In onze vorige bijdrage (zie Lambdas history) verwezen we op ons erfgoed (studio L archief) dat we een thesis bezitten over het Houthalens dialect.
Waarom is in Nederlands Limburg streektaal wel erkend en in ons Limburg niet??? Waarom hebben we in België onze streektaal nooit erkend? Op TV nooit ondertitels worden gebruikt voor Antwerps dialect; het liedje van Rocco Granata (Marina) niet is ondertiteld. Er zijn Limburgers die nog niet eens weten wat hij zingt. Evenmin als Wannes Van de Velde. Wat zegt die man eigenlijk?
Hoe kan het dat Limburgers meer aandacht krijgen als ze Antwerps spreken of spreken als Felicie. Streektaalherkenning en de aandacht voor Limburg zagen we weer in Mijn Restaurant na het aanzwengelen van het Sint-Truidens dialect.
Houthalens is de eigenheid van de mensen die ze spreken. Voor de fusie was Laak, Houthalen en Helchteren gescheiden door waterbekkens. Men moest met een bootje van Houthalen naar Helchteren want de steenweg stond onder water. De Noord-Zuid verbinding was niet met tunnels of brug maar over het water met een bootje. Dat verklaard het verschil in spreektaal aan de 2 kanten van de grens. Dit is zeer uitzonderlijk. Het dialect van Houthalen verschilt ook met dat van Zonhoven. Kortom het Houthalens dialect is een speciaal dialect. Dus er moet geen bootje maar een reddingsboei geworpen worden!
Maar volgens die mensen uit Brussel is Limburgs dus ook Houthalens een minderwaardige taal. En van Frans of Italiaans vinden ze dat niet.
een lach en een waarheid over LILLO-HOUTHALEN 11 nov. 1972
"in I972(II nov.) schreven we in een artikel over LILLO...over 't klokje van ST;Antonius...over de pas onafhankelijke pa-
rochie LILLO...'n samenbundeling over vlas en vlasteelt in de schans...de best bewaarde schans van HOUTHALEN !!! "
Nergens in Houthalen spreekt men nog zo de taal van de streek als te Lillo...om dus lillo te begrijpen moet men de uitdrukkingen van de autochtone schoonheid van 't vreemd dialect aldaar niet tornen!!!
De bastaardwoorden en de eigen zinsbouw van de oudste bewoners van lillo zelf zijn ENIG in hun soort...OPNAMES(casette) van 1972 leren ons dat LILLO vroeger een soort apart gebied was...Het vorige huis CLAES was een kasteelbouw...iets van Franssprekende Brusselse Begijnen???Het was een soort "Brusselse CATHERINETTEN"...een vrouwen gemeenschap zoals nu in OPGRIMBIE...een eigen bidplaats!! Het groot leen LILLO(jachtgoed)dat ooit onafhankelijk was is niet altijd bij het grote domein van de Baron van VOGELSANCK geweest... De bewijzen en de stukken gevonden in de schans gevonden tonen aan dat LILLO ouder was dan Zolder...Jammer dat we alleen maar door overleveringen mogen spreken.Tussen de grauwe steen(in lillo is dat de Grellichen stien)de watermolen,de schans en de kapel is 't vandaag nog altijd 'n merkwaardig triluik met eeuwen oude geschiedenis... "INFO 3530" die met plaatselijke medewerkers van LILLO (we herhalen nov.1972) alles samenbundelden als bijdrage bij gelegenheid van het onafhankelijk worden van de parochie weten dat er nog verdere opzoekingen moeten gebeuren.. Ons doel was destijds bij de inwoners aldaar belangstelling te wekken opdat een sprankel van liefde ontvlamme voor "hun lillo",hun streek waar voor elkeen een beetje welvaart en geluk te vinden is.... We willen tot slot nog meegeven LIMBURG XIV n°12 blz.229(V.D.Weerd)...LILLO komt van Lin,Linne,Loo of Lo dus bos en lindebomen!!! Drui¨den en maretakken...op 'n punt waar 5 gemeenschappen elkaar raken ...gruwelijke offers...grauwe,gruwel,grelicge steen??? "dag Zjang en Lewie" groetjes van L
't lieke va de triestige hont...(nen ho^telse hont!!!)....
"den hooent"!!!As aat gewore hont ...loep ich in hiel hôtele rond....De minse kinne en heulpe mich...de huis en stroêten kin ich... Vreuger dee ich wa ich woo...no nog allien be dei aa vroo...Wa ester of wie ont veranere...den hôteleer of den anere??? Moevuur klagen met de deur touw...en allien mer gromele op oer ege vrouw!!! In 'thoès in menne hôk,hem ich gezien...stiet no wier zo e lomp mechien...Men plek es eweg...'tes te zot...meurge est dink toch wier kepot... Binne moog ich nemie ligge en buite nemie kakken...'rwas vruger beter ...op de cité met de barakken... Kiloshaj ester o nemie te bespeure...gien boem,evemin as ete van taags teveure...en inne veuilbakke va dei mèt senten ...do vinder allien mer medikamenten...!!!Ja...nen hont hit honsmanieren...hee mot oo niks aners lieren...Mer ast zoe veider mot...doen ich nemie mee...gunt mich toch IENE BOEM en wa vree...Ich zal wel buite blijve as hont...tes beter as op veul plakke binne...en tes nog 'e bitteke GEZOND!!! HOE OUD IS HET KERKJE VAN LAAK??? In 1974 toen 't kerkje tot monument verklaard werd ...gingen we naar FLOREFFE...we werden veel wijzer maar met zekerheid weten we niets. ARNOLD IV -graaf van Loon-heeft op 3 apr. 1230 het eigendomsrecht van de toenmalige kapel afgestaan aan de paters van FLOREFFE!!! Van de sakristie en toren zijn er nota's van rond 1500.Sedert KERSTMIS 1965 wordt 't kerkje niet meer gebruikt... De abdij van FLOREFFE,'n monument,dat volledig in de traditie van de grote NORBERTIJNEN ligt ,is een levende getuigenis van 850jaar geschiedenis...de abdij heeft tot 't einde van het "ancien regime" een eerste rangsrol gespeeld in de geschiedenis van LAAK en ook HOUTHALE In II2I door sint norbertus opgericht...bezat deze abdij goederen en inkomsten op meer dan vijftig verschillende plaatsen en bediende een TWIN-TIGTAL parochies!!!Haar invloed was merkbaar tot aan de RIJN!!!Niet enkel op godsdienstig gebied,maar tevens op POLITIEK VLAK-de abt was de pair van 't graafschap en zetelde in de staten-!!!Als ge eens naar floreffe gaat (zo als wij in 1974)vraag eens naar "de bijbel van FLOREFFE"...op kunstgebied,een wonder van middeleeuwse miniatuurkunst.Mischien is hij nu in 't BRITISCH MUSEUM want ook de veel- luik-reliekschijn(een der voornaamste stukken van onze maaslandse kunst in de dertiende eeuw)verhuisde onlangs via 't LOUVRE??? Op een tiental km. van NAMEN...op de top van de Sambervalei ...aan 't MARLAGNEWOUD...de oudste molen -bierbrouwerij van BELGIE een NEGENTIG meter lange kerk met barok gestoelte...oud klooster,wonderlijk gaaf gebleven...dat is FLOREFFE...GRAAG uw dienstw.gids
In1848 werden in Engeland de eerste prentkaarten,beelden van stedelijke hoekjes of toeristische trekpleisters waarvoor de Duitsers zo 'n mooi woord hebben -ANSICHTKARTE-op de markt gebracht...In BELGIE stelden de heren fotografen hun driepotige vierkanten houten kastjes met 't typische zwarte hoofddoekje voor 't eerstop in 1898!!! Sinds die datum werden er ieder jaar in een niet te stuiten tempo zichtkaarten van alle mogelijke steden en dorpen gemaakt... De fotogrrafen uit die tijd verspreidden op die manier een omvangrijke en op brede schaal kollektiekaarten waarnaar we thans met vertederde blikken kijken !!! In HOUTHALEN kwamen de eerste fotografen rond I9OO!!!POLYGONE COCKERILL de HOUTHAELEN...trouwens de mannen die de eerste fotokaart van Houthalen maakten staan er zelf op ALPHONSE JOASSART de LIERS(Liege) en mijningenieurs op loge-ment in 't HOTEL de l'industrie aan de statie in opbouw te HOUTHALEN-ZOLDER!!! Oude postkaarten zijn aan de achterkant soms mooier dan aan de voorkant...prachtige teksten met de zwierige hand geschreven...unieke post-zegels met buitengewone afstempelingen...ge geraakt er niet op uitgekeken???Onze reeksen 1910-1920 met de eerste dorpszichten...GEWEL-DIG...KAART ANNO 1922 wijst ons meerdere interessante dingen aan..zo zien we op de oude kerk 3 kruisen...'t grote torenspitskruis,waarvan de haan niet te zien is...een tweede kleiner kruis met windvlaggetje staat op de nok van 't oude koor...verder een moeilijk te onderscheiden kruis op de spits van de wenteltrap...een afdakje beschermt 't missiekruis met de twee beelden (die later verdwenen???)beelden van O.L.V. en van Jo-annes de doper...de sluier van O.L.V. vertoont opvallende gelijkenis met de ST;Anna ten drieên in de oude kerk!!!Het afdak en de beelden zijn niet meer te zien op fotos van de eremis van T.SCHEPERS O.F.M. 25.8.1936...ook de jonge LINDEBOOM(vredeboom)geplant na W.O.-1 is in 1970 gekapt...De oude grafkruisen waren eenvoudige houten kruisjes met tentdakje waaronder 'n Christusfiguur was ...ze hadden een zwart in-dentiteitsplaatje van de overledene...Het H.Hartbeeld op sokkel werd beschadigd en de namen van gesneuvelden 1914-18 zijn niet meer leesbaar Op het dak van de oude kerk'anno 1922(zie postkaart)ontbreken heel wat schaliën en uit een vensterpijp steekt een kachelpijp(!)naar buiten... Voor de kerk op de straat staat een auto...oldtimer FORD uit de jaren 20...Tot slot willen we nog meegeven dat de eerste steen van de oude kerk op 02 AUGUSTUS 1787 gebeurde!!!WAT GE ALLEMAAL KUNT LEREN VAN EEN OUDE POSTKAART!!! archief L 011522792
HOE de wijk LAAK ...aan een kapelletje kwam(loeky 1972 !!!)
Hoe de wiijk laak te Houthalen aan een kapelletje kwam...schreef Loeky in de krant ...1972!!!We hebben de tekst en de fotos van toen nog 'ns bekeken!!!Vooral de fotos van Huizeke LOOS in de kleine HEERSTEEG en van "FIEL" de trouwe bewaker van 't kapelletje zijn zeer ontroer-rend....Vroeger bestond heel de gemeenschap van LAAK uit landbouwers -boeren verteld FELIX ACHTEN,de trouwe bewaker van 't kapelletje!!!Rond 1200 moet zowa de oudste kapel zijn ???O.L.V.van rust...omdat de allereerste jagers(de graven)die hier te paard kwamen en die hier op hun eigendommen kwamen vissen en jachtpartijen hadden hier ook moesten bidden en rust??? Het beeld(mirakelbeeld)dat LAAK zo beroemd maakte heette O.L.V. van 7 weeën!!!Van heinde en ver kwam men hier bidden voor 'n zachte dood te bekomen voor de stervenden...toch kwam er een kapelletje ...een MARIAHUISJE bij..met een beeld van O.L.V. van onrust!!! Die tegenstelling van namen lijkt wel folklorisch!Volgens feel was de groete kapel vroeger van de graven en de kleen kapel(de veurige)van de LAKENAARS zelf...volgens de overleveringkwam "Hun" kapel er als ze zelf bouwden en alles zelf onderhielden???De oude kapel is zo oud als 't koor van 't kerkske en 't beeldis iets ouder???ich dink va rond 1400???En wij zoeken???Volgens de parochie registers zou onderpastoor BER-TRAND de kapel gebouwd hebben in 1688???Het beeldje moet elders gestaan hebben???De heer MARTENS UIT LAAK die een geschied-schrijver was en die veel opzoekingen gedaan heeft,houdt er nog een andere mening op na!!!Volgens hem waren "de Hoteleers"jaloers op 't wonderbeeld van LAAK...en ze kwamen 't stelen...MAAR op de plaats waar nu 't kapelletje staat...kregen ze 't zo benauwd...Het gestolen beeld werd zo zwaar 't wou gewoon LAAK niet verlaten...zo kreeg O.L.V. hier haar kapel en in de kerk kwam een nieuw beeld met NIEUWE naam!!
Vaaf toen geen rivaliteit meer met 't dorp Houthalen!!!FELIX ACHTEN geboren en getogen LAKENAAR (27 okt.1887)groeide samen met de boom naast 't kapelletje op.Sedert mensengeheugen onderhield hij "zijn" kapelleke...ach zei hij(wewaren toen in 1969) de mensen van vandaag...'t oude wordt opgeofferd...beteuterd keek hij rondom zich,toont zijn oude waterput...dat is alleswat ik heb kunnen overhouden van mijn huidsje..
vroeger bracht de offerbloknog wat op,wat ons toeliet ne pot verf te kopen...nu ,nu heb ik de deur moeten dichtspijkeren of ons kandelaars zijn ...
Namen noemen...een spelleke dat we vooral in de sixty's deden
In HERK de stad kwamen we pater MIEL VANROY tegen ...hij is nu pastoor in berbroek...En???weet ge 't nog ???Namen noemen...hij wist 't niemeer...toch was 't van hem dat we een foto kregen van LUC VANROEY geb.te HOUTHALEN op 26 aug. 1898...Luc was dokter in de geneeskunde,provincieraadslid en schepen te EIGENBILSEN...hij stierf in dec.1968!!!In de sixty's kwamen en van overal HOUTHALENSE PATERS terug voor enkele dagen...meestal was 't THOMAS LIJNEN (kerkfabriek) die 't verblijf in HOUTHALEN regelde!!! Namen noemen daar was THOMA ne straffe in...de naam LEYNEN-als oudste schrijfwijze LIJNEN-treffen we al in HOUTHALEN aan in de 15 e eeuw...het betreft HENDRIK LIJNEN,gehuwd met ALEYDIS...Zij hadden als kinderen o.a. Wouter,QUIRIJN,Aleyt en Hendrik jr. De families L(e)ynen van 't Hotele van nu...stammen bijna allemaal af vanGERARD LIJNEN & CATHARINA THONIS die op 13 mei 1679 in 't huwelijk traden...Pastoor EGIDIUS LEYNEN tekende in EKSEL 't eerste wapenschild in 1748(twee geplante rozen op grasgrond) met in 't schildhoofd een rode stralende zon!!!Omwille van die zon??? werd door de familie THIELENS van ZONHOVEN een soortgelijk wapen gebruikt en gevoerd...Het is een sprekend wapen en stelt zonhoven voor!!! In 1862 werd er door de gemeenteraad een plan goedgekeurt en aan de diensten van 't KADASTER VAN PEER voorgelegd...nieuwe school aan de kapelanie bij de pastorij(pastoor GEUSSENS bracht bijzonderheden aan op 't plan)We lezen de namen van de gemeenteraad LEENDERS,WEUTENS(sekr.),LOYSCH,CLAES,LEKENS,LIJNEN....Op 't plan zien we dat de bovenkant van de DORPERSTRAAT allemaal grond en woningen zijn van Lijnen,lijnen en Custers...de lakerweg heette toen weg op LAAK...DE LAEKERSTRAAT liep tot aan de kerk van 't centrum...aan deze kant woonde Hendrik Vaes(lakerweg) en richting LILLO woonde EDUARD GIJBELS 1862!!!Waar nu de school staat ...dat was allemaal van DILIEN...en op den hoek aan de kerk...aan weerskanten huizen van BIJNENS...tegenover de kerk woonden de families THEWISSEN,LEFRERE en HONTES...een statiestraat was er toen nog niet!!!het heette toen SAVEL..SAVELSTRAAT!!!
Gans 't dorp woonde in 1862 lags die straat...BIJNENS,VANDIJCK?HOUBEN,SMEYERS,WAELBERS,DIERIX,VAES(de latere bakker??
Het is niet gemakkelijk...'n plan van 1862...met bijgeschreven aantekeningen...namen noemen...zelfs in 1962(honderd jaar later)niet gemakkelijk???
per I jan.1975 ontheven op zijn wens...LAAK...kon het niet geloven!!!WAT nu,???Nooit heeft HOUTHALEN(en we kunnen het weten!!!)een zo toegewijde en actieve schepen gekend!!!Zijn grote verdienste ligt in 't feit dat hij alle gewone dingen op buitengewone wijze ter harte nam...
"ik ben ongemerkt gekomen en ik wens ongemerkt te vertrekken naarLAAK!!!"(dat zei hij aan ons...op het bandopnemerke...pers...)!!!"info3530
Frans woonde van bij zijn huwelijk op 31.12.39. in LAAK.IEDERE DAG was hij van 8 tot 17 uur present op 't gemeentehuis!!!Hij was zo stipt dat de bedienden van toen gewoon elke dag begonnen met FRANS na dat hij met pensioen gesteld was bij de mijn!!!In LAAK was hij de bedrij-vigste,de stuwende kracht van en voor alles.De uitgebreide sportaccommodatie met terreinen en gebouwen kreeg hij klaar met de inwoners van LAAK zelf...het bekostigen en uitbouwen...alles alles door de mensen van LAAK zelf!!!Het eerste plan...de eerste gemeentelijke gids...HOUT-HALEN IN OUDE PRENTKAARTEN...de eerste film in de schoot van "filmclub 3530"...de eerste gemeenteberichten...alles met de stempel van FRANS BREUGELMANS!!!Door de fusie meenden de dia-fotoclub 3530 alle TACHTIGPLUSSERS in foto en dia vast te leggen....dank zij ook de bereidwillige medewerking der "akteurs" zelf(ook die van HELCHTEREN)!!!1977 werd met de foto & diatentoostelling ONVERGE-TELIJK...Het was een enige gelegenheid met de tachtigplussers uit de gehele fusiegemeente kennis te maken...zowel op dia,foto als in levende lij-ve waren ze er...in de filmzaal van 't DON BOSCO instituut was de film...in de zaal diaprojecties en tentoonstelling...OKTOBER 1977............
Vermelden we ook (we zijn toch bezig)...de eerste beurs...BOEKEN-PLATEN&kunst!!!paasweekend-oud leerlingenbond!!!DONBOSCO 1977...Het was een overdonderend sukses!!!Meer dan 1800 boekenliefhebbers(ruim 1200 m oppervlakte)...kunststanden...alles in de grote zaal.
Oh ja we kregen een telefoontje(011/522792)...en we hebben de foto terug gevonden...FLINKE VISSER te ZOLDER..23 JULI 1970!!!
In het kanaal te HOUTHALEN,aan de laambeek,kreeg de 14 JARIGE JEAN ALBERT HAEX,voetpad zolder,een spiegelkarper van 84 cm.lengte en een gewicht van 8KILO aan de haak....Zouden ze dat nog weten in LAAK...want toen was daar de jeugdvissersclub nog???
Burgemeester BREUGELMANS van HELCHTEREN was op I DECEMBER 1969 juist 50 jaar in dienst van de gemeenschap...een halve eeuw lang zich ten dienste stellen van zijn medemensen...en de gemeenschap van HELCHTEREN(en we kunnen 't weten )is HEELWAT!!! Breugelmans werd in HECHTEL geboren op 28 nov.1892...deed na 't college van PEER studies voor onderwijzer...werd SCHOOLHOOFD te Helchteren,secretaris van kerkfabriek SINT-TRUDO,bibliotekaris,stichter of lid van zowat ALLE VERENIGINGEN TE HELCHTEREN!!! Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1952 werd hij burgemeester...Het ambt van Burgemeester heeft hij het langst ononderbroken waargeno-men...Op 1 dec.1969 had Helchteren 4.5OO inwoners!!!Burgemeester Breugelmans heeft op vrijdag I9 JUNI 1970 zijn 500 ste huwelijk in zijn gemeente voltrokken.Het paartje dat die eer te beurt viel bestond uit Jozef Lenaerts en Marie-Josée Vanhove!!! In SEPTEMBER 1970 spraken we met de burgemeester BREUGELMANS over JEFKE REYNDERS...HONDERD jaar jong...op 't SONNIS Bij dochter VIRGINIE en schoonzoon Jaak Vaesen zaten we aan de borrels...de burgemeester had zijn hersenen gepijnigd om uit te vissen hoe- lang het al geleden was ...een eeuweling in onze gemeente???op't SONNIS?? Wat we toen opgeschreven hebben 18 SEPTEMBER 1970!!!Op zondag 13 sept.vierde men JEFKE(woonde in de ST;Jansstraat)... JEF REYNDERS werd geboren in HOUTHALEN op 13 sept. 1870 maar is van 't jaar 1900 inwoner van HELCHTEREN!!!Heeft voor JEFKE Helchteren ooit een eeuweling gekend?we weten 't niet???Wel weten we dat meer dan 52 jaar van zijn leven hij hier was!!!Op 25-4-1899 huw-de hij ELISA AWOUTERS(overleden in 1938)Hij woonde van 19OO al in de HELZOLDSTRAAT en verhuisde 18 jaar later naar de ST;Janstr Voor zowat 24 BLAUWE BRIEVEN kocht ik in 1918 de ouw boerderij zei Jef tegen GOEVERNEUR ROPPE op zijn uitbundige viering... U bent de schoonste 100-jarige die ik ooit gezien heb...zei de goeverneur!!! OUDSTE EN JONGSTE INWONER behoren tot dezelfde familie REYNDERS!!!In 1971(JEF was 101)werd marc REYNDERS geboren, zoontje van Henri...Henri is de zoon van JAN...en JAN is de zoon van JEF de 101 jarige van 't SONNIS!!! JEFKE REYNDERS heeft als oudste inwoner van HELCHTEREN 't nog meegemaakt dat een van zijn afstammelingen de jongste inwoner van de gemeente HELCHTEREN werd...een achterkleinkind van een 101-jarige te HELCHTEREN!!! Over HELCHTEREN schreven we ooit in 't chiroblad SAGO ...
In 1971 was er een wandelclub in HOUTHALEN n.l. "DE DOORDOUWERS"...In 't laatste huis(nu afgebroken)juist voor de plas daar stonden we meestal met een "mobiele radiowagen"...aan de stand was er van alles te zien te krijgen te kopen te lenen...voor wandelaars ALLES!!! SCHEPEN VAN LAAK...Frans BREUGELMANS kwam ook 'ns aan onze stand kijken en samen met mijn oude gebuur Tuur WOUTERS.... kwamen we op het idee om mijn postkaarten en oude fotos in een boekje uit te geven...en ja zo...zo kwam 't eerste boekje van HOUTHALEN Frans die zowat overal in was of bij was..."zijn postzegelkring" in de bovenzaal van de volksmacht...was zelf de kultuurraad van de gemeente!!! In 1968 kende LAAK samen 245 woningen...Frans had op de gemeente alle benamingen van de gronden van LAAK opgezocht...we weten nog enkele namen ..."Het neerveld"...achter NULENS(bouwland)..."DeMEULENVELDEN"was bosch!!!We hebben nog een lijst van namen met de aard der eigendom,oppervlakte in are en ca(sectie en nr.)...Namen die te LAAK Op de eigendomsakten stonden...spraken voor zichzelf!!! Het grootveld,het blook,het huufken...maar ook op GENEINDE en MIELEVEN!!!Wat vooral belangrijk was in LAAK van toen was 1HA 43are HEIDE...die HEIDE VAN LAAK heette "DE BIEZWELLE" en had als sectie letter A en nummer 106...en nu zelf snuffelen in LAAK!!! In 1972 maakte Frans ne KALENDER VAN LAAK...jeugd en veteranen deden mee...toch was 't VOETBAL dat telde...Afgevaardigden van overal maar meestal de toenmalige nijverheden van 't industrieterrein (geburen)kwamen naar "DE LAKER HEIWEG"...ook kaarters,bonden enz.. LAAK kreeg een verbeterd sportkomitee met VOETBALPLEIN en bijhorende lokalen...in 't sportheem kwamen de gepensionneerden samen!!! En ge kunt het mischien niet geloven maar het is toch waar(we hebben de bewijzen en tientallen fotos)DE ALLEREERSTE MATCH op het nieu- we voetbalveld van parochie St.JOZEF werkman te laak werd gespeeld door MEISJES...DE ELTIEMEISJES tegen DE ELIZABETH BASS!!! Het tornooi werd gewonnen door de JeugdclubELTIE van Laak die wonnen in de spannende finale tegen jeugdclub JOKIDO van Meulenberg... De eerste mach was OKTOBER 1972...maar 't tornooi duurde tot November 1972!!! Vermelden we ten slotte nog dat de goederen naast LAAK (HELCHTEREN DUS)KRAENBEMDES waren ...totaal met 't vroegere moeras er bij geteld was dat ooit 16HA 31 are 90 ca...Het is maar een detail ,maar voor ons toch heel belangrijk,FELIX MEIKENS DE BOOI of de gepensionneerde veldwachter uit de toenmalige Senator Jacobslaan was overleden op 30 NOVEMBER 1972......;....
De sportvissers van HOUTHALEN...niks van de FIFTY's maar 60
In de jaren 50 was er in HOUTHALEN een vriendenkring van vissers???Maar hoeveel keren wij gewoon weggejaagd werden???TOT in 1960 eindelijk GERARD TIELENS en JOS LINSINGH de voorzitters werden van een nieuwe zelfstandige afdeling S.V.H.(sportvissers)!!!
Door de overname van de mijn door deze van ZOLDER werd er gefusioneerd...'t water van HOUTHALEN was nu ook van ZOLDER!!!
Het doel van de oorspronkelijkevriendenkring (verbond der mijnstreek)werd in 1964...VISSERSSPORT ook voor jeugd en vrouwen....
Dank zij GERARD TIELENS VAN LAAK...kwam er een ware familiegeest met jeugdprijskampen...en een stamlokaal(café)in LAAK!!!
Gerard verwezenlijkte het LIMBURGS VIJVERVERBOND,hengelvereniging,cadetten...zelfs een kampioenschap van BELGIE voor de gast-
arbeiders...In 1964 begonnen ze met 41 leden en 15 Jeugdleden.In ons archief van LAAK vonden we nog fotos van "JEANNE"in het café na de
achtdaagse van de Hengelsport...ook 'n foto,enfin vele foto's van "DE JANSSENS van de MEULENBERG!!!...dat waren vissers(zie archief L)
Een van de schoonste fotos is MARCEL JANSSENS...Hij poseert met in zijn handen een zelf gevangen vis van 12,55 KG!!!NE grote vis!!!
In de jaren 7O hebben nog 'ns bij Landbouwer WINTERS op 't lin...ne foto gemaakt...die bin de kroniek van de gazet kwam!!!EEN KARRE-
VRACHT KOETJES of kalfjes stond er boven!!!De brave koe bracht een VIERLING ter wereld!!!Netjes verdeeld en samen 104 KG wegend!
Ook van deze vierling(waarschijnlijk niet door de ooievaar gebracht)hebben we foto's...jammer van de boer hebben we niks??? tot morgen.
De sportvissers van HOUTHALEN...niks van de FIFTY's maar 60
In de jaren 50 was er in HOUTHALEN een vriendenkring van vissers???Maar hoeveel keren wij gewoon weggejaagd werden???TOT in 1960 eindelijk GERARD TIELENS en JOS LINSINGH de voorzitters werden van een nieuwe zelfstandige afdeling S.V.H.(sportvissers)!!!
Door de overname van de mijn door deze van ZOLDER werd er gefusioneerd...'t water van HOUTHALEN was nu ook van ZOLDER!!!
Het doel van de oorspronkelijkevriendenkring (verbond der mijnstreek)werd in 1964...VISSERSSPORT ook voor jeugd en vrouwen....
Dank zij GERARD TIELENS VAN LAAK...kwam er een ware familiegeest met jeugdprijskampen...en een stamlokaal(café)in LAAK!!!
Gerard verwezenlijkte het LIMBURGS VIJVERVERBOND,hengelvereniging,cadetten...zelfs een kampioenschap van BELGIE voor de gast-
arbeiders...In 1964 begonnen ze met 41 leden en 15 Jeugdleden.In ons archief van LAAK vonden we nog fotos van "JEANNE"in het café na de
achtdaagse van de Hengelsport...ook 'n foto,enfin vele foto's van "DE JANSSENS van de MEULENBERG!!!...dat waren vissers(zie archief L)
Een van de schoonste fotos is MARCEL JANSSENS...Hij poseert met in zijn handen een zelf gevangen vis van 12,55 KG!!!NE grote vis!!!
In de jaren 7O hebben nog 'ns bij Landbouwer WINTERS op 't lin...ne foto gemaakt...die bin de kroniek van de gazet kwam!!!EEN KARRE-
VRACHT KOETJES of kalfjes stond er boven!!!De brave koe bracht een VIERLING ter wereld!!!Netjes verdeeld en samen 104 KG wegend!
Ook van deze vierling(waarschijnlijk niet door de ooievaar gebracht)hebben we foto's...jammer van de boer hebben we niks??? tot morgen.
De sportvissers van HOUTHALEN...niks van de FIFTY's maar 60
In de jaren 50 was er in HOUTHALEN een vriendenkring van vissers???Maar hoeveel keren wij gewoon weggejaagd werden???TOT in 1960 eindelijk GERARD TIELENS en JOS LINSINGH de voorzitters werden van een nieuwe zelfstandige afdeling S.V.H.(sportvissers)!!!
Door de overname van de mijn door deze van ZOLDER werd er gefusioneerd...'t water van HOUTHALEN was nu ook van ZOLDER!!!
Het doel van de oorspronkelijkevriendenkring (verbond der mijnstreek)werd in 1964...VISSERSSPORT ook voor jeugd en vrouwen....
Dank zij GERARD TIELENS VAN LAAK...kwam er een ware familiegeest met jeugdprijskampen...en een stamlokaal(café)in LAAK!!!
Gerard verwezenlijkte het LIMBURGS VIJVERVERBOND,hengelvereniging,cadetten...zelfs een kampioenschap van BELGIE voor de gast-
arbeiders...In 1964 begonnen ze met 41 leden en 15 Jeugdleden.In ons archief van LAAK vonden we nog fotos van "JEANNE"in het café na de
achtdaagse van de Hengelsport...ook 'n foto,enfin vele foto's van "DE JANSSENS van de MEULENBERG!!!...dat waren vissers(zie archief L)
Een van de schoonste fotos is MARCEL JANSSENS...Hij poseert met in zijn handen een zelf gevangen vis van 12,55 KG!!!NE grote vis!!!
In de jaren 7O hebben nog 'ns bij Landbouwer WINTERS op 't lin...ne foto gemaakt...die bin de kroniek van de gazet kwam!!!EEN KARRE-
VRACHT KOETJES of kalfjes stond er boven!!!De brave koe bracht een VIERLING ter wereld!!!Netjes verdeeld en samen 104 KG wegend!
Ook van deze vierling(waarschijnlijk niet door de ooievaar gebracht)hebben we foto's...jammer van de boer hebben we niks??? tot morgen.
Het verschil tussen "ne bekhem en ne boestering"(gerookte vis)
Onder den oorlog toen we nog in 't schuurke woonden...'t SCHUURKE heette toe herberg -logement op de hoek(bij van look)!!!'t dorpsplein !!!
In HOUTHALEN was er echt HOUT...HOUT en nog eens HOUT...en inderdaad ze kwamen het allemaal halen ...GRATIS EN VOOR NIKS!!
De wegen...er was geen enkele kaseiweg...veel te smal en naast alle padjes,stegen;wegeltjes stonden BOMEN...GROTE BOMEN HOGE BO-
MEN...Burgemeester THEELEN moest van "den duits"alle wegen breder maken...ze konden met hun tanks,kanonnen enz...ZE konden niet door
En maar bomen omdoen...in de zavel stonden zo prachtige lindebomen,beukebomen...maar het vervoer van en naar de statie (munitie voor 't schietveld)...hout voor de koolmijn...hout voor de sliep,massy,kelchteren...'t werd door trekpaarden gewoon getrokken zeg maar door het dorp gesleept...FEEL VA RUKKER ...die heeft wat afgesleept(in opdracht van de gemeente,kerkfabriek of koolmijn)...CHEL VA RUKKER...die deed in vis...Hij bracht in tonnekes gevuld met ijs VERSE VIS van deur tot deur...Wij wij waren eerder bevriend met klein RIKSKE...die kon toen al jodelen (later met 't orkest de picupboy's 'n echte vedette)...Onder den oorlog had pa een stootkar en op het laatst een auto"nebuick"!!!
Het smokkeleerke die de komerche in VERSE VIS overgenomen had woonde in een winkelke juist naast de post...DE BUICK een omgebou-wde kamionnet-auto stond altijd thuis op de koer waar nu het gebouw de tichel stond en waar 't bakhuis en de open haard was om te roosteren
"DE BARBEQUE ONDER DE OORLOG" dat was een driepikkelvuurke met er op krullen van de schrijnwerkerij die smoorden dampten rookten dat allemaal in een ijzeren kinderbad(basseng)...EN NU KOMT HET???De haringen werden gerookt in een gazet gedraait...HET VOLK...dat was "BEKKEM"...HET GEJANK...dat was "BOESTERING"???We weten nu nog altijd niet het verschil???maar als we de gazet
samen met 't vel van de gerookte vis "stroopte" en we legden alles op nen twalseree met melksaus van sjalotten en platte petatten...HEERLIJK!!!
De duitsen...'t was erg ...maar ze hadden goei soep!!!Spijtig dat we ook klontjes met levertraan verplicht moesten eten!!!WE ATEN LIEVER...
Bekkem...BEKKEM want in 1947 was heel limburg HET VOLK...de C.V.P. had de volstrekte meerderheid...dus de vis moest in HET VOLK!!!
Catharina vanhove was boven de tachtig toen ze stierf in 1919 !
De oudste grootvaders werden in de fifty's door de FOTOCLUB 3530 op dias gezet!!!EN wij ...we maakten bandopnames...in de FIFTY'S !!! Zo schreven we 't verhaal van "tenteke",door de oudsteHOUTHALENAARS bevestigd...'n echt mirakel...de geest van 'n teruggekomene...??? Catharina(de moeder van VIRGINIE)was iets over twee jaar toen in het schop de overleden tante er terug zat(lees 't verhaal in't Hôteleerke...) Per pedes apostolorium of op lege voeten ging men op bedevaart naar SCHERPENHEUVEL om 't kind te verlossen van de teruggekeerde geest De geest kon geen rust vinden in het hiernamaals...toch raar...toch raar...Na de begankenis nooit geen geest meer gezien van 't overleden tenteke? "GEZONDE LUCHT&HEERLIJKE BIVAKPLAATS bij MIENEKE&JEF"...dat was de taak die mieneke en zoon jef gekregen hadden van 't toenmalige bestuur van KELCHTERHOEF1953-1954...Het boerderijtje was "ECHT"...niet ingevoerd zoals te Bokrijk!!!Jef vertelde dat de boerderij in 1832 gebouwd werd maar dat hij zelf leem herstelde met vitsen(dat waren in tweên gesplitste stekken)andere eiken balken aan het dak maakte in de plaats van het dak dat voordien enkel van stro was!!!Jaren lang bleef alles,alles gelegen op een lijn staan(lang gevel boerderij). Het karschop,'t bakhuis,de waterput met er voor een zachtglooiend grasveld...Het paradijs van de CHIROBIVAKKEN in de jaren 5O-60...!!! Jeugdgroepen die het hoevetje gebruikten lieten ook sporen na...de verwaarloosde boomgaard...en 't moeras voor de deur...de gemeente moest iets doen!!!Het moeras werd een zwaar bevolkte visvijver...'t hoeveke gelegen op de zuiderzon werd 't zonnigstehoekje zowel binnen als buiten. In de FIFTY'S als hoeve mieneke het eethuisje was van de werkmannen van 't domein KELCHTERHOEF...het huisje van de "echte"vissers!!! We wisten toen nooit wie er 't gelukkigst was...de beheerraad...de vissers...de zoon van MIENEKE...jef die blonk,alshem ...op eenieders ge- zondheid dronk...Hij kende nog een gedicht dat hij van zijn moeder(mieneke dus)geleerd had...Mieneke had dat zelf gemaakt en het had betrek- king op de pachtwinning uitbaters die op en nabij 't domein woonden of gewoond hadd!!!Sappig Houthalens DIALECT!!! "THIJZEKE DRIESEN kleene pachter...de groete woont ter achter...Thijzeke Mues op de berg...de BEEK lekt zijne kerf " Cyrilleke groet logement...& TOON DILIEN nooit kontent"??? We weten het ook niet???Mischien dat de mannen van DE BENNEWED het ge dicht met betrekking tot de oudste inwoners nabij Hoeve Mieneke het kunnen verklaren...volgens Jef heeft zijn Ma(mieneke dus)'t zelf gemaakt...
In 1968 toen we als eerste gids oude verhalen vertelden "als barman voor en achter den toog"toen MIEL LIJNEN alles opschreef toen wisten we???dat we het ook niet wisten ???Ondergetekende was barman gids-wandelaar natuurgids!!!ALS gij het weet 011/522792 bel me maar eens.
STEK bracht in 1953 al 'n publicatie over Hengelhoef-Houthalen
"free^lance-joernalist"...met publicaties uit 't Hôteleerke...1953...de mijnwerkerstrein stopte toen nog aan de statie!!!De conducteur riep HOUT-
HALEN...hout...halen!!!Hout???Afstappen wel !!!maar hout gaan halen..."giene stek"!!!De redaktie van 't volk(ik schreef voor Achille Vandebroek die toen in Houthalen-oost woonde)liet op de laatste regel,onder mijn artikel,STEK staan...de giene was weg???
Het volgende artikel kreeg als ondertitel ook "Stek"???Briefwisseling uit de jaren 50 allemaal ...medewerker-free-lance-STEK was geboren.....
Onze persoonlijke monografische dokumentatie van Houthalen in het bijzonder en Limburg in het algemeen is toen in de "FIFTY'S" begonnen!!!
In 1953 bouwde men weer een reeks van twintig huizen(kleine landeigendom)in 't park van Genk waar "mijne baas van de gazet woonde..
In 1957 waren er al 130 woningen met een bevolkingscijfer van meer dan 1500 mensen...Voor hen schreven we in 't volkske van "MIEL" vanalles over HENGELHOEF-KELCHTERHOEF-HOUTHALEN...want er was weereens 14 klaargekomen woningen en 20 in opbouw!!!
In 1954 (nadat de gemeente de kelchterhoeve verworven had)waren we als het ware alle dagen met wandelaars op pad...In schrijfboeken noteerden we de verhalen van de oudste inwoners uit deze omgeving...(zie onze eerste samenbundelingen uit de jaren 60 "info Houtalen)!!!.
Als chiroleider (leider van de burchtknapen)maakten we de eerste bivak nacht op de KELCHTERHOEVE mee...OP de strooizolder van de grote hoeve mochten wij met 64 knapen slapen...omdat we de kleinsten waren ...kregen we op het allereerste bivak van de nieuwe chiro een voor-keur behandeling...en ik maar verhaaltjes vertellen...en vertellen...tot kapelaan JEF Ramaekers zachtjes zei..."STOP MAAR ZE SLAPEN
uw chiro leider van 't eerste bivak uit "DE FIFTY's".......loeky
OUDE VERHALEN...uit de fifty's...HOUTHALEN-LAAK-TENHOUT
In de fifty's was er gene T V ...ge kunt dat nu niet meer snappen!!!We moesten zelf spellekes bedenken...ze werden niet voorgeknabbeld als nu !!
Het langste woord maken???PATERNOSTERBOLLETJESFABRIEKSBESTUURDERSBUREEL...wel???45 stuks!!!HOTTENTOTTENTENTENTENTOONSTELLINGSRUIMTE...geklopt???maar 4O stuks!!!ZANDZEEPSODEMINERAALWATERSTRALEN...32 maar!!!We kunnen ook testen of ge 't LIMBURGS uit de jaren 50 nog verstaat...
"Vurwa zen ich zoe dic en zedde gêe groatmager???"Omda ze in Hôtele gow op groje...Wadest leste moe der on dinkt veurdadder gut sloape?
"Verzurgt oer Hôtels,oer leuges,noa merres...en mos der 't nog ni-j wiete???ne wulgemeende fuck you veur as ge dinkt da ich mich zal lutte kloeten...Noa dad ich oere numero goet va beute kin...zal 't ne kier tegoi kome???Of zenter gien rede nemie vur mich op te belle???Ich zoa 't aners wel wulle...ich dink da belle henniger es dan computere...'t es gemekkelijker gezeed dadder bé ienen anere vrijt??? 't ka mich ni-j schele dadder da dinkt,mer verzurgt oer leuges toch es veur der gut sloape???Ge hed de groete en doêt oer aarste va mich ooch de groete.........."
"En nie mè maai"...In de fifty's was da in Hôtele...Djé ni Pi!!!Als ze in 't schuurke kaart speelden ...Honderde keren hoorden we "Djé ni PI"!!
We kregen 'n vraag over MIJNSCHADECLAIMS???In LILLO en aan de kerk van ZOLDER was dat een probleem ...Lillo is op een geologische storing gebouwd wat de mijnschade natuurlijk verergert...???Houthalen is in 1963 gefusioneerd met Zolder en vanaf 1966 enkel nog gebruikt als verluchtingsschacht...De algemene wet die een termijn van 30 jaar stelde kreeg hier 5 jaar bij...(dus 35 Jaar na de ontginning...!!!)
De allerlaatsteschadeclaim zou dus kunnen tot2027???De laatste mijn (steenkoolontginning)was 30 september 1992??? en nu maar tellen....
voor ons is er maar 1 wet die van de vreugde...veel liefs
Dat verklaard het verschil in spreektaal aan de 2 kanten van de grens. Dit is zeer uitzonderlijk. Het dialect van Houthalen verschilt ook met dat van Zonhoven. Kortom het Houthalens dialect is een speciaal dialect. Dus er moet geen bootje maar een reddingsboei geworpen worden!
