Luc Panis uit Dilbeek heeft het Groot Dictee der Nederlandse taal, editie 2008 gewonnen. Proficiat, Luc !

Maar tegendraads als ik ben heb ik een dictee uit een vroegere jaargang nog eens opgepikt. Even concentreren : "Peinzende treinreizigers worden heden ten dage in hun gecapitonneerde coupés frequent lastiggevallen; zij horen medereizigers sans gêne en met bravoure telefonisch tekeergaan over intieme zielenroerselen en particuliere aangelegenheden. Zelfs in de weidsheid van een rijke concertzaal wordt de ascetische klavecinist die geconcentreerd en consciëntieus een cantate begeleidt, rauwelijks gestoord door gedownloade riedels van een hinnikend paard of een hit uit de toptien; je krijgt er welhaast het heen-en-weer van."

Maar Guy de Kort uit Turnhout niet.

Die heeft deze zin, en nog heel wat andere, foutloos neergeschreven. Wat die "nog heel wat andere" inhoudt ? Even zien. Wat dacht je van het volgende: "Nooit ofte nimmer had de negentiende-eeuwer Graham Bell kunnen voorzien wat zijn avant-gardistische inventiviteit teweeg zou brengen; het product van zijn visionaire exercities was indertijd prestigieus gerei van de geprivilegieerde bourgeoisie en puissant rijken van adellijken huize." Ook correct neergepend. En dan dit nog: "Aan de onoorbare praktijken van gsm-junks valt nauwelijks meer te ontsnappen; nochtans lijkt dit de plaats om de autistische wildbeller te kapittelen: beëindig als de wiedeweerga dat nietsontziende gekoeioneer van de toch al veelgeplaagde medemens!" Pas op, ik heb dat zelf niet uitgevonden. Ik weet het, ik ben een gecompliceerde mens, maar zo gecompliceerd nu toch ook niet.

Hoeveel zinnen heb ik nu al besteed om te schrijven dat al die gsm's op de trein mij het schijt geven?

Heel wat. Maar wat belangrijker is: Guy de Kort uit Turnhout verwerkte dit dus fuotloos. Compleet. Zonder één enkele fut. We schrijven 2002. Een unicum in de geschiedenis van het Groot Dictee der Nederlandse Taal! Probeer het zelf maar eens. Laat dit cursiefje nu eens door jouw wederhelft of door het nageslacht voorlezen en probeer die specifieke zinnetjes maar neer te pennen. Zelfs met een schrijfmachine of een computer is het niet evident, de foutjes vloeien zo uit het klavier. Gelukkig is de computer daar toch op berekend. Zelf werk ik er dagelijks mee, en ik kan de spellingchecker niet genoeg loven. Een prachtig onderdeel van het programma. Ik zet het steeds op. Maak ik een schrijffout, dan wordt het netjes in het rood onderlijnd terwijl ik tik en maak ik een grammaticale fout dan wordt het lijntje groen. Het vraagt wel wat gewenning: in het begin had ik meer rood en groen dan wat anders, maar zo'n computer, die moet je ook trainen. Je kan dus je tekst rustig overlopen met die spellingchecker. Bij elk verkeerd woordje stelt de computer jou alternatieven voor.

Nemen we nu bijvoorbeeld dit blogtekstje.

Mijn Engelse checker begon al te reclameren bij "Turnhout". Logisch, je kan toch niet verwachten dat zo’n Engels programma alle steden van de wereld bevat. Ter correctie werd "turnout" of "turnouts" voorgesteld, maar helaas is geen van beiden correct dus moest ik het wel aan de woordenlijst toevoegen. Volgend onderstreepte woordje: "wordt". De computer kende het opnieuw niet en stelde "word", "worst", "words", "wordy" en "worth" voor. Ik heb het woordje "wordt" dus ook maar in dat woordenboek laten opslaan. En zo werd de volledige tekst doorlopen. Ik heb wel heel wat woordjes moeten toevoegen, bijna allemaal om precies te zijn, maar nu staat er dus geen enkel woord of zin meer onderlijnd in deze tekst.

Conclusie: deze tekst is zonder fouten geschreven.

Om zeker te zijn heb dit nog eens overgedaan met de Franse spellingchecker en kijk: mijn blad werd weer rood en groen. Er stonden ongeveer evenveel woordjes onderlijnd als in het begin van de Engelse controle. Dat betekende dus dat mijn Frans woordenboek die woorden ook nog niet kende, die heb ik dus ook maar allemaal toegevoegd. Het uiteindelijke resultaat was identiek: een proper blad, netjes, zwarte tekst op een witte ondergrond, geen gekleurde lijntjes, volledig correct gespeld, zonder fouten. Zo zie je maar hoe praktisch een computer kan zijn. Ik ben er zeker van: mocht ik aan dat Groot Dictee deelnemen, ik zou het parcours ook foutloos afwerken. Natuurlijk op voorwaarde dat ik mijn Engelse of Franse spellingchecker mag gebruiken.

Let op, begrijp me niet verkeerd.

Het zou misschien leuk zijn, maar in feite heb ik helemaal geen zin om zo'n dictee mee te maken, dat is veeleer iets voor bollebozen en voor mensen die nachten door studeren. Echt waar: ik heb het dictee van 2001 ook opgezocht en ik zou graag eens de kronkels in de hersenen zien van de persoon die dat opgesteld heeft. Een gewone mens vertelt bijvoorbeeld dat we van de Belgische frank op de euro overgeschakeld zijn. Maar nee, meneer Dictee moet het anders doen. Lees dit, en probeer jouw ogen te geloven: "Allerwegen maken kassiers en caissières zich in deze decembermaand op voor een financieel project vanjewelste: na ommekomst van 2001 gaan zij vol fiducie over van de nationale munt op de euro. Dit geschiedt ter wille van de Europese eenheid en met een soms excentriek euro-enthousiasme: ‘eureka’ hoorden wij zopas nog een Europagezinde europarlementariër op het achtuurjournaal geëxalteerd uitkrijten." Ik denk dat die schrijver een bord spaghetti à la flamande onder zijn hersenpan zitten heeft, een Vlaams recept met echt ferme brokken groente. Of er steekt een knotteke verknoopte breiwol onder. Of misschien is de dollekoeienziekte er glorievol aan het werk maar een ding weet ik zeker: er is in iets loos in die hersenpan.

Gelukkig kon Guy de Kort uit Turnhout daar foutloos mee overweg.