Iedereen weet dat gezondheids- en welzijnszorg niet altijd even ver stond zoals nu. Deze week ga ik wat dieper ingaan op de geschiedenis van de psychiatrie. Persoonlijk heb ik niet zo een best beeld van de oude psychiatrische denk- en handelswijze. Ik denk persoonlijk wel dat mijn bezoek aan het psychiatrisch museum in gent. Of dit echter ook zo gaat zijn is nog afwachten.
Verslag, bezoek aan het psychiatrisch museum in Gent...
Ook hier krijg ik de foto's niet in mijn blog geplaatst, deze kunt u dus allemaal onderaan terug vinden als bijlage!
Een bezoek aan het psychiatrisch museum, iets wat je toch niet iedere dag doet Maar zeker wel de moeite waart! Iedereen heeft wel een idee over hoe men gedurende de geschiedenis keek naar psychiatrische patiënten, maar in het museum krijg je hier toch een veel beter beeld van.
Het museum was opgedeeld in twee delen, het eerste deel was het vaste deel, dus het deel over de geschiedenis van psychiatrie. Het tweede deel was een tijdelijke tentoonstelling over het geheugen van de CM.
Het deel Uit het geheugenwas ook zeer interessant en aangrijpend. Want het is nu eenmaal zo dat ons geheugen niet feilloos is. Bovendien is het ook zeer erg als mensen te maken krijgen met ziekte zoals Alzheimer, zowel voor de patiënt als de omstaande. Want wat doe je als je eigen moeder je niet meer herkent?
De link met de vaste tentoonstelling is voor vele misschien niet meteen duidelijk. Maar doorheen de geschiedenis heeft men veel testen gedaan op onze hersenen om te ontdekken waar fouten, gaten, konden zitten die ziekte beelden konden veroorzaken. Dit was dus ineens ook de eerste stap naar psychiatrisch onderzoek. Er is dus degelijk een link tussen ons geheugen en de geschiedenis van de psychiatrie.
Museum Dr. Guislain
Wie was deze man? Jozef Guislain werd geboren in Gent in februari 1797 in een milieu van architecten. Hij besloot echter om een andere richting uit te gaan en gaat geneeskunde studeren een de Ecole de Médecine. Op een leeftijd van 22 jaar krijgt hij al de titel van doctor in de geneeskunde. Maar het duurt nog enkele jaren voor hij zich gaan specialiseren in de geestesziekten.
Hij onderzocht de oorzaak in de psyche maar ook de hersenen bestudeerde hij op grondige afwijkingen. Voor de ontwikkeling van zijn therapie baseert hij zich op zijn Franse voorgangers Philippe Pinel en Jean-Etienne Dominique esquirol. Zij hadden ene morele behandeling uitgebouwd als een vorm van therapie. Dr. Guislain ijverde er ook voor om de patiënten zo veel mogelijk aan het werk te houden. Want hij zag de leegheid als een mogelijke oorzaak van een psychose.
Met zich architecten achtergrond nam hij in 1824 mee aan een wedstrijd voor een ontwerp van een instelling voor geestensgestoorden. Hij had een zeer duidelijke visie. De instelling moest in een rustige omgeving liggen en de gebouwen moesten rust, vrijheid en veiligheid uitstralen. Hierin speelde zeker een achterliggend idee mee: de mens is van nature goed, maar de maatschappij maakt hem slecht. Er is dus een terugkeer naar de natuur nodig.
1851 kwam het Gentse stadbestuur over de brug en er werd een nieuw psychiatrisch centrum gebouwd. In 1856 opende het instituut zijn deuren met als hoofdgeneesheer Dr. Guislain. Deze instelling is nu jaren later nog steeds bestaand: het museum Dr. Guislain.
Geschiedenis
In de oudheid werden geestesziekten toegeschreven aan bezetenheid door goden of demonen. Tot ver in de renaissance heerste in West-Europa de opvattingvan de demonologie. Dit leidden tot exorcisme, heksenjachten, ketening, van geesteszieken en gedragsgestoorde. Want zij vormde een bedreiging ten opzichte van hun omgeving.
Pré- psychiatrische zorg, de mensen die echter voor niet veel problemen zorgde werden vaak door de eigen familie opgevangen. Al is het maar de vraag of je hier echt van een goede verzorging kon spreken. Rond 1200 zijn er de eerste gasthuizen ontstaan waar men terecht kon. Deze waren vooral bedoeld voor de arme zieken, er werd een onderscheid gemaakt tussen arme bejaarden, dolle ( krankzinnige) en lepra patiënten. Voor de dolle maakte men aparte dollhuisje dit waren verplaatsbare isoleerkamers.
1191 is het eerste Europese dolhuis opgericht voor de zwaar dolle, het Sint-jan- in- de- Olie.
Vanaf de 19de eeuw heeft de psychiatrie verschillende ontwikkelingen doorgemaakt. Vooral voor het aspect van de oorzaken van de vele vormen van geestesziekten. Pas in de tweede helft van de 19de eeuw, nadat de psychiatrie tot een geneeskundig vakgebied werd gerekend, konden geleidelijk aan afzonderlijke ziektebeelden met een bepaalde oorzaak, beloop en behandeling worden onderscheiden.
Bad- en bed verpleegkunde, dit was hoe men in het begin van de 20ste eeuw aankeek naar psychiatrie. Men dacht dat men geestenstoornissen op dezelfde manier kon genezen als andere ziektes. Bij bedverpleegkunde lag de geesteszieke de hele tijd in bed. Hierdoor kreeg men rustige patiënten omdat men niet het gevoel van opsluiting had, maar het nadeel hiervan was dat men te maken kreeg met doorligwonden, verveling en afzondering. De dokters krijgen hier wel een betere kans om de patiënten te observeren. Bij badverpleegkunde dacht men dat als men de mensen lang genoeg in het water zetten dat men hiermee de geest kon genezen. Zo werden mensen vaak dagen opgesloten in een bad of werden ze in een soort lift opgesloten terwijl en water over hen heen stroomde.
Na de WO II is de wetenschappelijke fundering van de psychiatrie verbeterd. Maar in de jaren 60 ontstaat er een nieuwe groepering Antipsychiatrie. Hier word de autoriteit van de alwetende psychiater sterk en het feit dat het een puur medische aangelegenheid sterk in vraag gesteld. Men is van oordeel dat de oorzaak niet in de hersenen te vinden is maar wel in de verziekte sociale relaties. Men gaat hier experimenteren met therapeutische gemeenschappen.
Vele deelgebieden hebben zich dan ook binnen het kader van de psychiatrie ontwikkeld. Tegelijkertijd heeft men zich vanuit andere disciplines, zoals de psychologie, de (ortho)pedagogiek, de sociologie en de andragogiek, toenemend beziggehouden met vele vormen van psychosociaal disfunctioneren, die slechts voor een deel op het gebied van de psychiatrie liggen. Vanuit deze andere disciplines worden vele bijdragen geleverd aan de psychiatrie en aan diverse behandelingsmethodieken.
Hedendaags
Hier bij ons heeft de psychiatrie al een zeer sterke vordering doorgemaakt. Zelfs in het gerecht heeft men hier specialisten voor en is er een samenwerking met psychiatrische instellingen die mensen gaan opvangen in plaats van deze mensen op te sluiten in een gevangenis.
Maar dit is echter zeker nog niet overal zo! In het museum zijn ook fotos beschikbaar van mensen uit deze tijd die vastgeketend zitten omdat leiden aan één of andere psychose. De plaatselijke bevolking is nog lang niet op het punt waar wij staan en ervaren deze patiënt als een gevaar voor de samenleving. Dus ze zien geen andere oplossing.
Als slot zou ik willen afsluiten met een tekstje dat je ook op een muur van het museum kan terug vinden:
De toenemende vraag naar specifieke geestelijke gezondheidszorg voor specifieke kwalen heeft misschien minder te maken met een reële toename van mensen met een psychische problemen dan met een voortschrijdende ziek verklaren van meer en meer aspecten van onszelf ( Erwin Mortier)
