Zuster Zurulfa.

Haar naam zal ik nooit vergeten. Zuster... het was toch Zurulfa ? Ik denk het toch. Hoe kan je zo'n naam vergeten? Waarschijnlijk heette ze vroeger Madeleine of Clothilde, maar toen ze in het klooster stapte werd ze Zuster Zurulfa. In 't West-Vlaams dan nog wel. Je spreekt het goed uit als het doffer klinkt dan Zuuruulfaa en scherper dan Zeureulfa. Er bestaat geen enkele letter in 't alfabet die deze klank goed weergeeft. Maar ja, West-Vlaams is dan ook speciaal. Welk ander dialekt kan het woordje "ja" vervoegen? "Joak, Joag, Joaij, Joam, Joag, Jaons" (Ja ik..., Ja jij..., Ja hij...enz.). En het woordje "nee"? "Njink, Njeig, Njeinj ... Best mogelijk dat dit nog in ander dialekten kan. Maar kunnen die "nee" ook op een tweede manier vervoegen? Probeer eens "Ja-ke-'ndoe, Ja-ge-'ndoet, Ja-je-'ndoet, Ja-me-'ndoen, Ja-ge-'ndoet, Ja-ze-'ndoen". Beluister de pure engelse invloeden: yes, I don't, yes you don't, yes he doesn't!

Dit allemaal om uit te leggen dat "zuster Zurulfa" moeilijk exact gespeld kan worden, en dat ik haar nooit zal vergeten.

Zij behoort tot één van de diepste in mijn geheugen gebrande herinneringen. Waarom, dat weet ik niet, want alleen haar naam is scherp in mijn gedachtenkronkels blijven hangen, al de rest is vaag. Een oude klasfoto roept flarden herinneringen op aan vrienden, aan dichte en verre buren en aan het laatste jaar in de meisjesschool. Een jaar later waren wij, de jongens, groot en dan mochten we naar de jongensschool, bij de meesters. Zuster Zurulfa sloot een eerste fase van ons leven af, en misschien heeft ze net daarom de juffen van het eerste en het tweede kleuterklasje uit mijn geheugen verdrongen. De eerste en de tweede waren goede juffen want ze hebben een veilig gevoel nagelaten. Ze waren wat ze moesten zijn: een stukje surrogaatmoeder die ons de eerste stappen in de wereld leerden zetten waarna we weer snel, elke middag en elke avond naar onze echte mama konden terugkeren.

Zuster Zurulfa was ook een goede juf, maar ze kon geen surrogaatmoeder zijn.

Hoe kon dat ook, met haar lange zwarte kleren, haar zwarte kap en daaronder dat wit, hard gesteven randje waardoor haar aangezicht definitief haarloos leek? En trouwens, ze had ook geen papa, ze kon dus geen mama zijn. Vanuit kinderogen gezien dan: mijn mama had een papa: mijn papa. Zuster Zurulfa had geen papa want ze was niet getrouwd. Ze was dus "iets speciaals". Ze was geen mama, maar toch was ze zacht. Denk ik.... Allez, ik zou wel willen dat ze zacht was.... Misschien... tja, de herinnering is vaag... Maar een andere flard jeugd komt bovendrijven, haarscherp nu.

De geschiedenis van de verschrikkelijke gele lijn.

Bij het binnenkomen van de school moest je eerst een zwaar metalen hekken voorbij. Dat hekken stond er om de mama's van de kindjes van de eerste kleuterklas toe te laten gedurende de eerste schooldag stilletjes te staan wenen terwijl de kindjes in de klas waren, en om ‘s avonds weer gelukkig te lachen wanneer de school gedaan was. Natuurlijk was onze mama daar niet bij, want wij zaten al bij zuster ... juist!. Net veertig centimeter na dat hekken begon ze, die gruwelijke gele lijn. Ze omzoomde de volledige speelplaats, je vond ze op veertig centimeter van de muren, op veertig centimeter van de lage vensterdorpels en op veertig centimeter van de deuren. Het was ten strengste verboden om die grens te overschrijden, tenzij om in de klas te gaan, om naar huis te gaan of om met toestemming van de juf naar het toilet te gaan. Het geraffineerde sadistische bestond erin dat er veertig centimeter achter die lijn zoveel lage vensterdorpels waren waar je zo lekker op kon zitten als je wat moe was.

O jongens, wat hebben we dat zitten vlug afgeleerd!

In geen tellen stond zuster directrice er om ons met een ijskoude blik, bliksemflitsen in de ogen, de wenkbrauwen in een donderwolk samengetrokken, mondhoeken vlijmscherp naar beneden, van heel hoog op ons neerkijkend en met een priemende, knarsende stem duidelijk te maken dat dergelijk lui en duivelsverzoekend gedrag niet gewenst was in deze school. We wisten nog niet wat duivelsverzoekend betekende, maar we begrepen wel dat die blik, die bliksemschichten, die stem en dat afschuwelijk wezen daar hoog boven ons al aardig dicht in de buurt kwam. Even toch, want zo snel we konden schuimden we de speelplaats opnieuw af om toch stiekem op de vensterbanken te zitten wanneer de zuster even niet keek.

Beter noch: wanneer we ons verveelden speelden we het allerleukste kleuterspelletje: “directrice spelen”.

We zochten een slachtoffertje dat durfde op een vensterbank te zitten, en benaderden het een ijsblokjesblik, mini bliksemschichtjes in de ogen, de wenkbrauwen in een fronsje getrokken, mondhoekjes wat naar beneden en van zo hoog mogelijk op het arme kind neerkijkend probeerden we het duidelijk te maken dat ze niet achter de gele lijn mochten vertoeven. Natuurlijk lukte dit niet en daarom grepen we snel naar het echte spul : de peuter moest oprotten of we zouden het aan zuster directrice zeggen. Wist die veel dat we zelf te bang waren om naar de zuster te stappen? Na dit leuke maar vruchteloze spelletje gingen we er dan uiteindelijk maar zelf bij zitten, een paar meters verder. Dat was uiteindelijk veel spannender, want het echte spul kon elk ogenblik opdagen. Met banbliksem in de ogen. En het volgende jaar zouden we ze toch niet meer zien, want dan gingen we lekker naar de jongensschool.

Helaas. Want dan zagen we zuster Zurulfa ook niet meer.