“DE PROCESSIE VAN VEURNE.

Geachte Heer Opsteller van Het Volksbelang.

Verleden Zondag ben ik met eenige vrienden naar Veurne gegaan om de beroemde processie aldaar met eigene oogen te gaan aanschouwen en ik moet uwen lezers daar een paar woorden over zeggen, 't Is waarlijk der moeite waard.

Na een verkwikkend zeebad in De Panne kwamen wij te Veurne frisch en opgeruimd aan. Die stad is, naast Oudenaarde, de fraaiste en belangrijkste kleine oude stad, die ik ken. De markt is overheerlijk. Op den hoek staat het commissariaat van politie, een gothisch juweeltje; aan den overkant, het paleis van justitie in renaissance-stijl met eenen halfgothischen toren van 1628; daarnaast het merkwaardig stadhuis, en verder een uiterst sierlijk burgershuis in Brugschen gothischen stijl, zooals er zelfs te Brugge niet veel zijn. Boven de huizen rijzen de hooge toren van de St-Walburgiskerk en de beuken der St-Nikolaaskerk majestatisch in de lucht en een aantal andere oude gevels geven aan de plaats een echt schilderachtig voorkomen.

Als wij in dit lief oud stadje, dat ter gelegenheid der processie alom bevlagd was en van boeren en vreemdelingen wemelde, rechts en links wat rond geslenterd hadden, keerden wij naar de markt terug om de processie uit de St-Nikolaaskerk te zien komen. Want 't is in deze kerk, dat die godsdienstige maskerade gevormd wordt.

Wij schaften ons een programma der processie aan en lazen er met de diepste devotie de volgende historische bijzonderheden in.

In 1650 was een zekere Mannaert, oud 22 jaar en en geboortig van Guiset (Lotharingen), soldaat en lag te Veurne in garnizoen. Hij diende in hel regiment van M. Van Boquet. Uit armoede en door den slechten raad zijner kamaraden aangespoord, vooral van eenen zekeren Mathurin Le Jeusne, insgelijk soldaat, dienende onder M. La Boverie, maakte bovengenoemde Mannaert zich plichtig «aan de afschuwelijkste euveldaad, die ooit mensen zich kon inbeelden.» Hij trad de kerk der zeer Eerw. Paters Capucijnen binnen, biechtte en naderde tot de heilige tafel.

Nadat hij de heilige Hostie ontvangen had, nam hij haar uit zijnen mond, verborg haar in zijn zakdoek en keerde terug naar huis. Daar deed hij de heilige Hostie roosten (!!!), «denkende met de asch alle deuren te kunnen openen» (!!!) en zelve aan alle wonden te ontsnappen. Doch als een uitzinnige zwierf hij rond met een gefolterd geweten. Hij werd aangehouden, in den kerker geworpen, bekende zijne misdaad en vroeg om zelve zijne straf te mogen bepalen.

Den Aschewoensdag werd hij aan al de hoeken der straten tentoongesteld; daarna werd hij verworgd. Zijn kameraad en raadsman werd door den kop gescholen en beider lijken werden verbrand.

Om boete te doen over eene zoo gruwelijke misdaad en om Gods wraak te voorkomen, werd

door de zeer eerw. Paters Capucijnen ten eeuwigen dage de processie ingesteld, die jaarlijks op den laatsten zondag van Juli door de straten van Veurne trekt.

Is 't niet om er kiekenvleesch van te krijgen? En moet men geen verstokte godloochenaar zijn om aan de echtheid dier historische bijzonderheden te twijfelen? Vooral als men weet, dat te Brussel eene dergelijke processie bestaat om boete te doen over het schenden van hostiën door afschuwelijke joden, die alleen in de verbeelding van den uitvinder dier stichtende legende bestaan hebben, zooals vóór de rechtbank van eersten aanleg te Brussel indertijd door M. Potvin werd bewezen.

Doch ziet! de heilige processie komt uit de St Nikolaaskerk langs den zijgevel van het paleis van justicie naar ons aangetreden, met gendarmen te paard en pompiers te voet om den stoet te openen.

Eerst eene soort van spook in 't zwart, gevolgd door eenen engel, die een oud vaandel draagt. Dan boetelingen op hunne bloote voeten; want alwie in hel omliggende of in het Fransch-Vlaanderen eene grove zonde begaan heeft, komt naar Veurne, trekt eenen grooten zwarten of bruinen sluier over zijn gelaat, doet kousen en schoenen uit en verwerft Gods vergiffenis met op de bloote voeten de straten te doorwandelen. N. B. De straten worden op voorhand niet gevaagd en men merkt aan onloochenbare teekens, dat er veel paarden in de straten van Veurne…..

Nu hebben wij Abraham met Izak en de zeven andere propheten. Het schijnen gehuurde kooldragers te zijn, die er in hunne versletene costumes alles behalve gedistingueerd uitzien. Een maagdeken van zoowat 11 jaar geeft luidop uitleggingen over deze groep van den stoet. Men zou zeggen, dat zij eene les van catechismus opzegt.

Daar komt een wagentje, getrokken door vier blootvoetige boetelingen; op het wagentje wordt 't Stalleken van Bethlehem door kinderen verbeeld. Achteraan komen vier jonge herders, die onder elkaar met luider stemme declameeren als op eene prijsdeeling in eene Vlaamsche dorpschool. De drie koningen ontbreken natuurlijk ook niet. Ze zien er lief uit! Om de besnijdenis van Jezus voor te stellen treedt nu een bisschop vooruit met eenen hoogen mijter op 't hoofd en dragende, op een tinnen teljoorken, een popje van gutta-percha, van de soort die men in den eersten winkel den besten een half franksken betaalt en die men een bébé noemt, 't Is echt aandoenlijk.

Ziehier nu eenen ezel, waarop een meisje zit met eenen langen rooden mantel. Dat beduidt de vlucht naar Egypte. De ezel ziel er oud en sukkelachtig uit en de roode mantel is vreeselijk ros geworden. Doch nu volgt koning Herodes met zijne hovelingen in volle pracht: blik, klatergoud en behangpapier. Met gebaarden en geluiden als op het tooneel eener maatschappij van Rhetorika ten platte lande onderhoudt hij zich met zijne gedistingueerde hovelingen in den zuiversten Wesl-Vlaamschen tongval:

Een viand van min kroon, eilaas! is in min rik, enz.

Het zijn verzen, die zij ondereen heel deftig opdreunen, zonder elkander aan te zien, maar onder 't zwieren hunner lange armen en met vreeselijke blikken, die zij links en rechts op het publiek werpen. Allen hebben hunne rol ter hand en worden nu en dan geholpen door eenen souffleur.

Twaalf oude sukkelaars met onmogelijke tabbaarden, met een boekje in de eene hand en in de andere eene pluim, getrokken uit den staart van een kieken (hetgeen eene ganzenpen moet verbeelden), stellen de twaalf schriftgeleerden voor, die met eenen kleinen jongen (Jezus) luidop aan 't discuteeren zijn, weeral in 't zuiverste West-Vlaamsch.

Daarop volgt Maria-Magdalena, omringd door maagdekens, die hare juweelen dragen. Echte quincaillerie, waaronder zelfs een spiegeltje, dat aan een lavabotje (van een nabijstaande hotel, waarschijnlijk) is ontleend. Al die schilderachtige groepen worden intusschen door reien boetelingen met of zonder schoenen afgewisseld. Onder anderen bemerkte ik een jong meisje in prachtig zijden gewaad en op hare witte kousen, dragende [verbeterd naar zij draagt] een echt doodshoofd op een kussen. Degenen, die op hunne kousen en niet op hunne bloote voelen loopen, vertegenwoordigen hier de aristocratie der boetvaardigheid.

Eene groep lustige straatjongens komt vervolgens aangestapt. Zij dragen groote takken van kastanjeboomen, die de vermaarde palmtakken van Jezus' triomfantelijke inkomst te Jeruzalem moeten vervangen. Het zien er echte schobbejakken uit, die hier niet gekomen zijn om boete te doen; zij stooten elkaar, trekken oogen en muilen aan het publiek en zingen luidkeels als proestend van lachen een slepend en honderdmaal herhaald:

Ho-o-o-o-sa-an-nah!

Christus komt achteraan, scherlings op eenen muilezel gezeten, met een vrouwenpruikje op 't hoofd; het pruikje is bovendien in krullekens gelegd. Hij steekt zegenend de twee eerste vingers der rechter hand in de hoogte als een Paus en waggelt van den eenen kant naar den anderen op zijn stronkelend ezelken.

De klokken der kerken luiden biem-bom-bom, de oude gevels der huizen schitteren in den zonneschijn en eenige gejaagde pastors en onderpastors, met hun kanten hemd over hunne soutane en blootshoofds, loopen op en af om orde in de godsdienstige maskerade te houden.

Eene zware opgetimmerd stelling met postuurkens in karton, onuitsprekelijk naïef en leelijk, verbeeldt het laatst avondmaal, zij rust op eenen wagen en wordt door acht hijgende boetelingen voortgetrokken. Eene andere houten stelling, voorstellende het hoveken van Oliveten, wordt door zes boetelingen gedragen. De engel met den kelk is het zien waard. De onbekende beeldhouwer der verledene eeuw, die aldus hel hout wist te bezielen verdient inderdaad beroemd te worden.

Een maagdeken draagt op een kussen de dertig Judaspenningen: 't zijn vijffrankstukkeu in karton!!! Een ander maagdeken draagt eene soort van zwarten zak, om koffie in op te gieten, die Judas' beurs verbeeldt. En altijd tusschenin boetelingen op hunne kousen of op hunne bloote voelen, de mans met een bruin paterscostuum en eene kap over het gelaat met twee gaten voor de oogen, de vrouwen in zwarte nonnekens verkleed.

Nog een houten tafereel: Judas' kus. Malchus ligt reeds in 't zand te spartelen naast zijne afgesneden oor. Dit plomp getrek wordt weeral door acht boetelingen gedragen en een vriendelijk maagdeken declameert er vóór met een lief klein stemmetje en op haar eeuwig gemak. Een ander houten tafereel verbeeldt Petrus naast eenen boom, waarop een schitterende opgevulde haan zit. St-Janneken met zijn lammeken wordt door eenen kleinen jongen voorgesteld, die zeer fier een rein gewasschen schaapje in toom houdt. Op de schouders draagt hij eene lammervacht, die scheef hangt.

Daar komt Jezus nogmaals, maar gebukt onder een zwaar houten kruis, dat Simon van Gyrene hem helpt voortslepen. Beiden hebben alweer een vrouwenpruikje met krullen, een zoogezegd toerken, op het hoofd. Zij zijn gevolgd door eene bende opgeraapte straatjongens, die al jokkend allerlei timmermansgereedschap dragen : eene ladder, eenen hamer, koorden, ketens, nagels, enz. Een onder hen heeft eenen grooten ratel in de hand en draait hem nu en dan triomfantelijk om en om, als de mosselmans op de vlaamsche dorpen. Het scheelt niet veel, of hij zal: Mossels! mossels! gaan roepen, zoo ondeugend schertst hij met zijne jonge gezellen.

Een handsvol ruiters met blikken harnassen en helmen, als in de groote opera's, komen op afgesloofde lompe boerenpaarden gereden. Het is de lijfwacht van Pilatus, die achteraan komt. Een paard doet zeer onbeschaamd en zeer ontstichtend.... zijn gevoeg; hetgeen in de processie zelve eene groote vreugde veroorzaakt en ook onder het publiek.

Veronica treedt deftig vooruit met haar berucht doek. 't Is een aarstvaderlijke [sic] zeer groote witte neusdoek, waarop een papieren printje geplakt is, dat Jezus' gelaat voorstelt. Il faut le voir pour le croire. Daarop volgen maagdekens, de eene met eene spons op eenen stok; de andere met een tinnen teljoorken, waarop drie groote teerlingen liggen; eene derde met eenen gebreiden lijfrok, die aan eene staak hangt te zwieren, enz. enz. Het schoonste van alles is de voorstelling van de zon-en maaneklips, die Jezus' dood aan 't kruis heeft vergezeld, zooals iedereen weet.

Eene zon- en maaneklips voorstellen, dat schijnt onmogelijk. Welnu, niets is gemakkelijker. Men neemt eenen langen stok, men nagelt er een plankje tegen, men schildert er donkere wolken op, en te midden van die donkere wolken eene verduisterde zon [bijgeschreven: met oogen, neus en mond] en eene bleeke halve maan. Pas plas difficile que ça!

Na zoo iets mag men zich aan alles verwachten. En waarlijk, ziedaar Jezus' doodkist, gedragen door boetelingen. De kist is zwart geverfd, met witte doodshoofden en zeisens erop. Andere boetelingen dragen op tinnen teljoorkens de nagels, de nijptang, de doornen kroon, enz.

De plus fort en plus fort. Daar is de doodwagen van Christus' begraving, een echte doodwagen van eerste klas, als 't u belieft! Twee paarden met zwarte rouwkleeden trekken hem voort en een knecht met witte katoenen handschoenen houdt de teugels vast. Op den doodwagen staan een tiental kinderen met zakdoeken in de hand, alsof zij schreiden; maar zij kijken nieuwsgierig naar 't volk en houden zich vast om van af den wagen niet te rollen.

Drie maagdekens dragen elk eenen tinnen pot, die eenen verdachten vorm hebben; doch volgens het programma der processie zijn het balsempotten. Het zij zoo!

En nu voor het bouquet, eene soort van groot tableau vivant op eenen wagen, voorstellende Jesus' verrijzenis. Allerlei discipels en apostels liggen ondereen plat op hunnen buik of op hunnen rug, terwijl Christus in eene begeesterde houding met opgeheven armen den hemel schijnt in te willen vliegen. En telkens dat de wagen over oneffen steenen rolt, dreigt hij er af te donderen! Dal is zoo potsierlijk, dat het oprecht niet kan worden beschreven, zooals 't behoort.

Een ventje met een touristenkleedij en een grijs schilderachtig hoedje op 't hoofd stapt ernstig achter den wagen, en teekent hem uit, al gaande, op een album met een stuk boschkool. Het zal voor de eene of andere fransche Illustration zijn of wellicht zelfs voor The illustrated London News.

Ziedaar eene kort beschrijving dier ellenlange processie. Het programma beweerde, dat het heilig Sacrament, gedragen door den zeer eerw. heer Deken van Veurne, den stoet zou sluiten. Maar daar was niets van te zien. De geestelijkheid heeft dus ook begrepen, dat die vastenavond-kavalkade al te belachelijk was om er 't Hoogwaardig als laatsten figurant in te brengen.

Iets, dat zelfs van verre met die processie van Veurne kan vergeleken worden, heb ik nog nooit gezien. Bespottelijk, komiek, walgelijk, subliem! Indien de vijanden van het katholiek bijgeloof iets wilden inrichten om den klerikalen winkel door en door belachelijk te maken, zouden zij het zoo goed niet kunnen uitdenken. De wagen van den Heiligen Lintworm van O. L. Vrouw van Lourdes, die in den laatsten karnaval te Gent zooveel succes had, was op verre na zoo goed niet gelukt om menschen te doen lachen.

Hoe kan de geestelijkheid zoo iets laten voortbestaan in onze eeuw? Men spotte en scherste algemeen in het publiek en de paardenmolens, die in ‘t midden der markt stonden, daar het kersmis was, draaiden maar lustig voort, terwijl de beruchte processie voorbijtrok. Iedereen aanzag het voor eene echte maskerade. Eene dame mij zegde minachtend: «’t is niet een beetje chic.»

Hel zou ons niet verwonderen, indien die XVII^e eeuwsche processie uit den tijd, dat het donkerste bijgeloof over ons vaderland heerschte, op hooger bevel van Monseigneur eerstdaags werd afgeschaft. Daarom moet men zich spoeden, wil men haar nog zien.

Al werd zij omstreeks 1650 door de zeer eerw. paters capucijnen ten eeuwigen dage ingesteld, haar doodsvonnis is waarschijnlijk reeds geteekend. De afwezigheid van het zoogezegd heilig Sacrament, dat nochtans op 't programma vermeld stond, schijnt een voorteeken te zijn. Eilaas! eilaas! ge moet met mij bekennen, dat de godsdienst om zeep gaat.                        F.”

trefwoorden: Veurne, Boeteprocessie, 19de eeuw

04-03-2012 om 00:00 geschreven door westvlaamseprocessies  

“EEN WEEK-EIND-LOOPKEN

Door het Thieltsche en Kortrijksche,

’t Was overal ommegang-Zondag. Bij het naderen van ieder kerkje kwam de vrome thymusgeur ons tegen, en de dorpsjeugd danste op de rustaltaren, die dus wel meer leden door dit kinderbedrijf, dan door het verblijf van den pastoor en Onzen Lieven Heer!

Bij één enkele stond een schabeletter, niet om den wille van het altaar, maar… om de autos die in den draai op malkaar zouden loopen…

Een eindje slechte steenweg langs Ingelmunster, is oorzaak dat we van Iseghem op Lendelede komen en eindelijk op Sinte Katriene.

Zoo gansch onverwachts zien wij dus onzen goeden vriend, pastoor Vanden Bulcke, dien wij den eersten keer zagen te peerde in den Groninghe stoet, als inrichter van den eerste Boerenbond.

Waarom geen uur vroeger gekomen? Riep hij uit. – Ge hadt mijn processie gezien!

Wel spijtig inderdaad. Wij zagen er nu maar de overblijfsels ervan: een Sint Pieter op zijn zetel, met vier leege wielen. Er rond gaan de 11 andere apostelen in den stoet

Want er gaan peerden in de processie! Daar staat ook nog Sint Elooi onder zijnen hemel, bekroond met den gouden hamer en zijn karos, iets van van een koerser, heeft twee hoogere wielen. Heel de stoet wordt geopend door ruiters en die processie gaat ’s namiddags uit, genoeg om te verstaan dat het te St Katriene een kermis gelijkt.                         (Wordt voortgezet).”

trefwoorden: Sint-Katharina, Ommegangzondag, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:18 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT SYSSEELE.

– Verleden Zondag was ’t hier ook H. Sacramentsprocessie. Begunstigd door allerprachtigst weder, kon zij in de beste orde onze puik versierde straten doortrekken. Een nieuwe groep die ieders goedkeuring meedroeg, werd er in opgemerkt.

De talrijke leden onzer Boerengilde hadden dezen keer, alle menschelijke opzicht overwonnen en stapten daar als eene groep strijders, fier en preusch achter hun prachtig vaandel, juist voor het H. Sacrament. ’t Was waarlijk deftig.

Eere aan onzen champetter, die ditmaal de motos en autos wat meer eerbied wist af te dwingen, toen de stoet de straat moest dweerschen. Die zeerloopers hield hij staan, tot wanneer alles gepasseerd was en zoo konden zij niet gedurig door den stoet vliegen, tot ergernis der treffelijke christenen en levensgevaar van kinderen en groote lieden.”

trefwoorden: Sijsele, Sacramentsprocessie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:15 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT OOST-ROOSEBEKE

Door het schoon weer heeft de processie haren uitgaan gedaan door de straten die wemelden van de Leeuwen die met goeden moed in de zon schitterden; zij werd gevolgd door een groote menigte die al biddend en ingetogen meeging. Na afloop der processie had de Statiekermis plaats waar er veel volk was om rede van de velokoers en mastklimming die door allen bewonderd doch niet nagevolgd werd. Zoo was het ook voor Oost-Roosebeke een goede dag.”

trefwoorden: Oostrozebeke, processie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:14 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT MEULEBEKE

Begunstigd door een heerlijk weder heeft de inhuldiging van het gedenkteeken plaats gebad. Om 10 uur was er hoogmis tot zielerust der gesneuvelden met gelegenheidssermoen door krijgsalmoezenier Debeir, waar er veel volk tegenwoordig was. 's Namiddags werd 't feest ingezet door een vliegmachien die op de markt kronen wierp om bij ’t gedenkteeken neer te leggen; om 4 uur trok een prachtige stoet door de straten die allen schoon versierd en met sparren [b]eplant, alsook met talrijke zegeboden waarop Leeuwenvlaggen wapperden, bezet waren, de muziek al spelend de leden [den V]laamsche Leeuw zingende.

Om 5 uur onthulling van den gedenkteeken en aanspraken door den heer Burgemeester en den voorzitter van de V.O S die op handgeklap en toejuichingen onthaald wierden; daarna gelegenheidscantate door 25o uitvoerders; Er waren 27 V. O. S bonden, 5B. V O 5 bonden en 2 muzieken opgekomen alsook 18 bonden en maatschappijen der gemeente.

Het gedenkteeken werd overladen met kronen; het is een prachtig stuk van van [sic] den jongen Vlaamschen kunstenaar Gustaaf Delafontaine, van Dentergem. Op sober voetstuk verheft zich de gedenksteen in de hoogte als een toren van arduin waaruit een hoekige tuil hoog in de lucht komt met boven een H. Hart beeld van 2 meter boog, daaronder de schoone spreuk <<<Voor God en Vaderland>> Op den voorkant staat een levendige uitgebeelde groep, een gevallen soldaat, wien een maagd de kroon en den palm toereikt, daarneven een strijder het geweer in de hoogte geheven in overwinnende houding zoodat het monument de verbeelding is van lijden, strijden en zegepralen, onder de zegen van Hem die de wereld beheerscht; daarin opgenomen nog de gebeitelde namen der 38 gesneuvelde en 8 gestorven opgeëischten; kortom het is een heerlijke schepping der gesneuvelden waardig. Ook was de vredewagen die een gevallen soldaat, een maagd met kroon en palm en een vrede-engel met de vrededuif in de hand overheerlijk.

En de Vlaamsche Leeuw dreunde rond het standbeeld; men riep: Amnestie. Vliegt de blauwvoet. In Vlaanderen Vlaamsch; de Westvlamingen steken hun Vlaamschgezindheid niet onder ???[onleesbaar] en banken

– Dezen Zondag plechtige intronisatie van het beeld van het Heilig Heert van Jezus tot heil van de inwoners der gemeente.

– Begunstigd door een heerlijk weer is de kleine kermis goed voorbij gegaan; de markt vol barakken zooals de ren, de paardenmolen, de metro- en velodroom en andere kramen, die allen met veel geld weg zijn en nog zullen weerkeeren. Dinsdag werd de paardenkoers door veel volk bijgewoond. De herbergiers en neringdoende hebben goede zaken gedaan.”

trefwoorden: Meulebeke, H. Hart, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:13 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT RUYSSELEDE

De H. Sacramentsprocessie door het overprachtig weder begunstigd had veel inwoners op de plaats gehouden. Het was een betooverende oogslag wanneer op de markt al de groepen in hun bonte en frissche kleuren rond het Altaar geschaard den Zegen van het H. Sacrament hebben ontvangen.

De jongelingen en mannen der gemeente mogen niet vergeten dat Woensdag aan staande 2 Juli om 8 ure de reeks voorbereidende sermoenen van Pater Joos beginnen.

Men vergete ook niet dat de feestelijkheden Zaterdag avond beginnen met den luchtbalprijskamp, waaraan allen mogen deel nemen zonder uitleg. Er zijn zes prijzen en 2 premien. Den Zondagmorgen vergadering in 't lokaal om 9 ure en een kwart, om van daar stoetsgewijze ter kerke te gaan voor de hoogmis, waaronder wijding van ’t vaandel en omstandigheidssermoen. Een omstandig programma zal verkocht worden. De commissie doet een warmen oproep aan de inwoners waar de stoet voorbijtrekt om hun huizen te bevlaggen en te versieren met de Mariakleuren van bloemen en kransen. 't Ware best dat de gebuurs malkander verstonden en verwittigden omdat niemand zou ten achter blijven.

't Moet dien dag feest zijn, volop, Maria ter Eere.”

trefwoorden: Ruiselede, Sacramentsprocessie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:11 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT MEULEBEK[E]

Hier komt waarlijk het eene feest na het andere: 15 Juni de kermis, 22 Juni onthulling van 't gedenkteeken, 29 Juni Intronisatievan het H Hart; voorzeker zal het deze drie Zondagen spannen van 't volk in Meulebeke. Van het feest van het H. Hart meldt de plakbrief: om 10 uur hoogmis met aanspraak door Z E H Mahieu; om 2,3o uur lof met aanspraak door den vermaarden predikant joos en wijding der vlaggen van Meulebeke en Marialoop; om 3,15 uur vorming van den stoet in de Oost-Roosbeekestraat waarna optocht, om 4,15 u wijding van den gedenksteen door den Z E. H Mahieu met gezamentlijk lied door den bond van het H. Hart, toewijding van de gemeente aan het Heilig Hart door den burgemeester met aanspraak van P. Callebaut waarna bondslied; feesten rond het gedenkteeken; om om [sic] 6,3o uur 2de uitvoering der Cantate begeleid door 't muziek van Meulebeke, om 7 uur concert door 't muziek van Harelbeke, om 7.30 uur zang door het koor van Emelghem, om 8,3o uur turnoefening door de turnclub <<Rap en Knap>>

De stoet vertrekt in de volgende orde:

1 Turnclub,

2 de bonden van het H. Hart van 20 parochiën

3 praalwagen.

De volgende bonden zullen opkomen:

1 Iseghem, 2 Kortrijk met 3 parochies. 5 Sweveghem, 6 Lichtervelde, 7 Gulleghem, 8 Wacken, 9 Gits, 10 Heule, 11 lngelmunster, 12 Harelbeke met muziek, 13 Staecehem, 14 Ghistel, 15 Denterghem 16 Wielsbeke, 17 Roeselaere St. Michiel 18 Lauwe, 19 Bavichove, 20 Lendelede, 21 Pitthem, 22 Oost-Roosbeke, 23 Emelghem met muziek. 24 Ceurne, 25 Marialoop, 26 Meulebeke

Zoodus dat het zal een bijzonder christelijk feest zijn waar er zal eene groote volkstoeloop zijn.”

trefwoorden: Meulebeke, H. Hart, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:09 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT RUYSS[E]LEDE

Zondag en maandag was het ommegang Door een prachtig weder begunstigd, was er veel volk opgekomen

De velokoersen hadden bijval.

Jammer dat de Zondag door een deugnieterij moest bevlekt worden. De offerblok in de St. Antoniuskapel is ingebroken en ledig gemaakt. Om eenige kluiten voor den armen bestemd, is de inbraak gepleegd.”

trefwoorden: Ruiselede, processie?, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:07 geschreven door westvlaamseprocessies  

“H BLOEDPROCESSIE te BRUGGE.

Het is de 774^e verjaring van de aankomst in de stad van de relikwie bevattende het Heilig Bloed. Dit werd uit Palestina medegebracht door den graaf van Vlaanderen Diederik van den Elzas

[Tij]dens den oorlog werd de relikwie verborgen in een grafkelder der hoofdkerk.

trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:06 geschreven door westvlaamseprocessies  

Jaargang 37, nr.10, zondag 9 maart 1924

“UIT GHISTEL.

Zondag 9 Maart 1924 om 2 ure inhul[di]ging van den zeer beweerden Heer Kanusiek [sic] Dalen, als pastoor van Ghistel en deken, der Christenheid van Ghistel.

Te oordeelen naar de feestwijzer ’t zal iets puiks z[ij]n: 1^e Geschiedkundige stoet: Ghistel in ’t verleden. 2^e Geestelijke stoet: Schetsen uit het leven van de H. Godelieva.”

trefwoorden: Gistel, inhuldiging pastoor, processie?, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:05 geschreven door westvlaamseprocessies  

“DE PLECHTIGE INHULDIGINGSPROCESSIE VAN DE BASILIEK VAN ’T H. BLOED

Het was een buitenkansje voor de liefhebbers van het oude mystieke Brugge dien Maandag middag 29 October 1923.

Zoo gansch onverwachts ontmoetten in de Noordzanstraat [sic] de Kapucijnen die uit hun klooster kwamen van de Bouverie, met de Rijve van hun heilige, op vier kloeke schouders gedragen. 't Was nog de processie niet. 't Was alsof ze daar alle dagen gingen, gelijk de andere menschen; ze vormden een geheel met de menschen, met de oude gevels, met heel Brugge, en het heilig gebeente dat ze droegen, moest zich in die straten zoo goed huis gevoelen als onder de altaartafel waar het sedert eeuwen berustte.

***

Wat later hebben wij tot tweemaal heel den stoet gezien, een miniatuurtje van den onverglijkbaren H. Bloed Ommegang telken Meie.

Twee der zwaartste Rijven werden elk op een wagen vervoerd.

Iets nieuws eigen aan den dag, was het Canopoeum een geelkleurige groote zonnescherm, beteekenis der Basiliek en het tintinabulum, een belleken dat hing in een gesneden bord.

Orde van de Stoet.

Thebaansche trompetten.

Muziek der Padvinders van St-Leo’s Gesticht.

A. Kloosterorden. – EE. Broeders Xaverianen (Arm van S. Franciscus-Xaverius); EE. Broeders van Liefde (Rijve van S. Elisabeth); EE. Paters Discalsen (Rijve van S. Juliaan, martelaar); EE. Paters Capucienen (Rijve van S. Coleta); EE. PP. Benedictijnen van S. Andries (Rijve van S. Martinus); EE. PP- Benedictijnen van Steenbrugge (Rijve van S. Godelieve).

B. Parochies. – H. M. Magdalena (Rijve van H. Catharina); S. Anna (Rijven vaa S. Antonius Abt, van S. Adriaan martelaar, van Z. Idesbald, van de H. Anna); S. Walburga (Rijven van S. Aloysius, van S. Rochus, van de H. Walburga; S. Gillis (Rijve van de H. Maria Magdalena, van S. Gillis); S. Jacobs (Rijve van S. Barbara); O.L.V. (Rijven van S. Jan Nepomucenus, van de HH. Pestpatronen, van het H. Kruis, van S. Bonifacius); S. Salvators (Rijven van S. Jan Chrysotomus, van Zalige Karel den Goede, van S. Elooi).

C. Bisschoppelijk Seminarie en kapitel der Hoofdkerk. – Seminarie (Rijve van S. Leo martelaar); Kapelaans van S. Baselis (Rijve van S. Baselis); Kapitel (Rijve van S. Donatianus).

D. Het Heilig Bloed, gevolgd door HH. D. H. Mgr. Waffelaert. bisschop van Brugge, Mgr. Huys. Bisschop-Coadjutor in Opper-Congo, door de Hoogeerweerde Abten van Steenbrugge, S. Andries en West-Vleteren.

E. Het Edelbroederschap van het H. Bloed.

F. De overheden.

Omgang van den Stoet: Breydelstraat, Groote Markt, Vlamingstraat, Kraanplaats, S. Jansplaats, S. Janstraat, Ridderstraat, Hoogstraat, Mallebergplaats, Philipstockstraat, Burgplaats.

TEKST DER PAUSELIJKE BREVE.

Paus Pius XI – Ter eeuwiger gedachtenis.

Op de voetstappen wandelend van de Pausen van Rome onze Voorgangers, plegen wij de tempels over de katholieke wereld verspreid, die wegens oudheid, waardigheid, kunstwaarde blijken uit te munten, met bijzondere eeretitels en voorrechten te verrijken, omdat aldus het volk der omliggende streken deze tempels en ten meeste mogelijk zou vereeren, én met te meerder vurigheid zou bezoeken om er God te aanbidden. Wijl nu onze eerbiedwaardige broeder de Bisschop vaa Brugge, een dringende bede tot Ons heeft gericht, opdat Wij aan de Brugsche kerk, die in zijn bisschoppelijke stad ter eere van den heiligen Basilis den Groote, Bisschop, Belijder en Kerkvader aan God is toegewijd, de waardigheid den eeretitel en de voorrechten eener mindere Basiliek goedgunstig zouden willen toekennen, zoo hebben Wij gemeend aan den wensch van dezen Kerkvoogd goedwillig en gaarne te moeten voldoen. En inderdaad, Wij weten het, deze kerk neemt een heerlijke plaats in, onder de voornaamste tempels en gebouwen van hetzelfde bisdom. Trouwens haar oudheid, bouwtrant, kunstwerken de veelheid en rijkheid van haar meubileering, haar heilige en merkwaardige reliquiën zetten haar bijzonderen luister bij; en dan nog ten huidige dage toe, niet alleen uit geheel Belgie maar ook uit de naburige landen is er naar dit heiligdom een gedurige toeloop van cnristen-geloovigen, die er Gods hulp gaan afsmeeken. Wij dus willende ook de geloovigen van ’t bisdom Brugge en van de naburige bisdommen opwekken om hoe langer hoe meer dezen tempel te vereeren, die in de stad Brugge aan God is toegewijd ter eere van den heiligen Basilis, Bisschop, Belijder en Kerkleeraar; in overleg met onze eerbiedwaardige Broeders de Kardinalen der Heilige Roomsche Kerk, belast met het bestuur der Congregatie van de heilige Kerkgebruiken, krachtens Onze apostolische macht, bij de tegenwoordige Brieven en ten eeuwigen dage verleenen wij aan bovengemelden tempel van den heiligen Basilis, Bisschop, Belijder en Kerkleeraar. de waardigheid en eeretitel van een mindere basiliek, met al de eereteekens, voorrechten, voordeelen, vergunningen, die van rechtswege toekomen aan de mindere basilieken van deze stad Rome.

Aldus vastgesteld en vergund. Wij verklaren, at deze brieven immer vast, geldig en uitwerkend zijn en blijven en hun volle en geheele kracht hebben en verkrijgen, en ten volle gelden nu en later ten bate van hooren en dat er volgens deze brieven moet geoordeeld en beslist worden en van nu af ongeldig en nul wordt wat ook daartegen, door gelijk welk gezag, wetens of onwetens, zou kunnen verzocht worden. Niettegenstaande alles wat moge tegenstrijdig zijn.

Gegeven te Rome bij Sint Pieter, gezegeld met den Visschersring, den dertienden dag van de maand April ten jare 1923, het 'tweede van Ons Pausschap.

P. KARD. GASPARRI,

Secretaris van State.

Een heerlijk herfstweder begunstigde Maandag de grootsche plechtigheid. Om tien uur werd een pontificale hoogmis opgedragen in de Basiliek, Het overschoon kerkje kon de genoodigden niet slikken. Onder dezen bemerkten wij den heer Minster van Landbouw, den gouverneur der provincie, Mr. J. B. Coppieters, voorzitter van het edel broederschap met al de leden, Mr. René De Bruyne volksvertegenwoordiger, de rechterzijde van den gemeenteraad, het geestelijk kapittel en de oversten der kloosterorden.

Na het evangelie beklom de E. H. Vermoudt den predikstoel en in eene vurige kanselrede legde hij de betekenis uit der plechtigheid, bracht een dankbare hulde aan Z.H. Den Paus en aan Z. Hw. Mgr Waffelaert en zette de geloovigen aan hunne kerk meer en meer te bezoeken. Daarna las E.H. Kanunnik Mahieu de breve voor eerst in ’t Latijd, daarna in 't Vlaamsch. Het Pauselijk paviljoen en het klokje, de eereteekens der Basiliek, werden dan te voorschijn gehaald.

Uit de Basiliek van ‘t Heilig Bloed kwam ten slotte de hoogere geestelijke overheid in feestgewaad: Z. Hw. Mgr. Waffelaert, Z. Hw. Mgr. Huys bisschop van Opper-Congo, de gemijterde abten van Lophem, Zevekerke, Steenbrugge, enz

De juweelenstoet zette zich dan in beweging en trok voorbij de overheden, die plaats genomen hadden voor ’t gouvernementsgebouw. Wat een pracht, wat al kostbaarheden, welke onschatbare waarden bezit Brugge, bezitten de kerken van Brugge!

En volk, op gansch den doortocht! Volk, als op Heilig Bloeddag! Dank zij de goede zorgen van den E.H.M. English liep de stoet in de meeste orde van stapel.

Waar zou zoo’n middeleeuwsche stoet beter uitgekomen zijn dan in het oude Brugge, waarvan, elke gevel de herinnering oproept aan het grijs, diep-geloovig verleden.

Uit de Standaard.”

 trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:04 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT BRUGGE

De processie waarmede de inhuldiging der nieuwe basiliek van het H. Bloed besloten wordt, zal ongetwijfeld zeer indrukwekkend zijn.

Onze oude stadsrekeningen maken maken [sic] dikwijls gewag van “processie-generaal” waar onze kloosterorden samen met de seculiere geestelijkheid en het magistraat in optraden: iets dergelijks gaan we in de oude stad te zien krijgen. Wel is het aantal kloosterinrichtingen thans niet meer zoo groot als in de middeleeuwen, maar ook van buiten de stad komen bijtredingen: de Benediktijnen van Steenbrugge zullen de vijtieneeuwsche prachtrijve van St Godelieve dragen; die van St Andriesabdij dragen het zilveren borstbeeld van St Martinus uit de parochiekerk van Lopphem.

Onder de reliquaria vernoemen we slechts de voornaamste: de H. Leo (bisschoppelijke seminarie), de zalige Idesbald (Potterie) de arm van de H. Coleta (arme Claren), de H. Juliaan (Paters Karmelieten) St Elisabeth (Begijnhof) de arm van St Gillis (St Gilliskerk) de H.H. Ignatius, Franciscus Xaverius, Aloysius, Carolus, Borromaeus en St Walburga (St Walburgakerk) St Boniface (O.L. Vrouwkerk) de prachtrijven van Z. Karel-Den-Goede, St Elooi, St Jan Chrysostomus en St Donatianus (uit de hoofdkerk.)

De reliquie van het H. Bloed zal gevolgd woden [sic] door Mgr Waffelaert, bisschop van Brugge, door Mgr Huys, bisschop in Congo, en door al de gemijterde prelaten van het bisdom.”

trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:02 geschreven door westvlaamseprocessies  

“BASILIEK VAN HET H. BLOED TE BRUGGE.

Door breven van 13 April 1923 heeft Zijne Heiligheid Paus Pius XI aan de kerk van den H. Basilius of kapel van het H Bloed den eeretitel van “Mindere Basiliek” verleend.

Dit voorrecht dient plechtig afgekondigd te worden. Daarom zal Mgr. Waffelaert, Bisschop van Brugge, die het smeekschrift tot den H. Stoel richtte, de verkregene gunst kenbaar maken op Maandag 29 October aanstaande. Om 9 uur is er eene Pontifikale Mis.

Het cermonieel [sic] der inhuldiging van de Basiliek eindigt met eene Processie. Het is een zuiver godsdienstige optocht van een gansch anderen aard dus dan de wijd-beroemde H. Bloedprocessie. En toch belooft deze inhuldigingstoet prachtig te zijn en eigenaardig. De optocht zal zijn een relikenstoet in den aard der middeleeuwschen bidprocessies. In vele onzer oude Brugsche kerken bewaart men nog schatten van vroegere dagen die zelden of nooit te- voorschijn komen: kostbaar drijfwerk der middeleeuwen, Renaissance borstbeelden en reliekschrijnen, die in den inhuldigingstoet zullen gedragen worden.

Iedere kloosterorde en elke parochie vormt een afzonderlijke groep. De schittering van het edelmetaal, de rijkdom der oude priestergewaden afwisselend met de bonte schakeering der ordesdrachten, en dat alles in dit bijzonder mooie kader der oude stad, zal wel een aanblik opleveren eenig in zijn soort: laten we maar zeggen een juweelenstoet, zooals die zijn kan in, een stad van middeleeuwsche poësis en godsdienstige overlevering.”

trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:02 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT DIXMUIDE.

De jaarlijksche bedevaart en gedenkingsprocessie zal plaats hebben op Zondag 12 Augusti 1923.

Optocht te 3 uren van de groote markt van Dixmude naar het slagveld van den ijzer. Aan de absouten aanspraak van den E. H . Paul De Beir, aalmoezenier bij het leger en oud strijder.

Maandagavond 13 Augusti om 10 uren in de St. Niklaas kerk, plechtige zielmis voor de gesneuvelden.

Alle oudstrijders worden uitgenoodigd. Toetreding te melden aan P. Gardiaan der Minderbroeders.”

trefwoorden: Diksmuide, gedenkprocessie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 02:00 geschreven door westvlaamseprocessies  

Jaargang 36, nr.28, zondag 15 juli 1923

“UIT PITTHEM

De 11^e Julidag zat vol als een ei.

's Morgens was de plechtige dienst voor de gesneuvelde soldaten, waar de V.-O.-S.-sen en Gewezen-Soldaten henentrokken, met vaandels en muziek.

Na de H Mis, deed de geestelijkheid met ontzaglijke menigte, den ommegang rond de kerk en de kapellen der H. Godelieve, Patrones van Vlaanderen, wier feest door een gelukkig samentreffen, voortaan op 11^e Juli valt.

Aan de kapel werd een flinke kantate uitgevoerd, met begeleiding van koperorkest, onder de leiding van E. H. Pastor Holvoet, die zelf het stuk gedicht en getoonzet had.

Daarna werden op de kiosk Vlaamsche [l]iederen gespeeld door de fanfaren der gemeente.

’s Namiddags had er eene indrukwekkende optocht plaats …”

trefwoorden: Pittem, processie?, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:59 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT SIJSEELE.

Onze Heilig Sakramentsprocessie is door den ijver van Mijnheer den pastoor weer eenige groepen rijker geworden.

Maar het politie toezicht laat veel te wenschen.

Juist toen het Hoogweerdige op den grooten steenweg verscheen, kwamen drie autos dwarsdoor de Maagdekens vliegen.

Hoe er geen ongelukken gebeurd zijn, gelijk te Thienen, waar een veertien jarig meisje doodbleef, is niet te begrijpen.

De Garde stond er op te kijken; geen opmerking of geen proces verbaal.

En dan, toen de geloovigen, die den ommegang volgden, in de Kloosterstraat draaiden, kwam een doodrijder in de zelfde overtreding.

Ware het zoo moeilijk om gelijk in andere gemeenten, alle rijtuigen voor een paar minuten te doen stilstaan langs den kant van Maldeghem? Want het is maar van langs dien kant, dat op dat uur het gevaar afkomt.

Dank voor de opname, M. de uitgever, en op voorhand, dank aan den schepene van politie, die gelijk wij hooren, goede maatregelen schikt te nemen.”

 trefwoorden: Sijsele, Sacramentsprocessie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:57 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT CAENEGHEM.

De ommegang van Caeneghem volgt het feest der overbrenging van de relikwiën van St-Elooi – 25 Juni – dus ommegang Zondag 1 Juli.

Oudtijds werden op den ommegang de paarden gezegend met de relikwien van St-Elooi. Dit bracht veel volk in de gemeente. Tot dat de kerkfabriek van Aerseele de relikwie eischtte als haar eigendom; gevolg: Monseigneur de bisschop legde de zegening stil.

Er bleef een processie bestaan die op ommegang Zondag uitging, waarin het borstbeeld van St-Elooi werd mede rondgedragen. Deze processie is in 1871 afgeschaft.

St-Elooi was in de kerk van Caeneghem een autaar toegewijd, thans zijn beeld en autaar verdwenen, alleen de zegening met de relekwie is heropgericht en wel op St-Elooi 1 December voor paarden en ruiters der St-Elooisgilde.

De ommegang zal wellicht dit jaar door biizonderheden opgeluisterd worden, dat op 1 Juli.”

trefwoorden: Kanegem, Sint-Elooi, processie, Ommegangzondag, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:57 geschreven door westvlaamseprocessies  

“UIT OOST-ROOSBEKE

Begunstigd door een heerlijk weer heeft de processie haren ommegang gedaan. Langs den doortocht wapperde aan alle huizen de driekleur of leeuwenvla[g]. (zinnebeeld dat er in Roosbeke nog Vlaamsch leven is.)

Het doet zoo’n deugd de leeuwen te zien wapperen in wind en zon. Op de processie nogal wat volk en velen die ing[e]togen medegingen.

Deze week worden er missen, gedaan om schoon weder te bekomen. Het is noodig, want de zomervruchten staan slecht en velen hebben moet [sic] herplanten of herzaaien; de oogst zelf belooft nog ve[e]l.

Dat God zijn zegen geve dat al[l]es goed komt.

Binnen eenige weken Guldensporenviering, voorzeker lijk op andere jaren zullen de gulden sporen waardig gevierd worden.”

trefwoorden: Oostrozebeke, processie, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:55 geschreven door westvlaamseprocessies  

“NOG DEN BLINDEN AUTO

OP H. BLOED.

De vrouw die het ergst gekwetst werd toen die auto door het dicht opeen gepakt volk reed in de Noordzandstraat, is nu toch overleden.

Het was een jonge moeder, wier man soldaat is in 't bezette gebied; ze had haar zoontje aan haar zijde en wierp het met alle kracht in het volk, maar zij zelve viel onder de wielen.

Een toeschouwer verstaat niet hoe er geen policie was om dien auto in de Dweerschstrate te houden en ’t was ook de moeite weerd om zien hoe die auto die daar blijven staan was waar de processie passeerde, wel tien maal opgeschreven werd door de agenten, die effenaan toekwamen en van mekaar niets wisten.”

trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:54 geschreven door westvlaamseprocessies  

“ONTZETTEND AUTO-ONGELUK TE BRUGGE.

Maandag morgen tegen 11 uur had in de Noordzandstraat een vreeselijk ongeluk plaats.

Een heer van Roeselaere was met zijn veertienjarigen zoon per auto naar Brugge gekomen, om de processie van het Heilig bloed bij te wonen. Hij kwam van de Wolvengracht en wilde de Noordzandstraat in, maar de weg was door het samengepakt volk versperd. De heer stapte uit zijn auto, om te vragen welken anderen weg hij kon nemen. Hij beging de onvoorzichtigheid zijn motor niet stil te liggen [sic].

Gedurende zijn afwezigheid duwde zijn zoon, die aan het stuur was gebleven, zonder het te weten, den remhefboom der groote versnelling af. De auto reed onmiddellijk vooruit, te midden van het volk.

Van alle zijden klonken angst- en noodkreten. Een twintigtal personen werden omvergeworpen en overreden. Een ruiter en zijn paard werden ook te gronde geworpen. Eindelijk stuitte de auto tegen den gevel van een huis, en daar werd een dame vreeselijk gekwetst, 5 andere menschen werden zwaar gewond, een werd het been afgereden.

De ontroering in de stad was overgroot.”

trefwoorden: Brugge, H. Bloed, 20ste eeuw

22-01-2012 om 01:52 geschreven door westvlaamseprocessies