dé website met alle info over de West-Vlaamse processies Kaderend in het project van Heemkunde West-Vlaanderen willen we hier zoveel mogelijk informatie plaatsen, zodat iedereen wat kan terugvinden over processies in zijn eigen gemeente/regio. Via "zoeken in blog" (links op het scherm) kan je de juiste informatie terugvinden (probeer zowel met en zonder hoofdletter). Beschik je zelf over informatie, stuur dit dan op via e-mail, en we zetten het zo snel mogelijk op de blog. Een bijzondere aandacht is er voor krantenartikels. Een overzicht van systematisch doorgenomen kranten kan je vinden door "krantenoverzicht" in te tikken. Hoe meer artikels er op staan, hoe sneller er ook iets over jouw gemeente/regio terug te vinden zal zijn.
22-01-2012
uit 't Getrouwe Maldeghem, 21 oktober 1923
UIT BRUGGE
De processie waarmede de inhuldiging der
nieuwe basiliek van het H. Bloed besloten wordt, zal ongetwijfeld zeer
indrukwekkend zijn.
Onze oude stadsrekeningen maken maken [sic]
dikwijls gewag van processie-generaal waar onze kloosterorden samen met de
seculiere geestelijkheid en het magistraat in optraden: iets dergelijks gaan we
in de oude stad te zien krijgen. Wel is het aantal kloosterinrichtingen thans
niet meer zoo groot als in de middeleeuwen, maar ook van buiten de stad komen
bijtredingen: de Benediktijnen van Steenbrugge zullen de vijtieneeuwsche
prachtrijve van St Godelieve dragen; die van St Andriesabdij dragen het
zilveren borstbeeld van St Martinus uit de parochiekerk van Lopphem.
Onder de reliquaria vernoemen we slechts de
voornaamste: de H. Leo (bisschoppelijke seminarie), de zalige Idesbald (Potterie) de arm van de H. Coleta (arme Claren), de H.
Juliaan (Paters Karmelieten) St Elisabeth (Begijnhof) de arm van St Gillis (St
Gilliskerk) de H.H. Ignatius, Franciscus Xaverius, Aloysius, Carolus,
Borromaeus en St Walburga (St Walburgakerk) St Boniface (O.L. Vrouwkerk) de
prachtrijven van Z. Karel-Den-Goede, St Elooi, St Jan Chrysostomus en St
Donatianus (uit de hoofdkerk.)
De reliquie
van het H. Bloed zal gevolgd woden [sic] door Mgr Waffelaert, bisschop van
Brugge, door Mgr Huys, bisschop in Congo, en door al de gemijterde prelaten van
het bisdom.
Door breven van 13 April 1923 heeft Zijne
Heiligheid Paus Pius XI aan de kerk van den H. Basilius of kapel van het H
Bloed den eeretitel van Mindere Basiliek verleend.
Dit voorrecht dient plechtig afgekondigd te
worden. Daarom zal Mgr. Waffelaert, Bisschop van Brugge, die het smeekschrift
tot den H. Stoel richtte, de verkregene gunst kenbaar maken op Maandag 29
October aanstaande. Om 9 uur is er eene Pontifikale Mis.
Het cermonieel [sic] der inhuldiging van de Basiliek
eindigt met eene Processie. Het is een zuiver godsdienstige optocht van een
gansch anderen aard dus dan de wijd-beroemde H. Bloedprocessie. En toch belooft
deze inhuldigingstoet prachtig te zijn en eigenaardig. De optocht zal zijn een
relikenstoet in den aard der middeleeuwschen bidprocessies. In vele onzer oude
Brugsche kerken bewaart men nog schatten van vroegere dagen die zelden of nooit
te- voorschijn komen: kostbaar drijfwerk der middeleeuwen, Renaissance
borstbeelden en reliekschrijnen, die in den inhuldigingstoet zullen gedragen
worden.
Iedere
kloosterorde en elke parochie vormt een afzonderlijke groep. De schittering van
het edelmetaal, de rijkdom der oude priestergewaden afwisselend met de bonte
schakeering der ordesdrachten, en dat alles in dit bijzonder mooie kader der oude
stad, zal wel een aanblik opleveren eenig in zijn soort: laten we maar zeggen een
juweelenstoet, zooals die zijn kan in, een stad van middeleeuwsche poësis en
godsdienstige overlevering.
De jaarlijksche
bedevaart en gedenkingsprocessie zal plaats hebben op Zondag 12 Augusti 1923.
Optocht
te 3 uren van de groote markt van Dixmude naar het slagveld van den ijzer. Aan
de absouten aanspraak van den E. H . Paul De Beir, aalmoezenier bij het leger
en oud strijder.
Maandagavond
13 Augusti om 10 uren in de St. Niklaas kerk, plechtige zielmis voor de
gesneuvelden.
Alle oudstrijders
worden uitgenoodigd. Toetreding te melden aan P. Gardiaan der Minderbroeders.
trefwoorden: Diksmuide, gedenkprocessie, 20ste eeuw
's Morgens
was de plechtige dienst voor de gesneuvelde soldaten, waar de V.-O.-S.-sen en
Gewezen-Soldaten henentrokken, met vaandels en muziek.
Na de H
Mis, deed de geestelijkheid met ontzaglijke menigte, den ommegang rond de kerk
en de kapellen der H. Godelieve, Patrones van Vlaanderen, wier feest door een
gelukkig samentreffen, voortaan op 11e Juli valt.
Aan de
kapel werd een flinke kantate uitgevoerd, met begeleiding van koperorkest, onder
de leiding van E. H. Pastor Holvoet, die zelf het stuk gedicht en getoonzet had.
Daarna werden
op de kiosk Vlaamsche [l]iederen gespeeld door de fanfaren der gemeente.
s
Namiddags had er eene indrukwekkende optocht plaats
Onze Heilig Sakramentsprocessie is door den
ijver van Mijnheer den pastoor weer eenige groepen rijker geworden.
Maar het politie toezicht laat veel te
wenschen.
Juist toen het Hoogweerdige op den grooten
steenweg verscheen, kwamen drie autos dwarsdoor de Maagdekens vliegen.
Hoe er geen ongelukken gebeurd zijn, gelijk
te Thienen, waar een veertien jarig meisje doodbleef, is niet te begrijpen.
De Garde stond er op te kijken; geen
opmerking of geen proces verbaal.
En dan, toen de geloovigen, die den ommegang
volgden, in de Kloosterstraat draaiden, kwam een doodrijder in de zelfde
overtreding.
Ware het zoo moeilijk om gelijk in andere
gemeenten, alle rijtuigen voor een paar minuten te doen stilstaan langs den
kant van Maldeghem? Want het is maar van langs dien kant, dat op dat uur het
gevaar afkomt.
Dank voor de opname, M. de uitgever, en op
voorhand, dank aan den schepene van politie, die gelijk wij hooren, goede
maatregelen schikt te nemen.
trefwoorden: Sijsele, Sacramentsprocessie, 20ste eeuw
De ommegang van Caeneghem volgt het feest der
overbrenging van de relikwiën van St-Elooi 25 Juni dus ommegang Zondag 1
Juli.
Oudtijds werden op den ommegang de paarden
gezegend met de relikwien van St-Elooi. Dit bracht veel volk in de gemeente.
Tot dat de kerkfabriek van Aerseele de relikwie eischtte als haar eigendom;
gevolg: Monseigneur de bisschop legde de zegening stil.
Er bleef een processie bestaan die op
ommegang Zondag uitging, waarin het borstbeeld van St-Elooi werd mede
rondgedragen. Deze processie is in 1871 afgeschaft.
St-Elooi was in de kerk van Caeneghem een
autaar toegewijd, thans zijn beeld en autaar verdwenen, alleen de zegening met
de relekwie is heropgericht en wel op St-Elooi 1 December voor paarden en
ruiters der St-Elooisgilde.
De ommegang zal wellicht dit jaar door
biizonderheden opgeluisterd worden, dat op 1 Juli.
trefwoorden: Kanegem, Sint-Elooi, processie, Ommegangzondag, 20ste eeuw
Begunstigd door een heerlijk weer heeft de
processie haren ommegang gedaan. Langs den doortocht wapperde aan alle huizen
de driekleur of leeuwenvla[g]. (zinnebeeld dat er in Roosbeke nog Vlaamsch
leven is.)
Het doet zoon deugd de leeuwen te zien
wapperen in wind en zon. Op de processie nogal wat volk en velen die
ing[e]togen medegingen.
Deze week worden er missen, gedaan om schoon
weder te bekomen. Het is noodig, want de zomervruchten staan slecht en velen
hebben moet [sic] herplanten of herzaaien; de oogst zelf belooft nog ve[e]l.
Dat God zijn zegen geve dat al[l]es goed
komt.
Binnen eenige weken Guldensporenviering,
voorzeker lijk op andere jaren zullen de gulden sporen waardig gevierd worden.
De vrouw die het ergst gekwetst werd toen die
auto door het dicht opeen gepakt volk reed in de Noordzandstraat, is nu toch
overleden.
Het was een jonge moeder, wier man soldaat is
in 't bezette gebied; ze had haar zoontje aan haar zijde en wierp het met alle
kracht in het volk, maar zij zelve viel onder de wielen.
Een toeschouwer verstaat niet hoe er geen
policie was om dien auto in de Dweerschstrate te houden en t was ook de moeite
weerd om zien hoe die auto die daar blijven staan was waar de processie
passeerde, wel tien maal opgeschreven werd door de agenten, die effenaan toekwamen en van mekaar niets wisten.
Maandag morgen tegen 11 uur had in de
Noordzandstraat een vreeselijk ongeluk plaats.
Een heer van Roeselaere was met zijn
veertienjarigen zoon per auto naar Brugge gekomen, om de processie van het
Heilig bloed bij te wonen. Hij kwam van de Wolvengracht en wilde de
Noordzandstraat in, maar de weg was door het samengepakt volk versperd. De heer
stapte uit zijn auto, om te vragen welken anderen weg hij kon nemen. Hij beging
de onvoorzichtigheid zijn motor niet stil te liggen [sic].
Gedurende zijn afwezigheid duwde zijn
zoon, die aan het stuur was gebleven, zonder het te weten, den remhefboom der
groote versnelling af. De auto reed onmiddellijk vooruit, te midden van het
volk.
Van alle zijden klonken angst- en
noodkreten. Een twintigtal personen werden omvergeworpen en overreden. Een
ruiter en zijn paard werden ook te gronde geworpen. Eindelijk stuitte de auto
tegen den gevel van een huis, en daar werd een dame vreeselijk gekwetst, 5
andere menschen werden zwaar gewond, een werd het been afgereden.
H.
BLOED. Twee bijzondere treinen, bij diegene die bestaan, zullen Maandag uit
Maldeghem naar Brugge loopen; een om 7 uur 8 minuten en een 8 uur 22.
s
Namiddags keeren er twee bijzondere uit Brugge terug een om 15.45 en een om
19.10.
Juist
gelijk verleden jaar.
Weet
ge nog hoe heet het was te Brugge verleden jaar? Zoo heet dat er menschen
onpasselijk werden binst achter en den ommegang.
t Is
te verwachtend at het weerom zonneweder zal zijn, maar asjeblief, toch zoo erg
niet.
t Is
de dag ook van de velos. Ze zijn niet meer te tellen.
Autos
niet zooveel. Die rijden liever naar de Kursaal van Blankenberghe en Oostende.
KORTRIJK.
Heilig Haar processie. De vermaarde processie van het Heilig Haar van Ons
Heer. zal uit O. L. Vrouwkerk uitgaan, den Zondag na O.H. Hemelvaart ten drie
ure s namiddags.
De
prachtige godsdienstige, bijbelsche en geschiedkundige groepen. die vroeger zoo
bewonderd werden en zooveele vreemdelingen naar Kortrijk trokekn[sic]. zullen
nu wederom in vollen luister en frischheid verschijnen.
Hel
Heilig Haar wordt sedert eeuwen met heiligen eerbied in O. L. Vrouwkerk bewaard
en er met grote godsvrucht vereerd. Bijzonderlijk om gemaard al genezen te
woorden van alle hoofdkwalen en haarziekten.
Van 24 Maart tot 3 April is te Damme de H.
Missie gepredikt geworden door de Eerw Paters Redemptoristen Janssens en
Lammertijn van t Klooster van Antwerpen.
Zelden zal eene H. Zending met meer iever
gevolgd zijn. Iederen avond was de groote O.L. Vrouwekerk vol geloovigen: de
stoelen der kerk en die van t Hospitaal, voor de gelegenheid gemobiliseerd,
waren allen bezet; de zitsels zaten vol; men verdrong zich op de hoogzaal en
vele lieden moesten stoelen van huis medebrengen.
Van de omliggende gemeenten kwamen elken avond
meer en meer toehoo[r]ders Machtig dreunden de missiegezang[e]n door de hooge
gewelven; en ingetogen met gespannen aandacht volgden de honderden geloovigen
de predikanten die tot de harten spraken of in heftige bewoording zedeloosheid
en wangedrag striemend geeselden.
Zondag namiddag had een indrukwekkende
plechtigheid plaats. In processie werd het Mirakelkruis van Damme en tevens
Missiekruis door de stad gedrage[n], door de Gildebroeders in visscherpak; de
Oud-strijders vormden de eerewacht.
Op de markt hield de stoet sti[l] en E.P.
Lammertyn, Oud-Krijgsaalmoezenier deed eene aanspraak op den balkon van t
stadhuis. Een heerlijk spreekgestoelte was t hier, afgelijnd door de gothische
bogen van []t praalgebouw, uitzicht gevende op eene plaats die herinnert aan
Dammes roemrijken tijd; waar []t beeld van Jacob van Maerlant prijkt; van
hier spraken weleer de wethouders tot de gilden.
De Eerw. Pater, met een stem als een klok en
in sierlijke tale sprak over Dammes kostbaarsten schat: het Mirakelkruis; hij
heri[n]nerde aan de vurigheid waarmede onze voorouders <<hun>>
Wonderbeeld vereerdern en hij spoor[d]e de Dammenaars aan tot hetzelfde
betrouwen.
Maandag avond werd O.L. Vrouw van Gedur.
Bijstand, op bijzondere wijze vereerd, en haar beeld, boven op het hoogaltaar
geplaatst, was schitterend verlicht.
***
Volgens de overlevering werd het Mirakelkruis,
toen <<het Zwin>> nog Dammes mure bespoelde, door D[a]msche
schippers uit de zee opgevischt. Wanneer dit geschiedde is niet juist bekend,
doch bewaarde oorkonden vermelden dat het reeds in 1339 vereerd werd.
Eene afzonderlijke kapel was er voor opgericht
Nadat deze door de beeldstortmers [sic] vernield werd, plaatste men het kruis
in de Noordb[e]uk van de kerk waar het nu nog berust. Elk jaar had een
vermaarde ommegang [p]laats: de processie trok tot over de St Jacobsbrugge op
de zoute vaart; na de vernieling dezer brug zette men zelfs met schuiten over.
Eene overgroote menigte komende van gansch t Noorden van Vlaanderen, tot van
Nieuwpoort en Duinkerke, woonde den ommegang bij [en] zieken en gebrekkigen
namen plaats op de berrie van het Kruis en talr[ij]ke wonderen geschiedden bij
die vereering.
Zes dezer zijn afgebeeld in de kerk op een
schilderij der 15e eeuw.
Nog ieder jaar, op 3den Zondag van
Juli is er een groote toeloop van bedevaarders naar t Kruis van Damme.
Aerseele was blijde om 't schoon weder van
Maandag laatst; want 't was juist dien dag dat Eerwaarde Heer Bouve als pastoor
ingehuldig werd. Reeds van in den
voormiddag waren alle huizen smaakvol versierd. Om 2 uren 's namiddags trokken
paarden, fietsen, rijtuigen den Eerweerden Heer Pastoor tegemoet. Op een
verhoog aan 't Hooge nam Hij den stoet in oogenschouw: De Eucharistische
Kruistochters, De goede Herder, De H. Martinus patroon der parochie, De blijde
intrede van Jesus in Jerusalem onder 't dreuneud en.prachtig gezang van Hosanna
en den praalwagen met Jesus H. Hert in top, defileerden luisterrijk Het kanon
bulderde, de klokken luidden en op 't gelaat van ieder Aerseelnaar las men
blijheid om den nieuwen Herder.
trefwoorden: Aarsele, inhuldiging pastoor, processie?, 20ste eeuw
De geestelijke Overheid van Diksmuide heeft
besloten jaarlijke eene groote processie interichten tot op de boorden van den
YZER, de absouten te zingen op dat onmeetbare kerkhof waar nog zoo vele lijken
verborgen liggen. Er wordt vele gedaan voor onze gesneuvelde helden; doch al te
dikwijls wordt gebed er bij vergeten, en alles vergaat te veel in
monumenten-hulde.
Die processie zal dit jaar op 15 Oct. gedaan
worden, maar van toekomende jaar af op een anderen dag, meer in t zomer
seizoen.
Het ware aangenaam wildet gij aan onze
beslissing om door gebed hulp te brengen aan onze gesneuelde [sic] helden, al
de mogelijke ruchtbaarheid geven.
De stoet die om 3 uren op de groote markt
gevormd wordt, zal samengesteld zijn als volgt:
1) Het muziek der Vereenigde Fanfaren van
Dixmude. 2) Oudstrijders van Dixmude en andere Yzergemeenten met hunne vaandels
3) Herinnering aan de genseuvelden [sic] van Dixmude. 4) Idem der
Yzergemeenten. 5) Der negen provincien. 6) Van al de gesneuvelden van den
grooten oorlog. 7) Het Kruis en de geestelijkheid in rouwgewaad. De wereldlijke
overheid. 9 De volksmenigte die den Rozenkrans bidt.
Zoo gaat de stoet tot aan de plaats tusschen
de Bloemmolen en den Boyau de la
Mort alwaar een lijkbaar opgetimmerd is.
10) Gezang van den De Profundis en de Miserere
door al de schoolkinders. 11) Aanspraak van den E.P. Gerlachus gardiaan der
P.P. Recolletten. 12) De absouten of beles rond de lijkbaar, door de
Geestelijkheid.
13/ Daarna komt de stoet tot op de groote markt,
recht voor het vernielde stadhuis, waar onder het zingen van vaderlandsche
liederen en groet gebracht wordt aan de vlaggen.
N.B. Deze is een voorloopige orde, die
volgende jaren zal uitgebreid worden, naarmate de heropbouw der stad het
toelaat. Maar van nu al reeds worden alle Oud-strijders-bonden met hunne
vlaggen uitgenoodigd om in den stoet te gaan.
En t ware de vurigste wensch der inrichters
van deze processie dater in ieder provincie een comiteit tot stand kwame, dat
zich wil belasten, voor nu reeds, maar bijzonderlijk voor de toekomst, met de
deelname der provincie in deze absouten-processie op de slagvelden van den
Yzer.
Alle inlichtingen zullen geerne worden
verstrekt door Z.E.Heer Van Den ABEELE.
Pastoor-Deken,
DIXMUDE
trefwoorden: Diksmuide, absoutenprocessie, 20ste eeuw
In het jaar 470 richtte de H. Mamerius
processiën in om van God te bekomen het
ophouden van de aardbevingen en de schrikkelijke tempeesten die zulke onheilen
stichtten ten lande zoowel als op zee.
In 514 beval de kerkvergadering [v]an Orleans
dat, in gansch Frankrijk, ieder jaar openbare gebeden zouden plaats hebben om
den zegen te bekomen over de landvruchten. De kerkvergadering van Mayence
bracht in 813 dit gebruik bij [g]ansch
het christen volk en besloot dat eene processie gedurende 3 dagen zou gevormd
worden door de biddende en boetplegende inwoners van stad en dorp; die dagen
heete men dagen van boete en bede; Rogationes.
In de steden, ging men van de eene kerk naar de
andere.
In de dormen gaat men langs de verschi[l]lende
wegen om Gods zegen te vragen over de vruchten der aarde.
In die processie draagt men noch het H.
Sacrament, noch heiligenbeelden, maar een Kruisbeeld of de reliek van het H. Kruis.
Vandaar de naam van Kruisprocessie.
Te Tongeren
Te Brugge houdt men, by de.processie naar St-Gilleskerk
(2e dag) stil in de Sint Jorisstraat aan het huis waar, ten jare 1666
de pest ophield door de voorspraak van O.L. Vrouw van VII Weeën; men zegent het
volk met het kruis
Te Gannaerde
D.St.
trefwoorden: Brugge, H. Kruisprocessie, 20ste eeuw
Zondag ll. waren de missen ter gelegenheid van
den Brugschen Ommegang op nieuw uur, ten 7 en 10 ure, en reeds kwart vóór elf
uur was de Hoogmis gedaan. Eenieder was op zijn gemak en kon zijne kleine boodschappen
doen tot groote voldoening van winkeliers en herbergiers, De vrouwtjes bovenal
waren tevr[e]den, dat alleman zoo vroeg thuis was.
De herbergiers der groote banen konden nu eens
smakelijk eten en den gaanden en komenden man gulhartig onthalen.
trefwoorden: Brugge, Zuienkerke, H. Bloed, 20ste eeuw
De H. Bloeddag is voor al de gemeenten rond
Brugge zooveel als een feestdag. In de West Vlaamsche is t geen school en van
overouds s[t]ellen boerenknechts de conditie dien dag vrij te zijn.
In den ouden tijd was echter de toch niet zoo
groot als nu met velos en autos.
De verkooper van t Getrouwe te Sysseele
schrijft dat hij 3250 velos geteld heeft.
Wij kunnen t gelooven. Dat is dan nog maar
zoveel als er in den velodrom zijn. Maar bedenk dat er alzoo te minste tien
wegen naar Brugge leiden.
Er waren veel autos ook. Maar wij hebben t
vroeger al opgemerkt: de groote wereld autos zijn niet Ommegangsgezin; ze
rijden liever naarde Kuurzalen der badsteden.
Wij hooren van geen noemenswaardige
ongelukken; t is haast een wonder; de voerman van St Laureins, die verleden
jaar op drie wielen naar huis kwam, schoot nu triomfantelijk voorbij.
Op Donck reden twee autos op elkaar door de
schuld van een boerekar Ze vroegen den naam van den boer, maar daar waren
gendarmen Tut tut! zeiden ze, ge hebt zooveel schuld als hij!
***
Op Sysseele sprong een zat mensch van een auto
en viel onder twee velos die hun kenteekens lieten op zijn voorhoofd, oor en
hals. Dat zal hem leeren. Men vroegt er [b]ij dat de auto behoorde aan Cabooter
van Sysseele en hij bestuurde hem zelf.
We wisten niet dat er ook al te Sysseele een
autodienst bestond. Maar gister hoorden wij dat een vischwijf uit Brugge hare
ronde deed per auto tot in Maldeghem.
***
Op de baan van Brugge waren er grappenmakers
die een blinkend beursje of kruisje aan een touwtje vast legden.
Zoo liet zich een onderwijzer beet nemen.
***
In stad ook geen ongevallen, maar veel
menschen die ongemakkelijk werden door den drum en de groote hitte. He[t]
kostte en half uur om voorbij de groote markt te gaan.
Om opnieuw al de blijheid van onzen
Ommegang-Zondag kinderlijk vroom te kunnen genieten, w[a]s het noodig gedurende
vier jaren ervan beroofd te zijn.
Voor diegenen ook die binst die jaren in
vreemde landen vertoefden waar geen ommegang was, tenzij rond het kerkje, met
het een nieuwe blijheid zijn en wat moet het zijn bij dezen die in een
gevangenenkamp waren opgesloten, of tusschen de vier muren van het gevang, waar
zij toch in hunne verbeelding hun opgesmukte dorpje zagen, de klokken hoorden
luiden en de geur van tym en wierook tot hen doordrong.
[beschrijving processie in Zwitserland]
Geen land zoo fel in de ommegangen als
Vlaanderen en vroeger was het nog al meer. Dan gingen de gilden er in soms met
wagens en peerden. Al onze steden wedijverden in deze godsdienstige betooging
en dan werden ook de mysteries in open lucht gespeeld, gelijk deze van de
Zevende Bliscap van Maria, welke vertooningen sedert enkele jaren hernomen
worden door onze open lucht gezelschappen.
trefwoorden: Vlaanderen, processies, Ommegangzondag, 20ste eeuw
