Deze week heb ik ervoor gekozen om te werken rond autisme. De reden hiervoor is dat ik hier tijdens mijn BuSo-stage zeker mee te maken zal krijgen. In een aflevering van Telefacts krijg je een heel mooi beeld over het leven van 3 jongeren/ jong volwassenen die te maken krijgen met verschillende problemen o.w.v. autisme. Ik ben dus zeer benieuwd hoe ze hiermee gaan omgaan, wat willen ze bereiken, wat als het niet lukt, ... Maar ook hoe hun omgeving hier mee omgaat.
Voorstelling van de jongeren:
"Ik denk niet zoals andere mensen. Maar ik wil wel zijn zoals de anderen. En dat betekent ook dat ik een lief wil." Alex is 24 en autistisch. Hij is op een leeftijd gekomen dat er een vrouw in zijn leven hoort, vindt hij. "Ik zal heel romantisch zijn voor haar en haar met respect behandelen." Maar eerst en vooral moet Alex een vrouw vinden, en dat is niet eenvoudig als autist. Telefacts volgt drie jonge autisten, alle drie op zoek naar iets. Alex naar een lief, Oli naar een job en Tom naar onafhankelijkheid...
Alex hoopt zijn liefde te vinden via het internet, onder het waakzame oog van zijn moeder. "Ik hoop dat hij een meisje vindt dat inziet dat hij als autist wel degelijk iets te bieden heeft. Hij zal nooit te laat komen, teveel drinken of rommel maken. Een autist is punctueel." Na lang zoeken ziet het er naar uit dat Alex iemand heeft gevonden. Alleen weet hij niet waarover te praten. "Ik haat mijn autisme", vertrouwt hij zijn nieuwe liefde toe. "Het maakt me nog nerveuzer dan ik al ben."
Tom is 15 en houdt het thuis geen dag langer uit. De jongen ligt constant in de clinch met zijn familie omdat die hem behandelt als een kind. "Voor mij is en blijft hij een kind van vier", zegt zijn moeder Lisa. "Ik bescherm hem omdat er anders misbruik van hem wordt gemaakt. Hij kan niet voor zichzelf opkomen." Tom is dan ook zielsgelukkig als blijkt dat hij is uitgekozen om semi-zelfstandig te gaan wonen.
Ook Oli, 23 jaar is op zoek. Hij is bijzonder intelligent maar toch vindt hij geen vast werk. "Ik vind wel werk, maar niet betaald. " Hij zit volledig in de rats als zijn tijdelijke job in de bibliotheek is afgelopen en hij geen enkele routine meer heeft in zijn leven. "Ik bezoek nu elke dag een stad. Om toch maar routine in mijn leven te krijgen. Het is eender op welke manier."
Autisme is niet direct zichtbaar, autisme komt voor op alle intelligentie niveaus, er zijn dus mensen met autisme en een verstandelijke begaafdheid, maar ook mensen met autisme zonder een verstandelijke begaafdheid.
Het is pas bij de normaal begaafde mensen met autisme dat je de typische kenmerken van autisme aantreft. Want ook de normaal begaafde mensen met autisme hebben problemen met de wereld in zijn samenhang te begrijpen. Om toch te kunnen deelnemen aan de maatschappij gaan ze werken met scripts, het volgen van berekeningen, formules en regels.
Al het geen dat wij automatisch leren door te leven moeten mensen met autisme zelfstandig leren. Zij moeten hiervoor moeite doen, terwijl wij deze dingen automatisch opslaan. Zo weten ze bijvoorbeeld niet hoe ze zich moeten gedragen op een feest. Ze gaan hierdoor eerst niet deelnemen maar gewoon kijken en dan alles stap voor stap als een algoritme opslaan. Dit algoritme gaan ze in de toekomst terug boven halen als ze naar een feest moeten. Zodat ze weten wat ze zouden moeten doen.
Autisme is een vat vol tegenstrijdigheden:
Autisme in combinatie met een normale intelligentie leidt tot heel wat tegenstellingen:
-Ze kunnen lezen, schrijven, rekenen en hebben veel academische kennis, maar een bed opmaken, sla wassen, een budget plannen, een verjaardagspartijtje organiseren kunnen ze nauwelijks;
-Ze praten veel, maar zeggen weinig en communiceren, gaat niet zo vlot;
-Ze beschikken over veel beelden, maar hebben weinig verbeelding;
-Ze hebben een uitstekende theoretische kennis, maar weinig praktisch verstand.
Ze aanschouwen de wereld als iets verwarrend, iets ongestructureerd, ze hebben moeiten met te communiceren zoals anderen dit doen. Maar toch willen ze zelfstandig zijn, volwassen worden bekeken, vrienden hebben,
Mensen met autisme hebben een verschillende cognitieve stijl, hiermee wordt bedoeld dat ze wel dezelfde dingen, horen, voelen, zien als wij, maar hun hersenen aan met die informatie op een verschillende manier om. Enkele voorbeelden:
Een meisje zag in de voortuin van een huis een boom met het bordje te koop . Ze dacht dat die boom te koop was en zag niet het grotere geheel: de boom staat in een tuin, die tuin hoort bij een huis en het uithangbordje heeft betrekking op dat geheel en niet enkel het detail, de boom.
Lena wil niet eten van een bepaald lepeltje. Ooit at ze spinazie van dat lepeltje en ze heeft de smaak daarvan gekoppeld aan dat lepeltje. Ze verbindt het detail vieze smaak aan de vorm en de kleur van dat ene lepeltje. En die prikkel overheerst alle andere.
Hoe uit autisme zich bij jongeren?
Stoornis in de omgang met anderen
Het onvermogen om op een gepast wijze sociale relaties met leeftijdsgenoten te ontwikkelen, is kenmerkend voor autisme. Veel voorkomende problemen:
-Niet reageren of onverschillig lijken;
-Lichaamsdelen van andere behandelen als losstaande voorwerpen;
-Gebrek aan oogcontact;
-Enkel aandacht voor feiten van personen ( woonplaats, geboortedag, );
-
Stoornissen in de taal en de communicatie
Ze hebben vaak moeite met betekenis te geven aan wat ze horen, dus ook aan taal. Vaak voorkomende problemen:
-Echolalie( het letterlijk nazeggen van mensen);
-Beperkte, eigenaardige woordenschat;
-Vreemde intonatie;
-Omkeren van voornaamwoorden;
-Letterlijk begrijpen van taal;
-Onaangepast taalgebruik, volwassen taal tegen een baby;
-Monologen voeren;
-
Gebrek aan verbeelding en soepelheid
Omdat ze weinig begrijpen van wat rondom hen gebeurt, putten ze vertrouwen uit dingen die ze kennen. Ze proberen veiligheid te creëren door steeds dezelfde dingen te herhalen. Voorkomen problemen:
-Steeds dezelfde vragen stellen aan personen;
-Bepaalde activiteiten maar met één persoon willen doen;
leven met autisme, afhankelijk van je intelligentie niveau
Naast het kijken van de aflevering heb ik ook 3 korte verhalen gelezen over mensen met autisme. Het speciale aan deze verhalen is dat je hier 3 personen krijgt met elke een ander intelligentie niveau. Waardoor je goed het verschil ziet.
Rob, IQ 70
In de eerst twee levensjaren waren de ouders van Rob zeer tevreden, het was een brave baby die snel vooruitgang maakte. Maar vanaf 2 jaar begonnen ze zich wel een beetje zorgen te maken.
Het maakte wel geluidjes maar vormde totaal geen woorden, hij toonde nooit wat hij wilde, ze moest maar raden naar de behoefte van Rob.
Hij leek zeer onafhankelijk van zijn ouders, toonde geen emotie als ze hem afzetten in de opvang, toonde niets als hij zich pijn had gedaan,
Op een leeftijd van 3 en een half werd hij doorverwezen naar een centrum voor ontwikkelingsstoornissen, hij hoorde zijn ouders dat hij autisme had. Er bleek echter wel dat hij een normale begaafdheid had en dus later nog vrij normaal zou kunnen functioneren.
Vanaf 4 jaar begon hij ineens in volle zinnen te spreken, maar deze zinnen waren vaak betekenisloos en raar. Zo vertelde hij 4 dagen later exact wat hij zijn nonkel had horen vertellen.
In de lagere school had hij moeilijkheden met lezen en schrijven. Maar op andere gebieden blonk hij zeer fel uit. Het grootste probleem was vriendjes maken, dit lukte hem niet.
Vanaf 7 jaar is hij naar het buitengewoon onderwijs gegaan. Op dit ogenblik begon hij ook meer interesse te tonen voor zijn ouders. Al wisten ze nooit of het echt interesse was voor hen of de feiten rond hen. Zoals komt papa elke dag exact op 6 uur thuis?
Nu is Rob 19 jaar, hij heeft in de loop de tijd veel geleerd. Hij kan gepaste opmerkingen maken, korte gesprekken voeren over onderwerpen die hem interesseren,
Op dit moment gaat zijn interesse volledig naar popmuziek. Hij heeft hier dan ook een zeer grote kennis over opgebouwd. Hij kent alle hitlijsten uit het hoofd en kan zeggen welke top twintig er was op even welke datum, zelfs van jaren geleden.
Rob werkt momenteel op een beschutte werkplaats. Hier zijn ze zeer tevreden over zijn werk. Maar hij zal nooit een hogere functie kunnen krijgen, omdat hij gewoon niet over de sociale basisvaardigheden beschikt. Ook op vlak van vriendschap heeft Rob nog steeds problemen.
Lieve, IQ 40
Al van bij de geboorte van Lieve waren er problemen. En deze problemen zijn nooit weggegaan. Lieve was een zeer moeilijke baby die niet wou eten en niet kon slapen. Op haar eerst verjaardag leerde ze stilaan rechtop te zitten, maar ze kon nog niet kruipen, laat staan lopen.
Op 2 jaar en half begon Lieve eindelijk te lopen tot grote opluchting van haar ouders. Maar ze maakte nog steeds geen betekenisvolle geluiden. Bovendien leek ze zich niet bewust van mensen in haar omgeving. Ze merkte hen enkel op als ze iets vasthadden wat voor haar belangrijk was, zoals haar rammelaar. Als mensen deze van haar proberen weg te pakken kreeg ze hysterische buien.
Ze vertoonde enkele zeer vreemde gedragingen, ze ging steeds aan dingen ruiken en voelen. Dat vond ze wel plezant. Als haar ouders dit wouden voorkomen en haar tegen hielden kreeg ze vaak zware driftbuien. Op vierjarige leeftijd werd ontdekt dat ze autisme en een ontwikkelingsstoornis had. Dit was een hele opluchting voor de ouders, want nu wisten ze wat er al die tijd mis was en hadden ze zicht op kleine verbeteringen.
Op zes jarige leeftijd is ze naar een speciale school gegaan. Hier leerde ze onder begeleiding om haar te wassen, aan te kleden, te voeden, Maar ze heeft nooit leren, lezen, schrijven of zelfs spreken.
Nu woont ze in een beschermde woonomgeving voor volwassenen met autisme. Haar tijd brengt ze door met het doorbladeren van oude tijdschriften, koken, paardrijden, wandelen in de achtertuin,
Nog steeds heeft ze niet leren spreken, maar nu kan ze wel met behulp van prenten communiceren. Ze kan zo duidelijk maken dat ze naar het toilet moet, ze wil eten of drinken, dat ze wil gaan wandelen, .
Mark, IQ115
Als baby was er niets aan te merken op Mark. Zelfs in de kleuterschool waren er geen problemen. De kleuterjuf vond hem een druk maar leuk en snugger ventje. Hij was zeer slim voor zijn leeftijd en gebruikte veel woorden die leeftijdsgenoten nog niet kende. Hij speelde wel zeer weinig met de andere klasgenootjes. Maar de kleuterleidster dacht dat dit door zijn hogere intelligentie kwam.
In de basisschool staken echter de problemen de kop op. In de klas werd hij bekeken als ongepast en storend. Hij stelde verkeerde en nutteloze vragen, maakte ongepaste opmerkingen stond op uit zijn bank,
Hij heeft in verschillende scholen gezeten, in de ene school ging hij weg omdat hij gepest werd, in de andere school werd hij weg gestuurd voor zijn gedrag. Maar nooit was er een probleem met het aankunnen van de leerstof.
Ondanks alle problemen studeerde mark toch af als bibliothecaris op zijn 25ste. Hij kon echter geen werk vinden. Tot hij aan de slag mocht als vrijwilliger in een bibliotheek. Maar dit duurde niet lang, want ook hier mocht hij vertrekken omwille van zijn ongepast gedrag.
Hij heeft ook een tijdje op een klein appartementje gewoond in het huis van een ouder koppel. Maar ook hier begonnen problemen te ontstaan. Hij werd kwaad als de vuilzakken een dag te vroeg buiten stonden, hij hing overal post-its op, Persoonlijk zag hij zelf niet in dat hij ook aandeel had in deze problemen. Hij vond dat het koppel persoonlijke problemen had. In deze tijd heeft hij verschillende vrijwilligers taken gedaan, maar nergens mocht hij blijven. Iedere keer kon hij vertrekken omwille van zijn ongepaste gedrag.
Hij heeft verschillende labels gekregen, verstandelijk gehandicapt, emotioneel gestoord, borderline, agressieve persoonlijkheidsstoornis, Maar niets klopte. Tot op zijn 30ste wisten ze niet wat er mis was. Tot zijn moeder op tv een show zag over autisme en hijzelf er een boek over las en zijn eigen perfect herkende. Toen wisten ze eindelijk was er al die tijd niet klopte. Vier maanden later werd deze diagnose ook bevestigd door een psycholoog.
Sindsdien krijgt hij gepaste begeleiding en maakt hij kleine vooruitgangen. Hij is er zelfs terug in geslaagd werk te vinden in een bibliotheek.
Olly is in staat om zijn autisme een klein beetje te camoufleren door het feit dat hij ontzettend slim is. Hij beschikt over een zeer grote kennis van alles wat geschiedenis aangaat.
Dankzij de autisme vereniging is Olly erin geslaagd om een tijdelijke job te bemachtigen. Hij is hier dan ook zeer trots op. Hij neemt dan ook graag de cameraploeg mee op zijn vaste tocht naar het werk. Hij werkt in een bibliotheek waar hij boeken met labelen.
Maar jammer genoeg loopt zijn tijdelijk contract af, waardoor hij terug zonder werk zal vallen. Hij vindt het vooral eng omdat hij dan zijn vaste routine kwijt geraakt. Wat moet hij nu iedere dag doen? Zijn routine is zeer belangrijk voor hem!
Bovendien gaat hij toch ook zijn collegas missen, hij is erin geslaagd om toch een soort van kameraadschap op te bouwen. Op zijn werkplaats was hij nog redelijk goed op het vlak van omgang met anderen. Op de laatste dag van zijn werk heeft hij een kaartje gekregen van zijn collegas om het te bedanken. Zijn moeder is hierdoor helemaal ontroerd. Ook Olly is hier best wel trots op.
Na een tijdje thuis te zitten heeft Olly geprobeerd een nieuwe routine op te bouwen. Hij gaat iedere dag een stad bezoeken. Want hij is ondertussen al 4 maanden werkloos, vooral het gebrek aan een goede routine zorgt voor veel frustraties bij hem.
Olly weet zeer goed wat er met hem mis is. En hij is er zeker van dat hij ook volledig volwassen gaat worden. Maar hij beseft ook dat dit bij hem veel langer gaat duren. Dat hij alle stappen veel trager doorloopt en dat hij iedere keer opnieuw moeite moet doen om zich ergens aan te passen.
TOM
Tom is een jongere die in zijn puberteit komt en autisme heeft. Dit is natuurlijk niet de makkelijkste combinatie. Zijn mama en papa hebben al gemerkt dat hij sinds zijn puberteit regelmatig agressief reageert. Hij heeft zelfs zijn papa al eens bedreigd met een mes, niet om hem echt pijn te doen. Hij wou hem enkel wat schrik aanjagen. Persoonlijk zag hij hier niets mis in.
Het komt tegenwoordig dan ook vaker voor dat er in het huis discussie zijn, ruzies, Op deze momenten trekt hij zich altijd terug naar het houten speelhuis in de tuin. Hier zit hij graag en komt hij al jaren naar toe als hij zich slecht voelt. Als het buiten regent, trekt hij zich terug in zijn kamer.
Zijn mama laat ons ook even zijn kamer zijn, hier merk je een duidelijk contrast tussen Tom met autisme en Tom die zich wil gedragen en zijn als een gewone jongeren. Zo heeft hij nog een heleboel kinderfilms die hij heel graag ziet en ook begrijpt. Maar hij heeft ook andere films, gewone films die zijn leeftijdsgenoten graag zien. Want hij wil deze ook zien omdat anderen ernaar kijken, al begrijpt hij deze nooit helemaal en vindt hij er zelf niet veel aan.
Sinds zijn puberteit is hij ook geïnteresseerd in meisjes. Hij heeft op internet een meisje gevonden waar hij goed mee kon opschieten. Ze zou normaal langskomen. De moeder van Tom had hier wel wat moeite mee, omdat ze hem toch nog steeds bekijkt als een 4-jarige die veel hulp nodig heeft. Uiteindelijk stemt ze hier toch mee in, omdat ze beseft dat ze hem stilletjes aan moet loslaten.
Uiteindelijk krijgt hij een smsje van het meisje dat haar vader haar toch niet wil brengen. Hij reageert hij ook zeer kwaad op, hij trekt zich terug naar zijn kamer waar hij weigert om iets te zeggen tegen zijn moeder.
Tom wil ook zeer graag alleen gaan wonen. Want thuis is er te veel te doen, en heeft hij vaak ruzie. Hij vecht dus echt voor een meer volwassen leven in de mate van het mogelijke. Dankzij de school krijgt hij de kans om op een kamer in een speciaal internaat.
Op deze manier kan hij semizelfstandig wonen, dit is een nieuw project speciaal voor de leerlingen met autisme. Nu gaat hij door de week op zijn eigen kamer verblijven, weg van zijn familie. Zijn ouders hopen op deze manier ook terug een betere relatie met hun zoon te kunnen opbouwen. Want op dit moment zijn er te veel spanningen in huis.
Als ze hem naar het internaat bij de school brengen, merk je toch dat de moeder hier veel problemen mee heeft. Ze heeft het gedacht dat ze een beetje gefaald heeft als moeder, want ze kon haar zoon niet meer thuis van de beste zorgen voorzien.
In het internaat zitten nog 12 andere jongens met een of andere ontwikkelingsstoornis. Hij zal hij dus ook meer in contact komen met andere leeftijdsgenoten.
Alex
Relaties en autisme gaan regelmatig niet samen! Maar toch verlangen deze personen ook vaak naar een soort van relatie.
Zo is ook Alex, hij is 24 en opzoek naar een lief. Alex heeft Asperger. Hij is zeer intelligent, maar relaties en vriendschappen zijn zeer moeilijk voor hem. Toch denkt zijn moeder dat ook Alex een meisje heel gelukkig zou kunnen maken, want hij is altijd stipt, eerlijk, slim,
Alex spendeert dan ook zeer veel van zijn tijd op het internet, hij zit hier op verschillende dating-site, in de hoop hier een meisje te leren kennen. Maar vaak krijgt hij enkel de reactie dat ze niet geïnteresseerd zijn.
Maar nu heeft hij toch reactie gekregen van een meisje. Dit meisje heeft zelf ook autisme en zou heel graag eens afspreken met hem. Na enkele mails spreken ze af op zondag, dit is de dag na zaterdag. In een van haar mails stuurt ze dat ze van blauw houdt, door de dolfijnen. Alex herhaalt dit, want dit zijn dingen die hij moet onthouden.
Hun afspraakje verloopt wel een beetje moeizaam zouden wij zeggen. Ze zeiden niet veel en hebben de meerderheid van de tijd gewoon gezeten. Maar toch waren ze beiden zeer tevreden over hun afspraakje en willen ze nogmaals met elkaar afspreken.
Het meisje dat hij ontmoet heeft was 19 jaar en zoals eerder gezegd heeft zij ook autisme. Het meisje maakt gebruik van facekaarten. Deze kaarten moeten haar helpen met gezichten en uitdrukkingen, want dat is voor haar niet altijd makkelijk. Maar met deze kaarten kan ze dit dan toch aangeven.
Alex zijn idee over een relatie is iets anders als ons. Zo wil hij later een familie maken, al weet hij niet precies wat hier allemaal bij komt kijken, hij wil haar vrienden leren kennen, haar verzorgen en zij moet hem verzorgen.
Naast zijn zoektocht naar een lief, werkt Alex voor een lokale bewakingsfirma. De reden waarom hij is aangenomen is dat hij zo eerlijk was in zijn sollicitatiebrief. Hij werkt er als office assistent, en ze zijn zeer tevreden over hun beslissing om hem aan te nemen. Tijdens zijn werk maakt hij wel een grapje over zijn autisme: als ik nog iets cooler was, was ik een ijsblokje!
Een belangrijk feit: Slecht 15% van mensen met autisme hebben fulltime vast werk!
