citaat uit Etisch socialisme, nog te doen
citaat uit ontbinding, nog te doen

[1] In dit citaat van Flam herkent POP het droombeeld van Spinoza van de vrije denkende mens, als fundamentele voorwaarde voor een rechtvaardige samenleving, het vrije staatsbestel (democratie?). Het massafenomeen als dusdanig, is voor Spinoza een onbekend fenomeen, maar de idee van een collectieve waan waar afstand dient genomen te worden om juist die democratie echt mogelijk te maken, dat kent hij wel. In zijn voetsporen zou bij wijze van spreken een Massa-politiek traktaak geschreven dienen te worden. Flam heeft wel degelijk ook voor het massafenomeen, maar POP ziet hier eerder een negatieve (in de Spinozistische zin) massa actief. Zijnde als een belemmering voor de democratie. In navolging van het werk van Zizek , en de gevolgde werkmethode van verloren zaken durven te denken, wordt open gelaten of er een constitutieve democratische werking uitgaat van demassa.

In Homo sacer formuleert Agamben de probleemstelling van de westerse samenleving en haar politieke fundamenten:

Zolang een nieuwe en coherente ontologie van de potentie (die verder gaat dan de stappen van Spinoza, Schelling, Nietzsche en Heidegger in die richting gedaan hebben) niet de ontologie vervangen heeft die berust op de voorrang van de actualiteit op de potentie, blijft een politieke theorie die bevrijd is uit de aporieën van de soevereiniteit ondenkbaar. 

Het probleem verlegt zich van de politieke filosofie naar de eerste filosofie (maw de politiek krijgt haar ontologisch rang terug). 

Alleen als we erin slagen de relatie tussen potentie en actualiteit anders te denken, ja zelfs los van hun relatie, zal het ook mogelijk zijn de wetgevende macht helemaal bevrijd van de soevereine ban te denken. 

De onopgeloste dialectiek tussen wetgevende macht en uitvoerende maakt plaats voor een nieuwe invulling van de relatie tussen mogelijkheid en werkelijkheid, tussen potentie en actualiteit, die niets minder vereist van een nieuwe overdenking van alle ontologische categorieën van modaliteit.  

In het moderne denken zijn er schaarse maar belangrijke pogingen geweest get zijn los van het sovereiniteitsprincipe te denken. In zijn Philisophie der Offenbarung denkt Schelling een absoluut Zijnde, dat geen enkele potentie vooronderstelt en nooit bestaat per transitium de potentia ad actum. Bij de late Nietzsche staat de eeuwige terugkeer van hetzelfde voor de onmogelijkheid potentie en actualiteit te onderscheiden, zoals de Amor fati voor de onmogelijkheid staat toeval en noodzaak te onderscheiden. Evenzo lijkt bij Heidegger, met de zijnsverlatenheid en het Ereignis, het zijn zelf te zijn ontslagen en ontdaan van iedere soevereniteit. Bataille, die toch een denker van de soevereiniteit blijft, heeft met de négativité sans emploie (de werkloze negativiteit) en de désouvrement (het nietsdoen) een uiterste dimensie gedacht waarin het vermogen om niet … niet meer in de structuur van de soevereine ban ondergebracht kan worden.[…] Al deze figuren drijven de aporie van de soevereiniteit op de spits, maar slagen er niet in zich helemaal uit de ban te bevrijden.  […] De metafysische aporie toont hier haar politieke karakter.