Iedereen is een unieke mengeling van zijn basistype en één van de twee typen die naast je op de cirkel liggen. Die worden je vleugels genoemd. De vleugel vult je basistype aan en voegt belangrijke maar soms tegenstrijdige elementen toe. Anders zou het te simpel worden De meeste mensen hebben één dominante vleugel.
Elk type heeft 9 ontwikkelingsniveaus die een dynamisch element toevoegen. Mensen veranderen door allerlei omstandigheden voortdurend en bevinden zich dan op een gezond, gemiddeld of ongezond niveau.
niveau van bevrijding gezond niveau vanpsychologische capaciteit niveau van sociale waarde
niveau vanevenwichtsverstoring gemiddeld niveau van tussenpersoonlijke beheersing niveau van overcompensatie
niveau van schending ongezond niveau van waandenkbeelden en dwanggedrag niveau van pathologische destructiviteit
De niveaus zijn een maatstaf voor ons vermogen om aanwezig te zijn. Hoe verder we naar beneden gaan, hoe meer we geïdentificeerd raken met ons ego en zijn negatieve en beperkende patronen. Onze persoonlijkheid wordt defensiever, reactiever en automatischer. We krijgen steeds minder vrijheid en minder werkelijk bewustzijn. We raken meer en meer verstrikt in dwangmatig, destructief handelen en gaan hieraan kapot. Omhoog gaan in de ontwikkelingsniveaus daarentegen brengt meer aanwezigheid en bewustzijn met zich mee in ons denken, hart en lichaam. We staan meer open voor onszelf en onze omgeving. We zien onze persoonlijkheid objectiever, we voelen ons vrijer en zijn beter in staat om te handelen ook goed voor onze relaties. We worden ons bewuster van onszelf.
We worden geboren met een dominant persoonlijkheidstype en dat bepaalt hoe wij ons als kind gaan aanpassen aan de omgeving. We veranderen niet van basistype maar leren op een andere manier met onszelf en het leven om te gaan. Elk type kan je met 4 woorden omschrijven: type 9: receptief, geruststellend,inschikkelijk en zelfvoldaan type 2: vrijgevig, demonstratief, behagend en bezitterig
De 9 types worden 3 aan 3 geordend, per triade die dus elk 3 types bevat die de kwaliteiten en tekortkomingen van die triade gemeen hebben. Er is de gevoelstriade, de denktriade en de instinctieve triade.
type 9 behoort tot de instinctieve triade type 2 tot de gevoelstriade Het gaat over hoe je onbewust emotioneel reageert als je het contact met jezelf dreigt te verliezen.
Bij de instinctieve triade is de onderlinge emotie de woede of razernij Bij de gevoelstriade is dat de schaamte en bij de denktriade de bezorgdheid of angst. Dit zijn dus de overheersende emoties. Elk type heeft dan weer een eigen manier van omgaan met die emotie. Negens ontkennen hun woede: Hoezo boos, ik ben niet boos. Ze zijn het contact met hun woede kwijtgeraakt en voelen zich er dikwijls om bedreigd.
Tweeën proberen hun schaamte te compenseren door ervoor te zorgen dat anderen hun aardig vinden. Zolang tweeën positieve reacties vananderen krijgen, voelen ze zich gewenst.
Je kan als type 8, 9, 1 meegaan met of ingaan tegen je woede. Negens hebben de neiging hun woede en razernij te onderdrukken. Maar nadat ze hun woede lang onderdrukt hebben, krijgen ze meestal wel ooit een uitbarsting waarin ze enorm tekeer gaan over schijnbaar onbenullige dingen. Sommige negens worden sarcastisch of cynisch.
Type 2,3 en 4 gaan mee of tegen hun schaamte in. Soms voelen ze zich ontoereikend en leeg en dan weer superieur en belangrijk. Tweeën gaan heen en weer tussen het gevoel buitengesloten te zijn en het gevoel liefdevoller te zijn dan anderen.
Een mens is toch een raar ding! Heb je eigenlijk alles om gelukkig te zijn en toch voel je je 'down'! Hoe is dat mogelijk? Wat is de oorzaak? Is dat iets typisch voor nr 9?
Gisterenavond begon het ineens bij mij, een onaangenaam gevoel, iets dat niet juist zit. Geen energie meer, negatieve gedachten... Ik wil dit niet! Niet meer! Het is druk geweest, veel bezoek gehad de laatste dagen. Heel vermoeiend voor mij. Ik wil dan dat alles er prima uitziet, dat er iets lekkers in huis in enz. Daarbij moet ik dan ook nog de hele tijd enthousiast doen, vertellen hoe goed alles verloopt, vriendelijk blijven enz. MOET? Van wie? Niemand verplicht me dit! Toch voelt dit zo aan bij mij. En ik heb rust nodig, tijd voor mezelf. En daar zit het denk ik. Ik kom weer niet meer tot mezelf. Mijn dochter vraagt ontzettend veel van mezelf. Nee, zo mag ik het niet noemen. Ik laat het vooral gebeuren: ik wil haar beschermen, ik wil haar gelukkig zien. Maar eigenlijk zou ik heel af en toe eens alleen willen zijn. Ik was zo blij toen we verhuisden naar deze plaats, eerst woonden we samen op 1 ruimte bij mijn ouders. Dit hebben we een heel jaar volgehouden. We waren constant samen: sliepen samen op diezelfde kamer, niet gezond. Vooral niet voor de geest! Maar we waren blij dat die oplossing er was. Ik verlangde weer naar privacy, naar een eigen kamer. Dat ging even goed, maar de laatste tijd slaapt ze weer vaak bij mij. Ze is bang alleen op haar kamer. En daar loopt het fout: ik laat dat toe terwijl ik het eigenlijk niet wil! Leren NEE zeggen!!!! Waarom doe ik dat toch? Ik weet dat je als ouder grenzen mag, moet stellen. Wat is de onderliggende oorzaak? De angst voor ruzies? Schuldgevoelens omdat ik gescheiden ben? ....
Gelukkig kan ik tegenwoordig met deze gevoelens terecht bij een vriend. Door ze gewoon even te benoemen, wordt het soms al duidelijker voor mij. Natuurlijk lost dat niets op, ik moet er ook nog iets mee doen. En dat is zo typerend voor nr 9: de passiviteit, het moeilijk in actie schieten, het blijven twijfelen over de juiste beslissing. Ik kan perfect zeggen hoe een ander in dezelfde situatie zou moeten reageren; maar het zelf doen... Nee, daar is moed voor nodig, en zelfzekerheid.
Er is de laatse 2 jaar ook zo ontzettend veel gebeurd in mijn leven. Dit heb ik allemaal nog niet verwerkt. Langs de buitenkant ziet het er misschien al goed uit, maar binnen mezelf... daar bruist nog veel, daar is nog veel niet verwerkt.... Soms heb ik het gevoel dat ik niet meer aan mijn eigen emoties kan. Ik kan ze wel benoemen, maar ik voel ze niet. Ik vecht er constant tegen. Nee, ik mag niet huilen, niet boos worden of opstandig zijn. Laat zien dat het je goed gaat...
Ooit ben ik diep gegaan en dat zal ongeveer 2 jaar geleden zijn. Toen heb ik ook hulp moeten zoeken, het ging niet meer alleen. Wat schaamde ik me toen. Ik ging gewoon voor een verkoudheid naar de dokter en plots kwam het er allemaal uit. Ik kon niet meer, energie was op, wilde niks meer, had zelfs zoiets van: als ik hier nu seffens tegen een boom knal, is het voorbij, dan kan ik rusten. En mijn dochter...die komt dit wel snel te boven. Erg hé. Dadelijk ziekenverlof gekregen, rust moeten nemen en medicijnen slikken. Een pilletje om te slapen, om tot rust te komen, een pilletje om positiever te worden... antidepressiva. Dit heb ik voor mezelf gehouden, dit mochten mijn ouders niet weten. Nee, met mij ging alles goed, had ziekenverlof omwille van rugpijn, en andere lichamelijke letsels. Had ook een doorverwijzing voor een psycholoog, nooit geweest, ik kon dat alleen! Nu weet ik dat er nog heel wat onverwerkte dingen zitten. Ik merk dat ook doordat ik af en toe iets van die dingen vertel aan mijn vriend. Dat is ook nog zoiets, mijn vriend, klinkt raar. Een maand kennen we elkaar, dat is nog niet lang hé. Maar er is die klik, het lijkt ook veel langer. Ik krijg het warm vanbinnen als ik aan hem denk. Maar ook hier verzet ik me soms tegen. Is het niet te vroeg? Wat als mijn dochter er iets van merkt? Hoe gaat dit verder? Waarom in godsnaam moet ik overal zo over nadenken? Waarom niet gewoon genieten? Waarom niet: pluk de dag? Gisteren met mijn broer gesproken en veel gediscussieerd, voor hem is het simpel: iets dat je niet graag doet, dat doe je toch niet? dan zoek je iets anders? Wat zou je graag doen, vroeg hij op een bepaald moment. Waarom blijf je bij je job als ze zoveel energie vraagt? Momenteel blijf ik bij de job omwille van de centen. Ik had altijd gedacht dat ik nog iets anders kon gaan doen, iets wat ik heel graag zou doen, maar dat lukt niet meer. Ik heb het geld nodig voor de lening. Dus ik moet hiermee verder. Doe dan naast je job hetgeen je echt graag doet zei mijn broer. En gelijk heeft hij! Me verdiepen in psychologie, dat boeit me! Heeft me trouwens al geboeid vanaf mijn jeugd. Dat was ook mijn droom: psycholoog worden. Ben begonnen aan de studies in Leuven, maar liet me vlug leiden door anderen. Kon niet nee zeggen als iemand me kwam halen om op stap te gaan of om te praten omdat hij/zij het moeilijk had. En dan haal je het niet. Ik hielp anderen door de moeilijke perioden heen, was er steeds voor hen, maar niet voor mezelf. Vluchtte dan en dronk om te vergeten.
Ik geloof echt in die verschillende persoonlijkheidstypes, dat er bij elke persoon een dominant type aanwezig is. Je hebt vanalles iets, maar toch is er iets dat de doorslag geeft en bij mij is dat 9. Ik geloof ook dat ik in de enneagrammen de kracht ga vinden om weer sterk te worden. Ik bedoel dan echt sterk, want veel mensen vinden me een sterke vrouw. Maar oh, wat verschilt dat uiterlijk van dat innerlijk bij mij!!
Zo, mijn gedachten staan op papier, maar wat doe ik er mee? Niets, met mijn opgeschreven dingen niks, dat hoeft ook niet. Dat is nu weg voor mij, maakt plaats voor iets nieuws. Ik voel me weer 'even' wat sterker. Ik wil er weer tegenaan. Gelukkig is dat mijn kracht: dat ik steeds opnieuw wil proberen om er te staan, om positief te zijn, om goed te zijn. Misschien moet ik dit eerst toelaten, de gedachten neerschrijven die in me omgaan, maakt mijn hoofd toch wel voor een groot deel lichter. Heb dat trouwens altijd al gedaan, heb heel wat 'dagboeken' ooit geschreven. Grappig soms om die terug te lezen, maar oh zo typerend voor mij. En ik ben de moeite waard! Dit wil ik steeds voor mezelf herhalen tot het helemaal doordrongen is: ik ben de moeite waard zoals ik ben, met mijn warrige gedachten, met mijn ups en downs en bovenal: ik doe het goed! Ik ben een goede mama voor mijn dochter!
Zelfobservatie is de enige manier om erachter te komen welk type je bent. Jezelf recht in de ogen kijken kan een pijnlijk proces zijn. Heb daarom mededogen met jezelf, vergeef jezelf en vel geen waardeoordeel over jezelf. Sluit vriendschap met je persoonlijkheid.
