma zaten we een tijdlang samen in het foyer. Acteurs Geert Hunaerts, Peter Van Asbroeck en Gilles De Schryver waren er ook. Uiteraard werden er heel wat boompjes opgezet, niet in het minst over radio. En Karlo bewees zeker zijn wereld te kennen en te weten waar hij mee bezig was. Hij geloofde rotsvast in zijn project. Sinds die dag keek en luisterde ik trouwens anders naar Maria.
Tegen de ongeschreven en de geschreven wetten van het moderne radiomaken wordt er continu stevig gezondigd (om in de juiste terminologie te blijven), maar Maria weet welke hun doelgroep is en bereikt die ook. En zonder twijfel is dat nog steeds belangrijk. Het belangrijkst!
Ik blijf het me afvragen: Waarom blijven grote groepen mensen geïnteresseerd in het illegaal uitzenden?. Akkoord, ik heb er me zelf vaak, tot in den treure toe, aan bezondigd. In mijn voordeel zal altijd gepleit hebben dat ik er een doel mee had. Na het verdwijnen van Veronica & co, vond ik het onrechtvaardig dat een bepaald soort radio, een kenmerkende stijl, een alternatief voor wat de overheid bood, was verdwenen.
Daarom richtte ik, samen met Frans Schuurbiers, reeds in september 1974 de Vereniging voor Vrije Radio op. Met als doel het bevorderen en in stand houden vrije radio. Het was een logisch gevolg dat we Radio Mi Amigo en Caroline, op alle mogelijke manieren gingen steunen. Omdat we een objectief hadden, iets wilden bereiken, grenzen verleggen, zaken forceren. Het was niet anders toen we zelf de deur open beukten naar meer vrijheid in de Vlaamse ether met Radio Gemini (1979). De vele generatiegenoten die mee aan de wieg stonden van de vrije radio ten lande, zullen precies begrijpen wat ik bedoel.
Uiteraard ging het bij velen vooral om de muziek. Verder reikte hun engagement niet. Maar bij anderen ging het niet om die muziek of om de praatjes tussenin, maar wel degelijk om een soort basisrecht. Het zoeken naar én het aanbieden van een alternatief, zonder overheidsinmenging, op alle vlakken. Mensen die wilden meedoen moesten vooral het radiogevoel hebben en daarbij waren diplomas, politieke kleur of lid zijn van de juiste vakbond, geen voorwaarden meer. Om ons doel te bereiken overtraden we niet enkel de wet, maar we investeerden ook tijd en maar al te vaak ook (te)veel geld in datgene waarin we geloofden.
Of we geslaagd zijn in ons doel? Ik blijft het me afvragen. Er is een en ander veranderd. Maar wat mij betreft is niet het volle resultaat dat we voor ogen hadden behaald. Hebben we het fout aangepakt? De vraag blijft me achtervolgen. Net zoals ik steevast de vraag blijf stellen waarom er tegenwoordig nog steeds radiopiraten actief zijn? Het is vooral een Nederlands fenomeen. Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat het om enkelingen gaat die een kick zoeken en beleven. Ze komen zelden in het nieuws, behalve als ze worden opgepakt. Als ze gestopt worden, wat hebben ze dan bereikt? Maar is een groter doel eigenlijk wel nodig? Mag men dan dat soort hobby dan niet hebben? Uiteraard wel, maar waarom niet het internet als medium gebruiken? Het is veilig en enkele tientallen luisteraars zijn alsnog gegarandeerd.
Webradios zij er bij de vleet. Vaak gaat het om persoonlijke initiatieven waarbij het ik-aspect belangrijker is dan het bereiken van een (grote) groep geïnteresseerden. Je hoeft er Shoutcast maar eens op na te slaan. Bedroevend hoe weinig luisteraars Radio X, Y en Z hebben. Maar het hebben van een radiostation is vaak voldoende voor de initiatiefnemer(s). Het idee, de gedachte, het besef dat je de baas bent van je eigen project, zonder verdere bemoeienissen van wie dan ook, is vaak doorslaggevend. Internet is een risicoloze oplossing. Een niet eens zo duur. Je bereikt er niks mee, maar dat zal ook de bedoeling niet zijn. Petanque, fietsen of fotograferen zijn hetzelfde soort hobbys. Je doet het graag, beleeft er plezier aan, het is één en al inspanning en ontspanning tegelijk.
Waarbij ik weer bij het begin van dit stukje uitkom en mijn vraag; Waarom blijven mensen geïnteresseerd in het illegaal uitzenden op FM of AM? Je kan er zelf getuige van zijn en daarvoor hoef je tegenwoordig, alweer dankzij het internet, niet eens halsbrekende toeren voor uit te halen. Je hebt geen dure ontvangers, noch ingewikkelde antenne-constructies nodig. Een laptop, computer, desnoods een smartphone en een internetverbinding zijn voldoende. Peter Landuyt, radiovriend en redder in nood bij computer en andere webmoeilijkheden, maakte mij onlangs attent op het resistente probleem van de piraten.
Om vanuit je luie stoel op 'illegalenjacht' te gaan, moet je de WebSDR van utwente gebruiken. Een digitale kortegolfontvanger waarmee je alles en eigenlijk nog veel meer kan doen. De antenne staat op de campus van de universiteit in Twente, de uitgekiende software zorg voor de rest.
Een beetje boven de gewone middengolfband, de meeste am-radios gaan maar tot 1602 kHz, kom je in piratenland terecht. Je fietst de band af en voornamelijk Hollandse smartlappen en Duitse schlagers zijn jouw deel. Elke avond is het koekenbak. Telkens is er minstens één piraat aan het werk. Om welke zendvermogens/bereik het gaat, is onduidelijk, maar vaak worden luisteraars genoemd in steden die 70 km uiteen liggen. Sommigen vermelden een Nederlands 06-nummer (gsm) dat je kan bellen voor groeten en verzoeken...
Radio Barones, Odin radio, Elvis Radio ze doen allemaal hun ding. Waarna we bij twee slotvraagjes beland zijn; Wat maakt dat die piraterij in Nederland nog steeds hoogtij viert als waren we blijven hangen in de 80s? En waarom is het in Vlaanderen op dat vlak, letterlijk oorverdovend stil?
Klik op onderstaand beeld om de WebSDR van utwente te gebruiken.
Een paar dagen geleden had ik het in mijn stukje over Sylvain Tack (Vreemde vogel) over de souvenirdrang van Radio Mi Amigo. Naast de gebruikelijke t-shirts, postkaarten en stickers, liet hij in Spanje ook sleutelhangers maken die eveneens als halsketting konden worden gedragen. Het was enkel een kwestie om kettingetje te vervangen door een touwtje.
Alhoewel ik heel veel uit het verleden heb bewaard, ontbrak net dat ene voorwerp in mijn collectie. Ik kon dan ook niet laten zien wat ik eigenlijk bedoelde. En al kan ik aardig mijn plan trekken met woorden, toch zegt één foto meer dan duizend van die woorden. Ik was dan ook heel erg blij toen Frans Hamelinck mij wél een beeld van de bewuste halsketting stuurde.
Omdat iedereen zou zien wat ik bedoelde, zet ik vandaag deze Mi Amigo-halsketting nog even apart in beeld.
