oude verhalen over boer vandebeek op kelchteren enz
in 1887 WAREN ER AL in houthalen -centrum...EN VAN AF TOEN ...ook va,debeeks...OP HET GRONDGEBIED meeuwen-thorn-en kelchteren Op het grondgebied thorn(meeuwen)zijn er tot en met 1925 (genk-driehoeven) families geweest... in de jaren twintig was het in de buurt van de 16 HUIZEN en in de buurt van de mijn en in't "PARC"....ruilen van huizen...RUILEN VAN GRONDEN In 1926 RUILDE pieter vandebeek zijn huis in genkvoor 'n woning met 7 Ha grond in de hengelhoefstraat(nu is dat ook huttestraat)... de bewuste ruilen van grond en huizen was er gekomen door de N.V.DE KEMPEN...die maatschappij had van de barones van HENGELHOEF meer dan 11ha grond gekocht !!!de maatschappij had voor den oorlog al 150 Ha aldaar liggen!!!ze waren ook eigenaar van mastbossen en vijf huizen... de huurders van die vijf huizen moesten de huizen kopen of ruilen voor grond,??? VANDEBEEK GORISSEN SCHRIJVERS CEYSSENS KOCHTEN HUN BOERDERIJ;.. VERSLEGERS...MET DE BOERDERIJ..."berkenwies"(huidige)essenstraat en fons ceysens ruilden (,?,)afgebroken in de jaren ' 60 ,,,??? TRIEN VANHOVE bouwde in 1905 IN DE SPARRENSTRAAT ;PIETER VANDEBEEK in 1908 IN DE HUIDIGE HUTTESTRAAT(twee woonst)...IN ...1926 WORDT DEZE BOUW OMGEBOUWD TOT ENKELWONING!!! de 16 huizen.....TOT ..;1935 ZELF BEHEERT...(10 HA GROND) onder den oorlog gaan ze in faling en verkopen en ruilen ze alles!!! de bosduifstraat de parkstraat de lentedreef wordt partikulier verkocht!!!In 194O(onder den oorlog)verhuist de grote familie VENNEKENS(twaalf kinderen)van domein klein hengelhoef naar de zestien huizen...DE LAATSTE BOERDERIJ,,?(canadastraat)wordt tijdens de oorlog verkocht!BA- RONES(hengelhoef)verhuurt haar laatste boerderij onder den oorlog in de rozenstraat... in 1936 had louis achten 'n boerderij in de essenstraat(toen heette dat anders)................ZE KWAMEN VAN DE BENNEWET(binnevaart-kwalaak) De vroegere bouwer-bewoner wasCRIJNS....ACHTEN...heette later in de hutte crijns,,,???ook in kwalaak was achten...crijns,,,??? toen in 1940 DE DUITSEN 't schietveld overvlogen liet zo maar 'n piloot 5 Bommen vallen aldaar op cockerill richting masy... waar nu 't cultureel centrum is daar vielen ze...een bom kwam in de essenstraat en een op enkele meters van boerderij "crijns"!!! laten we toch nog eens vertellen dat in 1844 'n rentenier uit brussel hier 292 ha grond bezat (hengelhoef)!!! pas in 1850 komt de burgemeester van St.pietersleeuw hier in HENGELHOEF GROND KOPEN...549 hectare eigendom in 1877!!!
HETZELFDE ALS GISTEREN...kelchtermans is een midden limburgse stam...EEN VAN DE STAMVADERS...is van PEER...henricus(1817) In de hutte is een stamvader martinus(laak 1845)...EN...op het domein KELCHTERHOEF...is er weereens een andere KELGTERMANS ??? In de parochiale registers hebben de geestelijken bij de doop van SIMON OP 19.8.1750.........................KELG..........geschreven,,,??? alle mensen van de hei waren goedkope dagloners...KLUSJESMANNEN...IN HOTELE...waren "kluters"...ALS ZEVAN DE HEI KWAMEN... de kluterberg de klutermennekes...WOONDEN...in kleuterhuisjes...leemhuisje met ondergrondse kelder en 'n uitgegraven venneke voor water op de heide(drinkbaar water)...al de geestelijken van onze domeinen zochten ze op...ZE NAMEN ZE MEE...om te bekeren(heidenen werden katolieken) hulp bij de ontginning van de moerassen op de hoeven...ORA ET LABORA...gratis kost en inwoon!!! DE heidenen(de mannen van de hei)werden nu de mannen van "KELCHTEREN"dus allemaal kelchtermanssen,,,??? toch is er een allereerste kelchtermans voor kelchterhoef opgedoken in MEEUWEN...stamvader JAN op de donderslagse heide is henricus kelchtermans in zijn boerderijtje gesneuveld in 'n strijd met "de lorreinen" in 1648!!! IN ALLE oorlogsdokementen van houthalen staan kelchtermanssen...OOK BIJ DE BOERENKRIJG...in het leger van NAPOLEON WAREN ZE... Gerard kelchtermans sneuvelde in het leger van napoleon in de buurt van WENEN. In 1900 was er al 'n martinus soldaat in 'n luiks garnizoen...daar verneemt hij dat zijn verloofde bij de geboorte van hun zoon louis overleden is aanvankelijk zijn er zonen kelchtermans over en weer getrokken naar grote brogel - laak-om er te boeren,,,??? Van uit houthalen trokken er ook naar genk-zolder en helchteren verhuist.PETER(1923) woonde op huis-hoeve THORN JOSEE is met haar man louis uit genk naar Australie" gaan wonen...ZE HEBBEN ALDAAR...3 ZONEN!!! Rond 1886 was er ook op de hutte achter kwalaak 'n lemen huis...'n soort trefpunt cafè...hier werd bij vele gelegenheden als gesloten taverne verteert !! De vlaamse kermissen op de hutte waren anders dan thuis op 't genhoot...'t was altijd met pinksteren(thuis was 't met vaderkesdag)... Op de hutte was 't ook altijd "vliegen"kermis wat gold voor vlaaienkermis met borrel(zelfgestookte)geneverkermis... Tot 1930 hielden Pol & Marie Ceyssens - Vangeneugden gelegenheidscafé. Tot het lemen huis werd afgebroken en vervangen door een stenen huis.
TOEN WIJ IN 1947...café op den hoek bij veloek...over lieten aan de familie gorisen...TOEN KONDEN WE AL EEN BOEK SCHRIJVEN "'t SCHUURKE" bij gorissen aan de kerk van houthalen centrum...................................IS NA DEN OORLOG GORISSEN GEWORDEN... HOEVEEL er waren en vanaf wanneer,,,???We moeten de stamboom raadplegen.......... Vandaag wil ik 't eens hebben over jef gorissen en zijn vrouw maria driesen!!! die een zoon jan kregen op de heide te houthalen in 1890!!! JAN bleef er wonen maar haalde toch een vrouw in zolder(anna vanderhoydonck)...JAN werd vader van twee zonen en een dochter...(de hutte)... Zijn boerderij stond waar nu de sparrenstraat is...ZE WAS GEBOUWD NA 1900...OOK IN DE TULPENSTRAAT...was een boerderij met vee de oudste dochter van jan(maria 1919°)had een melkronde op de mijncitè..ook aan haar fiets had ze kruiken hangen met boter en eieren... kinderen van de hei (de hutte) moesten thuis op de boerderij allemaal hard werken...de jongens die gingen naar de mijnschool en de mijn... op de hutte aan de put van zwartberg...ACHTER THORN...daar moesten die van de mijnschool patattenveld maken en onderhouden(sommige jongens mochten al eens patatten mee naar huis nemen )als de mijndirektie de patatten niet wilden,,, jongens moesten van de mijnschool geregeld om 3 uur "s nachts opstaan en dan met de zeis maaien en hooien!!! in een gemeenschapsweide liepen beesten die een periodevan de mijndirektie zelf was...en op de boerderijen thuis was meestal het onderhoud van de kippenstallen en de leghennen(tot 500°)soms;;;allemaal werk voor de jongens op de boerderij!!! JEF GORISSEN(1924) heeft ook zelf nog meer dan 28 JAAR ONDERGRONDS GEWERKT... In1910...was er al 'n klein boerderijke in depeersmeerstraat ,,,GERARDINE(de dochter van teng kelchtermans)bekwam deze boerderij maar kocht van de gemeente met haar man jef timmers in 1933 toch een nieuw stuk grond in de huidige berkenstraat... ze bouwden er een boerderij en nivelleerde er de grond...DE MOPPENVENNEN...ze ontbosten............. JEF TIMMERS...EN NIET JEF GORISSEN ZOALS GESCHREVEN...is als ongehuwde boer de man geweest met de brabantse trekpaarden... hij werkte tot aan zijn pensioen om de moppen of de bergskes van de hutte plat te krijgen...hij werkte ook tot aan zijn pensioen op de mijn van zwartberg....DE BOERDERIJ IN DE BERKENSTRAAT...is op zich zelf ook weer iets om 'n boek over te schrijven...MAAR...'tmot djust zen!!!
toen wij met de schutters op tenhout kwamen in 1947 TOEN MOESTEN WE MEE UCHTEREN.....dat was bij de geburen babbelen(verhalen horen) sommige van die oude verhalen hebben we in boekskes geschreven....MAAR...ja er zijn er veel verdwenen...VOORAL IN 1978(jaar van 't dorp)....... over de brusseleers,,,ieder jaar...IN DE ZOMER...kwamen ze thuis op vakantie(onze logeurs)...den engel van HENGELHOEF...die man heette ENGLEBERT VANDENBOSCH...hij woonde nabij 't observatorium van ukkel...werkte op 't paleis van justitie als grefier(etat civile-burgerlijke stand) een zeer voorname positie!!!We zijn meerdere malen mee geweest met hem in de reuze kelders onder 't justiepaleis"ZIJN ARCHIEFBOEKEN"...... KELDERS kelders,Gangen&Gangen REKKENmet allemaal boeken....EEN VOETBALPLEIN ZO GROOT!!! Den engel kende(via zijn boeken)gans brussel en den adel in brussel kenden hem...OP HENGELHOEF WAS HIJ VIA ZIJN VROUW(sigaretten vanderelst)bevriend met alle grondeigenaars aldaar...VOOR 1900...kwam hij al op driehoeven grond meten met thorn-corbisier-cardinaels-wittouck!!! Op 'n uchteravond aan de leuvense stoof bij "amelie van de slachter" vertelde hij over de meeuwerweg van voor den eersten oorlog,,,??? We vielen haast van onzen stoel???hoe kon hij zo iets weten...D e brusseleer...MET DE KOETSIERS...kwamen ze naar 't schietveld met de barons!!! HIER IN DE MEEUWERWEG???voor 19OO???stond een boerderijcafé met vergaderlokaal,??? baron de GIEY uit ELSENE bracht ons met zijn koetsier want niemand kende hier de weg naar coccerille,,,de café heette alput en er was 'n vergader lokaal voor de putters van zwartberg...TREFPUNT...voor grondeigennaars en direktiekommitees van de koolmijnen hier in de meeuwerweg!!! VOLGENS ONZE OPZOEKINGEN...vonden we gerard achten,kipke peters en de vila van de "slieep"(op het kruispunt met de postbaan)??? Wat ook raar is...we vonden catharina vanhove als herbergierster,,,"trieneke" van tenhaagdoorn,,,???(toen schreef men geboren op de heide) KOP NOCH STAART krijgen we er aan...EN ZEGGEN DAT DEN ENGEL VAN HENGELHOEF DAT ALLEMAAL MET ZEKERHEID WIST Barones de beekman-wittouck heeft hier juist na 1900 MEERDERE boerderijtjes laten bouwen....ZO MAAR ...op 'n stukske heidegrond.??? in 1912 is er een beetje orde gekomen...de gemeente was verplicht kiezerslijsten te maken...ook op de wijken hutte en hengelhoef(boerderijen)!!! familiehoofd en eigenaar van 'n hutje met grond op de heide was ALLEEN stemgerechtig!!! Brusselaars hebben hier de golfplaten gebracht...hun heidehutten...met ronde daken waren"cabanen"...toen de barones terug trok gaf ze de cabans weg en werden in de hutte cabanjongs geboren niet meer moppevennen kinderen of huttekinderen OF KABILJOENBOS kinderen gewoon kabaljons.....?? in 1917 MOESTEN VAN DE DUITS...alle bewoners op en dichtbij 't schietveld eruit...Voor hun ogen lieten ze hun huisjes ontploffen!!! huizen die eigendom waren van maatschappij john cockerill werden door het duits commando in eigendom verworven;... IN brussel werden huizen met eigendom (heidegrond van polygoon)verkocht aan duitsers!!!
In de oudste doopregisters van HOUTHALEN...vinden we bij vele geboorteakten...voor de hutjes op de hei...de HUTTEN...boven kelchteren!!! 1846 GEBOORTEAKTE...maria catrarina verslegers...paa verslegers PIER JAN had van de gemeente 'n perceel grond gekocht...HET WAS IN DIEN TIJD...zowat uitverkoop van heide percelen allemaal gelegen waar nu de hutte is...toen heette het dus boven kelchteren!!! De VERSLEGERS KOCHTEN in 1844 (de heide perceel met op 't perceel !n gebouw!)1187 SECTIE D..................................... jammer dat we niet hebben kunnen achterhalen wat of waar 't gebouw stond ???wat we weten is dat later de afstammelingen VERSLEGERS ALLEMAAL aan hanevechten deden...Ze kweekten ruilden en verkochten speciale vechthanen...Nog voor de velodroom er stond was er al iets op die plaatsen en aan de HALVIJVERS...'n perk met kassa voor wedders(want er werd nogal gewed bij de wedstrijden!!!) LATER in 1912...trouwt hendrik DILIEN met marie-christine VERSLEGERS...DAT JAAR...WERKTEN ZE AAN DE KAPEL OP MASY Met paard en kar sleepten ze het arduinen front van LUIK naar domein MASY...de mannen van Dilien en Verslegers deden alles en ze waren ook nog ferme jagers....tot later in de fifty's...jaenen ook geboren op de heide evenals zijn vrouw(1895°)vertelden over de jagers van toen??? In feite was de vrouw van de vloot(tenrijt) of van timmers waar ze "thoor" tegen zegden,,,in ieder geval toen "JEF van hinke" thuis kwam op ten- hout bij de boogschuttersclub ging 't ook over karabijnschieten...de gebroeders VERSLEGERS noemden toen JEF en FIK VAN ZANDER??? ze kwamen thuis uitrusten als ze in de kerkbossen van tenhout of in de bossen van kelchteren(kwalaak) op everzwijn of op vosse jacht waren... we hebben nog verhalen opgenomen op zo 'n oud bandje over jagers en verhalen op klein hingel!!! IN 1877...verkoopt Wittouck... 192 Ha aan baron LEON DE LAMBERTS-CORTENBACH(die al meer dan tien Ha grond van het grote domein HENGELHOEF bezat !),,,,"domein klein hengelhoef" werd aldus 'n domein met meer dan 200 Ha Officiele documenten in Neerpelt spreken van "'n distillerie"???In 1892 toen wittouck 67 Ha terug koopt??? De geschiedenis of de rest(zowat 162 Ha) van 't domein klein hengelhoef is rond 1900 echt onduidelijk vooral omdat toen een zekere ERNEST lecocq ,een makelaar,koopman uit NAMEN hier in houthalen de nieuwe eigennaar werd,,,???
In 1947 zijn we vertrokken naar de meeuwerweg (tenhout) Vader had het huis van "suske stroep" gekocht met bijna 1Ha grond ... De schuttersgilde (boogschutters)verhuisden mee...er kwam 'n tapvergunning... 'n nieuwe hoge wip(schuttersmast)... 'n liggende wip en ook 'n doel voor de beginners(doelschutters) ...ne verhuis...NIE TE GELOVEN... iedere zaterdag en iedere zondag was 't de zoete inval...HALF HOUTHALEN ... kwam helpen "café 't schuurke"(met alles terop en teraan ver- huisde).in het dorp trok de familie gorissen in ons cafe 't SCHUURKE !!! BIJNA ELKE WEEK ...vlaamse kermis...veloekskes kermis op tenhout...GRATIS INKOM & GRATIS TOMBOL Er kwamen allemaal houten barakskes en een ronde houten dansvloer met overal gekleurde lampkes en elke week iets speciaals voor te dansen! Op 'n verhoog van houte bierbakken daar zaten de JAZZ MUZIKANTEN... en iedereen danste met iedereen ...TOT 'n kot in de nacht!!! Als die van den aap speelden...2 GEZUSTERS ...met veel haar op armen en benen...dan was 't overompeling...zo veel volk,groot en klein... de gezustersCUSTERMANS waren zeer musicaal.marie louise speelde vlot accordeon en maria die deed de drums enz.. paa custermans was ook "Staaf de melkboer" trouwens onder den oorlog hadden ze café in zolder...de custermansen waren commercanten!!! Ook in heusden hadden ze winkel en frituur...na den oorlog kwamen ze terug naar de zestien huizen waar alles met ne winkel was begonnen De muzikale zusjes trouwden allebei tegelijk in 1950 maria(de oudste)was van 1923 en haar man ALBERT HARDY was ook van 1923.Marie-louise was van 1925 en ook zij trouwde op dezelfde dag met FRRANS GAETHOFS die in 1922 was geboren!!! Aangezien de twee mannen allebei van KWALAAK WAREN...Aangezien de twee meiskes allebei van DE HUTTE kwamen...EN ER IN DE FIFTY's op VELOEKSKES KERMIS altijd iets te vieren was op TENHOUT kermis in de meeuwerweg.................................geweldig!!! In 1950...zijn in HOUTHALE...DE GOLDEN fifty's...TOEN...ontstaan!!! De gemeenschappelijke dries...'n wei...aan de groenstraatbeek tegenover "sieke pap".......ze was te klein...ZOVEEL VOLK en de 1 ha vlaamse kermis met potten en schietbarakken van de schutters(handboogschutters)....................................................GEWELDIG!!!
OVER de KOOLMIJNde koolmijnlaan rond 1950(zie 17-01-2009)
Over demografie-bevolking en vreemde inwijkingen in Houthalen hebben we 'n bundel gemaakt in 2009(info 3530...tel...011/522792)............... Alles ten noorden van de demer gelegen voor 1900 werd alleen door beoefenaars van dicht-en prozakunsten op sterk water gezet....In wonder- mooie en geestdriftige literatuur plooien ze 't land...."OS hôtele"...open!!!Er was hier alleen mager zand en magere menskes die met grauwzenspan als verweerde keuterboer op de kronkelweegjes langs de heide op MEULENBERG werkten...De uitroeptekens van toenkwamen er als men zag dat land en wolken aan elkaar gelijmd werden op den teut.Hier zien we op schilderijen meetkundig geregelde zonnen terwijl woken en winden elkaar vinden in 'n roerloze verlatenheid...Vooral BRUSSELAARS kwamen in de zomer 1950...naar klein hengel en de TENHAAGDOORN- Met gratie voor verf...met penseel lier en ganzepen...maakten ze van ons schoon land...proza-schoon woorden en wit-zwart FOTOS!!! In 1900 was meulenberg ook 't land van roggebrood,heidekruiden en sparrebomen...er was gerstepap en ajuinsaus en schuchtere geitenboeren.... Ze spuwden op al dat nijvere gedoe...naarstige vreemden met goniometers en ander hanteerbaar tuig hier in de heide?Verzamelde onozelheden.... niet begrijpend keken ze naar de boortorens...ze scharrelden oogpinkend met hun pijpesteeltje achter de oren...kolen zoeken???hier...??? MAAR op 02 AUGUSTUS TE AS....de finale...'t begin van 't einde...beroering in de heide...telefoondraden vloekten in 't landschap...de wegen werden rechte sporen...vlakten werden verkaveld...STATISCHE EENZAAMHEID...fini...er kwamen trein en bus...ook op de heide!!! ALLES moest renderen...de koolmijnlaan 'n modderigelandweg met diepe karresporen naar de meulen heette toe nog OPHELLINGSWEG........ Onder de weg liep de LAAMBEEK aan de springstraat...JAREN en JAREN heeft dit water(deze beekjes) voor grieven gezorgd...tot de mijn er grote asfaltblokken plaatsten...TENRIJT was een wild gebied met struuikgewas en meterts hoge bomen...toch kwam daar de eerste boortoren!!! De gemeente was amper begonnen met straatverlichting toen de koolmijnlaanlaan in 1957 half open bebouwing invoerde(zie ons blog van 2008) onder de oorlog (en dat weten we nog)...moest ALFONS SOILLE uit zijn villa...jongeren recruten werden hier opgeleid door echte "S.S.'s)!!! Afschuwelijke branden ,ijzeren discipline en hondse dressuur,dat hebben de boeren onthouden over de meer dan 500 bezetters...de bazen legden zelfs beslag op de kapel en ze brachten voor onderdak de eerste inwijkers mee uit HASSELT.De stad was gebombardeerd en de duitsers maakten de woningen vrij...tuinwijk MEULENBERG was nog niet af...maar tochmoest 't OPERATIONSGEBIET worden dus ontruimd.......
Op IO JUNI 1937 juist 500 jaar Na de oude kerk gebouwd in 1437....werd de eerste steen gelegd!!!De droom van pastoor SEGERS!!! Wij hebben de officiele dag van de inwijding in 39-40 met MGR.KERKHOFS nog meegemaakt(we woonden toen in 't SCHUURKE-café)........ Toen op 10 mei 1940 de oorlog uitbrak was alles praktisch klaar...we weten nog dat er tussen 't koor en de kruisbeuken enerzijds en 't achterste deel van 't middenschip 'n grote houten schutting stond...maar de stuwende kracht van de nieuwe pastoor NULENS deed alles klaar komen!!! Onder de oorlog waren de erediensten...'n volkstoeloop!!!In 1944 werd de kerk getroffen door een obus en ook de toren kreeg voltreffers(7X) Er kwamen verzakkingen..de kerk kreeg 't hard te verduren...en wij de misdienaars,we zagen de plavuizen stuk springen,we hoorden de kerk kraken...de stukkenbaksteen vielen zo van 't gewelf naar beneden...Vanaf 1950-52-53...werden er buizenstaketsels opgetrokken dwars door de kerk ter hoogte van de zijbeuken.In 't grote kruisgewelf werd een zwaar betonnen sluitstuk aangebracht enz.enz. Oh ja...'t altaar vooraan...dat is er gekomen juist na het tweede vaticaanse cvoncilie!!! Wat ons meer bezig hield in 1950...dat waren AUTOBUSREIZEN naar HOLLAND(die werden door de schuttersgilden ingericht)... In 't huis NYS-DAMS(heren en damenkleding)Lillosteenweg 40...kocht ons ma mijn eersteCANADIËN voor septemberkermis van 1950!!! Op het grasplein(waar nu de volksmacht is )kwam de danstent van KAREL DRIES...GROOT BAL met orkest JACKYCLAES en zangeres ANNY HEUTS....Omdat ik bij de muziekschool van HOUTHALEN mocht en kon zingen mocht ik ook zingen met LOU MONTANO....'s 'sMaandags(de tweede kermisdag)speelde het HOUTHALENS ORKEST van 1950 namelijk THE_PICK_UP_BOYS met DORRY DAY??? PIER REKKERS leerde mij JODELEN en ik mocht met hem mee...In ZOLDER in de zaal MODERNE zong ik de eerste keer (jodelen) voor de oudstrijders van 40_45...en ik werd opgemerkt,zeg maar ontdekt door KEES BRUG!!! Na vele bezoeken thuis en met de hulp van de muziekschool van meester denis moors mocht ik mee met de nieuwe show-revue van Kees Brug.... We zijn zelfs in de folies bergère in Brussel geweest met onze revue die "NAGELS MET KOPPEN "heette(accordeonschool-Houthalen)............. In HOUTHALEN(ik zal 't nooit vergeten )werden kaarten verkocht ...ze konden ook verkregen worden bij HENRI en FELIX VERBEECK!!! Die "managers" die woonden toen in 1950....in de DORPSTRAAT 16 ...en die hadden TELEFOON NR.100 HOUTHALEN...........................
In OKTOBER 1997 verdween de laatste mijnbarak op Meulenberg
We herinneren 't niet meer ...maar na de fusie is de eerste 100-jarige FRANSISCA VANHAREN uit LAAK geweest...Er waren vaker eeuwelin gen ...maar afkomstig van andere gemeenten...Fransciska heeft hier in HOUTHALEN twee wereldoorlogen meegemaakt...in 't huis van hare Paa Over de mijn en 't mijnverleden wist Fransciska meer dan de huidige gidsen zelf...ze was erbij toen na de tweede wereldoorlog de mijn hier overal alles terug heropbouwde???Rijksmijnbouwscholen kwamer er in de jaren 1947-1950 overal...die scholen waren er overal nodigom opleidingen te geven aan onze zonen(boerenjongens die de kolennijverheid"'t zwarte goud "moesten bovenhalen??? Wij gingen naar de school kijken hoe het onder in de mijn zelf gebeurde...Boeiende tentoonstellingen met uniek fotomateriaal met documenten en ontwikkelingen kon men dagelijks zien...In elke school waren er (GRATIS)rondleidingen voor ouders en leerlingen...'t was toen de moeite waard Mijnwerkers en losse medewerkers bouwden in de school zelf 'n echte mijngang 'n echt mijnfront enz.enz.daarnaast foto's en andere tentoonsteller De sociale en maatschappelijke betekenis van de mijn...dus ook de barakken en andere woningen werden getoond...veiligheidsaspecten van de mijnindustrie met steunvan de provincie was in elk mijndorp aan de orde... De laatste mijnbarak in Houthalen was 't cafetaria annexkleedkamer van de tennisclub van Meulenberg..... Het mijnakkoord tussen Italie¨en Belgîë lag aan de oorsprong van de mijnbarakken....Ons dorp beloofde werk en huisvesting voor Italianen die hier in de mijn wilden komen werken...zowat 200 tweegezinswoningen werden gebouwd waar nu VAREN-BREM_en HAZELARENSTRAAT Na de italianen trokken ook de Spanjaarden in deze barakken...er kwamen ook betere barakken...^prefab uit ghrenenhout van FRANSE Elzas De snelheid waarmee ze in Meulenberg (in een week )werden gebouwd is vele oude "Meulenbergers" bij gebleven....ONGELOOFLIJK...... Het overgrote deel van de barakken werden "jonkmanshuizen"...overnachten en eten...zeer sober maar voor de eerste immigranten gewoon goed genoeg temeer daar ze tot in de jaren 70 nog altijd maar 100 tot 300 fr. huur moesten betalen!!! Met de jaren werd ieder barak die vrij kwam onbewoonbaar verklaard en afgebroken...al waren er soms echt geintresseerde kopers voor.... De sloping van de laatste barak op de tennisclub in OKTOBER 1997 is toch een brok MEULENBERGSE MIJNGESCHIEDENIS!!! Volledig vermolmd....zoals zoveel andere stukken uit 't mijnverleden...................................................................................................................
LAAK was ooit populairder dan Scherpenheuvel voor pelgrims
Toen HENRI VANHOVE 81 werd ...was hij bijna 5O JAAR koster(onafgebroken)...en wij kwamen met onze radio op bezoek bij "herie de ko-ster"...Ik wil als verantwoordelijke voor 't nieuws-service en infoprogramma's van "de" vrije RADIO LAMBDA toch nog eens melden dat we elke avond,elke nacht,gedurende uren programma's maakten...GRATIS...op FM 100.5!!!ALS eerste gids van de eerste kruidentuin te Bokrijk kreeg de hulp van ingenieur HIEMELEERS...LAMBDA was met zijn steun en met de EERSTE RADIO met weerberichten(die kregen we van de vrienden van de meteo kleine brogel)lang voor JOS GHEYSEN!!!JA?JA? We brachten "INFO 3530" ...onze fruitkwekersinformeren over 't weer en eventueel de te nemen maatregelen...dat deden wij in de jaren 70 al...We hadden 'n dokter,'n advokaat en in de winter brachten we infor matie over strooidiensten enz...Terloops voor ons babbeluurtje van 12 tot 1...deden we dagelijks beroep op talrijke intervieuws terplaatse..... "ONZE" radio Lambda deed in de eighty's...NOOIT mee aan <shows-organisaties>...alleen toeristische zoektochten ken uw dorp!!! Maar ja ...ze hebben destijds 't kind met 't badwater....en nu is LOEKY STEK ook nog voor velen 't kind??? Toen wij bij de koster waren telde laak 1263 inwoners...LACUS(moeras) was vroeger aan deze kant van 't water met sonnis zegt de oudste koster in de jaren 80...op ons casetteke...Nadat de kapel een gotische toren kreeg spraken ze hier over "kerkske"...De zondag na de sacraments- dag was 't hier al die jaren BEDEVAARTSDAG...wedijveren met SCHERPENHEUVEL deden we elk jaar opnieuw...ook met Hotele centrum! In de 18 de eeuw heeft Laak zich in slaap laten wiegen...We hadden de eerste burgemeester...6 caféés,winkels,boeren en ne weg naar Eindhoven Met TOLHUIS en nachtverlichting....Maar in de 17 de eeuw verloor laak haar status van onafhankelijke parochie...en in 1975 mocht de naam LAAK niet dienen als nieuwe fusienaam,,,Toen ik koster was onder de oorlog ging ik altijd communie ronddragen en als de duisers in de laakse straten waren dan konden de mensen 't horen aan mijn gebel op straat...ik weet nog dat "ne zwarte"=colloborateur" ons kloken weghaalden... Tegenslagen hebben altijd hier in Laak de verering in 't kerkske vergroot...'t kerkske stond vol met krukken van genezen bedevaarders...als er in den ouden tijd iemand op sterven lag dan kwamen 7 vrouwen bidden bij de vrouw van 7 smarten(O.L.V.)Rond 1735 zijn er opeenvolgende mira kel genezingen gebeurd...."hebbende de kreucke in de capelle gelaten"schrijft notaris CLERX....opmerkelijk is ook dat de mensen van DIEST hier de kapel kozen en niet SCHERPENHEUVEL???Op 't verwijderde graf van pastoor van GENT ontsprongen zomaar lissen!!!op de andere graven groeit uit zich zelve niks???In onze oude verhalen(info 3530) van november 1969 hebben we veel samengebundeld....
OVER ...deoude cinema van Hasselt...over ST.MARTINUS....
ST.Martinus nam dienst in 't leger(Galie+-330) en werd bisschop van TOURS in 370!!!Hij overleed in Frankrijk in 397 te CANDES....Het is ANTOON van DIJCK die ...hij verdeelt zijn mantel ...schilderde...De MAARTENSVERERING is dus zeer oud!!!(117 KERKEN in vlaanderen Vroeger in onze jeugdjaren...DE GOLDEN FIFTY'S...waren er aan al de St. MAARTENKERKEN ...PUTJES...de heilige had zijn paard overal aan die putjes laten drinken...de maartenputjes hadden dan ook geneeskundige krachten...er waren ook Sint-Maartensbomen en Stenen.... natuurlijk het Sint-Maartensvuur met alles wat daar rond gebeurde(meisjes die hun verloofde op die dag voorstelden???) was GROOT FEEST!!! In HASSELT was het VALENTINUS die de jonge koppels moest zegenen(Valentijn de patroon van de verloofden)'t heilig PATERKE............... WEET JE NOG OUDJE...alles met de fiets....De jaren vijftig...we gingen gratis werken op 't domein BOKRIJK (in opbouw)...en als enige vergoeding kregen we 'n paar cinema tiketten of 'n consumtiebonneke voor te gebruiken in HET SPEELHOF aan de kanaalbrug!!! We hadden en we kregen ook geen geld mee...soms gingen we gewoon in de cinemazaal zitten om naar de radio te luisteren...en dat mocht toen. In Hasselt waren wel IO cinemazalen...op dinsdag-woensdag en donderdag was 't altijd KINDEREN TOEGELATEN...de andere dagen niet!!! Vooral de plaza en de palace werd druk bezocht...cinema palace die heette zelfs RADIO CINEMA...men kwam er voor de speciale radiomuziek Samen (meestal)met vader en moeder fietsten we naar 't speelhof ....Bokrijk moest nog uitgroeien...dus families met kinderen kwamen naar hier... Langs de GENKERSTEENWEG stond toen geen enkel verkeerslicht....De tram HASSELT-Genk stopte aan het speelhof vlakbij de brug over 't ALBERTKANAAL...Het speelhof was zo 'n typisch café met een grote speeltuin voor vele kinderen in de fifty's de ideale zondag uitstap,,, Met de jaren ZESTIG kwam 't verval en sindsdien is het Speelhof de speelbal geworden van vandalen...jaren van speculatie en 'n grote brand hebben nadien 't leegstaand pand geteisterd...het werd 'n gevaarlijke ruwbouw...'t moest gesloopt worden... In de jaren 60 gingen we ook naar PROVINCIALE SCHUTTERSFEESTEN...vooral het schuttersverbond ZONHOVEN was altijd groots!!! Het wereldrekord HANDBOOG OP DOEL stond sinds APRIL 1959....op naam van JEAN VAES uit HOUTHALEN !!! 49 uur en 15 minuten had onze dorpsgenoot pijlen geschoten op doel....gemiddeld 6,6 op 10 punten!!! Pas in SEPTEMBER 1969 is zijn rekord gebroken door Jozef DIlien uit Heusden van de St.Annagilde...Hij presteerde 58 uren....
In de valies van TENHOUT vonden we oude intervieuws............
Rond wapenstilstand(zie onze bijdrage van 11NOV 1968)maakten we voor 't volk...de wegwijzer(Peer)...en koerier(genk)....INTERVIEUWS!!! De oudste bewoners van TENHOUT vertelden...OUDE VERHALEN...over de kleine langeigendommen te Houthalen....vroeger in 't begin??? Rond 1920 stonden er in gans 't OOSTEN...4 STENEN HUIZEN...Op de hutten...schaaphutten tegen 't domein MASSY!!! De wegen naar de put van zwartberg en de velodroom(nieuwe kempen)waren ASSEWEGEN en enkel de barones had 'n paar stenen huizen aldaar op de plaats die wij toen "KALBIOENBOS" noemden...Hengelhoef grensde aan zwartberg en genk...'t water was van HENGELHOEF.. Overal liet de barones grote grensheuvels maken(WIJ noemden dat MOPPENbergskes zodat de hutten de naam kreeg van MOPPENVENNEN Het water in de uitgegraven VENNEN met schone witte heidezand was zeer zuiver en drinkbaar....in de beken en visvijvers was 't bruin-ijzerwa-ter door de ijzerzandstenen die de boorden vormden van vijver of beek!!! IN 1920 hadden ze met steun van de barones van HENGELHOEF...16 HUIZEN GEBOUWD.... Maar de ruzie met "LA BELGIQUE FONCIERE"....legde alles stil...er zijn zelfs aldaar (zwartberg)huizen terug afgedroken enz.enz. In feite moeten we zeggen dat "'t park van GENCK" pas in maart 1943 begon!!!Toen nam als 't ware de nationalelandeigendom alles over!!! Het duurde toch tot 1959 eer 't echt vlotte met de huizen...eerst 10...dan weer 20...en meer dan 7 KM binnenwegennet in ASSEWEGEN ..... In 1946 hadden de eerste pionniers van 't PARK al 'n smeekbrief geschreven voor hun 6O schoolplichtige kinderen....GEEN LICHT Geen weg MINISTER VAN ACKER kwam kijken???Het schooljaar 1949....weer 11kleuters erbij...??? Pas in 1953(en wij waren erbij met 't kinderzangkoor)....FEEST....en straatverlichting...en de laatste reeks 50 WONINGEN....'t PARK!!! Ongelooflijk hoe 't groeide.....Toen we bij de chiro vrijwilligers werkten ....HET PARK IN HET DOMEIN HENGELHOEF 24JULI 1964... MEER dan 1.000 maaltijden per beurt...we hebben ze zelf geteld....de toeloop was soms niet meer te slikken aan de vijvers van HENGELHOEF Meer dan 120 campings en ontelbare dagbezoekers in de sixties!!!En...ik was DE ENIGSTE GIDS,,, Toen bij de grenswijziging van 1JAN1977 klein hengel...we bedoelen het domein van KLEIN HENGELHOEF(104 ha) met huizen,boswachter JEF va MING ,vrouw Liza en kinderen (2,3 miljoen) naar ZONHOVEN ging...toen ja...toen ging 't ...en bleef 't ???BERGAF...zwartebergaf???
m'n eerste lief dat was "n "zwette"...over MATONGO &KETTEN !
Na de oorlog was 't SCHOOLOORLOG in HOUTHALEN...In ons "SCHUURKE"(klaslokaal)mocht vanaf 1946 geen lessen meer gegeven worden...de grote school aan 't kruispunt was 'n puinhoop en aan 't gemeentehuis en kapelanij (nu de hekkelaar)was WEEREENS BRAND??? Na de oorlog werden de jongens van amper 15-16 rechtstreeks in 't nieuwe LEVEN gegooid!!!DIE 't konden betalen...die gingen op pensionaat! IK vloog (tegen mijn goesting)op internaat...MONTABOR-HEVERLEE-LEUVEN...bij de nonnen...alle dagen bruine bonen en de rest weetge? Pas in I947 was alles weer terug op zijn poten in 't onderwijs te Houthalen!!!En toch gingen we de tram naar de FRATERSSCHOOL(zonhoven) tot de oudste van de familie GODDERIE(CYRIEL)hoofdopzichter van de mijn en pendelaar met vader naar de walen trok...en ik moest mee??? De familie GODDERIE had 5 gebroeders mijnwerkers...ze hebben in 1912 WATERSCHEI helpen uitdiepen tot 840 meter...Vanaf 1926 was 't CYRIEL die na zijn solo in de walen en ook in HOLLANDSE MIJNEN al op 24 JARIGE leeftijd CHEF_PRION werd en hoofdopzichter!!! Hij was zeker en vast de man die Houthalen met jaren pionnierswerk en steun aan de opkomenden nijverheden er terug bovenop bracht in 1947 Door deze BURGEMEESTER werd ik aanvaard en ingeschreven op 't internaat "ST.LUC"..-ST. JEANBATIST de la salle" in SINT-GILLIS..... Amper 15 jaar en al op kot in UKKEL...bij de harmonie en voetbal van "den UNION en RACING" van VANDENBOEYNANS...den Baas!!! Brussel was in 1950...EEN BOUWWERF...alles met 't oog op en ter voorbereiding van DE WERELDTENTOONSTELLING en op de komst van DE NATO in EVERE!!....'t is zo dat ...VANDENBOEYNANTS...alle goei leerlingen vanaf 16 Jaar naar de militaire kadettenschool trok?? Ook wij we waren meer bij VANDENBOEYNANTS dan op 't college...UTELE...Lijntransmissie..vliegtoren MELSBROEK-EVERE...een puin Zelfs bij de aanleg van de telefoon en radioverbindingen....BURGER EN MILITAIRE ...werden jonge (16-17 jarigen )betrokken in 't leger!!! In onze vrije dagen bleven we zelfs in Brussel...want hier was 't te doen ..."De OELEPUTTEN van OETHALE" dat was PASSEE....................... Toneel (THALIA)-zang(SOLDATENZANGKOOR) en zeer zeker "De vlomse rossen toone" hadden sukses in de "FOLIES BERGIERE".....;.. Met de gebroeders PEUSTJES met Kees BRUG ,nand Buyl,en nog andere LIMBURGERS speelden we overal in de VOORPROGRAMMA'S We ontdekten dat aan 't standbeeld van LEOPOLD II(de congolese wijk in wording kwam....MOTONGO...)Rijke mannen (zwarte)en arme vrouwen(ook zwette)....de jonge rijke congolezen hadden rijke BLANKE VROUWEN...en wij,wij hadden de jonge zwetten en de marollenkette
Over 't CASINO dat ze voor ons bouwden in 1955(piet vandevoort)
We weten 't nog toen piet op meulenberg kwam wonen...1946-1947..waren bijzondere jaren voor Meulenberg!!!Piet had zeven seizoenen bij pol STAS in ST.Truiden toneel gespeeld...Piet was bestuurslid bij 't LimburgsTONEEL,hij was ook reis-bus-begeleider...en voor ons GIDS!!! In 't boerderijke was piet voorzitter van "RECEPTIEF TOERISME" 'n vereniging van reisleiders en toeristische gidsen in Limburg.............. ER WAREN MEERDERE toneelgroepen toen in Houthalen...door de klas van frater Eugène(wij zaten er naast PEUSTJES en bernard LAVALLE de mijningenieur-directeurszoon!!!)en we speelden toneel...met de groep "vermaak na arbeid" tot piet de leiding kreeg over ons.... Van in 't begin al wilde piet gemengd(jongens en meisjes,mannen en vrouwen)toneelspelen....Het duurde 'n tijdje,maar piet kreeg van 't bisdom de toestemming en de mijn die toen overal barakken bouwden,bouwden deze keer een grote barak als feestzaal-toneelzaal in de varenstraat!!! Door Lavallé(in feite meer moeder lavallé) kregen we van de mijn kostuums,vervoer en mochten we de rekeningen afgeven bij madamme!!! TOT ZOWAT 1951...trokken we met piet,per bus ,overal rond...We speelden als amateurtoneelders...in antwerpen en zelfs in 't folies bergère te Brussel met KEES BRUG-Bob SCHOEPEN,nand BUYL enz...enz...Met "de vier jaargetijden"haalden we 89% en als ze niet "gefoefeld hadden" dan waren we gewonnen met 't koniklijk landjuweel...want beroepsacteurs en beroepsregisseurs mochten in feite niet meedoen voor 1950??? "De" limburgers werden overal gevraagd...radio-bewerkte spelen...Mariaspelen in open luchttoneel...Zutendaal...Genk...'t was GROOTS met piet Maar in 1951 brande ons barak af???Vijf jaar lang hebben we toen noodgedwongen ...in gans Limburg ...gespeeld ...tot de mijn voor ons terug 'n TONEELZAAL bouwde...met casino en balzaal die voor en door de mijn gebruikt werd als cultureel uithangbord.... Dikwijls hebben we piet geholpen met correspondentie en met zaken die meestal niet tot de buitenxereld doordrong...we denken dat we de enigste foto van piet met koning Boudewijn hebben ...of de dankbrieven van gouverneur ROPPE aan toneelgroep Thalia en dan spreken we nog niet van FRANS KEYERS ENZ;ENZ;.....tot 1964 heeft het geduurd.... Vanwege 't ministerie van KULTUUR kregen we 60 th. en van de provincie 20 th.....dus HOUTHALEN kocht in 1968 zelf 't CASINOGE-BOUW al was er toen nog geen kultuurraad gesticht!!!Piet werkte al die jaren bij ons als lesgever voor reisleiders en gidsen(frans vangronsveld)en wij,wij maakten de EERSTE EN ENIGSTE fotos van de eerste kulturele aktiviteit in 't kultureel centrum NOVEMBER 1973 !!!
De mijn van HOUTHALEN starte in 1938...tot 1964...mijn ZOLDER
De mijn van WINTERSLAG was de eerste zetel met steenkool in 1917....vijf jaar later begon als tweede BERINGEN...Wij in HOUTHALEN waren de zevende en laatste in de rij in 1938!!!We waren de mijn met 't minst aantal produktiejaren!!!De langste levensduur was ook WINTER-SLAG....De verliezen van alle mijnen begon in 1958 ondanks de ondergrondse verbondenheid en fusu-ioneringen sloot men zwartberg in 1966!! Houthalen -zolder sloot als laatste mijn op 30 September 1992... Wegens 't vele water...TENRIJT-BRUGSTRAAT-HOEVEREINDE...duurde 't onder den oorlog...te houthalen lang...te lang mischien?? Om niet naar 't leger te moeten ...kozen PAA 'n 't SCHUURKE...de gebroeders GODDERIE...STEVENS en de BURGERLIJK INGENIEUR jonkman ALBERT COULIE voor 'n opleiding in de LUIKSE MIJNEN....en daarna als EERSTEN ...hier in HOUTHALEN zelf te werken........ Burgerlijk werktuigkundigeingenieur en niet mijningenieur,want zijn vader was 'n west-vlaamse textielhandelaar...en jonkman te Houthalen rond 46 Wij hadden onder de oorlog(soms verplichte)LOGEURS...we waren 'n logementscafé...en nabij de draai aan 't dorpsplein(NU GRALLER!!!)daar kwam 'n Hotel pal naast 't oude huis van JUWELIER MERCKEN....Het nieuwe hotel heette"DUPRIEZ" en ALBERT COULIE was er .... Dupriez kwam van Congo en had heel wat aanzien in 't dorp onder de oorlog,vooral ook omdat de ingenieur met de dochter des huizes trouwde!! Godderie,COULIE,"chef prion en hoofd ingenieur"Spraken VLAAMS!! ze werkten zoals alle arbeiders mee in posten...'smiddags naar onder en onder den oorlog pas om 13 UUR terug boven...er werd soms verplicht de klok rond te werken(den duits was de baas en had 't voor 't zeggen!) Vijfdagenweek-achturendag...dat bestond niet...Diegenen die niet geschoold waren moesten luisteren...diegenen die mochten spreken hadden 'n enorm verschil in kennis en ik geloof niet dat iemand van de bazen "MOCHT LACHEN IN DE PUT ONDER???" In 1938 viel JULES VINCQ "accidentellement " van de in opbouw zijnde BELLEFLEUR....(ik geloof dat dokter HILLEN,de voorzitter van kerkfabriek er toen bijgehaald was???)Zijn ouders zijn toen thuis in 't schuurke geweest bij vader die frans sprak...Burgerlijk ingenieur LAVAL-LEE die pas later in 1939 zich hier vestigde maakte zich toenal verdienstelijk.ZOON BERNARD LAVALLEE die later priester werd bij de AGUSTIJNEN zat naast mij in de "OORLOGSNOODKLAS"...Speciaal van LILO kwam meester PHILIPSEN met fotos van de mijn van winterslag(1947)...hij was ook kunstschilder...we hebben in ons archief nog schrijfboeken en fotos van toen...OMDAT men 't ons vroeg vermelden we nog dat inderdaad TUUR trouwde met MIA AMPE,dochter(de schoonste)van de eerste DIREKTEUR GENERAAL!!!
Over de schutters van Ten Hout en onder den oorlog 't schuurke
Onder den oorlog woonden wij in 't dorpscafé-logement...bij VELOEK OP DE HOEK...In ons schuurke was alle zondagen uitleenboekerij !!! De scholen waren toe en enkel bij ons in "'t SCHUURKE" werd zowat schoolles gegeven ...aan JONGENS door hogeschool studenten enzo??? Tegenover ons huis stond de statige patriciêrswoning van de familie WOUTERS!!!Nu is dat pand van de familie RUTTEN... Rond de kerk(de nieuw kerk)stond nog de oude muur met de ijzeren tralies beschermend opgesteld : ertussen de vele kruisen van de graven der gestorvenen...OP 't kerkplein stond nog de oude lindeboom en 't huis (welvaartwinkel)van TRIENE...'t langevelcafé van de orgalist MOORS... Thuis zowel in de grote als in de kleine schuur was altijd iets te doen....repetiesies...rijdansen...zangkoor...mue-ziek of ander lessen...boeken enz... Achter het huis op de koer(aan de kegelsbaan)zaten elke zondag boeren jongens die zelfs met 't paard kwamen kegelen of boogschieten??? Er werden dan verhalen verteld met donkere stem,met trage zinnen als 't over "den duits" ging...als 't binnen was aan de open haard dan mocht ie-dereen 't horen(liefst)!!!Vooral de smeed met zijn grote gebaren en zijn oude gedichten speciaal voor gedragen kregen applaus en veel lof.... Wij(de jongens van onder den oorlog in de zavel en omstreken ).....wij keken en volgden lessen bij....THUUR WOUTERS!!! Jean,de vader van tuur had ne grote radio...die kon ENGELAND horen want "den ouwen wouters sprak engels"...ook onze PAA had ne radio!! En tuur die was een van de enkelingen(hoge school student)...diktie-letteren-voordracht &toneelkunst...Bij alle begrafenisplechtigheden was hij de STEM in de kerk...Tuur is nadien de stem van HEEL Limburg geworden op de RADIO!!!Voor ons eenvoudige mensen werd tuur 'n begrip??? Radio daar keek men naar op in 't Limburg onder de oorlog...'t was dan ook normaal dat tuur na zijn licentiejaren RADIOMAKER werd!!! Hij kwam bij de militaire diensten-welfare-soldatenzangkoor en DE WELFARE van SOOI WILLEMS en CARDIJN in ons HÖTELE zelf....... TUUR ZIJN STEM werd overal 'n begrip...jong en oud ,arm en rijk,geleerden en eenvoudige mensen kwamen bij hem op intervieuws enz.enz. Tuur was voor vele mensen 'n stem zonder gezicht en bijgevolg had hij vele gezichten???Hij had 'n speciale graag gehoorde stem...voor ons had hij 'n stem die veel heeft bijgedragen tot verrijking van "DE KULTUUR" in al zijn vormen!!!Een veelzijdig talent die mij altijd bijschool gaf........ Toen ik met hem werkte...RADIO HASSELT...hebben we GANS LIMBURG in al zijn aspekten gevolgd...van dorp tot dorp...'t was ltijd voor ons(medewerkers)interessant,prettig en boeiend omdat elke rubriek elk programma 'n stukske van ons dorp van vroeger werd ...'n stukske van de tijd onder den oorlog toen DE RADIO...alles was ...alles wat we hadden onder de oorlog....wachten,wachten...tot hem ENGELSSPRAK.
De zavel en Tenhout onder en juist na de oorlog.....1943-45
In heel de provincie was onder den oorlog...RADIO en RADIOMAKEN...geheime radio's!!! HEEL bijzonder en heel gevaarlijk....!!! Thuis aan de kerk waren ..."den ouwen wouters en onzen PAA"...de enigsten die iets van radio en iets van ENGELSE RADIOBERICHTEN....... In ons café('t schuurke)aan de kerk waren de woutersen en vooral TUUR innemende persoonlijkheden....elke zondag in 't schuurke(leslokaal!)!!!In pa zijn boekenkas werden piêteitsvol teksten gebundeld voor de studies over land en volk...Tuur was toenal...pionier van georganiseerde heem-werkingen zoals zang-diktie en toneel....Toen hij in leuven licentie wijsbegeerte en letteren volgde was 't alle zondagen les....1943-1945..... Als actief lid van de zangkoren in de kerk heeft hij vele jonge oorlogskinderen (jongens -misdienaars-knapen)in hun groei naar volwassenheid ge-holpen en begeleid...UItvaartdiensten en ongelukken op en in de put....er moest in en om de kerk altijd meegedeeld worden(toespraken).... Tuur had 'n bijzondere stem...ook op de radio later ...was zijn stem iets zonder gezicht en bijgevolg 'n RADIOSTEM met vele gezichten(GOEDE) In de zavel waren maar 'n paar hogeschoolstudenten...rond de kerk stond nog de oude muur met ijzeren tralies beschermend opgesteld:ertussen de vele kruisen van de graven der gestorvenen...op 't plein juist voor de ingang stond de dorpslindeboom nog....met 't huis(welvaartwinkel van de koster...en aan de andere zijde 't langgevel café van de orgelist MOORS !!! Wouters woonde in een statig patrriciêrswoning recht tegenover ons café...nu is dat 't huis RUTTEN !!! Op de zondagen (zelfs tijdens de oorlog) waren er paarden achter ons café aan de kegelsbaan...en op de banken buiten(onder de grote bomen)zaten de boeren :mannen met klak en pijp,met donkere stemmen verhalen te vertellen...als 't over "DEN DUITS" ging dan waren 't trage zinnen , trage verhalen....ALS 't binnen was aan de open haard...dan was 't rijmend met grote gebaren....was 't de smeed die oude gedichten voordroeg!!! De grote kersenbomen ,de fruitweide met groot bakhuis(dat is nu allemaal VOLKSMACHT)...daar stonden de voetwegels en de bescherm-plinten van de doelboogschutters....'t doel was een stooien ronde target....en de bogen waren van gewoon hout of toch zoiets??? En volk dat er elke zondag in de achtertuin aan de varkenshokken stond te "kletsen"...Na de hoogmis...was thuis soms meer volk dan in gans de kerk en als er begrafeninis was,dan bleven de meesten thuis ook nog eens eten en drinken tot het donker was...in de zavel waren er die "s middag uit de hoogmis kwamen en bij trouwfeesten of begrafenissen bleven ze na vertellen op de bandopnemers(grote machienen)van de RADIO!!! Op de radio bezat tuur nog kranten uit de tijd van 46...hij bewaarde altijd alle kranten alsof 't fortuinen waren...geel en hard geworden...zijn boek ken uit de tijd van 't schuurke had hij nog altijd in Hasselt...Hij lachte altijd over archief limburg(zijn archief)...Geleide bezoeken aan "ZIJN RADIO"hebben wijzelf ingelegd...tegen betaling is er nooit iets gebeurd...Wij en tuur ook we deden alles GRATIS...NU ...NOG...GRATIS!!!
Tuur leerde LIMBURG naar de radio luisteren...ook de vrije radio
Onder de oorlog woonden wij in de café met 't schuurke aan de kerk van HOUTHALEN...tegenover ons woonde WOUTERS in 'n statige patriciêrswoning(nu huis RUTTEN)...Jean de vader van tuur en onze paa waren afkomstig van Beringen...wij niet ...wij waren hôteleers!!! Als Pa wouters vertelde over Londen(waar hij gewoond had)of over de ouw"transvaal"met Afrikaanse woorden dat was 't muisstil in de café.... Tuur ging met de trein naar Leuven naar school...Konservatorium diktie-voordracht-toneelkunst!!ik met de tram naar Zonhoven(fraters)...opstel!!! Vader wouters was ooit bij 'n unitair belgisch-zuidafrikaans kultureel akkoord en tuur had toenal(onder den oorlog)'n archiefbewaarplaats over de boeren van transvaal('t boerenrepubliek!) in 't schuurke,waar op zondag uitleenboekendienst was en waar repetities waren voor toneel en voor-drachten met zang...en die zang dat waren (toenal)...ZUIDAFRIKAANSE LIEDJES!!! "myn sarie mareis"ry mer an ossewan"die kat komme weer"ek sal jouw kryg"................tuur leerde ons toenal van die liedjes(leuvense studenten) Tuur volgde Germaanse filologie en de studenten hielden zich bezig met Afrikaanse letterkunde....hij vertelde ook (hij is trouwens altijd de man geweest van 't gesproken woord)met zijn speciale stem en zijn gekende taalvaardigheid in verzorgd Hôtels(enfin zo noemde hij toen zijn uitspraak) De grote boerensympathie zal van vader versterkt overgegaan zijn naar tuur???we weten 't niet maar als hij vertelde of bijles gaf in de schoolklas thuis in 't schuurke op zondag(onder de oorlog)dan was iedereen met veel drummen binnen...De grahamstad en de martelaren van de rebellie..... we weten 't niet maar ...zuidaffrikaners ...die zegden..."SKIET NIE INMY GESICHT NIE;EK HET 'N GROOT AFRIKAANDER HART"..... Ons jeugdig enthousiasme was "Ek zeg niks nie".........Toen later Tuur na militairedienst bij 't tolkenkorps slaagde in 't examen N.I.R.(program- matorgesproken woord)ZAGEN WE HEM TERUG ALS LESGEVER OP DE RADIO BRUSSEL(soldaten zangkoor milac van sooi willems) Ontelbare radiorubrieken,intervieuws en reportages hebben we in limburg met hem verzorgd....Zijn leergierige geest en zijn zeer brede belangstel- ling voor alle dorpjes in LIMBURG brachten hem terug voor radioveldwerk...B.R.T.2 omroep Limburg...eerst gewestelijke omroep in brussel!!! Het eerste wat hij zei in zijn nieuwe radio(dokter willemsstraat 1947)..."Het limburgse leven zal nu in al zijn aspekten voor de mikro komen......... Maar de helft van de Limburgse programma's werden altijd opgeschort...wegens vakantie...zo ontstond studio L...de L van LAMBDA(fm 100.5) Tuur stopte om 24 uur op fm IOO en wij(met losse medewerkers)begonnen met de nachtstudio VRIJE RADIO voor VAKANTIEGANGERS!! Zo plaatselijk als uwe vrije radio is...zo kunnen en mogen wij nooit werken,zei Tuur...jammer,we hadden gene kul,maar toch VEEL TUUR!!!
Mijne verjaardag in the fifty's...02 AUGUSTUS ...MUZIEK...
Voor de oorlog betaalden PIETER REKKERS en VIC BARTHOLOMEUS "HET MUZIEK"....Na de oorlog...in de fifty's...toen betaalden ze uit de gemeentekas en steunden de aannemers houben en vandijck ...en nu deden wij (de luchtmachters van pamparange)...OOK MEE!!! Op mijn verjaardag 02 AUGUSTUS 1953 mochten we 't concert onderbreken voor 'n schietwedstrijd op vliegende schotels te LILLO....voor- dien hadden we al mee gewerkt (we bedoelen de luchtmachters van 't schietveld)...GRATIS GRIND-STENEN-ZAND op 't schietveld............... De nieuwe fanfare zaal werd 25 op 10 meter pal in 't centrum gebouwd met de hulp van "JAN EN ALLEMAN" in de golden fifty's!!! Alle zondagen waren er festiviteiten,historische stoeten,muziekfestivals.....en op de radio HASSELT van THUUR...altijd MUZIEK,altijd LOL!!! we woonden nog in 't schuurke en 't was de tijd nog van de knepkes of draaiorgels...verkeerslichten bestonden niet eens...we waren bij de lucht-macht op de toren op 't schietveld met de radio's-de muziek van toen...de natuur...ALLES VOOR ONS ALLEEN!!! Moller Vandebeeck was in zijn molen de "aktie"...hij kefte op zo'n venijnige toon dat ge 't in gans 't dorp 't hoorde als hij koren tot meel maalde Wij volgden alleen de zoon die (ik denk wel de eerste)MOTOCYCLETTE had??? Met 'n topsnelheid van 40 Km. per uur (verkeerslichten bestonden nog niet)raasde hij door de draai aan de "smeed"(dorpsstraat toen ook al)... Vol bewondering keek toen iedereen in 't toenmalige dorp....naar de overdreven snelheid van de motocyclette door de dorpsstraat...hahaha!!! "Wat leefden ze eenvoudig toen..."in onze antikwiteiten ,onze rommellades met ansichtkaarten van voor 1950...kunt ge 't nog allemaal zien..... De eerste radiodie we in mekaar staken was met LUC VANDEVENNE op de koolmijnlaan...hij had ne zender met tuut tuut tuut (morse enz;) In HALEN kwamen we bij de studio van radio LOKSBERGEN(van onder de oorlog)...ook in diest stond toen ne radiozender...voor 't plezier! In Saffraenberg waar ik instructeur radio werd ....moesten we meewerken met de officiele zenders van de luchtmacht en met 't N.I.R.!!! Mijne goeie gebuur THUUR WOUTERS kwam van de omroep of gewest radio naar BRUSSEL....wij kwamen bij de staatsveiligheid van 't leger dat was EVERE-NATO-UTELE en natuurlijk de toren van 't vliegveld (militaire basis van MELSBROEK)...officiele progranator-technicien??? Op de kadastrale benamingen werkten we op de "GEKKENBERG"...'t kasteel van Massy...in de toren deden we proeven met zenders allerlei maar verder dan een prachtige horizon...de horizon reikte toen tot de dorpskern van Meeuwen...'t was toen ook allemaal MEEUWEN aldaar???
IN 1850 telt de beroepsvermelding...BESEMBINDER...heiwerker
Dagloners waren er 't eerst in HOUTHALEN....pas later werden er andere beroepen ingeschreven ...Op de heide woonden allemaal gepachte kleine keuterboerkes die een ontoerend goed in eigendom verwierven ...ALS ZE MOCHTEN ...FAMILIEHOOFD ...zijn!!!Dat wil zeggen STEMGERECHTIG....dus alleen 't familiehoofd dat tevens de eigenaar was...mocht stemmen(meervoudig kiesstellsel van toendertijd)!!! Twee termen zijn hier op "de hutte" op de heide ontstaan...JONGE & GROTE GEZINNEN...zijn ontstaan aldaar en ook de term CABANS ofte "cabagnois"...KABALJONS !!!De rijke Franssprekende HEIDE eigenaars stelden iedereen op de heide aan 't werk.?ze kregen van de mensen van Kelchteren en van de "CABANNES" van GOCKERILL(onder duits commando in 1917)ook cabans om in te wonen...Iedereen die aan 't schietveld(voor en rond de eerste oorllog)woonde in 'n barak of cabanhuis was 'n cabanejonk of 'n kabaljonk(op de hutte en aan 't massy)!! De bourgeoisie en de maatschappij cockerill en ook schietveld POLYGOON bouwden en bouwden...en alleman van de heide MOEST werken. De duitsers hielden grootsche oefeningen met nieuwe munitie...Op Masy werden proeven gedaan met GAS(uitgetest op schapen!!!paarden!!!).... Huizen op "den DONDERSLAG" werden KAPOT geschoten met proefkanonnen...vele families aldaar moesten voor de zware kanonnen weg... Na de oorlog(14-18)vonden de gevluchte families op 't schietveld hun boerderijtjes totaal kapotgeschoten geplunderd en de gronden totaal vernield...gelukkig waren zij die naar Masy en de mijn van ZWARTBERG gevlucht waren.Kinderen die vast werk kregen op 't reuze groote patatenland van de heer THORN en de velden van MASY die kregen kost en inwoon in de schuren en huisjes van de schaap en geiten hoeder!!! Jongens van soms nog geen 14 moesten van de vijand vanaf drie uur 's morgens opstaan om te hooien te werken op de boerderijen(koeien).... Langs de wegen(de smalle en lange postkoetsweg) en langs de zwarte weg naar de koolmijn van zwartberg moesten de boeren nu ook BOMEN PLANTEN....Want als 't dagen aan 'n stuk regende...toen waren de MOPPENVENNEN(van de hutte) nog niet uitgegraven...toen kon dus alles onder water staan...op de ondergelopen zandwegels moest de postbode PER PAARD DE POST BRENGEN...'t waren rondes van 20 KM!!! In ons archief(info 3530 van 1968) hebben we nog fotos van SMEYERS&SERVAES de postbodes te paard en van de vroedvrouw die met hare fiets zo dikwijls op de heide moest komen...we hebben 't al gezegd...GROTE EN JONGE GEZINNEN ...die waren er toenal in 't Oosten Pas veel later speelden PIETER REKKERS en VICTOR BARTHOLEMEUS muziek in en aan de kapel van bij feesten op de hutte op MASY
