De vertegenwoordiging anders bekeken, mystificatie

De vertegenwoordiging, als kernstuk van de representatieve democratie. Een kritische vraag  is of hier zich niet een blinde vlek zich afspeelt of er  niet een soort  foute, historisch gekaderd als een Heidegeriaans lotsgeschick,  beslissing is gebeurt waardoor een idee in de wereld werd gestuurd, dat dan weliswaar zich heel snel heft genesteld in de de menselijke opvattingen over de politieke werkelijkheid.  Vandaar dat POP377 hier een zeker mystificerings durft in te herkennen, als denkspoor, en zodoende er een zekere onttoveringsproces tegenovergesteld dient te worden. Dit standpunt wordt ingegeven door het onderzoekswerk van J. Israel over de radicale verlichting.  Een eerste poging, met Canetti in gedachte,  is het vertegenwoordigingssysteem te zien in kader van een gewelds- en bevelsregulering. Hoe dit dan te begrijpen? Wat gebeurt er dan in het moment van vertegenwoordiging?  Hier zou je Aristoteliaanse schema van actie/potentie geplaatst kunnen worden, daar dit toch een van de basisschema’ zijn  om het politiek te kunnen denken. In het vertegenwoordingsmoment is er een machtsdynamiek aan de gang, een belangenspel in het geding, en Canetti wijst erop dat dit gepaard gaat met een fijnzinnige geweldpleging tussen de betrokken partijen. Dit betekent dat bij vertegenwoordiging dat de burger ertoe bewogen wordt om voor iemand op te komen, waardoor een inherente afhankelijkheidsrelatie  wordt ingekapseld in een netwerk van quasi onbespreekbare geworden en nog moeilijk te  expliciteren machtsverhoudingen tussen de betrokken partijen.  De burger delegeert zijn eigenbelang en tegelijk zijn vormelijk vermogen. Bij de burger wordt het actie/potentie schema aangetast en kan hij alleen nog maar uit voorgeschreven en beperkt aantal mogelijkheden gaan uitputten.  Het politieke vertegenwoordigende systeem strooit dus een waan,een sluier van  onvrijheid over zijn burgers.  Er worden machtsverhoudingen in het leven geroepen die als een buiten gaan functioneren , bijna volledig onzichtbaar en behoorlijk onbespreekbaar, onbemiddelbaar.  Maar dit “buiten” is wel steeds wezenlijk voor een politiek constructie (in dit geval ook voor de  democratie) mogelijk te maken.  Hegel was zich daar zeer bewust van toen hij de werking van de  monarch beschreef, een functie die zich laat onderscheiden van een koning.   De monarch, is de instantie die het  buiten terug binnen brengt en het politieke systeem laat evolueren in de richting van een burgerlijke samenleving.  De monarch, althans in de ogen van Hegel, herstelt dus de “oorspronkelijke” aantasting van het Aristoteliaanse basisschema actie/potentie waarbij de ongelijke verhoudingen zich terug kunnen uitvlakken.  Hegel herstelt dus op zijn manier de eeuwenlange kosmologonie die het politiek denken aanstuurt.  Een spoor, dat volgens de analyse van Sloterdijk in Schuimen sterk verstrengeld geraakt is met het godsbegrip.  Deze verstrengeling heeft mee vorm gegeven aan een funest totaliteitsdenken dat tot op vandaag doorwerkt.  Er loopt een soort van doctrinaire lijn, van het Griekse denken tot aan het Westeuropese denken.   Een spoor dat zich ook laat gelden in het  het contractdenken en in het gemeenschapsdenken over de samenleving.  Sloterdijk betoogt dat hieraan voorbij geraken een noodzaak is om de verworvenheden van het Westerse rationaliteitsproject niet aan zijn eigen verdiensten ten onder te laten gaan.  Dit kosmopolitisch spoor verdonkermaant de politieke inspanning die überhaupt noodzakelijk is om een samenleving geordend en georganiseerd te krijgen.  En die politieke inspanning kondigt zich aan als een breukervaring, een radicale cesuurervaring.  Om het wat minder dramatisch te formuleren, er is een zekere ontwikkelingssprong noodzakelijk, …, en de kosmogenese kent teveel samenhang toe aan die vele gebeurtenissen die zich ergens doorheen een samenleving afspelen. Een aandachtige lezen zal opmerken dat dit een verkenning is van het biopolitieke analyse van Foucault. Agamben trekt in Homo sacer die lijn radicaal door en stelt dat er een soort bezettingsdynamiek actief geworden dat doorheen de samenleving desemt. Dit werk van Agamben wil een kader aanbieden om alert te zijn voor voorvallen en gebeurtenissen om uiteindelijk een nieuwssoortig politiek denken mogelijk te maken. Momenteel staan er in Vlaanderen gemeenteraadsverkiezingen voor de deur.  Een opvallende trend is dat lokale verenigingen en actiecomités tevoorschijn komen in de campagnes. Een van hun eisen is de roep om meer inspraak tussen de verkiezingsmomenten waardoor de politieke vertegenwoordigers zich niet langer kunnen verschuilen achter hun onzichtbare hand.  Het POP meent hier een voorbode te mogen zien van een kering in het politieke denken dat zich aandient.  Deze mogelijkheid dient echter ook ingebed te worden zodat dergelijke initiatieven levensvatbaar worden en de vigerende machtsdiscoursen kan doorbreken.   Het POP verwijst hier naar de idee van een rechtbank van algemeen belang en het concept van burgerlijk verlof.

Het postmoderne denken heeft terecht gewezen op de versnelling en versteviging van de dynamiek van het reeds heersende martkeconomische systeem. En Anno 2012 blijkt dat deze processen nog steeds doorwerken, misschien zelf heftiger.  De vraag is doen hoe, in de terminologie van Canetti, de angelwerking en bevelshuishouding zich heden ten dage laat vertalen en hoe ze zich vertonen.  Naar alle waarschijnlijk enerzijds als een fijnmaziger en nog strategischer disciplineringmechanisme, anderzijds ook in kortstondige maar heftige kortsluitingen.  In die korte maar heftige kortsluting zit dan de bevrijding van de angel waar Canetti op wees.  Tussen disciplinering en kortsluiting ligt een gebied van vertroebeling, verwarring maar ook verlokking en verleiding.

Als de angelwerking zich tussentijds zich steviger heeft verankerd in het geestelijk en lijfelijke gebeuren van de mens, dan betekent dit dan de materiële huishouding ervan getransformeerd is, en dat in de dagelijkse ervaring de activering van die huishouding op peil gehouden wordt. Dit impliceert dat  zich spontaan en vanzelfsprekend aandient in het alledaagse, steeds verwikkeld is in een netwerkhuishouding van de angelwerking.   Een huishouding, weliswaar in intensiteit groter en sterker dan Canetti voor ogen had in Massa en Macht.  De interventie om deze huishouding te doorbreken, en waar Canetti  op hoopte,  heeft nog steeds niet plaatsgevonden.   In de optiek van Canetti betekent dat het talige vermogen stelselmatig aangetast wordt.  Of iets existentiëler uitgedrukt: in het tijdperk van de communicatie en de sociale media wordt er veel gepraat, maar de woorden hebben hun gewicht grotendeels verloren. De woorden raken nog wel maar de interne angelhuishouding vervormen de informatiesignalen tot een neuronnetwerkactiviteit waar een dwingend karakter van uitgaat. In de hersenen worden maw die patronen steeds versterkt en ontwikkelt die de versnelling en versteviging van het systeem aanvaarden, onafhankelijk van de individuele beleving ervan. Terwijl juist die beleving vanwege zijn intensiteit problematischer wordt voor de levenskwaliteit en voortbestaan. Paradoxaal genoeg is voor de huidige situatie als volgt:  de massa-mens zit meer dan ooit steviger in het zadel terwijl een omslagmoment zich steeds kan voordoen.   Voor Canetti is een dergelijke situatie onhoudbaar. Ooit komt er een stevige ontlading van die massatoestand.  Alleen, de uiting ervan is nog niet duidelijk.  Een van de reguleringsmechanismen, de democratie, komt ook onder druk te staan.  En daar is een zekere “-uitval te merken. Een  deel van de indignadobeweging neemt afstand van de representatieve slagkracht van de democratie, in een aantal  maatschappelijkkritische ingestelde beleidskringen wordt ook aangevoeld dat de democratische werking ontoereikend geworden, en dat een supplement aan participatie nodig is. Het positieve paradoxale aan deze situatie is, is dat een van de kernpunten fundamenteel in vraag begint gesteld te worden, zij het ten dele in de marge en voorlopig marginaal in omvang.  De democratie dient niet langer verdiept of versterkt te worden om de kloof met de burger te dichten, de democratie op zich is in gevaar.  De besluitvormingsprocessen zorgen voor een legitimiteit van sociale praktijken die langzaam maar zeker haaks beginnen te staan op het maatschappelijke project van een democratie.  Dus, paradoxaal genoeg, wordt er een zeker verlangen naar democratie terug aangewakkerd. Deze spanning kan alleen maar toenemen daar de afstand tussen het beloofde en het feitelijke elkaar hoe langer meer tegenspreken.  Er is dus geen democratisch deficit maar een democratisch overschot dat momenteel zijn weg zoekt om vorm te krijgen.  Het zou kunnen dat dit overschot zich momenteel tijdelijk ophoudt in het populisme dat heden ten dage de politieke besluitvorming bespookt.  Zolang het daarin zich ophoudt, is het controleerbaar en houdbaar.  En tegelijk is daar het ontladingsmoment mogelijk.  Het lijkt er dus op dat er dient gewacht te worden op een moment  of op een aparte gebeurtenis.  Een ding dient voor ogen gehouden te worden:  het dient zich op het continent te verspreiden, analoog wat er zich afspeelde in de Arabische lente.  En kan weliswaar, niettegenstaande de zwijgende onmacht van de linkerzijde, dat het momentum er is.  In verschillende Europese landen wordt de democratische beleving ondervraagd. In Spanje is er de indignadobeweging, en dat in een nog jonge democratie.  In Italië, met zijn traditie van links en communisme is er de Berlosconiperiode en de nawee ervan, in Belgie zitten we met een Vlaamse zaak, in Nederland is er nu het fenoneem PVV en Wilders, na Pim Portyn, in Duitsland is de groene beweging doorgedrongen tot de politieke structuren. De conclusie is dat in elk land het democratische zowel onder druk staat als grondig bevraagd wordt, weliswaar allemaal verschillend. Die maatschappelijke leerprocessen krijgen voorlopig geen kans tot ontplooïing.  De Europese Unie waakt mee om de bevraging lokaal te houden, en teveel nationale doctrines overheersen het discours. Teveel maatschappelijke thema’s zijn al geparkeerd: racisme, ecologie, integratie.   Gezien de fijnzinnigheid van de angelwerking is echter geen politiek gekleurde gebeurtenis te verwachten.  Het zal wel van de grote orde van de metafysische breuk zijn, zoals destijds de aardbeving van Lissabon.  Dus niet het gevoel zal gearticuleerd worden, “het is genoeg geweest” maar veeleer “wat gebeurt er nu?”. En hopelijk, zoals Canetti het graag zag gebeuren, breekt de angel zijn werking, en laat hij eerder stof opwaaien.

Het concept van multitude wordt op twee verschillende manieren gebruikt, die naar verschillende temporalteiten verwijzen. Ten eerste is er de menigte als sub specie alternitatis , de menigte die in het licht van de eeuwigheid opereert.  Dit is de menigte die, zoals Spinoza het uitdrukt, in de complekse wisselwerking tussen historische krachten van de rede en de hartstochten een absolute vrijheid schept: door de eeuwen heen hebben mensen geweigerd aan gezag te gehoorzamen, het onherleidbare anders-zijn van de singulariteiten tot uiting gebracht, en in talloze revolutie en revoluties tot vrijheid nagestreefd.  Deze vrijheid is uiteraard geen natuurlijk gegeven: ze komt alleen tot stand doordat voortdurend obstakels en beperkingen worden overwonnen.  Zoals mensen bij hun geboorte geen vermogens met eeuwigheidswaarde meekrijgen, zo is in de geschiedenis geen eindbestemming, geen teleologisch doel vastgelegd.  Menselijke vermogens en historische teleologieën bestaan alleen omdat ze het gevolg zijn van menselijke hartstochten, de menselijke rede en strijd.  Men zou kunnen zeggen dat het vermogen tot vrijheid en de geneigdheid geen gezag te aanvaarden, de gezondste en nobelste menselijke instincten zijn, de ware tekenen van de eeuwigheid.  In plaats van het woord eeuwigheid, moeten we misschien zeggen dat deze menigte altijd in het heden, in een eeuwig heden, optreedt.  Deze eerste menigte is ontologisch.

G1000 : welk soort initiatef van de burger? Gevraagd : een politiek experiment !!!

Wat zal de slagkracht zijn van het G1OOO platform?  Het POP  wijst op de snelheid van het burgeriniatief. Het dient allemaal veel te strak en te snel te gaan.  Het zijn op politiek vlak interessante tijden.  De gevleugdele uitspraak : “men moet bepaald geen (en dan naar voorkeur in te vullen marxist, communisist, chinees) om te zien dat er iets scheelt” valt regelmatig in de media en verwoordt een zeker breed verspreid onbehagen in het westerse democratieën en zijn samenlevingen.  De mars van de woede begin het jaar 2011 bracht veel mensen teweeg. Het POP was erbij. De sfeer was enkel ludiek.  Er werden geen duidelijk politieke ideeën gelanceerd.  Het POP vindt dit gegeven veelbetekenend. Het ontbreken van een finaliteit is een positief gegeven.  Het pop ziet hier een actieve stilstand van het systeem in.  Er dient gewacht te worden, geduld uit te oefenen.  Er dient nog gezocht en onderzocht te worden.  Er dient nog wat marge gegeven te worden. En daar schiet het G1OOO als een pijl uit een boog.  Een dergelijk hoog tempo kan alleen maar het iniatief laten instrumentaliseren en vertechniseren, en trapt zo in de alom aangeklaagde aanklacht van de burgerkloof. G1OOO zal nogmaals  die kloof nogmaals bevestigen.  Maar tegelijkertijd legt dit initiatief bloot waar het omdraait : zijnde vrije tijd afkopen voor de burger om in zijn leven een politiek participatief initiatief te nemen, en dit zelf in handen blijven houden. Het gigantische vooropgestelde budget toont aan dat het huidige functioneren niet langer mee toelaat dat burger over de nodige tijd beschikken om zich politiek te engageren. Een goede leerschool in Vlaanderen is waarschijnlijk het burgerprotest in Antwerpen de straten generaal.  Ook daar hebben  enkelen zich maatschappelijk kunnen vrijstellen om vorm te geven aan politiek weerwerk.   Het kapitaal waarover G1OOO beschikt zou dan ook beter op die manier ter beschikking gesteld worden aan de samenleving.  En dit als een soort politiek experiment opzetten.  Dit gerecupereerde kapitaal uit de kapitaalsmarkt herinvesteren in politieke tijd is de boodschap.  Het politieke experiment bestaat erin burgers financieel te ondersteunen in hun eigen ontworpen politiek engagement,  en de structurele drempel die ontdekt worden om tot een effectieve en directe burgerparticipatie rechtjuridisch te onderbouwen. Het gekozen politieke burgerengagementen ontsnappen wel aan de heersende bestuurslogica, zoniet dreigt opnieuw de zo gevreesde vertechnisering.  De idee van algemeen belang dient hier opnieuw geoperationaliseerd te worden, van uit een “think local, act global” .  Dergelijke kleinschalige burgerprojecten willen graag focussen op de lokale machtsconstellaties voor een zo verlammend kunnen zijn democratie verlammend.  Het POP is ervan overtuigd dat daar veel meer politiek gewin te vinden valt, dan in het gangmaken en faciliteren van burgerplatform.  De oordeelkundigheid dient bij de burger te blijven liggen, ook de aanpak.   In een andere bijdrage werd een voorstel voor burgerparticipatie geformuleerd, zijnde een universeel spreekrecht voor wetenschappers, naar analogie voor ambtenaren.  De idee is  dat regeerbaarheid van de mensen zijn hoogtepunt heeft bereikt, tegelijkertijd met zijn disciplinering.  Het is de fameuze buik van de samenleving dat nieuwe politieke leefruimte dient gegeneerd wordt, een leefruimte die door burgers zelf worden opengelegd en niet langer meer bemiddeld doorheen de politieke structuren.  Het G- 1000 platform zal enkel versmachtend werken.  Zij zal de illusie van maakbaarheid eventjes aanzwengelen.  In een tijdperk waar nationale eenheden hun soevereiniteit zien oplossen  en speelbal geworden zijn in een krachtenspel waar ze dreigen ten onder te gaan, in een tijdperk waar die machteloosheid tot bij de burger lijfelijk en feitelijk gevoeld wordt, is het van belang om ruimtes te generen om politieke experimenten op te zetten.  Burgerplatform, wetenschappelijk onderbouwde participatieve methodes willen de illusie van maakbaarheid  in stand houden.  De voorstellen die door burgers geformuleerd dienen daarom een zeker normatief karakter te bezitten.  Het POP ziet meer perspectief in een methodiek van de Franse socioloog Badiou, en denk met deze methodiek een win-win situatie te kunnen realiseren, waarbij zowel de burger als politiek erin slaagt een zeker macht terug te winnen, die ze anders definitief dreigen te verliezen.

Invoering van het burgerverlof en van de rechtbank algemeen belang

Om de fameuze kloof tussen burger en politiek te dichten, zijn structurele initiatieven nodig.  Initiatieven nemen betekent tijd  kunnen nemen, tijd krijgen voor actie.  Momenteel dient de geëngageerde burger teveel die tijd uit zijn eigen biografie te nemen. Hij schrijft het noodzakelijke verzet teveel in zijn eigen levensloop in. Hij betaalt letterlijk en figuur de prijs van het verzet.    Vandaar het voorstel voor het invoeren van burgerlof, analoog aan het huidige wettelijke vakantieperiode.  Het huidige verlof is in feite economisch verlof, bedoeld voor het recupereren van de onnoemlijk inspanningen die door de economische ordening vereist worden.  Dit burgerverlof komt dus bovenop dit economische verlof, zonder loonverlies en arbeidrechten.    Het burgerverlof is bedoeld om tijd te vrijwaren om iedereen mogelijkheid te geven om te ageren tegen het politiek bestel, in de marge van én los van de  bestaande inspraakkanalen.  Het spreekt voor zich dat met de invoering van dergelijke burgerlijk verlof allerlei rechtjuridische instrumenten en procedures dienen uitgewerkt te worden om dergelijke beoogde politieke vrije ruimten mogelijk te maken. Het POP denkt hierbij aan een notie van een rechtbank van algemeen belang waarbij elke burger een instantie of persoon kan aanklagen (gespiegeld aan het internationaal rechtshof in den Haag en het concept misdaden tegen de mensheid) die kan beschuldigde worden van “een misdaad”  tegen het “algemene belang”.  De idee is dat allerlei ondemocratische praktijken die nu binnenskamers gebeuren bereikbaar te kunnen maken voor diegenen die geen toegang hebben tot die beslissingkamers.  De invulling van het  algemeen belang wordt nu teveel overgelaten aan het consesusspel tussen de gevestigde politieke instellingen en het maatschappelijke belangenspel. Het huidige functioneren van de representatieve democratie met zijn verkiezingen laat onvoldoende toe dat de burger in zijn eigen leven de legitimatie van het algemeen belang kan laten aftoetsen.  Burgerinitiatieven dienen momenteel teveel georganiseerd te worden vanuit een ethiek die ingebed in het liberale communisme.  Burgerinitiatieven dienen veeleer ingebed te worden in een dynamiek die gestoeld is op het fenomeen van "multitude". De rechtsjuridische pratkijk die het POP hier voor ogen houdt, is een praktijk die het adagio 'act local think global" vorm heeft. Dit betekent dat in elk land/natie de burger een procedure kan opstarten en de reikwijdte is tot de Europese Unie.  Het gegeven dat zoveel wetgeving zijn oorsprong vindt op Europees vlak, dient een directe weg heen en terug te hebben, dwars doorheen de politieke instellingen. Het wettelijke burgerverlof wil dan ook elke individuele burger tijd en ruimte te geven om zelf initiatief te nemen.  

Het POP denkt hier ook aan het breed invoeren van velerlei alarmbelprocuderes,  bijvoorbeeld voor wetenschappers die werkzaam zijn binnen multinationale ondernemingen. Het POP vermoedt dat teveel wetenschappers een soort zwijgplicht ervaren om relevante kennis die binnen de muren van een multinational wordt gegeneerd, publiekelijk te maken. 

Een degelijke uitgewerkte mix van politiek instrumenten voor de burger en  het burgerverlof zal toelaten de werking van de representatieve democratie te versterken, en de burger wordt feitelijk mee-eigenaar van de democratie waarin hij leeft.  Het POP denkt tevens dat een dergelijke dynamiek ertoe zal bijdragen dat het primaat van de politiek realiteit wordt. 

Dexia : proletariërs, in België, verenigt u, … nu het nog kan.

Nu Dexia staatseigendom geworden, lijkt een oude marxistische droom plotseling waarheid te kunnen worden.  Een bank, van een welbepaalde samenleving, de Belgische, in handen van de overheid.  Is nu niet het moment aangebroken voor alle linksgeoriënteerde in België om deze tijdelijk situatie uit te buiten?  Het beheer van deze bank dient opnieuw in het handen te komen van het prolateriaat, waar het uiteindelijk hoort en niet  langer meer van vertegenwoordigende instellingen.  Een oude socialistische gedachte dient opnieuw geactualiseerd te worden, zijnde de coöperatieve bank, maar dan in een totaal nieuw kleedje.  Het beschikbare kapitaal en de kapitaalsaccumulatie dient om een vernieuwd burgerschap en  vernieuwd model  van consument gestalte te geven.  In het kader van de analyse van de hedendaagse samenleving als risciomaatschappij werd door de sociaal Ulrich Beck ooit de conceptuele benadering gelanceerd van een  consumentgedragen politiek die niet langer meer door het kapitaal wordt gedicteerd.  Dit concept werd nu toch al een slordige tien jaar geleden gelanceerd en is nu misschien eindelijk toe aan een feitelijke implementatie.  Het zou dus mogelijk moeten zijn om binnen het liberale markeconomisch gebeuren een nieuwssoortig concurrentie vorm te geven, zijnde een concurrentievorm dat erin slaagt zich los te wringen van het klassieke marktdenken en toch de grote slagkracht  van het kapitalistische denken te bewaren, zijnde stuwende kracht en  groot bereik van het aantal mensen dat zijn levenskwaliteit bevorderd weet.  In het nieuwe concept gaat dit tegelijk gepaard met politieke vernieuwing doorheen de samenleving.  De vraag is echter of de linkerzijde dit unieke moment zo zal durven te zien, nu juist regeringsonderhandelingen opgestart dient te worden? Nu groen en links toch een zeker gewicht in de schaal kunnen werpen. Zullen zij in staat  de huidige gunstige politieke constellatie door te denken, voorbij het kortetermijn van politiek gewin.  Kunnen zij het beloftvolle van de huidige omstandigheden lezen?  De groene partijideologie is op dat vlak iets meer uitgerust dat de socialistische.   En wat met de linkse intelligentsia? Zullen zij zich mengen in het maatschappelijke debat  om duiding te geven?    En vergeet niet: de huidige situatie  rond  Dexia was wereldnieuw, berichtgeving over deze zaak werd in tal van landen uitgezonden.  Ook de regeringsonderhandelingen zijn een uitzondering op geovlak.   De creatie van een totaal nieuwe gedisgned proletariërsbank zou dan ook wereldnieuws  kunnen zijn en zou misschien ook een lente in het oude continent mee helpen versnellen.  Er zijn toch tekenen genoeg dat op het oude continent verzetshaarden aanwezig zijn, die zichtbaarder worden. En ook aan slagkracht lijken toe te nemen. Dus proletariërs, verenigt u,  … nu het nog kan. Met het accent op nu!  Deze momenten zijn openingen in het kapitalistische wereldbestel! Concreet betekent dit dus dat met zoveel mogelijk  een rekening geopend wordt, en een klein bedrag wordt gestort.  En wanneer de bank zijn beleid niet bijstuurt, een gezamenlijk moment afspreekt om alle gestorte geld terug te trekken, op hetzelfde moment.  Hier kunnen de sociale media hun mobiliserende rol gaan spelen. Deze tijdelijk openheid van het systeem werd echter  vakkundig gedicht door zijn vertegenwoordigend instantie, met name Barosso en Van Rompay. Zij goten hun kritiek in een moralitisceh discours waardoor de verantwoordelijkheid gefocust ligt op de actoren (zijnde enkele bankiers, enkelen die de uitzondering op de regel zijn natuurlijk, die enkelingen die dan ook moreel veroordeeld worden). De eigen positie en verantwoordelijkheid en het achterliggende discours werd zodoende meesterlijk gecamoufleerd.  Het POP heeft zich wel verwonderd over de snelheid van deze interventie van de hoogste gezagsbekleders.  

P.S. De eerste versie werd geschreven aan de vooravond van het bereiken van politieke communautaire akkoord. Intussen hebben de liberalen de groenen geweerd uit de politieke handelingen. Het momentum lijkt dus wel voorbij.  De liberalen hebben het dominante discours  kunnen doorduwen.  Het politieke bestel blijft dus de staatskapitalistische logica, gepredikt door Europa, verder zetten.

Werkhypothese :  de staatshervorming is een “verloren zaak”

Is de nakende staatshervorming niet de zoveel oprukking van het concept liberale democratie, met zijn bureaucratische machineapparaat en zijn staatskapitalistische logica.  Is het niet eenvoudig zelf vast te stellen?  Wanneer je naar Wallonië gaat, dan valt er toch een andersoortig  gevoel van levenskwaliteit je te beurt, en als je terugkeert naar Vlaanderen  dan voel je je terug in versnelling geraken.  Ligt hier niet zozeer een vooroordeelkwestie aan de grond, maar een funderende maatschappijvisie ten grondslag.  Is Wallonië, zowel binnen de Belgische context als de Europese context, niet het laatste socialistische experiment. Heeft de Parti Socialiste niet als enige erfgenaam van het socialisme lang stand gehouden tegen de liberale sociaal democratie, met zijn liberale communistische vaandeldragers.    Zijn we niet bezig het kind met het badwater weg te gooien?  Is Wallonië niet het laatste bolwerk van een staatssocialistiche lectuur van de samenleving. Dienen, wij (?) als Vlamingen, niet dit alternatief blijvende te steunen, zoniet dreigt er de zoveelste verloren zaak.  Zou er bij een hertekening van het politieke landschap geen oog dienen te hebben voor het feit dat een staatssocialistische coalitievorming over de grenzen heen een poging zou zijn om de “verloren zaak” opnieuw staatkundig leven in de blazen.  Dit zou betekenen dat behoorlijk nieuwe bestuursprincipe het daglicht kunnen zien, waarbij natuurlijk niet uit het oog verloren dient te worden voor de bestaande ontsporingen. Een staatsocialistisch uitgewerkt concept kan een buffer betekenen tegen de dwingende kapitaalslogica van de globalisering.  Een staatsocialisme wil zich immers verweren tegen dit rigide en hegemoniale denken.  Dit staatsocialisme is weg een vernieuwde invulling van het staatsconcept. Het is een andere invulling maar de idee is dezelfde als die van Marx, uiteindelijk een staatsloze, niet langer meer in de zin dat ze overbodig geworden in de vervulling van het rijk van vrijheid, maar dat de staat niet langer meer in eigendom is van een belangenspel. De staat is van niemand en iedereen tegelijk. Voor een dergelijke herijking van de staatsopdrachten is tegenwoordig in linkerhoek heel wat conceptueel raamwerk voor gericht. Het POP verwijst hier naar de analyse van Zizek.  De staat is steeds in zetten door het individu dat zich aangetast voelt in zijn recht, en de staatsdynamiek is zodanig ingericht dat enkel dergelijke vragen voor mobilisatie zorgen. Dit staatsconcept is dus in zeer hoge mate immuun geworden voor het kapitalistisch accumulatiedenken, het ideologisch vooruitgangsdenken . Kortom voor alle  ideologisch instrumenten van de liberale sociaaldemocratie en zijn liberale communistische ethische strategieën.   Dergelijke dynamieken bieden weerwerk tegen de uitzonderingstoestand waar Agamben op wijst.  Een zeer belangrijk crux in deze aangelegenheid is het begrip vrijheid, en zijn feitelijke beleving.   In deze visie kan het optreden van een enkeling aanleiding geven tot een vlindereffect met politieke relevante doorwerking.   In het kader van het grote onderzoek van het POP dienen dergelijke vlindereffecten de kleine maar krachtige machtsbiotopen die zich als een fijnmazig net in het samenleving en haar instellingen hebben genesteld, te ontwarren en door te knippen.  Het POP meent zelfs dat dergelijke vlinderbewegingen in een samenleving de kapitaalscirculatie op een meer rechtvaardige manier zal doen stromen, dan in de huidige politieke constellatie. Het huidige staatskapitalistische adagio van besparen en bezuinigen is in feite het blijvend blind blijven van de eigen wanbeheer en verspilling, en het afwentelen van die blindheid. En wie betaalt de prijs voor die afwenteling? Wie blijft die prijs betalen? 

Red de boekhandels in Vlaanderen : lees- en schrijfproject

Uit recente  krantenartikels (juli 2011) blijkt dat de boekhandels in Vlaanderen het water niet meer bover het hoofd kunnen houden, en dat naar alle waarschijnlijkheid een neerwaartse spiraal is ingezet.  Het POP wil daarom een oproep doen. Het POP is voorstander om het filosoferen in het Nederlands  een overlevingskans te geven.  Nederlandse vertaling van de basiswerken is dan ook strikt noodzakelijk.  HetPOP koesterde al een tijd de idee van een boeklees/schrijfproject gekoppeld aan een  bibiliotheek. De bibliotheek zou enkel (of hoofdzakelijk) bestaan uit exemplaren van de standaardwerken van ( om te beginnen) de westerse filosofie.  Deze bibliotheek zou een soort antiquariaat zijn waar die boeken binnengebracht kunnen worden. Dergelijke vertalingen worden niet in al te grote oplagen gedrukt, en deze bibliotheek zou een soort reservoir zijn. Het  POP gaat er an uit dat herhalingen van dergelijke vertalingen niet langer meer een haalbare kaart is voor de reguliere markt.  De eerste idee is dus het verzamelen van bestaande vertalingen van de basiswerken.  Deze basiswerken worden dan uitgeleend, en wel op een bijzondere manier.  De hoop is natuurlijk dat van eenzelfde  werk voldoende aantal exemplaren verzameld kunnen worden.  Deze basiswerken worden dan uitgeleend, gekoppeld aan een schrijfopdracht.  Een boek mag net zolang uitgeleend worden als de lezer het wil, op een voorwaarde. Hij engageert zich tot het schrijven van een motivering (1 A4 is  ruim voldoende) waarom dit boek dient gelezen te worden.  Deze lectuurverslagen worden gebundeld en ter beschikking gesteld inde bibliotheek.  Minimum een boek blijft ter plaatse om daar gelezen of geconsulteerd worden.  Op regelmatige tijdstippen zullen dan ook leesavonden met tafelredes georganiseerd worden, gepaard met een aangename dis.    

POP roept op om de leegkomende boekhandels eventueel een tweede leven te bezorgen. Met dit lees- en schrijfproject.  Of dergelijk project markteconomisch haalbaar is,  dat valt te bekijken. Vandaar dan ook dat een mecenas gezocht wordt om dit project buiten de markt te houden.

Europa en zijn Vietnamsyndroom?

Negri en Hardt besteden in  Multitude heel wat aandacht aan het aspect oorlog en oorlogsvoering, als aanloop naar een duiding van hun  multitude.  Zij willen met deze voorbereidende hoofstukken van hun boek aantonen dat de huidige democratieën er momenteel  nog niet in geslaagd zijn komaf te maken met de idee van oorlogvoering.  Oorlog is een van de (onuitgesproken) basispremissen van de huidige hedendaagse Westerse democratie. Zonder deze wordt haar functioneren niet ten volle begrepen. Hier is van belang, althans volgens Negri en Hardt,  dit aspect niet doorheen een ethische bril te bekijken maar vanuit een politiek ontologisch oogpunt de aan de gang zijnde  veranderingen gade te slaan. Conflicten zijn wereldwijd aanwezig, en overal zijn er democratieën betrokken bij deze conflicten.  Doorheen  die verschillende oorlogen  is een tendens waarneembaar waarbij een ontologisch breuk denkbaar wordt.  De ontwikkeling is namelijk dat doorheen dergelijk internationaal vertakte conflicten langzaam maar zeker, en zelfs onopgemerkt in vele gevallen, een verschuiving is waar te nemen van een imperialitisch denken naar een imperiaal denken.  Dit imperiaal denken dient  zich dan aan als de  basis voor een wereldwijde democratische voering, die uitgaat van de premisse van de multitude (en niet langer meer een natiegerichte ontwikkeling, met politieke partijen, een denken rond soevereniteitsprincipe, principe van vertegenwoordiging).  De vraag is natuurlijk in welke mate op het Europese continent  een dergelijke beweging al echt  is ingezet. De aanvallen op Libie zetten de  politiek  ontologische fundamenten enigszins op  spanning.    Door het feit dat Europa momenteel in oorlog is, worden zijn fundamentele uitgangspunten, die momenteel zonder oorlog nog niet gedacht zijn, in werking gesteld.  En dit zou een uitgesproken moment kunnen betekenen  waarop een verdere doorwerking kan gebeuren. Meer nog, misschien zelfs een mogelijkheid waarbij een fenomeen als multitude de kop kan opsteken. 

De vraag is in welke mate het Europese continent hier een voortrekkersrol zou kunnen spelen. In welk mate kan de politieke constructie Europa hier een verschil  maken?  Zou het oude continent Europa, het zo geliefde avondland, de deur die opengezet geweest is met de Eerste Wereldoorlog durven definitief dicht slaan?  Momenteel zijn er geen aanwijzingen in die richting maar de omstandigheden zijn er eventueel wel naar.    De terminologie die gebruikt wordt voor de interventie in Libië getuigen ten dele van het paradigma van het Empire.  De fundamenten zullen des te sterker aangesproken worden naarmate nationale slachtoffer zullen vallen,  of wanneer de situatie uitzichtloos wordt, met veel onnodige burgerslachtoffers. Hoe zal dan de Europese puiblieke opinie, die momenteel al onder spanning staat onder de economische en financiële crisissen, hierop  reageren? Dit betekent dat de afloop van deze interventie zijn democratische weerslag al  of niet kan hebben. Hier dient zich een mogelijkheid aan voor het Europese continent om  zijn oorlogservaring voor de eerste maal te vertalen in een politieke omslag.

.   Dus de omstandigheden zijn er,  gelegenheden ook? Toch verwacht het POP geen echte  doorbraak van het paradigma zoals Negri en  Hardt dit voorzien. Vooralsnogniet. Een van de grote premissen die met deze paradigmashift gepaard gaan is een herijking van de sociale kwestie. Negri en Hardt zien hier een samenloop en een samenhang tussen het internationale denken over de organisatie van een vreedzaam samenleven en de lokale gebonden protestbewegingen binnen een particuliere democratie die ijveren voor meer vrijheid en gelijkheid.  Het POP meent dergelijke koppelingen nog niet te kunnen vaststellen.  In heel wat Europese hoofdsteden roert weliswaar wat, maar dit blijft een lokaal gebeuren, met internationale media-aandacht, gesitueerd opnieuw binnen een imperialistisch denken. Hoewel, het is wel opvallend dat in de landen van het Middellandszeegebied weliswaar politieke aanspraken geformuleerd worden. Dus de omstandigheden zijn er wel, maar de huidige subjectieve beleving van deze thema’s zijn nog niet zo intens dat een breuk-ervaring, een radicale vernieuwing, voorstelbaar wordt.  Politiek leiders worden uitgedaagd hun eigen cocondenken onder ogen te durven zien. De indruk is evenwel dat het imperialistische denken nog steeds de bovenhand heeft.  Het Europese momentum voor een feitelijke politieke breuk is weliswaar al een tijdje  voorbij, dat betekent niet dat de huidige situatie kansrijk kan zijn.  De politieke gezagsdragers voelen wel aan den lijve, zo mag verondersteld worden, de dubbelzinnig en de gelaagdheid van hun optreden.  Interne kritiek, geuit via het Europese parlement wijst erop dat deze spanning  reëel  is. Europa kent nog teveel onopgeloste vraagstukken.  Europa komt onder druk van de vele vluchtelingen.  Het migratiethematiek heeft bijlange  nog niet zijn scherpste uitdrukking gekend.     

 Is Europa dan maar aan het afstevenen op zijn Vietnamsyndroom?

Werkhypothese Multitude : nog steeds mogelijk, hoe lang nog?

• Een werkhypothese is de idee van “multitude”,  zoals gesteld door Hardt en Negr (Hardt, 2004).

• Voor Negri en Hardt betekent dat enerzijds allerlei groeperingen, verzamelingen van mensen zich organiseren, zich verzetten en zich inzetten voor een democratische samenleving; en anderzijds dat deze  maatschappelijke bewegingen zelf ook democratische verhoudingen willen scheppen; dergelijke groeperingen laten zich evenwel grondig onderscheiden van de meer dan talrijke belangenorganisaties die in de Westerse democratieën aanwezig zijn. Zij lijken het democratisch groeipotentieel te vertegenwoordigen, ondanks alle bestaande politieke infrastructuur.  Zij maken een toekomstgericht handelen zichtbaar. 

• Met dit toekomstgericht handelen is een diepe politieke dimensie betrokken    waardoor een van de belangrijke concepten van de huidige democratie, zijnde de idee van representatie op een andere manier dient ingevuld te worden, misschien zelfs overbodig wordt. Overbodig omdat een nieuw en nog diepgaander, scherper democratisch principe in de plaats is gekomen.

• De these is  dat dergelijke tijdelijke samenscholingen nieuwssoortige samenlevingsverbanden trachten vorm te geven. Ze dragen dus een revolutionair gehalte in zich. Zij vormen  authentieke leermomenten bij uitstek voor de huidige samenleving, die echter nog niet door de meerderheid als dusdanig worden erkend. Meer nog dergelijke leerprocessen zijn amper  geïncorporeerd in de geïnstitutionaliseerde onderwijsinstellingen. 

• Het POP377 wil hier nog wat verfijnen.  Dergelijke maatschappijkritische bewegingen zijn niet alleen een uiting van een krachtdadige politieke vernieuwing, zij dragen tegelijk nog de sporen van de oude orde, en  binnen de  bestaande organisaties kunnen evenzeer dergelijke vernieuwingsprocessen zich afspelen.  Dergelijke handelingen kunnen zelfs op een persoonlijke manier vormgegeven worden, als een soort  levenstijl.  Als individu is een gezamenlijk en gemeenschappelijk handelen ook mogelijk.

• De idee die onthouden wordt binnen het concept van “multitude”, en nader onderzoek vergt, is de idee van een “samen”.  Dit samen  typeert een  bijzonder soort  kwalitatieve interactie tussen mensen,dat zich kan laten onderscheiden. Feitelijke handelingen met een toekomstig karakter dienen onderscheiden te worden van gezamenlijke acties of gemeenschappelijke belangenverdediging.  

• Het is dus belangrijk oog te hebben voor dergelijke creatieve vernieuwingen die zich ergens in de samenleving afspelen, en deze weerklank te geven. En het is tevens belangrijk een kader aan te reiken dergelijke vernieuwingen waar te nemen binnen de eigen microwereld (eigen leefwereld, werkorganisatie, ed), om het eigen leervermogen effectief te laten aanspreken. 

• Voor het onderzoeksplatform is de lijn “multitude” - politiek handelen, niet zo rechtlijnig zoals door Negri en Hardt voorgehouden.  Het concept “multitude” lijkt een nieuwsoortige subjectivering aan te wijzen, met veel maatschappelijke daadkracht. POP377 wil beide fenomenen eerder losstaand van elkaar analyseren. Het POP hanteert  eerder een negatieve lectuur van de politieke ordening , die vaak als een biopolitieke ordening wordt aangeduid, en ziet eerder een verzwakking van de “multitude” dan een versterking.  De vraag is dus hoe lang nog multitude nog mogelijk zal zijn.

• Canetti E., Massa en Macht, 1995 (vert), Amsterdan, Athenaeum-Polak&Van Gennep

• Hardt M., Negri A., 2002  (vert), Empire, London, Harvard University Press.
  
• Hardt M., Negri A., 2004 (vert),  De menigte, oorlog en democratie in de Nieuwe wereldorde, The  Penguin press.

•  Visker R., (2007), Lof der zichtbaarheid, een uitleiding in de hedendaagse wijsbegeerte, Amsterdam, SUN

• Het PersoonlijkOnderzoeksPlatform377 wil zich inschakelen in een stroming binnen het filosofische denken. Zodra het denken zich als menselijke activiteit ontdekte, een denken dat zichzelf uiteindelijk als filosoferen ging bestempelen,  eigende dit denken voor zichzelf een taak toe.  Een taak met een zeker doel voor ogen. Duidelijk was dat voorafgaand onderzoek noodzakelijk was, alvorens er van een welomschreven taak sprake was.  Vandaar de idee van een onderzoeksplatform. 
• Deze taakstelling komt vaak voort uit een persoonlijke betrokkenheid,  is vaak ontsproten uit een persoonlijke bestaan. Doorheen het onderzoekende denken krijgt dit persoonlijke spoor een existentiële geladenheid welke  uiteindelijk het persoonlijke overstijgt. Zo ook  in dit geval.  Op een dergelijk parkours werd de passage van Canetti ontdekt. Een persoonlijke taakstelling kreeg zijn existentiële verwoording. 
• Dit PersoonlijkOnderzoeksPlaform377 wil gebruik maken van de blog als medium om een filosofisch georiënteerd onderzoeksproject verder uit te werken. 

•  Dit onderzoek wil een natuurfilosofische onderzoeksspoor trekken.  Een dubbelgelaagde benadering wordt gehanteerd. Enerzijds een evolutionaire lijn, waarbij gesteld wordt dat de werkelijkheid een evolutionair karakter kent. Dit evolutionaire karakter  heeft betrekking op de  verschillende wetenschappelijke benaderingen van de werkelijkheid, zijnde een fysische, een chemische en biologische werkelijkheid. Anderzijds wordt ook gesteld dat de werkelijkheid een eigen ordening kent die zich laat onderscheiden van de menselijke ordeningen. Het hanteren van deze dubbele benadering in het natuurfilosofische onderzoeksluik tracht antropocentrisch geladen gedachtegangen op het spoor te komen. Het is tevens een poging om om te gaan met het werkprincipe van de "ontological phallacy".
  

Deze site is opgebouwd rond een aantal centrale categorieën.  Deze categorieën staan gerangschikt in de linkerkolom.

De bedoeling is een blog zodanig te organiseren dat deze als een Persoonlijk OnderzoeksPlatform kan gebruikt worden.

Voor de opzet van het onderzoeksplatform en de specifieke naamgeving : zie hiervoor categorie A : over POP377

Enkele toelichtingen over de verschillende categorieën :

• premissen en  uitgangspunten:
  
  • elke onderzoek positioneert zich op een of andere manier.  om misverstanden te voorkomen,  en een  deconstructie mogelijk te maken, worden premissen en uitgangspunten van het POP377 zo expliciet mogelijk gesteld.  
• methodische overwegingen:
  • het onderzoek hanteert verschillende methodische werkwijzen. Overwegingen die hiermee gepaard gaan worden geïnventariseerd.
    
• Que faire?
  
  • vraagstellingen en probleemstelling van  politieke filosofen worden hier geciteerd  en becommentarieerd. 
    
• Werkhypotheses:
• • een inventaris van de hypotheses waarbinnen het onderzoek loopt wordt beschreven.
  • het onderzoekskader waarbinnen gewerkt wordt, wordt beschreven.
    
    
• wortels van het westerse wijsgerig denken:
  
  • dit onderzoek is ingebed in de Westerse wijsgerige traditie.  In deze categorie worden inzichten verzameld van diverse auteurs die het westerse denken krachtdadig en bondig  karakteriseren.  Deze verzameling van inzichten wil toelaten de  gestelde premissen en uitgangspunten te situeren, de onuitgesproken premissen en uitgangspunten te expliciteren.
  • een inventaris van deze grondgedachten ambieert niet de geschiedenis van de Westerse wijsbegeerte weer te geven.  Voor het onderzoek is deze geschiedkundige context echter van wezenlijk belang.
• 10 mystificaties en misverhalen over de democratie:
  
  • het onderzoek stuit regelmatig op vanzelfsprekendheden die echter een mythische karakter vertonen die een analyse van het huidige functioneren van de democratie in de weg staan.  Deze vanzelfsprekendheden, of mysticaties (al of niet met mythische aspecten) worden in deze categorie bij elkaar gebundeld.  Een soort blindheid a la Oedipos wordt gepoogd hier tenietgedaan, om nieuwe politieke denkruimtes te ontdekken. 
    
• radicaal politieke initiatieven :
  
  • op basis van het onderzoek worden concrete politieke voorstellen geformuleerd die op de huidige maatschappelijke samenleving geënd zijn.  Deze voorstellen worden echter op een onrechtstreekse manier geformuleerd vanuit het achterliggende onderzoekskader.  Er wordt weliswaar getracht deze voorstellen te legitimeren. 
    
• ruw onderzoeksmateriaal :
  
  • in dagboekstijl worden losse gedachten op regelmatige basis neergeschreven.  Deze gedachten vormen het basismateriaal voor het onderzoeksplatform.  Deze gedachten worden verder uitgewerkt en opgenomen in het analysemateriaal.
    
• voorlopige politiek analyses
  • het uitgewerkte materiaal wordt bondig uitgeschreven in deze categorie.  De verzameling van deze teksten dient te eindigen in het finale onderzoeksrapport. 
    

• volgende werkhypothesen worden noguitgewerkt:
  

• een gevaarlijke democratie, in gevaar

• over , entropie, levende materie, katalyse, reentry : welke antropologie?
  

• andere onderzoekssporen

• www project : de platoonse geste of het kosmologische ontotheologisch denkspoor
  

• www project : socrates en zijn dilemma

• premisse : socialistisch, republikeins, ja-woord aan R. Viskers Lof der Zichtbaarheid, en toch conservatief
  

• methodisch : analyseniveau, traject en ensemble-niveau