David Mitchell in een essay: ‘Waarom houden we van literatuur’ (De Standaard van 2 juni 2006)

Er zijn vijf clusters om te lezen (…):

Vervoering, Politiek, Bevrijding, Metafoor en Schoonheid.

Elif Shafak in gesprek met Michaël Bellon

Ik moet zeggen dat het einde van mijn boeken ook voor mij een verrassing is.  Eenzaamheid speelt een belangrijke rol in fictie.

(…)

Ik ben dat soort opschriften over het storten van vuil beginnen te noteren, waardoor ik me een afvalverzamelaar begon te voelen.  Ik verzamelde iets waar niemand naar omkeek. Op dezelfde manier verzamel ik verhalen en stukjes van verhalen die verborgen liggen tussen het puin van de stad.

(…)

Daarom ga ik op zoek naar woorden om ze in mijn boeken te gebruiken.  Veel Turkse lezers zijn verbaasd dat ik die ‘oude’ woorden nog gebruik, maar hoe kan een woord nu oud zijn? Turkije is een interessante en dynamische samenleving, maar ze is erg op de toekomst gericht en daardoor heeft ze weleens last van geheugenverlies.

Jonathan Safran Foer in gesprek met Kathy Mathys

Ik ben geen sociaal-realistische schrijver.  Waar het mij vooral om gaat, is het effect van mijn romans. Mijn boeken zijn heel evocatief en de respons van de lezer is belangrijker dan de inhoud van de verhalen.  Ik heb er dan ook niets op tegen om bepaalde realistische elementen op te offeren om een bepaalde reactie uit te lokken.  Voor mij zijn verhalen die geen emotionele respons teweegbrengen inferieur.  Boeken die over raciale, culturele en nationale grenzen heen mensen raken, zijn de enige die echt van belang zijn.

(…)

Fictieschrijvers moeten net gebruik maken van de ongelooflijke vrijheid om in de huid van een ander te kruipen.  Ik vind dat die vrijheid net zo goed geldt voor het schrijven over gruwelijkheden, of het nu gaat om de Holocaust of om een terroristische aanslag.  Schrijvers mogen die heikele onderwerpen nooit uit de weg gaan.

Philippe Claudel in gesprek met Marijke Arijs

Als schrijver ben ik in de eerste plaats geïnteresseerd in de anderen.  Mijn belangstelling gaat spontaan uit naar de lijdende mensheid, want de gelukkige mensheid heeft mij niet nodig.  Het is iets vanzelfsprekends voor mij om personages op te voeren die getekend zijn door het leven, die getroffen zijn door een sterfgeval, ballingschap, oorlog enzovoort.  Misschien probeer ik op die manier ook mijn eigen angsten te bezweren: ik ben doodsbang om weduwnaar te worden.

(…)

Ik weet van tevoren niet waar ik naartoe wil.  Meestal vertrek ik van een beeld, een gevoel of een enkel woord.  Deze keer had ik het beeld van een oude man voor ogen, die heel alleen op een stoel zat te wachten met een kind in zijn armen.  Meer niet.

(…)

Ik wil romans schrijven vanuit een gedrevenheid, een noodzaak. Schrijven is voor mij van levensbelang. Ik denk dat je die oprechtheid in mijn boeken proeft.  Als het maakwerk is, dan voelt de lezer dat.

Annelies Verbeke in gesprek met Tine Hens

Schrijven staat me toe op een geconcentreerde, gebalde manier bezig te zijn met de brij in mijn hoofd.  Als ik niet schrijf, blijft het gewoon brij.  Maar schrijven is ook communicatie.  Uiteindelijk wil je iets meedelen, iets wat jij op dat moment belangrijk vindt.

(…)

Het is niet altijd eenvoudig om het evenwicht te vinden tussen schrijven en leven.

(…)

Voor de literatuur gaan, is niets anders dan een bedrijfsleider die leeft voor zijn zaak of iemand die zich opoffert voor zijn gezin.  Uiteindelijk verkopen we allemaal onze ziel aan iets.  Ik vind het alleen griezelig om alles op één paard in te zetten.  Als het wegvalt, ben je ineens alles kwijt.

Saskia De Coster in gesprek met Tine Hens

Schrijven is voor een groot stuk spelen. Dictatortje spelen.  Je perst verschillende identiteiten bij elkaar en jij houdt de touwtjes in handen. Jij bent de baas.  Je moet dat ook zijn.  Anders wordt het een versplinterd geheel.  Het gevolg is dat je tijdens het schrijfproces voortdurend zwalpt tussen de complete euforie en de al even complete wanhoop. (…)

Voorlezen is soms een goede graadmeter. Terwijl ik achter een microfoon sta, wil ik met mijn potlood aan de slag om zinnen te doorstrepen en te veranderen.  Ik lees in dit stadium ook hardop achter mijn computer.  Het geeft een andere kijk.  Je wordt voor een stuk de lezer, de derde persoon.

(…)

De werkelijkheid is een grote bouwdoos voor mij.  Ik pik eruit wat ik kan gebruiken.  Dus naast parasiet ben ik ook nog vampier. 

Mario Vargas Llosa in gesprek met Ine Roox

De werkelijkheid is een vertrekpunt voor mijn romans, er moet mij iets overkomen voor ik mijn pen ter hand neem en begin te schrijven.  Daarna voeg ik er mijn verbeelding aan toe.  Mijn politieke mening verwoord ik in essays, artikels en vrije tribunes.

Michaïl Sjisjkin in gesprek met Maria Vlaar

Eigenlijk verzin ik niets maar haal alles uit de familieverhalen van mijn ouders, mijn vrouwen, mijn kinderen. (…)

Een boek is een eigen universum. Een schrijver tilt de belangrijke dingen uit de tijd en brengt ze over naar een andere waarachtige tijd.  Waar de dood niet bestaat.  Dat kan alleen de kunst.  De lezer of de luisteraar, als het om muziek gaat, wordt zelf ook een beetje onsterfelijk.

(…)

Ik probeer een nieuwe taal te scheppen, die ingaat tegen de kamptaal, de gevangenistaal die vandaag de dag normaal is in Rusland.  Als een ark van Noach vaart de taal van de literatuur daartegenin.

Joke Van Leeuwen in gesprek met Katrien Steyaert

Concentratie is voor mij een vorm van geluk.  Soms voelt het als schrijver ook letterlijk alsof je cadeautjes krijgt in je hoofd.  Dan staat er plots iets op papier en denk je: kijk nou eens!

Philip Claudel heeft een zwak voor parfums (De Standaard)

Ieder werkwoord heeft een parfum. Ieder woord roept in het geheugen een plek op met de bijbehorende geuren.  En uit het verhaal dat langzaam maar zeker wordt geweven, dat lukraak wordt gevlochten uit het alfabet en je herinneringen ontstaat een rivier met vele zijarmen, van het leven dat we geleefd hebben, het leven dat we gedroomd hebben en het leven dat nog komt. De taal mag af en toe tekorschieten.  In het leven wordt eigenlijk nooit gesproken als in boeken of films.  We zullen altijd verhalen nodig hebben. Kennelijk zoeken we een rechtvaardiging van ons bestaan en de weerspiegelingen ervan.  Een kwestie van houden van het leven, maar er niet genoeg aan hebben.     Het feitelijke proces van het schrijven en filmen is voor mij het belangrijkste. Het brengt diepte aan. 

Ranson Riggs verzamelt snapshots (De Standaard)

Vandaag heb ik dozen en dozen vol van zulke snapshots.   Ik verzamel ze. Vooral de eindeloze variatie aan menselijke gezichten vind ik interessant.  En de onbewaakte momenten, wanneer mensen nietsvermoedend worden gefotografeerd.  Dat voelt soms een beetje oncomfortabel, maar het is wel het eerlijkst.

(…)

Snapshots vertellen een tweede verhaal.  Van een historische gebeurtenis krijgen we vaak telkens dezelfde iconische beelden te zien.  Als je daar dan eens een andere foto van ziet, schudt dat alle clichés door elkaar. Daarom houd ik er zo van.  Ik speel de rol va curator: in iets wat anderen hebben genegeerd of zelfs weggegooid, vind ik nog iets moois.

Maarten Inghels luistert graag naar muziek als hij schrijft (De Standaard)

Dat zweept mij op.  Zeker tijdens het schrijven van gedichten.  Zonder nog echt naar de tekst te luisteren, ga ik op in de flow van de woorden, in het ritme. Bij elk boek zoek ik een beetje naar de juiste toon of  het gepaste nummer

Koen Peeters in gesprek met Marc Reynebeau

Ja, is er wel één waarheid?  En hoe geconstrueerd is de waarheid niet?  Ik begin steeds meer te zien dat de waarheid ontstaat in het gesprek.  Misschien vinden mensen elkaar halfweg, dat zou al fantastisch zijn.

Paul Auster in gesprek met Kathy Mathys

Wanneer ik schrijf, gebruik ik niet enkel mijn mentale vermogens, ik doe dat met inzet van mijn hele lichaam. 

(…)

Ik zie het boek als een mogelijk antwoord op de vraag hoe het voelt om te leven in mijn lichaam.  Dat was een bevrijdend uitgangspunt.