Deze keer zal ik vertellen over mijn ervaringen tijdens de opleiding JGZ in het VSPW te Gent.

September 2011 tot januari 2012 – semester 1

In het eerste semester  was er vooral veel theorie. We moesten nog geen stage doen. Ik herinner me nog dat er toen heel weinig tolkuren waren, 93 uren om precies te zijn. En er waren in het eerste semester 360 (!) lesuren. Het was echt puzzelen voor mij. ‘Dit vak is belangrijk en ik begrijp de inhoud niet zo goed, dus daar een tolk aanvragen. Het andere versta ik goed, daar geen tolk nodig’. Ik had weliswaar een FM-apparaat. Het is een soort microfoon die de docent moet dragen en ik draag een ontvanger. Ik geef toe: ik hoor daar iets beter mee als de docent het draagt. Vaak krijg ik de opmerking: waarom vraag je eigenlijk nog een tolk aan als jij iets kan horen met een FM. Ik zal je twee redenen geven:

- Iets horen betekent niet dat je alles begrijpt. Het is altijd afhankelijk hoe de docent spreekt: snel, dialectisch, … Het is zéér vermoeiend omdat ik me echt moet concentreren op wat er verteld wordt. De articulatie is ook belangrijk en vaak is het niet zichtbaar, bv de docent staat met de rug naar de klas als hij iets aan het schrijven is op het bord.

- Als een cursist een vraag stelt, kan ik me moeilijk oriënteren vanwaar het komt. Ieder keer de FM doorgeven en kijken naar de articulatie lijkt onbegonnen werk en is ook tijdverlies in de les.  Zeker als er discussies zijn, is het niet haalbaar voor mij om te volgen.

Een tolk VGT kan gewoon alles vertalen voor mij en wijzen naar de cursist wat hij/zij allemaal aan het vertellen is. Een ander voordeel is als er teveel door elkaar gebabbeld wordt, is er meestal wel iemand die zegt ‘hola, oppassen voor CL en de tolk, ze kunnen niet volgen’. Een tolk is ook zichtbaar omdat hij/zij steeds beweegt met de handen. Maar er is wel één nadeel aan verbonden aan de tolk: één dag van 8 uren zitten kijken naar de tolk is zeer intensief en vermoeiend. Ik heb altijd respect gehad voor de tolk en deed m’n best om alles te volgen. Ik kan dat gewoon niet, eventjes rondkijken in de les terwijl de tolk aan het werk is.

Tijdens het eerste semester had ik het gevoel dat ik moést presteren, er was geen tijd meer te verliezen. Er waren 5 semesters, ik legde ook een paar dagen per week een hele afstand af, moest daarvoor vroeg opstaan, was laat thuis. Ik moést gewoon direct slagen voor alles. Ik had al veel te veel kostbare tijd verloren de voorbije jaren. Dit was een druk die ik mezelf opgelegd had, niet de school zelf.

Ik weet nog goed dat ik heel veel woorden gehoord had in de les, die ik nog niet kende. Om een paar voorbeelden te geven: participatie, cognitief, hiërarchie, syllabus, reflecteren, enzovoort. Ik moest het allemaal opzoeken in het woordenboek.

Ook voor het vinden van een stageplaats maakte ik me zorgen. Vroeger had ik moeite om werk te vinden, en ergens is het dus logisch dat ik ermee in mijn maag zat. Toch probeerde ik dat van me af te zetten tot het einde naderde van semester 1. Toen ik effectief een stageplaats moest zoeken, heb ik een paar mails verstuurd naar een paar voorzieningen. Eén voorziening antwoordde en ik mocht eens langsgaan voor een gesprek. Ook daar voelde ik dat ik een kans mocht krijgen. Ik kreeg een rondleiding met het nodige enthousiasme. De stageplaats was in de kannen en kruiken.

Ondertussen waren de examens gedaan en had ik goede resultaten behaald. Ik was er zeer fier op.
Toch mocht ik achteraf bekeken mijn lat een beetje lager leggen qua inspanningen. Dit is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik wou me té hard bewijzen, wat op den duur zorgde dat het verstikkend aanvoelde. 

Voor Algemene Vorming: ik heb tijdens het eerste semester een opfriscursus wiskunde gevolgd bij Open School. Wel, ik ben blij dat ik het gedaan heb want wiskunde… Ik was al veel dingen vergeten of ik had het gewoonweg nooit geleerd in Spermalie.

Februari 2012 tot juni 2012 – semester 2

Dan kwamen we terecht in het tweede semester. Daar kreeg ik iets meer tolkuren dan in het eerste semester maar toch waren er nog uren te kort. Later werd dit wel uitgebreid. Dit dankzij een actie van ‘toegankelijk onderwijs wanneer’, een initiatief van dove en slechthorende mensen. Een minister had jaren geleden beloofd dat er meer tolkuren zouden komen, maar dat kwam er nooit van. Na deze actie (het gebeurde een paar maanden voor de verkiezingen) kreeg ik (en andere dove en slechthorenden) plots meer tolkuren. Chapeau voor de mensen die er werk van gemaakt hebben! Sindsdien heb ik mijn FM zelden gebruikt. Dit kostte me ook minder energie.

Mijn stageplaats:

Ik benadruk dat ik enkel mijn ervaringen vertel zoals ik die beleefde. Dat wil zeggen dat ik niets vertel over de cliënten en de inhoud van de vergaderingen en dat zal ik ook nooit doen.

Op mijn stage heb ik veel geleerd. Maar ik heb daar ook vooral geleerd wat mijn eigen beperkingen zijn, wat ik kan en niet kan. Bijvoorbeeld: voor mij gaat er veel ‘informatie’ verloren. Als ik aan tafel zit, kan ik niet horen wat er op de achtergrond allemaal gebeurt. Het vraagt ook veel concentratie om te begrijpen wat er allemaal verteld wordt in groep. Individuele begeleidingen lukten me zeer goed. Gelukkig had ik een stagebegeleider die een tijdje geleden ook een dove persoon begeleid had, dus had hij daar wat (positieve) ervaringen mee. Toch kon ik het niet nalaten om te vragen: zie je een verschil bij ons? Hij antwoordde dat hij ons echt niet kon vergelijken, want je kon merken dat de andere stagiaire doof geboren was en dat ik (slecht)horend geboren was. Maar het neemt niet weg dat we allebei ons werk goed gedaan hebben. Mijn stage heb ik daar succesvol volbracht, maar vaak was het lastig, door bv achtergrondslawaai en een te grote groep. Toch heb ik er het beste van gemaakt. Ik had soms gesprekken met mijn stagebegeleider omdat ik op mijn tandvlees zat, ik was lichamelijk (en soms geestelijk) moe. Enkele collega’s gaven me de tip om eens te vragen of het mogelijk was dat ik stage kon doen in het dagcentrum. Het zou een andere ervaring zijn en misschien zou het daar minder ‘druk’ zijn. Dus had ik navraag gedaan bij de stagecoördinator van de voorziening en in het derde semester mocht ik in het dagcentrum beginnen. Ik moest dus niet meer zoeken naar een nieuwe stageplaats in de grote vakantie, wat toch al een zorg minder was.

Algemene Vorming: ik had gekozen voor twee vakken: Wiskunde 1 en Geschiedenis 2. Na een maand moest ik wiskunde opgeven, want het niveau was veel te hoog voor mij. Daarbij had ik nog veel examentaken voor JGZ, de afstand Roeselare-Gent speelde me ook parten, de stage kwam erbij en het vak geschiedenis. Ik moest een keuze maken. Dus heb ik besloten om wiskunde te laten vallen, wat achteraf een goede keuze bleek voor mij. Mijn punten voor het vak geschiedenis waren uitmuntend, dat was een vak dat ik graag deed.

Kortom: semester twee was ook succesvol afgelopen, maar het vroeg wel veel doorzettingsvermogen en wilskracht.

Daarna volgde de grote vakantie, tijd genoeg om mijn batterijen te laten opladen.

September 2012 tot januari 2013 – semester 3

In dit semester had ik wat minder ‘druk’ op mijn schouders, omdat ik nu al in het derde semester zat. Het betekende toch iets, ik zat al halfweg. Op mijn stageplaats verliep het goed. Natuurlijk was het wennen maar ik had minder last van ‘drukte’ in de omgeving. Ik besloot om een PowerPoint presentatie te maken voor de collega’s want niet iedereen weet wat doofheid en een cochleair implantaat inhoudt. Ik ben blij dat ik het gedaan heb want sommigen waren toch verrast. Ik had dan ook het gevoel dat er meer rekening werd gehouden met mij. Een collega gaf me als feedback: “onwetendheid leidt vaak tot ongewilde situaties”. Semester 3 was goed afgelopen voor mij, maar ik wou verder mijn stage doen op dezelfde plaats omdat de cliënten en de collega’s me toch al kenden. Dus in semester 4 kwam ik hier terug.

Algemene Vorming: er werd een wijziging doorgevoerd door het ministerie van onderwijs. In het volwassenenonderwijs werd BSO-niveau moeilijker, TSO-niveau werd gemakkelijker zodat ze samengevoegd konden worden en de naam wijzigde naar Aanvullende Algemene Vorming. Als je een beroepsspecifieke opleiding volgde (JGZ voor mij) en dit combineerde, kreeg je alsnog een A2-diploma! In de grote vakantie moest ik naar Gent voor niveauproeven, en ik moet toch zeggen dat ik wat vrijstellingen kreeg. Die waren: Wiskunde basis, Nederlands Basis, Nederlands 1 en een vrijstelling voor vier andere vakken omdat ik Geschiedenis 2 al gevolgd had. Voor mij was het ook een zegen omdat ik zoveel moeite had met wiskunde. Van OV3 naar TSO 3e graad stappen en weinig basiskennis hebben is bijna onbegonnen werk. Ik koos voor dit semester Wiskunde 2 (statistieken) en ik ben vrij vlot geslaagd voor dit vak.

Februari 2013 tot juni 2013 – semester 4

Semester 4. Het is een beetje vergelijkbaar met semester 3. Met de opleiding JGZ vlotte alles goed. Ik deed mijn stage op dezelfde plaats als semester 3. Ook daar is alles goed verlopen. Mijn zelfvertrouwen begon te groeien, ik begon het team en de cliënten beter te kennen maar ook andersom. 

Aanvullende Algemene Vorming: Dit keer heb ik wiskunde 1 gekozen. 80 uren wiskunde. Oelala, dacht ik. Wiskunde 1, daarbij zit onder andere: vergelijkingen, hyperbool, parabool,… In de klas was ik niet de enige die doof was, er was deze keer nog iemand bij. Om eerlijk te zijn, wij hebben een fantastische tijd meegemaakt. Mekaar plagen, maar ook vooral helpen. Voor die persoon was wiskunde zeer moeilijk en ik heb haar veel geholpen. Nu ik erover nadenk: eigenlijk hadden wij Gon-begeleiding moeten krijgen, maar we hadden er geen recht op omdat we les volgden via Volwassenenonderwijs. Als je het mij vraagt, is dat pure discriminatie. Iedereen met een beperking krijgt Gon-uren MAAR wie CVO volgt heeft er geen recht op. Door die beperking (geen recht op Gon) maakt het ons ‘gehandicapt’. Dat is iets waar aan gewerkt moet worden (ik dacht aan Fevlado?). Maar goed, met ons doorzettingsvermogen zijn wij allebei geslaagd.

Daarna volgde de grote vakantie

September 2013 tot januari 2014

In de lessen bij JGZ en op de stageplaats (zelfde plaats als semester 3 & 4) viel het allemaal mee. Zoals ik bij de vorige semesters zei, ik heb altijd moeite met achtergrondlawaai en ik ben sterk in individuele begeleidingen. Ik moet wel zeggen: hoe dichter ik kwam bij afstuderen, hoe meer schrik ik begon te krijgen om werk te zoeken en om in een zwart gat te vallen. Zal het weer heel lang zoeken zijn naar werk? Zal er een werkgever zijn die me een kans wil geven? Maar omdat mijn punten toch goed zijn, heb ik een besluit genomen: ik ga na mijn studies bij JGZ verder studeren bij VIVES (vroeger KATHO) via afstandsonderwijs, richting ‘sociaal werk’, dit in combinatie met werk.
JGZ is naar mijn aanvoelen een beetje te groepsgebonden (pas op: ik heb daar heel veel geleerd en ik ben ook de docenten zeer dankbaar!), wat niet echt ideaal is voor mij qua werkomstandigheden. Ik doe graag individuele begeleidingen, en om mijn droom te verwezenlijken moet ik naar de hogeschool. Dat opent meer poorten in mijn toekomst qua werkomstandigheden.

Ik moet er wel zeggen bij mijn inschrijving bij VIVES: helaas is mijn algemene vorming (nog) niet afgewerkt want ik moet nog 2 modules afwerken vooraleer ik mijn A2-diploma heb. Bij VIVES moest ik dan een procedure volgen omdat ik nog geen A2-diploma had. Ik moest thuis een voorbereidende taak maken en ter plaatse een test Nederlands afleggen. De test was geen succes (niveau was niet hoog maar zéér hoog, spreekwoorden, van de hak op de tak, meer dan 20 casussen,... en dit allemaal in 1u30 min!) maar doordat ik de voorbereidende taak zo goed gemaakt had, kreeg ik toch de toestemming om me in te schrijven. De correspondentie vlotte gemakkelijk met de coördinator en ook bij de inschrijving moest ik aanvinken of ik een beperking had. Ik had dus auditieve beperking aangevinkt en naar mijn aanvoelen hielden ze rekening met mij. Alles is goed verlopen en ik mag beginnen met de opleiding vanaf februari 2014. Ik kreeg zelfs een compliment dat ze zelden meegemaakt hebben dat de taken zo punctueel voorbereid en ingediend waren. Ik weet nog dat ik deze voorbereidende taak parallel gemaakt heb met een taak voor JGZ. Het was heftig!  Ik kan tevreden terugblikken. Er werd me wel aangeraden om mijn algemene vorming af te werken, want stel dat het niet lukt bij de hogeschool,…

Aanvullende Algemene Vorming: ik koos dit semester voor Wetenschappen. Ook hiervoor ben ik vlot geslaagd.

Wat moet ik nog doen voor aanvullende algemene vorming?
-Nederlands 2  (80 uren)
-Moderne Vreemde Talen (160 uren)

Het zal wel lukken, want ik ben nu al zo ver geraakt! 2,5 jaar geleden stond ik nergens, geen volwaardige diploma of certificaat. Ook de ervaringen die ik allemaal meegemaakt heb, pakken ze me nooit meer af. Ik ga dit blijven koesteren voor de rest van mijn leven.

Mijn besluit over gans het traject:

het is met heel veel doorzettingsvermogen en wilskracht dat ik zo ver geraakt ben. Ik moet ook eerlijk zeggen dat mijn vriendin eigenlijk mijn Gon-begeleidster was. Dit heb ik hard gemist tijdens de hele opleiding en eigenlijk moeten ze er werk van maken dat iedereen recht heeft op Gon, CVO of niet. Het was een loodzwaar traject en het is niet gemakkelijk geweest, maar ik zou het opnieuw doen. Ik heb veel geleerd maar ik kwam er ook sterker uit. Hier wil ik ook aantonen: ik ben blij dat ik VGT kon en begreep. Zonder een tolk was het ongelooflijk zwaar geweest. Een FM lost niet alles op. Hopelijk inspireer ik met mijn verhaal ook andere mensen. Wie zoekt, die vindt. De ervaring leert wat volgt. Je krijgt niet alles vanzelf in je schoot toegeworpen, je moet je eigen weg ook maken.


De volgende post: ik heb gevraagd aan mijn ouders of ze hun ervaringen willen vertellen, hoe ze ermee omgingen toen ze te horen kregen dat hun kinderen en kleinkind doof waren. Mijn moeder stemde direct in, mijn vader wil het liever niet doen omdat het voor hem te moeilijk ligt (wat ik trouwens zeker respecteer). Hou mijn blog in de gaten!

27-01-2014 om 00:00 geschreven door CL