-Maak
de gastrique: doe alle ingrediënten
samen in een kookpot, breng aan de kook en laat inkoken tot 1/5 van het
oorspronkelijke volume (in dit geval 80mL). Giet door een zeef
-Maak
de bearnaise: meng de (afgekoelde!) gastrique met de eidooiers en zet de pan op
een heel laag vuurtje
-Klop
het mengsel met een garde schuimig tot het in volume verdubbeld is en een
lichte binding ontstaat
-Voeg
dan de boter in kleine blokjes toe onder voortdurend kloppen, tot alle boter
gesmolten is en de saus gebonden is
-Dien
onmiddellijk op
Verhoudingen
-Per
eidooier gebruiken we 100mL gastrique-mengsel dat we laten inkoken tot 20mL
-Per
eidooier gebruiken we 20mL gastrique en 50g boter
Technieken: tips en tricks
-Zie ook de technieken bij het
basisrecept Hollandaise saus
-De
sjalotten en look worden niet aangestoofd, zo behouden ze hun frisse smaak
beter.
-De
groentjes in de gastrique mogen na het zeven weggegooid, ze hebben hun smaak
afgegeven aan de vloeistof.
-Voor
een snelle variant voor 4 personen gebruiken we het basisrecept Hollandaise, vervangen daar 1 eetlepel
water door 1 eetlepel witte natuurazijn en voegen 2 eetlepels dragon toe.
-Meng
de eidooiers met het water, citroensap en cayennepeper en zet de pan op een
heel laag vuurtje
-Klop
het mengsel met een garde schuimig tot het in volume verdubbeld is en een
lichte binding ontstaat
-Voeg
dan de boter in kleine blokjes toe onder voortdurend kloppen, tot alle boter
gesmolten is en de saus gebonden is
-Dien
onmiddellijk op
Verhoudingen?
-We
gebruiken per eidooier een eetlepel water, een koffielepel citroensap, 50g
gezouten boter en een mespuntje cayennepeper
-Per
eidooier gebruiken we dus 20mL vocht en 50g boter
Technieken: tips en tricks
-Hollandaise is in feite warme mayonaise. Bij die laatste maken we gebruik van
plantaardige olie, maar de rest van de werkwijze is gelijk.
-Door gebruik te
maken van gezouten boter zit het zoutgehalte van de saus meteen goed en hoeven
we dus geen extra zout toe te voegen.
-In veel recepten
wordt gebruik gemaakt van geklaarde boter. Dit is mogelijk maar dan moet de
hoeveelheid boter verhoogd worden met 50%, aangezien bij het klaren de
melkeiwitten en het water uit de boter verwijderd worden. Ik gebruik liever
roomboter vanwege de betere smaak.
-In plaats van
blokjes boter toe te voegen kunnen we de boter ook smelten en in een dun
straaltje toevoegen. Let er wel op dat de boter dan niet te heet is of de saus
zal schiften (zie hieronder).
-We kruiden de
saus af met cayennepeper, niet met zwarte of witte peper, en dit louter uit
esthetisch oogpunt. Die laatste zouden als zwarte spikkeltjes in de saus
zichtbaar zijn. Cayennepeper is een rood poeder dat verdwijnt in de gele saus.
-Deze saus kan op twee manieren schiften, namelijk door ze op te warmen tot boven het
punt waarbij de eiwitten stollen, en wanneer het watergehalte in de saus te
laag wordt. De eerste manier is
evident. Wanneer eiwitten stollen vouwen ze open, klitten ze samen en scheiden
ze zich af van het water in de saus. We moeten er dus steeds voor zorgen dat we
de saus niet te warm laten worden, alleszins niet boven 70°C, want bij die
temperatuur stollen de dooiereiwitten. Een saus die op deze manier geschift is
valt helaas niet meer te redden.
-De tweede manier waarop deze saus kan
schiften vergt iets meer chemisch inzicht. Een Hollandaise saus is een emulsie
waarbij de gesmolten boter geëmulgeerd is in water (Zie Hoofdstuk 3). De
emulgator van dienst is de lecithine die zich in de dooier bevindt. Als we de
samenstelling van de saus bekijken zien we dat er veel meer boter wordt
gebruikt dan water. Als tijdens het kookproces dan nog wat water verdampt kan
het watergehalte zo laag worden dat ze de boter niet meer kan vasthouden. De
saus schift dan. Een geschifte Hollandaise saus kunnen we nog redden door er
een eetlepel water aan toe te voegen, de saus terug op het vuur te plaatsen en
hard te kloppen met de garde. De emulsie vormt zich dan opnieuw aangezien er nu
weer genoeg water voorhanden is.
Varianten
-Bearnaise is in
feite een Hollandaise waarbij in plaats van water en citroensap gebruik gemaakt
wordt van een zogenaamde gastrique en
waaraan dragon wordt toegevoegd (zie
basisrecept)
-Mousseline is een
Hollandaise waaraan half opgeklopte room wordt toegevoegd.
-Kruid
het te paneren product met peper en zout of andere kruiden
-Haal
het door de bloem en klop de overtollige bloem eraf
-Haal
door het eimengsel
-Haal
door het paneermeel
Verhoudingen
-Per
ei gebruiken we 1eetlepel olie en 1
eetlepel water
Technieken: tips en tricks
-Gebruik
3 diepe kommen, eentje voor de bloem, eentje voor het eimengsel en eentje voor
het paneermeel. Vooral de kom met het paneermeel moet diep zijn, zodat je door
te schudden heel het product snel met paneermeel bedekt.
-De
bloem zorgt ervoor dat het ei goed blijft kleven en het ei zorgt ervoor dat het
paneermeel goed aanhecht.
-Een
handige truc: gebruik voor het bebloemen een plastic zak, doe er enkele
eetlepels bloem in samen met het te paneren product, sluit de zak en schud goed
op.
-Paneren
is ook mogelijk door enkel een eiwit te gebruiken in plaats van een heel ei.
Hou dan dezelfde verhouding olie en water aan.
-Paneren
met enkel een eidooier is echter niet mogelijk. De dooier bevat te weinig water
en zal geen goede aanhechting van het paneermeel teweegbrengen.
-Producten
die gepaneerd worden om te frituren, zoals bijvoorbeeld kroketjes, moeten na
het paneren steeds minimum een uur in de koelkast rusten vooraleer ze te
frituren. Daardoor hecht het paneermeel beter aan en zal de kroket niet barsten
tijdens het frituren. Dus niet paneren en meteen daarna frituren of je
frituurvet zal naar de vaantjes zijn en je kroket al helemaal!
-Snij
het rundvlees met een vlijmscherp mes in zeer kleine blokjes
-Meng
met de rest van de ingrediënten en laat 1 uur marineren
-Frituur
de aardappelbalkjes eerst gaar in olie van 160°C
-Laat
de aardappelbalkjes volledig afkoelen, schud af en toe op
-Frituur
ze krokant in olie van 180°C
-Dien
op met gemengde sla met wat tartaarsaus
Verhoudingen
-We
rekenen 150g rundvlees per persoon
-We
gebruiken in feite 5% van de overige ingrediënten (aangezien een eidooier 15g
weegt en 1 eetlepel overeenkomt met 15mL)
Technieken: tips en tricks
-Zorg
er in eerste instantie voor dat je mes vlijm-, maar dan ook echt vlíjmscherp is. Alleen dan kan je het
vlees goed in kleine blokjes snijden zonder gevaar voor je vingers. Wanneer je
een mes gebruikt dat niet scherp genoeg is moet je meer kracht zetten en kan je
gemakkelijk uitschuiven. Die combinatie zorgt onvermijdelijk voor snijwonden!
-We
gebruiken hier een korte marinade,
dus geen nacht in de koelkast laten trekken! De rauwe ingrediënten (vooral
sjalot) zullen dan teveel smaak afgeven en overheersen.
-Voor
de pont-neuf aardappelen gebruiken we dezelfde techniek als voor frietjes (zie basisrecept).
-In
de klassieke bereiding wordt ook nog wat gehakte peterselie aan het vlees
toegevoegd.
-Maak
eerst de saus: stoof de groentjes aan in wat olijfolie. Voeg de tomatenpuree
toe en laat even meestoven. Voeg de ketchup toe. Blus het geheel met de
kipbouillon en laat op hoog vuur inkoken tot de helft. Voeg de room toe en laat
opnieuw (op hoog vuur) inkoken tot de helft. Breng op smaak met tabasco, peper
en zout. Bind eventueel bij met wat maïzena (zie Basisrecept)
-Pel
de scampi en verwijder het darmkanaal. Bak ze op hoog vuur langs een zijde aan
in wat olijfolie, gedurende 1 minuut. Draai het vuur lager en laat nog 1 minuut
aan de andere zijde garen
-Dien
op met de saus en wat schijfjes ciabatta
Verhoudingen
-We
rekenen 5 scampi per persoon
-Voor
de saus gebruiken we gelijke hoeveelheden kipbouillon als room, conform het
basisrecept Roomsaus
Technieken: tips en tricks
-De
saus is een afleiding van het basisrecept voor roomsauzen.
-We
gebruiken ook de pitjes van het chilipepertje voor de saus, die moet immers
pikant zijn.
-Verwarm
de olie in een friteuse of kookpot tot 170°C
-Breng
het water met de boter en het zout aan de kook
-Zet
het vuur lager wanneer de boter volledig gesmolten is en voeg de bloem in een
keer toe, roer goed tot het deeg een bal vormt die loslaat van de kookpot
-Zet
van het vuur en laat even afkoelen
-Meng
1 ei onder het deeg met een lepel. Doe hetzelfde met het tweede ei wanneer het
deeg het eerste ei volledig heeft opgenomen
-Breng
het warme deeg over in een spuitzak met stermond en spuit reepjes deeg
rechtstreeks in de hete frituurolie. Laat rondom goudbruin bakken
-Smelt
de chocolade samen met de room op laag vuur tot een chocoladesaus en dien samen
op
Verhoudingen
-Voor
de chocoladesaus gebruiken we de helft van de chocolade aan room
Technieken: tips en tricks
-Deze
Spaanse gefrituurde koekjes zijn ideaal als ontbijtsnack of als hapje voor een
feestje.
-Het
deeg is in feite een vastere variant van het basisrecept Soezendeeg.
-Het
deeg moet nog warm zijn wanneer we het in de spuitzak overbrengen en reepjes in
de frituurolie spuiten. Wanneer het deeg volledig is afgekoeld is het stijver
en moeilijker hanteerbaar.
Vleeskroketten /
Bitterballen
Nodig?Voor ± 12 vleeskroketten / 40
bitterballen
Vleeskroketten
Panade
Frituurolie
100g boter
150g bloem
2L frituurolie
100g bloem
2 eieren
500mL bruine fond
2el water
7,5g gelatine
2el olijfolie
250g gaar rundstoofvlees (in
draadjes)
100g paneermeel
2,5el gehakte peterselie
zwarte peper
zout
Bereiding?
-Week
de gelatineblaadjes in koud water
-Maak
een roux met de boter en de bloem volgens het basisrecept
-Voeg
de bruine fond toe aan de wat afgekoelde roux en laat op zacht vuur tot een
dikke saus indikken
-Zet
van het vuur, knijp de gelatine goed uit en voeg bij de saus
-Meng
het soepvlees en de gehakte peterselie onder de saus
-Kruid
naar smaak met peper en zout
-Stort
het beslag in een met vershoudfolie beklede ovenschaal en laat gedurende 3u
opstijven in de koelkast
-Verdeel
het beslag in 12 repen of 40 blokjes, rol er met de hand kroketten of
bitterballen van
-Paneer
ze op zn Engels (zie basisrecept): eerst door de bloem, dan door het eimengsel,
dan door het paneermeel
-Laat
minstens 1 uur opstijven in de koelkast
-Verhit
de frituurolie tot 180°C en bak de vleeskroketten/bitterballen goudbruin
-Dien
op met wat mosterd
Verhoudingen
-Het
beslag is in feite een dikke veloutésaus. Normaal gebruiken we 10% boter en
bloem voor een veloutésaus, hier is deze verhouding verhoogd naar 20%
-We
gebruiken 1.5% van de bruine fond aan gelatine, dus 7,5 gram (of ongeveer 4
gelatineblaadjes van 2g)
-We
gebruiken de helft van de hoeveelheid fond aan vlees
-We
gebruiken 1% van de hoeveelheid vlees aan gehakte peterselie
Technieken: tips en tricks
-Vleeskroketten
zijn een ideale manier om restjes stoofvlees te verwerken.
-In
plaats van het rundstoofvlees kan je ook varkensvlees of kipfilet heel klein
snijden en bakken, en eventueel wat blokjes champignon toevoegen. Snijd alles
zéér klein, grote stukken zullen straks uit de panade steken en ervoor zorgen
dat de kroket barst tijdens het frituren! Houd ook steeds rekening met de
verhoudingen om alles tot een goed einde te brengen!
-Gelatine
wordt steeds aan een warme, maar niet kokende vloeistof toegevoegd.
Temperaturen rond het kookpunt breken het gelatine af en dan verliest het al
zijn bindkracht. De saus mag na het toevoegen van de gelatine dus ook niet meer
aan de kook worden gebracht!
-Waarom
gebruiken we gelatine? We zouden ook enkel roux kunnen gebruiken voor het
beslag, maar dan moet de hoeveelheid bloem nog meer verhoogd worden om het
beslag in te dikken. Dat zal onvermijdelijk resulteren in een bloemsmaak in het
beslag. Gelatine is een perfect bindmiddel voor kroketten omdat het bij hoge
temperaturen smelt. Daardoor blijft de saus lekker smeuïg.
-We
gebruiken een grote hoeveelheid bloem voor de saus. Het zetmeel in de bloem zal
de smaak van de fond wat temperen. Voeg nadien gewoon wat zout toe om de smaak
terug op te krikken.
-De
vershoudfolie in de schaal vermijdt dat het beslag aan de ovenschaal kleeft en
maakt het makkelijker hanteerbaar.
-Misschien
wel de belangrijkste stap bij het maken van vleeskroketten of bitterballen is
het uurtje rusten in de koelkast na het paneren! Hierdoor hecht de panade beter
aan de kroket, wat scheuren tijdens het frituren vermijdt. Niets zo erg als een
kroket die openbarst tijdens het frituren!
Nota: Ik had eigenlijk 75g boter en bloem
gebruikt, maar dan wordt het beslag zeer vloeibaar tijdens het bakken en barst
de kroket alsnog open. 20% roux is een beter alternatief, dan is de vulling
iets dikker.