"Ik moet je iets vragen wat ik in mijn ganse leven tot nu toe nog maar aan één enkele vrouw gevraagd heb...".

Enkele seconden stilte aan de andere kant van de lijn. Ik zag de vraagtekens in die ogen, misschien een vleugje twijfel, wie weet, en ik hoorde die gedachten door haar hersenen zoeven: "Wat is me dat nu? Wat betekent dat? Wat steekt er achter die vraag? Waarom vraagt hij nu zoiets?" Al die vragen werden samengevat in een stil, klein "Ja?". Na mijn verduidelijking kwam een kleine zucht van opluchting, een zucht die ik volledig begreep, want ik voelde hetzelfde. Het was voor mij ook moeilijk geweest, maar het was eruit. Oef, ook een zucht van opluchting. Het komt dan ook niet vaak voor dat iemand dit, na veertig jaar, stel je eens voor: na veertig jaar, aan een andere vrouw moet vragen. We hebben afgesproken om er meteen maar korte metten mee te maken. Hoewel, zo kort moesten die metten nu ook niet weer zijn, want kort, dat was nu net het probleem. Veertig jaar lang was de vraag "kort of lang" de inzet van een stille strijd. Bij momenten was het heel kort, op andere, meestal na wekenlang uitstel, was het dan weer lang.

Tot het gebeurde.

"Kom jongen, het wordt zo stilletjesaan tijd dat we er iets aan doen, nietwaar?". Meestal kon ik de feiten dan nog een paar dagen uitstellen, maar daarna was het onherroepelijk. Ik moest op een stoel zitten, kreeg een soort laken rond mijn nek geknoopt, een tweede werd over mijn broek gedrapeerd, en daar kwamen de schaar en de kam naar boven. Knip, knip knip. Met stille kreetjes vlogen mijn haren op de grond. Toen ik klein was, was het niet zo erg: ons moeke knipte onze haren, en dat was zeer gewoon. Ze had het geleerd van haar papa, onze pepe, toen die grijze haren begon te krijgen. Die grijze haren waren noodzakelijk, want zo viel het niet op als ze een "kap" sneed. Zo'n "kap", dat is een stukje kapsel (toeval: kap, kap-sel?), een stukje kapsel dus dat mishandeld werd: het lijkt net alsof er een snee in steekt. In die volle veertig jaar heeft mijn haardos toch één à twee keer zo'n snee, zo'n kap, mogen meemaken. Gevolg: verwoede pogingen tot herstel en des te meer gesneuvelde haren.

Resultaat: kort, heel kort.

Maar zonder snee. Het valt me steeds opnieuw op dat onze pepe op geen enkele foto met lange haren prijkt. Even tussendoor, voor alle duidelijkheid: ik heb mijn moeder heel dikwijls, vanwege veel mensen moeten feliciteren met mijn haarsnit, die toch steeds weer de mode volgde. Tot hier het tussendoortje. Het was niet evident, als kind was het zelfs een echte verschrikking. Ken je dat marteltuig, die tondeuse? Zo'n ijskoud ding, tijdens de middeleeuwen uitgevonden in de diepste kerkers van een luguber slot. Schjtskjk schjtsjk schjtsjk zegt dat, daar achteraan in de nek, net op dat kleine stukje ruggengraat. Koude rillingen krijg je ervan, erger nog dan bij een Eskimo die buiten, tegen de wind in staat te plassen. Ons ma had er een koosnaampje voor gevonden. Ze noemde het de kielekiele. Alsof dit onding ons kietelde. Toch lief van haar; zoals ze dat sadistisch tuig vooraf eerst over haar schort en daarna over haar hand wreef, om dat ijskoude metaal toch even op te warmen, al was het maar enkele graadjes, allemaal om ons te sparen. Het hielp toch een beetje, want ons mama deed het voor ons. Maar die tondeuse, die zagen we toch liever terug in Siberië dan daar in onze nek.

Achteraf beschouwd was dat het minst erge.

We werden een dagje ouder en we kregen oog voor de indirecte gevolgen van mei 68. Haren werden plots lang gedragen, zowel door jongens als door meisjes. Heb ik moeten zagen om die mode te mogen volgen! Zagen man, je hebt er geen idee van! Telkens een paar dagen langer uitstel verwezenlijken, de ene keer omdat ik nog moest studeren, dan weer omdat het examens waren. Hoe dikwijls heeft ze me niet gezegd dat ik er als een echte Beatle uitzag, en dat was niet als compliment bedoeld. Dan kon alleen een klaaglijk "allee toe ma..." haar hartje doen smelten. Om een lang en pijnlijk verhaal nu even kort te knippen: toen ik achttien was vielen mijn haren ongeveer tot op mijn schouders. Eindelijk. Oef. En bij de volgende kapbeurt zei ik telkens: korter.

Nog korter.

Nog. Mijn ma was verbaasd en ze bleef maar knippen. Centimeters en centimeters haargroei verdwenen in het niets. Mijn oren werden zichtbaar, de kielekiele vloog weer in mijn nek, en ik had opnieuw een fris kopje. Nu ben ik de veertig al lang voorbij en mijn leven begint opnieuw. Onlangs zag ik een jonge ex-collega, die me de bijnaam "voadre" gaf, omdat ik zo zwaar over futiliteiten kan zagen. "Voadre" zei die, "ge zijt een echte Beatle". Opnieuw lange haren, inderdaad. Een hele dikke, semi-lange haarbos. Bij mijn laatste bezoek aan ma vroeg ik of ze mijn haren even kon knippen, maar niet korter, enkel wat uitdunnen. "Oeie, dat kan ik niet, daar heb je een speciale schaar voor nodig, en die heb ik niet." Daarom heb ik dan maar, met lood in de schoenen, naar een kapster gebeld. Als je nu nog wilt weten wat ik haar vroeg, dan heb je het begin van dit cursiefje niet goed gelezen. Dat start zo ongeveer negenhonderd woorden terug. Ik vroeg haar dus of ze mijn haar wou snijden.

Het antwoord was negatief.

Een kapster snijdt geen haar. Althans, niet in Vlaams-Brabant. In West-Vlaanderen misschien wel, maar hier niet. Hier worden haren geknipt. In een gezellig cosy salonnetje, met een koffietje. En in mijn geval met knikkende knieën, ogen meer dichtgeknepen dan open, zenuwen dat het niet mooi meer is en een enorme grote opluchting achteraf.

Maar dat is een totaal ander verhaal.