1. DE HEDENDAAGSE VERSPREIDING VAN DE
NAAM(VARIANTEN)
Voor Nederland zochten we via het Meertens
Instituut Nederland, de Nederlandse Familienamenbank, met 314.000 namen uit de
gemeentelijke basisadministratie voor 16 miljoen mensen in 2007, en resultaten
van de volkstelling van 1947. De resultaten zijn hierna weergegeven.
METSU: 1947: 0;
2007: < 5; METSUE: 0; METSUWE: 0
MESSU: 0; MESSUE:
0; MESSUWE: 0
MESU: 1947: 219; 2007: 353; MESUE: 0; MESUWE: 0
1947: Zeeland: 126; Noord-Holland: 4 (0 in Amsterdam); Gelderland: 37;
Utrecht: 45; Den Haag: 2; Zuid-Holland: 3 (2 in Den Haag, 0 in Rotterdam, 1
overig Zuid-Holland); Noord-Brabant: 4
2007: vrijwel over heel Nederland verspreid, niet in Zuid-Limburg.
provincie Noord-Brabant:Tilburg (1-4), Breda (1-4),
provincie Zeeland: Hulst (1-4), Terneuzen (5), geen elders!
De recente variatie
in Nederland blijkt veel beperkter dan ze er vroeger was (zie verder): blijft
over METSU, MESU, MISSU. De uitgangen e en we, die zo typisch zijn voor
West-Vlaanderen zijn nu volledig weggevallen.
Qua aantallen
wordt het leeuwenaandeel door MESU weggekaapt. Toch blijft het aantal beperkt:
353 vertegenwoordigers.
Vanuit Zeeland is
er een verspreiding van MESU naar vrijwel het hele Nederlandse grondgebied.
2. DE OUDERE GEGEVENS
Uit vele gegevens
blijkt dat de aanwezigheid van METSU en naamvarianten niet is los te zien van
immigratie als gevolg van de godsdienstvervolging in Frankrijke en de
Zuidelijke Nederlanden.
Pierre vermeldde
reeds:
Sommige inwijkelingen geven als herkomst
Noordwits (Norwich-Kent), anderen Belle (Noord-Frankrijk), London,
Middelburg of Leiden.
In de lokale geschiedenis van Belle leest
men het verhaal van de edelman Charles Vasquez die op 28 maart 1568 zijn
heerlijkheid Bellequin verlaat en naar Antwerpen vlucht. Na een verblijf
aldaar van enkele weken reist hij verder naar London om tenslotte
omstreeks 1570 een min of meer vast verblijf te vinden in Dover. Waarom?
Hij is een calvinist.
In de resoluties van de Spaanse Bloedraad
vinden we een vonnis waarin een DEVOS gehuwd met een METSU onteigend
worden ten gunste van de Spaanse Kroon wegens hun (tijdige) vlucht naar
veiliger oorden.
Kortom de
Westhoek-streek is niet meer veilig voor wie te veel sympathiseert met het
nieuwe geloof.
Anderen zien de
economische toestand verslechteren en vertrekken hoopvol naar het Noorden.
We hebben ons dan ook
een beetje verdiept in de geschiedenis van de protestanten, en met name de
immigratie in Nederland.
De bespreking van de
naamgenoten is als volgt ingedeeld:
- wat we vonden in Het
Zeeuws Archief: vooral MESSU, MESSUE, MESU en MESUE (ivo)
- de merkwaardige
geschiedenis van de kooplieden METSU(E) in Amsterdam (Pierre)
- de familiestamboom
van de schilder Gabriël METSU (Pierre en Nederlandse onderzoekers), en de
context van Leiden;
- andere gegevens uit
Nederland: Rotterdam; en allicht uitlopers van de MESUs in Zeeland in andere
provincies.
2.4. Andere gegevens uit Nederland
- 9 oudere gegevens MESSU bij de Mormonen
- MESU: uit andere
bron (Mormonen) 20, waarvan 8 uit Zeeland en 12 uit Gelderland (vnl. Nijmegen);
ook via het Zeeuws Archief hebben we nog veel Mesu.
Gerson, Philips en
Suzanna zijn drie koopmanskinderen geboren rond 1570 in Noordwits.
Wanneer ze in
Amsterdam aankomen, blijkt het dat ze reeds een tijdje in Nederland verbleven,
mogelijk Leiden of Middelburg. (P)
Bij Suzanne staat
vermeld dat ze uit Leiden afkomstig is wanneer ze ondertrouw doet met A.
Rijckaert. We hebben geen gegevens om dit echt te staven.
Van Philips vond
Pierre iets in de Inbrengregisters der Weeskamer tussen 1607 en 1611 met
vermelding: te Leyden. Hij was daar dus wel aktief. Wel is er niets waaruit zou
blijken dat Jerson of Philips in Leiden verbleven hebben.
Over de aktiviteit van
hun vader blijven we in het ongewisse.
Ze huwen allen te
Amsterdam: Suzanna in 1596, Gerson in 1598 en Philips in 1600.
Op dat ogenblik hadden
zij reeds heel wat kapitaal verzameld of meegebracht uit Engeland. Hun zaken
gaan steeds beter zoals we opmaken uit het aandelenregister van de Verenigde
Oostindische Compagnie waar ze als aandeelhouder vermeld staan: (boek over
V.O.C. p. 171, 175, 259) (P)
-Philips METSU
en Jacques MERHIJS zijn schoonbroer: 62.194 Fl. 3.600 aandelen.
De drie eerste staan
in de kolom der Zuid-Nederlanders, de andere twee bij de Noord-Nederlanders
(boek over V.O.C. p. 259)
Vermoedelijk dezelfde
Philips METSU (ca 1574 -1652) wordt genoemd in Jaarboek Amstelodanum 80(1988)
p. 43, dat verwijst naar het oudste aandeelhoudersregister van de V.O.C. kamer
Amsterdam.
Gerson is waarschijnlijk de oudste, geboren te Noordwits rond 1570, is 28 jaar
oud en wonend te Middelburg wanneer hij geassisteerd door zijn zwager(?)
Andries Rijckaert ondertrouw doet op 13 okt 1598 met Adriaenken van den Eynde,
geboren te Middelburg (D.T.B. 408 f. 196)(boek over V.O.C. p. 171) (P) De
ondertrouw heeft plaats in Amsterdam. i.p.v. Middelburg waar hij zou gewoond
hebben.
Samen hebben ze
minstens zeven kinderen te Amsterdam tussen 1601 en 1614. De eerste vier zijn
gedoopt in de Oude kerk, de volgende drie in de Nieuwe kerk. Van deze kinderen
hebben we slechts drie begrafenissen. Twee in de Nieuwe kerk (1611 en 1616),
één in de Westerkerk (1653).
Als koopman komt hij
voor o.a. in de akten betreffende de speculatie in aandelen van de Verenigde
Oostindische Compagnie omstreeks 1608 (v. Dillen Isaac le Maire, Ec. Hist.
Jaarboek XVI, geciteerd in boek over V.O.C. p. 171).
Zijn rekening bij de
Wisselbank beslaat in 1609 drie folios, in 1611 en 1612 vier en in 1615 vijf
folios. (boek over V.O.C. p. 171)
Via internet vonden we
nog een transactie, waarbij Gerson METSU 3.000 gulden kapitaal overmaakt aan
Hans Pancras op 20 okt 1620. (Archieven van Schout en schepenen van de
subalterne )
Hij woonde op de
Rozengracht bij zijn overlijden, en men betaalde het luiden van 16 klokken bij
zijn begrafenis.
Philips Metsue is herkomstig uit Vlaanderen zoals vermeld bij zijn inschrijving
op 28 april 1601 in het Poortersboek van Amsterdam (fo 233, resp. boek B blz
453 (boek over V.O.C. p. 175) (P).
Geboren omtrent 1574
in Noordwits, en dan wonend te Amsterdam, doet hij ondertrouw op 5 feb 1600 in
de Nieuwe Kerk te Amsterdam met Catharina MERC(H)IJS / Catelijne MERCIJS, en
huwt haar op 29 februari.
Ze wonen vermoedelijk buiten
de Korsjespoort op de Singel.
Het blijft gissen of
zij kinderen hadden daar hij, als weduwnaar wonend op de Singel, buiten de
Korsjespoort, hij reeds op 23 april 1604 ondertrouw afsluit met weduwe Edel
Schellinger Cornelisdochter met als getuigen zijn zwager Andries Rijckaert en
zijn broer Gerson. (D.T.B. 411 f 101, geciteerd in boek over V.O.C. p 175). Hij
huwt op 9 mei in de Oude Kerk aldaar. Ze hebben negen kinderen samen
Steeds koopman en
suikerrafinadeur stond hij in nauwe relatie met Hans Pelt, Adam Nijs en David
en Cornelis Nuyts, allen uit Antwerpen herkomstige suyckerbackers. (J. J.
Reesse, De suikerhandel van Amsterdam, van het begin der 17de eeuw
tot 1813, p. 135, geciteerd in boek over V.O.C. p. 175)
Op 22 januari 1621
koopt hij het Suyckervat, Keizersgracht 39 (in 1875 nr.? 246), van S Schaep
en Frans Jacobsz Hinlopen, samen met Cornelis Schellinger de Jonge, [zijn
schoonvader]. (Reesse)
Via internet lezen we nog
dat het drie erven naast elkaar betrof, gekocht van Sijmon Schaep en Frans
Jacobszoon Hinlopen. Kopers zijn Philips MESSU en Cornelis Schellinger. (Archief
van Schepenen; kwijtschelding registers)(i).(41/58)(P)
Uit het kohier van de
8ste penning van 1647 blijkt dat hij toen eigenaar was van niet
minder dan drie suikerraffinaderijen (Reesse, p. 123 en 126, geciteerd in boek
over V.O.C. p. 175):
-Het
Suykervat (p. 123). Het Suykervat werd reeds in 1666 als suikerbakkerij
verkocht door Philips METSUE, Wed. Corn. METSUE en Jacob METSUE aan Marten
Visscher en Jacobs Clouck
Via internet lezen we echter: Philips METSUE en Margaretha Elias, de
weduwe van Cornelis METSUE, verkopen het Suikervat, huis en erf, gelegen aan de
Keizersgracht bij de Reestraat, aan Maerten Visscher en Jacobus Cloeck, op 30
juli 1666. (Archief van Schepenen, Register afschrijvingen bij de willige
decreten) (i)
OPM. Er is een Maria METSUE in 1635 gehuwd met Nicolaes Clouck, zoon van
Jacob Clouck. Zelf had die ook een zoon genaamd Jacob Clouck. Allicht aan één
van beide dus. Vermoedelijk behoort die Maria dan ook tot de familie. Een goede
mogelijkheid is o.i. dochter Maritje (gedoopt 1611) of ook Marijtjen (gedoopt
1612)
-Nr. 20:
Even voorbij de Leliegracht tussen deze en de Westermarkt heeft op de
Prinsengracht nog een suikerbakkerij gestaan; waarvan niets anders bekend is
dan dat zij in de quohieren van de 8sten penning als zodanig wordt genoemd in
de jaren 1647/49 ten name van Philips Metsue en in 1677/79 van Jan Pieterszoon
Lijster, die ook suikerbakker was.(uit Reesse)
-Nr. 22 Een
perceel op de Prinsengracht bij de Reestraat, tussen deze en de Beerenstraat
gelegen, was blijkens de willige decreten van 1666 en 1680 (zie Bijlage H sub
15) ook een suikerbakkerij, behorende volgens de verpondingsboeken van 1647/9
aan Philips METSUE. Overigens is er van deze inrichting als zodanig niets
bekend.
Wellicht over nr. 22 gaat de volgende verkoop:
Op 23 januari 1643 koopt Philips METSU, suikerbakker, samen met Hendrick
Hendricksz zanddrager en zijn kindereneen huis en erf op de Prinsengracht oostzijde. (Toegangsnummer 5073
Weeskamer inventaris nummer .., huisverkopingen weesmeesters deel IX fo 186)(P)
Het betreft hier allicht een misinterpretatie,want via internet wordt
dit : huis en erf aan de Prinsengracht wordt gekocht van erven Hendrick
Hendriccksz. (Archief van de Weeskamer Comm. Liquidatie van de voormalige
weeskamer.)
Deze Hendrick Hendricksz vinden we als collecteur terug m.b.t. het Oude
Mannenhuys (register nr 1 Amsterdam) afgesloten 27 sep 1606; blz. 15 lot 67.
Mijn vrijer is in verre landen vertrokken, zal met ons beiden wel ten besten
lokken? Metje Jans (notas Pierre)
In een akte van 24
maart 1648 verklaart Ph. Metsue coopmanoud 73 jaar 24 kisten suiker te hebben gekocht (not. Arch. 2109 not. J.
Thielemans) (boek over V.O.C. p. 175)
Het toenemend fortuin
van Philips METSU wordt ook weerspiegeld in bankgegevens:
De rekening bij de
Wisselbank der firma Philips Metsu en Jacques Mercijs beslaat in 1611, 1612 en
1615 telkens drie folios; in 1620 heeft Ph. METSUE alleen een eigen rekening
van drie folios.
In 1631 werd hij in de
200ste penning aangeslagen voor 300 Fl. en dus geschat op een
vermogen van 60.000 Fl. (boek over V.O.C. p. 175)
In het
participatieregister van 1612 staan Philips METSU en Jacques Merchijs samen
genoteerd voor 62.194 f (boek over V.O.C. p 259), Andries Rijckaert voor
22.809:10 f.
Pierre noteerde uit de
index op het kohier van de 200ste penning uit 1674 nog Philips
Jacobszoon METSU, boekhoudero i c
(V.O.C.?) Wijk o folio 598.
Ook in een andere
aktiviteit (liefdadigheid? of steun? of gewoon als bestuurder) vond Pierre
Philips METSU, nl. in de Inbrengregisters der Weeskamer :
- tussen 15.10.1607 en
okt 1611, met vermelding: te Leyden
(index op de
familienamen, 15/289, film 4993 (midden) en 4994 (begin)
- na 1625
(index op de
familienamen, boek 2, 21/57 (film 4996 eind en 4997 begin) en 25/190(film 4999
midden)
- van mrt 1646 sep
1649
(index op de
familienamen, boek 3, 27/12 (film 5000 midden)
Dit trouwens samen met
vertegenwoordigers van de familie Rijckaert.
Mogelijk is Philips
tot de adelstand verheven, blijkens:
Viyamd?index
Nederlands Adelboek voor 74 (1983) tot 83 (1995) en vond op blz. 39 METSUE, P6
155 Hasselaer. (P)
De inventaris van
het familie-archief De Graeff, toegangsnummer 76, noemt na inv. Nr 325 een aantal
familieboeken die niet bij het gemeente-archief berusten, waarin (deel II p.
291-340) een wapen METSU. (P)
Philips wordt begraven
in Amsterdam, Westerkerk op 13 juli 1652 en Edel op 20 oktober 1654 in de Oude
kerk.
Mogelijk één van zijn
zonen vinden we terug op 8 mei 1657, bij de Overdracht van een huis en erf op
de Keizersgracht, genoemd de Roozenboom, door Matthys Snoeck, Philips METSU,
Daniel Planck, Pieter Asselbergh Jr, Claes Langendyck, als mannen en voogden
van de gezusters Hauwen, alsmede door Cornelis Hasselaar . (nr. 1426 van de
bezegelde brieven .)(P)
Het Suyckervat werd op
18 (of 10?) augustus 1666 als suikerbakkerij verkocht door zijn zonen Philips
Metsue, weduwe Cornelis Metsue en Jacob Metsue aan Marten Visscher en Jacobus
Cloeck voor 30.000 Fl. (Reesse)
Via internet lezen we
echter: Philips METSUE en Margaretha Elias, de weduwe van Cornelis METSUE,
verkopen het Suikervat, huis en erf, gelegen aan de Keizersgracht bij de
Reestraat, aan Maerten Visscher en Jacobus Cloeck op 30 juli 1666. (Archief van
Schepenen, Register afschrijvingen bij de willige decreten) (i)
Ene Maria METSUE
trouwde namelijk te Amsterdam, ?16 ?sep ?1635 (ondertrouw 23 aug 1635) met
Nicolaes Cloeck, die als vader had: Jacob Cloeck. Vermoedelijk een zus can
Cornelis, zie hoger.
Cornelis Metsue,
vermoedelijk hij, wiens weduwe hier genoemd is, is afgebeeld op twee
regentenstukken in het Rijksmuseum te Amsterdam (Catalogus Rijksmuseum
Amsterdam nrs 399 en 540). Mogelijk gaat het om de Cornelis die aangegeven
staat als koopman suikerraffinadeur zonder ons bekende geboortedatum of
afkomst die ondertrouw deed te Amsterdam, 27 apr 1638 met Margareta K Elias. [dus
een zoon van Philips]
Wellicht deze Cornelis
METSU koopt een huis en erf aan de Keizersgracht van Dirck Gerritsz Hoppesack
op 5 nov 1649 (index transportakten voor 1811, Stadsarchief)(i)
In welke
familierelatie zij hebben gestaan tot Gabriel Metsu, de bekende schilder, die
in veel bescheidener omstandigheden schijnt geleefd te hebben, en of de hier
bedoelde Jacob Metsue diens vader was, welke ook Jacob heette, kan hier niet
met zekerheid geconstateerd worden (Reesse).
Tekst verder aanvullen met
opzoekingen uit inleiding, en bespreking diverse families.
Verder op te merken dat de
METSUs hier behoorden tot de hoogste kringen van Amsterdam (zie link met
burgemeester en belangrijke families, oa Roeters Hasselaar, Cronenburgh,
mogelijke adelstand en wapen)
2.2.2. DE KOOPMANNEN: andere
gegevens uit Amsterdam
- Eybart MESSU (koopman)
& Anne Pieters
kinderen:
1. Isack MESSU (ged. hervormd, Amsterdam, Oude Kerk, 21 nov
1594) (2/253) (P)(i)
OPM. Deze Eybart staat
qua datering op één lijn met stamvader Jacob (generatie V) van de besproken
koopmanfamilie. Eybart niet gevonden in begr. reg.
- Suzanne METSU (P) METJU
(doopreg)(i)
& Amsterdam, Oude Kerk,ondertrouw,
26 aug 1607 met Laurent (P) / Lourens (doopreg) Van Rijven (4/211) (P)
kinderen:
1.Susanna van Rijven (ged. hervormd, Oude kerk,
26 aug 1607) 4/211)(i)
Een vroege
aanwezigheidvan METSU, van dezelfde orde als Philips en Gerson, maar kan niet
hun zus Suzanna zijn.
OPM: dochter van
Philips I en Edel Schellinger? (P) Lijkt niet waarschijnlijk daar hun huwelijk
in 1604 was, dus Catlijn zou hooguit 15 jaar geweest zijn bij haar huwelijk.
Wel mogelijk is uit het voorgaande huwelijk met Merchijs.
Dochter van Gerson kan
ook niet gezien jonge leeftijd bij huwelijk.
& ondertrouw Amsterdam, 9 dec 1619 (424/85) (P)
met Abraham de Schilder (° Middelburg)
via internet niet
gevonden in Amsterdam en Zeeuws Archief
kinderen:
1.Catrijna
de Schilder (ged. hervormd,
Amsterdam, Nieuwe Kerk, 13 apr 1621) (40/124) (P)(i)
2.Susanna
de Schilder (ged. hervormd,
Amsterdam, Oude Kerk, 5 mei 1622) (6/14) (P)(i)
3.Marya
de Schilder (ged. hervormd,
Amsterdam, Oude Kerk, 20 mrt 1625 ) (6/110) (P)(i)
4.Sara de
Schilder (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Kerk, 10 sep 1628) (40/469) (P)
5.Abraham
de Schilder (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Kerk, 24 feb 1630) (41/69) (P)
- Maria MESUE
& Louis Octobre
kinderen:
1. Antoine Octobre (ged.
Waals-hervormd, Amsterdam, Oude Waalse kerk, 20 aug 1656) (131/314) (P)(i)
kan Maritje ofMarijtje zijn?
- Olido METSUE (begr. Amsterdam, Oosterkerk, 26 okt 1705) (1048/38
vo), men betaalde 8 fl voor begrafenis.
Woonde Keizersgracht
(P)
-
Hendrik METSU (METZU) (I)
timmerman, van Kampen (P)
&
Marritje Theunis
ouders: Janszoon Theunis, boekbinder en poorter
betaalde op 26 nov of26 januari 1686 zijn
poortergeld, was toen al getrouwd met Marritje (poorterboek 6/300) (P) § (poortersboeken deel 17 blz 624)(P)
kinderen:
1.Hendrik (II) METSU (°? Amsterdam, 15 aug 1730
doop) (17/257) (P)of op 15 aug 1730 poorter en wijnkoper; ingeboren poorter als zoon van
Hendrik poortersboeken deel 17 blz. 624) (P) Dus doopdatum = ?
2.Jan METSU op 15 aug 1730 timmerman en
ingeboren poorter (als zoon van Hendrik) (poortersboeken deel 17 blz. 624)
3.Catharina METSU (° ? - ?) (17/575)
& Jan Pietersz Berdot van Rijnveen of afkomstig van Rijnveen, leerlooier,
ouders:Pieter, poorter van Amsterdam, 15 aug
1730.(P)
mogelijk zelfde:
Hendrik
METSU & NN
kinderen:
1.begraven Amsterdam, Sint Antonis Kerkhof,
26 mei 1689 (12313/218)
2.
begraven Amsterdam, Sint Antonis kerkhof, 17 juli 1701 (1252/268)
Hend(rik)
METJU begr. 2 aug 1702 (kinderlijken) geen ouders of
ref. (internet) in Stadsarchief Adam (i)
-
Elisabeth MESSU of MESSUYS (P)(i, Z.A.) Elijsabet MESSU (doopreg Isaac (i)) (ged. Vlissingen, 1666 (i, Z.A.) - gest Vlissingen, 14 jan 1710 (P)(i, Z.A.
en Adam))
& Cornelis Lampsins (P)(i, Z.A.) Lambsius (I, Adam) (ged Amsterdam, Westerkerk, 31 dec 1662 (P) 25 nov 1661 (i,
Z.A.) - Vlissingen, Gr Kerk, 19 mei 1713 (P)(i, Z.A.) (P).
ouders: Geleijn Lampsins (° Vlissingen, 21 jan
1633- Vlissingen, 29 jan 1686) & Aletta Corsmand (ged. Amsterdam, 16 aug
1643)
(P) Uit kwartierstatenboek blz 43 (naar
aantekeningen door Ed. Vlietinck, archivaris van Oostende.
1. Isaac Lambsius
(ged. hervormd, Amsterdam, Westerkerk, 20 mrt 1707) (109/127 fo 64 nr. 21),
pastor Adrianus van Oostrum; getuigen Abram MESSU en juffrouw Elijsabet van
Halm (i)
geen aanknopingspunten gevonden door Pierre of
mijzelf. Pierre denkt aan Ernst METSU als de vader.
- Michiel (i) METZU (P)(i)
& J. Reijnierse (P)(i) Wijbregt (i)
kinderen:
1. Isack METZU (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe kerk, 10 sep 1719) (P)(i)
(44/159 f 70 nr. 4)(i),getuigen Johannes Siprianus en Trijntje Maartens (i)
Mighiel METZU en Weijberigt Reijniersz. Treden
op als getuigen van de doop hervormd van Martinus Ciprianus op 1 okt 1719 door
pastor Lambertus Zegers, in de Oude Kerk(48/47 fo 24 nr. 4); ouders: Johannes
Ciprianus en Catharina Verbeek. (i)
-
Caetje METSU (P)
METJU (i)(begr. Sint Anthonis
Kerkhof, 11 feb 1751) (1202/167) (P)(geen ref)(i)
-
Flijphs MESSU
&
Catelijn Messiju
kinderen:
1. Catelijn MESSU (ged. hervormd,
Amsterdam, Nieuwe kerk, 14 jan 1601) (38/856)
kind van Flijps
MASSU is begraven in Amsterdam, Oude kerk op 18 juli 1617. (geen ref.)(i)
- Anna
MASSU
&
Pierre Quoquet
kinderen:
1.
Elisabeth Quoquet (geb. 25 okt, ged. RK, kerk Franse kapel, 29 okt 1688)
(334/72) (i)
&
Maria Verstap (begr. Heilige Wegs- en Leidsche kerk,
25 juli 1696)(geen ref.) (i)
- Johannes METSUIJ
& Anna Van de Graft (begr. Amsterdam, Heilige Wegs- en Leidsche
kerkhof, 24 aug 1706)(i)
- Joannes METSUE
& 16 mei 1722 (560/6) met Anna Elisabeth Martens
Uit latere perioden hebben we voorlopig nog niets gevonden, tenzij MESU,
in de gegevens van de volkstellingen (zie recente verspreiding) en in het
Stadsarchief, Archiefkaarten Persoonskaarten 1939-1994:
Jan MESU (1911); Antonia Maria Wilhelmina MESU
(1921); Jacoba Johanna MESU (1937); Elisabeth Claesina MESU (1946); Jan MESU
(1948); Suzanna MESU (1957); Janita Corina MESU (1965).
& 6 feb 1656 (ondertrouw Amsterdam, 13 jan 1656)
(475/251) (P) met Joost Elias,
weduwnaar van Rebecca Spregels of Spiegels (ondertrouw Amsterdam 15 mei 1646)
(463/242) (P) en broer van Margareta Elias die trouwde met Kornelis
Kinderen:
1.Maria Elias (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe
Zijds Kapel, 31 jan 1659) (P)(i) ouders Susanna METSUE & Joost Pieterszoon
Elias (i) (65/172) (P)(i)
2.Oedilia Elias (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe
Kerk, 22 aug 1660) (P)(i) ouders Susanna METSUE & Joost Pieterszoon Elias
(i)(43/444) (P)(i)
3.Margrita Elias (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe kerk, 13 nov 1661) (43/479) ouders Susanna METSUE & Joost
Pieterszoon Elias (i)
Mogelijk deze Susanna wordt
begraven Amsterdam, Westerkerk, 26 sep 1674 (1102/32)(P)(i), woonde toen Leidse gracht. (P)
Susanna METSU (begr. Amsterdam, Nieuwe en Engelse kerk, 6
mei 1631 (geen ref. gegeven).(i)
3.? Suzanna METSUE(METSUWE)(generatie IV) (° Noordwits, ca 1570
24 jan 1605)
(sterf- of begr datum uit: genealogie de M.
Rijkaert; haar ouders waren volgens deze bron Philippe METSU (geen geg.)
enClaasje Turex (geen geg.).
Is deze Suzanna een zus van Jerson en Philips I?
Samen zouden ze herkomstig zijn van Noordwits (Norwich, Kent). Van
Gerson/Jerson staat dit vermeld in boek over V.O.C. p. 171. Van de andere?
Ook de nauwe banden tussen Philips, Jerson en Rijckaert zijn treffend:
zakelijk, maar ook in relaties: Andries was getuige bij het huwelijk van Jerson
met Aerjaentje en van Philips met Edel, staat telkens vermeld als zwager in
boek over V.O.C. p171 (Gerson), p. 175 (Philips).
Wat de andere mogelijke ouders betreft: Turex vinden we niet terug in
het doopreg. via Internet. Over welke Philippe het zou gaan is ons ook niet
duidelijk.
Over de link met Leiden (zie hieronder) hebben we ook niets
teruggevonden.
& (ondertrouw) Amsterdam, 6 apr 1596 (toen 26 jaar) (ondertrouw:
Amsterdam 762a/75; zij woonde toen in Leiden)(P)
met Andries Rijckaert (° Oudenaarde, 1569 Amsterdam, 15 feb 1625)
(begr. 1044/115 Vo)(P) of 1639?
(Rijckert in doopreg van Katelijna, Maria, Cornelis en Willem; Rijkert
in doopreg van Jacob; Rijckerts in doopreg. van Davit)
Volgens Genealogie Peeters-Ronneau is Andries Rijckaert, met zelfde geb
datum, overleden op 29 okt 1639 te Amsterdam. Zijn ouders waren NN &
Catherine, Fille de Joris de Moor. (opgegeven bron: Genealogie de M Rijckaert, www.Rijckaert.nl). We hebben deze bron
proberen natrekken, maar zijn er niet in geslaagd.
Rijckaert werd bewindhouder
van de Oost-Indische Compagnie, en hertrouwde met Suzanna Merchijs (soms
Mercijs), ondertrouw Amsterdam 26 mei 1605 (411/513)(P)
Merk op dat Catharina Merchijs (Mercijs) in 1600 de eerste echtgenote
werd van Philips I METSUE.
Er leefden nog verschillende andere Merchijs in dezelfde tijd in
Amsterdam: Pieter (met kind op 12 feb 1623), Hans (met kind op 6 mrt 1605),
Barber (met kind in1603, Catelijna Mercijs (met kind in 1606). Ook een Cornelia
Merchijs, gehuwd met Joannes Rijckaert, met de kinderen Susanna (1635), Pieter
(1637), Jan (1640), Cornelia (1641), Jan (1644).
Woont in de Rooden Hont in 1606, blijkens inschrijving in 1606 in
register Lijsten van Loten Oude Mannenhuis (gem. archief Haarlem inventaris
nr. 1668; reg Amsterdam 138; 1606 Reg 138/25 F=florijnen? 1000; 138/27 F 1000;
138/58 F 1005; 138/59 F 1005; 138/60 F 1005; 138/61 F 1005, 138/65 F 1006).
Vermeld als Andries Rijkert, maar tekent Andries Rijckaert (P)
6.Cornelis
Rijkaert (P) / Rijckert (i) (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe kerk, 13 aug 1619
- ?) (40/54)(P)(i)
7.Willem
Rijkaert (P) / Rijckert (i) (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe kerk, 1 aug 1623
- ?) (40/217)(P)(i)
Het 6de
kind van Philips I METSU en Edel
Schellinger, zie hoger, 6de kind
- Jacob METSUE(generatie
III) (° Amsterdam, Oude kerk, 1613/4 Amsterdam, Westerkerk, 10 mrt 1663)
(1100B/195) (P)
Bij de begrafenis van
Jacob Metsue betaalden ze 8 fl aan de Westerkerk, ze woonden toen al aan de Heerengracht.
[allicht was het dus niet hij, die bij de verkoop van het Suyckervat
in 1666 aanwezig was. Zie verder]
(Jacob METSUE in
doopreg Philips, Oedilia, Maria; Jacop METSUE in doopreg Geertruijt, Cornelis,
Rebecka; METSU in doopreg Ernst, Jacob, Jacob; MESUE in doopreg Edel)
& Amsterdam, 3 okt 1645 (ondertrouw Amsterdam, 13 sep 1645 (462/279)) met
Rebecca Roeters (° Amsterdam,
1620/1) (P) - (Pierre vond 1691 als begraafjaar, dat moet dan Westerkerk, 28
april 1691 zijn (i))
(Rebecka Roeters
meestal in de doopreg.) (i)
Bij de begrafenis van
Rebecca Roeters woonden ze op de
Heerengracht en betaalden 8 aan de Westerkerk. (P)
ouders: Ernest Roeters
& Geertruyd Van Markel
kinderen: 10, alle
gedoopt te Amsterdam, in de Nieuwe-, de Zuider- en de Walenkerk.
1.Philips METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe Kerk, 26 aug
1646 (P)(i: Philps, van Jacob METSUE), getuige Geertrui Van Markel (P), dus de
moeder begr. Amsterdam, Westerkerk, 5 apr 1684) (43/13) (P)(i)) boekhouder
bij de Oost-Indische Compagnie
Opm, de vermelding 43/13 zou
op de doop slaan (nazien)
& Amsterdam, Nieuwe Kerk, 19 mrt 1675
(ondertrouw Amsterdam, 21 feb 1675 (501/305)
met Maria Moreau (° Amsterdam, 1654/5 (P) geen geg (i) begr. Amsterdam,
Nieuw Zijds Kapel, 2 nov 1722 (P)(i), wed. Philips METSUE (i) geen ref. gegeven
(i)
ouders: Pieter Moreau en Joanna Levaus (Pieter ov. Nieuwe Zuid Kapel
1071/8)
OPM. Heel wat Moreau in Amsterdam, dikwijls gelinkt met andere Franse
namen en Waalse kerk.
2.Ernst METSUE (P) METSU (i) (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Kerk, 23 jan 1648) (43/65) (P) (i)
3.Jacob METSUE (P) METSU (i)(generatie
II) (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe Kerk, 8 juli 1649 (43/117)(i) begr.
Amsterdam, Westerkerk, 26 feb 1653 (1100/117)(P))
4.Jacob METSUE (P) METSU (i) (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Kerk, 8 sept 1650 (43/153)(P)(i) begr.Amsterdam, Westerkerk, 5 sept
1658 (1100B/161), vader woonde toen aan de Keizersgracht.
(P)
5.Edel METSUE (P) MESUE (i) (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Zijds Kapel, 7 feb 1652, (65/103) (P)(i) getuigen Peter Anthony Gm.,
meter Edel Schellinger (P), de grootmoeder dus
6.Oedilia METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe Kerk, 26 dec
1653, getuige meter Edel Schellinger) (43/266) (P)(i)
7.Geertruyd (P) Geertruijt (i) METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam, Westerkerk, 19 sept 1655
(105/43)(P)(i), get Ernest Roeters en Margareta Elias (P) - gest Amsterdam,
Westerkerk, 29 mei 1732 (1103/78) (P)
OPM: Margareta Elias is de (aangetrouwde) tante van Geertruijt, want
Margareta is gehuwd met Cornelis Metsue, broer van Jacob Metsue, en vader van
Geertruijt.
Geertruij METZU en Nicolaes Vermaette waren getuigen bij de
doop hervormd van Jacob Simons op 7 mrt 1731 in de Zuiderkerk (101/206 f 103 v
nr. 17), met als ouders Jacob Simons en Maria Oosterlingh.
Maria Oosterlingh is allicht de dochter van Rebecka METSUE met Jean
Oosterling. Rebeckas vader Philips is een broer van Geertruijt. Deze getuige
is dus de groottante van Maria Oosterling.
Ook de naam Vermaette klinkt bekend: Na het overlijden van Johanna METSUE
hertrouwde haar echtgenoot Tatum in 1713 met Magtelt Vermaten. Johanna is de
dochter van Geertruijt s broer Philips.
8.Cornelis METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam, Westerkerk, 29 juli
1657 (105/111)(P)(i), get Cornelis Metsue en Marya Roeters (P)
OPM. Getuige Cornelis betreft wellicht het derde kind van Philips en
Edel, dus een broer van de vader Jacob en een oom van het kind.
Getuige Maria Roeters is allicht een verwante van de moeder van het kind
Cornelis.
Een Cornelis METSU werd
begraven Amsterdam, Oosterkerk, 17 okt 1661 (1047/85)(P)
9.Rebecca (P) Rebecka (i) METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam, Westerkerk, 14 nov 1658 (105/172)(P)(i),
get. Elbert Spiegel en Maria Roeters (P)
OPM. Getuige Maria Roeters is allicht een verwante van de moeder van het
kind Cornelis.
Haar ouders woonden op de Heerengracht toen ze stierven, voor Jacob was
dat dus 1663, Rebecka was dan 5 jaar.
Een Rebecca METSUE, wonend Heerengracht, werd begraven
Amsterdam Westerkerk, 8 dec 1707 (1103/8 Vo) (P)(i) 8 fl betaald (P).
Ze zou 50 geworden zijn.
Een Rebecca METSUE wonendop de Singel, werd begraven
Amsterdam, Westerkerk 20 dec 1695 (1102/214) (P)(i) 8 fl betaald (P).
OPM Philips I, haar grootvader, woonde eerst op de Singel. Dit is dus
ook een mogelijkheid.
10.Maria
(P) Marrija (i) METSUE (generatie II) (ged. hervormd, Amsterdam,
Westerkerk, 8 feb 1660 (105/236)(P)(i), get Joost Pieter Bolyard en Geertruyt
Van den Heuvel (P)
OPM. Haar ouders woonden op de Heerengracht toen ze stierven, voor Jacob
was dat dus 1663, Maria was dan 3 jaar. Ze zou bijna 45 geworden zijn.
Een Maria METSU, wonend aan
de Heerengracht, werd
begraven te Amsterdam, Oude kerk op 7 jan 1705 (1048/36 vo) (P)(i) 8 fl betaald
(P).
Een Maria METSUE (° ?- begr. Amsterdam, Oude
kerk, 7 jan 1705)(1048/36)(P)
& ondertrouw Amsterdam, 2
juli 1699 (530/255) (P)met Gerrit Ten Acker
Van een aantal kinderen van een Jacob METSU, met voornaam onbekend,
hebben we overlijdensgegevens:
Amsterdam, Westerkerk, 1 okt 1649 (1100/90)(P)
Amsterdam, Westerkerk, 5 sep 1658 (1100B/161)(P)
Amsterdam, Nieuwe Zuiderkerk, 25 sep 1668 (1068/297)(P)
Philips METSUE (generatie
II)(ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe Kerk, 26 aug 1646 (P)(i: Philps, van Jacob METSUE), getuige Geertrui Van
Markel (P), dus de moeder begr. Amsterdam, Westerkerk, 5 apr 1684) (43/13)
(P)(i)) boekhouder bij de Oost-Indische Compagnie
& Amsterdam, Nieuwe Kerk, 9 mrt 1675 (ondertrouw
Amsterdam, 21 feb 1675 (501/305)
met Maria Moreau (° Amsterdam, 1654/5 (P) geen geg (i) begr.
Amsterdam, Nieuw Zijds Kapel, 2 nov 1722 (P)(i), wed. Philips METSUE (i) geen
ref. gegeven (i)
ouders: Pieter Moreau en Joanna Levaus (Pieter ov. Nieuwe Zuid Kapel
1071/8)
OPM. Heel wat Moreau in Amsterdam, dikwijls gelinkt met andere Franse
namen en Waalse kerk.
& Abcoude, 12 apr 1697 (ondertrouw Amsterdam, 22
mrt 1697 (527/83)(P)) of met Jean
Oosterling (P)(geen geg. wel is
Rebecca als weduwe van Joan Oosterling gestorven (begr. reg Rebecca), dus Jean
voor 1719)
2.Pieter
METSUE (generatie I) (°
Amsterdam, Nieuwe Zuider Kapel, 2 juni 1677 (96/228) - ?)
Een kind van Philips METSU werd begraven Amsterdam, Walenkerk of
Westerkerk, 7 dec 1678 (1130/325)(P) volgens Pierre betreft het deze Pieter
Maar ook mogelijk:
Pieter METSU opperkoopman en
opperhoofd van Semarang in 1709 (uit boek De Vroedschap van Amsterdam, deel I,
p. 211) (P)
& Batavia, 1715 met Geertruida Constantia / Constancia (P)
Clement (° Batavia, 22 december 1692
- Batavia, 24 mrt 1720)
ouders: Nicolaas
Clement & Geertruide Van Dalen
tweede huwelijk
Geertruida met Cornelis Hasselaer (° Amsterdam, Nieuwe Kerk, 26 feb 1676
Eemnes, huis Greneveld, 28 nov 1773)
zoon van Cornelis
Hasselaar en Suzanna Tack (P) chirurgijn (° Enkhuizen, 1637 Amsterdam, Oude
kerk, 8 mei 1690)
Deze Cornelis
Hasselaer trouwde een eerste maal in Batavia, 1701 met Joanna Suzanna Van de
Putte (gest 16 juni 1704), dochter van Pieter Van de Putte & Magdalena
Miller, en had er een dochter mee;
een tweede maal te
Batavia, 1706 met Antonia Leyendecker (gest 1715), dochter van predikant te
Batavia Melchior Leyendecker & Antonia Van Riebeeck, met twee dochters; (1)(2)
de derde maal te
Batavia, 1715 met Geertruida, zonder kinderen.
Een vierde maal te
Batavia, 1721 met Pasques de Chavonnes (18 aug 1695-Batavia, 12 mei 1731/2)(2)
Cornelis Hasselaar,
Heer van beide Emnessen, vertrok in 1696 met het schip Driebergen voor
assistent naar Oost-Indië(2)
In 1729 werd hij
directeur-generaal van Indië. (2)
Uit (1) kwartierstatenboek
blz 43 (naar aantekeningen door Ed. Vlietinck, archivaris van Oostende.
En (2) vermeld boek De Vroedschap van Amsterdam,
deel I, p. 211)
3.Joanna (P) Johanna (i) METSUE(generatie I) (ged. hervormd, Amsterdam,
Zuiderkerk, 29 dec 1680 (97/88)(P)(i) begr. Amsterdam, Nieuwe Zuids Kapel, 23
nov 1712 (1070/127 ) (P)(i) huisvrouw van Tatum (i)
Woonde in 1711 op de Oude Achterburgwal (P)
& Amsterdam, Walenkerk, 19 juli 1711 (ondertrouw
Amsterdam, 3 juli 1711 (547/257)(P)
met Hendrik Tatum (° Amsterdam, 1677/8 Amsterdam, Nieuwe Kerk,
17 juli 1734) advocaat (P)
woont op de Singel
ouders: dr. medicus Joannes Tatum & Cornelia Nessing(s) (P)
kinderen:
1.Cornelia
Maria Tatum (ged. hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 11nov 1712) (17/111 (fo 56)
nr.1 (i) met pastor Franciscus Burmannus;vader geschreven meester Hendrick
Tatum; getuigen Maria Moreau (schoonmoeder dus) en Jan Danser (i). Jan Danser
is de zwager (P)
Tatum hertrouwde te Amsterdam, Walenkerk, 17 sept 1713 (ondertrouw
Amsterdam, 31 aug 1713 (A549/373)) na het overlijden van Joanna METSUE,
& Magtelt Vermaten / Machteld (Magtilda) Vermaaten (° 18 sep 1689 -
begr Middenschip nr 79, Heerengracht, 12 sep 1721), dan 23 jaar en dochter van
Pieter Vermaaten (begr. Amsterdam, Oude kerk, 10 juni 1713)
& Aerlandina van Croonenburgh (Groenenburgh) (ged hervormd,
Amsterdam, Oude kerk, 23 nov 1659 (9/254) begr. Amsterdam, Oude kerk, 29 nov
1735),
(uit genealogie online, Het geslacht Vermaten)
woont op de Singel
en kreeg de kinderen:
1.Cornelia
Tatum (ged. Amsterdam, Nieuwe kerk, 16 mei 1714)(48/306 fol 153 nr. 1
Getuigen Jan Danser en Aarlandia van Cronenburgh )(genealogie online:
geslacht Vermaten (i))
2.Aarlandina
Tatum (ged. Amsterdam, Nieuwe kerk, 19 jan 1716 (48/398 fo 159 r 10) get.
NicolaasVermaten en Catrina Tatum begr. na 19 aug 1791)(genealogie online:
geslacht Vermaten (i))
3.Maria
Tatum (ged. hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 1 aug 1717 (17/429 (fo 215) nr. 3;
ouders Henrick Tatum & Machtelt Vermaaten, getuigen Maria Moreau (zijn
vroegere schoonmoeder dus) en Pieter van Cronenburgh; pastor Nicolaus Wiltens.
(i) begr. 1719 ) (genealogie online: geslacht Vermaten (i))
4.Maria
Tatum (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe kerk, 7 mei 1719 (49/142 (fo 61v) nr.
13; ouders Henrik Tatum & Machtelt Vermaten, getuigen Maria Moreau (zijn
vroegere schoonmoeder dus) en Pieter van Cronenburgh; pastor Eliza van der
Horst (i) begr voor 21 sept 1739 (genealogie online: geslacht Vermaten (i))
5.Pieter
Tatum (ged. Amsterdam, Nieuwe kerk, 5 feb 1725 (49/241) fo 111 nr 11 begr
voor 21 sep 1739 (niet vermeld in kwitantie van die datum) (genealogie online:
geslacht Vermaten (i))
OPM
We vonden een Pieter Cronenburgh & Aarlanda Roeters, mogelijk dus
familie van Rebecka Roeters, grootmoeder van Johanna METSUE). Dit koppel had
zeker elf kinderen: 1. Cornelis (1652), 2. Geertruij (1653), 3. Jannetje
(1655), 4. Ernst (1656), 5. Aarland (1657), 6. Aerlandia (1659), 7. Elisabet
(1660), 8. Pieter (1661), 9. Pieter (1663), 10. Petronella (1663), 11. Cornelis
(1665).
Het zesde kind Aerlandina blijkt wel degelijk de moeder van Vermaten
(genealogie online: geslacht Vermaten (i))
Er is ook nog Pieter van Croonenburg & Pietronella Winninx, wiens
zoon wordt gedoopt hervormd in de Zuiderkerk op 7 dec 1704 (99/405 fo 213 nr.
11).Ern(e)st Roeters, vader van
Rebecca, gehuwd met Jacob METSUE, zoon van Philips en Edel, trad toen op als
getuige.
4.Jacoba METSUE (generatie I) (ged. hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 25 feb
1684) (11/254) (P
mogelijk van deze? Jacob METSUE wordt een kind begraven in
Amsterdam, Westerkerk, 1 okt 1649.
mogelijk deze? Jacob
METSU wordt begraven in Amsterdam, Westerkerk, 10 mrt 1663 (1100/195)
& NN
kinderen: Jerson,
Philips (I) en mogelijk (zie bespreking) Suzanne
1. Jerson (Gerson, Giersom) (P)
METSUE(generatie IV) (°
Noordwits, ca 1570 begr. Amsterdam, Nieuwe kerk en Engelse kerk, 30 mrt 1648
(begr.reg. 1055/44)) (P) (i) koopman (i)
(Jersum METSU in begr.reg.; Gerson METSU in doopreg Jan, Niklaas,
Kathelijne en Lucas; Person METSUE in doopreg Janneken; Jersom METSUE in
doopreg Susanna en Jerson METSUE in doopreg Cathelijne (als moeder!); Jerson
METSU in overlijdensreg. kind)
woonde eerst in Middelburg (oorsprong van dit gegeven?), dan in
Amsterdam;
bij zijn overlijden aan de Roosegracht (Rozengracht) en men betaalde 16 fl voor de begrafenis.
(begr. reg.) Via het Zeeuws Archief konden we de herkomst Middelburg niet
bevestigen, de beschikbare gegevens via internet gaan niet zo ver terug.
& Amsterdam, 13 okt 1598 (ondertrouw) met Adriaenken (Aerjaentje) Van den E(y)nde (° Middelburg)(D.T.B. 408 f.
196) (P)
(Annetgen van den Ende in doopreg. Jan; Ariaentjen van den Ende in
doopreg. Susanna; Aerjaentje van der Ende in doopreg. Nijclaes; Katelijna en
Lucas)
getuige Adriaen Rijckaert (408/403) was dan al twee jaar getrouwd met
Suzanna, zijn mogelijke zus.
Kinderen:
1. Jan METSUE (ged. hervormd,
Amsterdam, Oude kerk, 4 mrt 1601 (reg. 3/269) (P)(i) - ?)
3. Susanna METSUE (ged.
hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 3 mei 1607 (doopreg. 4/200) (P)(i) begraven
in Amsterdam, Nieuwe en Engelse kerk, 6 mei 1631 (begr.reg. 1054/61) (P)(i)) in
begr reg: Susanna METSU; is het deze?
4. Cathelijne (P) / Catherijna (i) METSUE (ged. hervormd, Amsterdam, Oude Kerk, 27 nov 1608(reg. 4/263) (P)(i) - ?)
als vader wordt Peter de Schilder opgegeven, als moeder Jerson METSUE
(sic!), wellicht is de eerste een getuige. Merkwaardig genoeg trouwt een Abraham
de Schilder 11 jaar later, in 1619 met een Catlijn METSUE, verwantschap met
deze familie onbekend.
Op te zoeken mogelijke verwantschap van deze de Schilders onderling.
Een paar mogelijkheden nog:
Een Catharina METSUE, wonend Rozengracht, wordt begraven te
Amsterdam, in de Nieuwe Kerk, 15 okt 1669 (1056/14) (P), 16 fl betaald.
Een Cathelijne METSUE wordt
begraven Amsterdam, Westerkerk, 10 juni 1653 (begr reg.1100B/119) (P)
6. Kathelijne (P) Katelijna (i) METSUE (ged. hervormd, Amsterdam, Nieuwe Kerk, 19 juni 1612
(doopreg. 39/288r) (P)(i) - ?)
een mogelijkheid gezien de leeftijd (evenwel 28 i.p.v. 27), en de straat
(vader Gerson woont er nog tot 1648). Kind 4 is dan al 32.
Catharina METSUE
(METHUE) (P) / Catrina METSU (i) / Catherine METSU, 27 jr van Amsterdam (1)
& ondertrouw Amsterdam, 25 okt 1640 met Michiel Cocxil of Van Coxie (454/474)
(P) / Michgiel van Coxie (i) /
Michiel van Coxsijl, 26 jrwonend Rozengracht ; getuige Coenraat
van Cocsy(1)
kinderen:
1.Suzanna van Coxie (ged. hervormd, Amsterdam,
Nieuwe kerk, 8 sept 1643) (40/373)
2.Michiel van Coxie (ged Amsterdam, 21 apr 1649)
(43/109)
3.Coenraet van Coxie (° Amsterdam, Oude Kerk, 13
juni 1652) (9/29) (P)(i)
(1)Stamboom
Willemsen-Barendsma-de Vries, publikatie door Ellen IVDougherty-Willemsen, via Genelogieonline
Een Cathelijne METSUE wordt
begraven Amsterdam, Westerkerk, 10 juni 1653 (begr reg.1100B/119) (P)
7. Lucas METSUE (ged. hervormd,
Amsterdam, Nieuwe Kerk, 13 mei 1614 (reg. 39/351) (P)(i) - ?)
Blijkens het begrafenisregister is nog een kind van Jerson begraven in
Amsterdam, Nieuwe en Engelse kerk, 2 aug 1616 (1053/235) (P)(i)
2.Philips (I) METSUE(generatie IV) (° Noordwitz, ca 1574 begr. Amsterdam, Westerkerk, 13 juli 1652) (1100
B/109) koopman - suikerraffinadeur;
poorter van Amsterdam vanaf 28 april 1601
volgens Poorterboek B f. 233 / nu 453 (P)
woonde op 23 april 1604 op de Singel, buiten de Korsgepoort (boek over V.O.C., p.
175), en bij zijn overlijden aan de Keizersgracht.
(P)(boek over V.O.C. p 175)
1.Phillips (II) METSUE(generatie
III) (ged. hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 10 mrt 1605 - ?) (4/119) (P)(i)
Een Philip METSUE & (Amsterdam,
15 mei 1643) (459/218) met Anna Hawen (P)
Op 8 mei 1657 is er een overdracht van een huis en erf op de
Keizersgracht,genoemd de Roozenboom, door Matthijs Snoeck, Philips METSU,
Daniel Planck, Pieter Asselbergh Junior, Claes Langendijck, als mannen en
voogden van de gezusters Hauwen, alsmede door Cornelis Ha (allicht
Hasselaar)(bezegelde brieven van de jaren
Een Philips (P) Philipus (i)
METSU (P) METSUE (i) werd begraven te Amsterdam, Westerkerk, 30 aug 1678
(1102/67)(P)(i)
Een Philippo METSUS werd
begraven te Amsterdam, Westerkerk, 5 apr 1684 (1102/123)(P), wonend Oudezijde
Achterburgwal; men betaalde 8 fl (P)
2.Philips (IV) METSUE (P) METSU
(i) (generatie III) (ged.
hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 31 mei 1607 -?) (4/203) (P)(i)
Een Cornelis METSU (P) METSUE (i) werd begraven Amsterdam, Oude
kerk, 17 okt 1661 (1047/85) (P)(i)
Vrijwel zeker is het deze Cornelis
METSUE (koopman, suikerrafinadeur)
& ondertrouw Amsterdam, 2 of 27 apr 1638, met Margareta Elias (448/227) (P)
Margareta duikt immers in 1655 op als getuige bij de doop van Geertruijt,
het 7de kind van Jacob Metsue & Rebecca Roeters, waarbij Jacob
een broer is van Cornelis. Margareta is dus een (aangetrouwde) tante van
Geertruijt.
Margaretha duikt ook op als weduwe van Cornelis METSUE, wanneer ze samen
met Philips het Suikervat verkoopt. (zie tekst)
Pierre noteerde uit de Geschiedenis van een Amsterdamse
Regentenfamilie door Johan. E. Elias, Zeist: 9 maart 1638 de
huwelijksvoorwaarden van Cornelis METSUE & Margrita Elias Pietersdochter.
Elias Floris is zwager van Cornelis METSUE.
ouders: Pieter Elias (begr. Amsterdam, Nieuwe kerk en Engelse kerk, 24
juli 1697) & NN, zoon van Jacob Elias;
Wellicht deze Cornelis METSU koopt een huis en erf aan de Keizersgracht van Dirck Gerritsz
Hoppesack op 5 nov 1649 (index transportakten voor 1811, Stadsarchief)(i)
Floris Elias (broer) & Debora Pancras;
Floris Elias (° Amsterdam, 12 okt 1627 Amsterdam, Nieuwe Kerk, 10 mei
1684) advocaat op de Keizersgracht en handelaar in paarden.
Opm. Pierre verbeterde 12 dec in 12 okt en 13 naar 10 mei (nazien)
Ouders: Pieter Elias
& Amsterdam, 24 mei 1650 (ondertrouw Amsterdam, 7 mei 1650)
(467/611) met Debora Pancras (° Amsterdam, Nieuwe Kerk, 18 juli 1627
Amsterdam, Oude Kerk, 30 jan 1668
Over Pancras Debora, gehuwd met Floris Elias, schreef men:door de dood
van haar vader, Burgemeester Gerbrand Claeszoon wees geworden, en woonden nog
steeds in t vaderlijk huis op den Nieuwen Dijk, namen beiden het ervan. (P)
(uit de Geschiedenis van een Amsterdamse Regentenfamilie door Johan. E.
Elias, Zeist ?)
kinderen:
1.Garbrant Elias (° Amsterdam, Nieuwe kerk, 17
okt1651) (bijz 43/194) 31 dec 1731
2.Marija Elias (° Amsterdam, Nieuwe kerk, 30 sep
1653) (bijz 43/258)
3.Pieter Elias (° Amsterdam, Oude kerk, 29 okt
1655) (bijz 9/133)
4.Floris Elias (° Amsterdam, Nieuwe kerk, 8 aug
1657) (bijz 43/362)
5.Claas Elias (° Amsterdam, Nieuwe kerk, 6 juli
1659) (bijz 43/413)
6.Aaltje Elias (° Amsterdam, Nieuwe kerk, 4 okt
1662) (bijz 44/17)
Joost Elias (broer) (° 1622 1694)
Ouders: Pieter Elias; broer van Margareta
& Rebecca Spiegels of Spregels
Joost Elias hertrouwt met Suzanna METSU, o.i. de zus van Cornelis, en 9de
kind van Philips I en Edel (zie verder)
4.Maritje METSUE (P) METSU
(i) (generatie III) (ged.
hervormd, Amsterdam, Nieuwe kerk, 31 juli 1611) (39/258) (P)(i)
Mogelijk zelfde (zie tekst: verkoop het Suyckervat door Philips aan
Jacob Cloeck) als:
Maria (P) / Marija
(i: doopreg. alle kinderen) METSUE
& Amsterdam, ?16 ?sep ?1635(ondertrouw 23 aug 1635) met Nicolaes
Cloeck (P)
(Nijcolaes Jacobszoon Cloeck (doopreg Jacob); Claes Jacobszoon Cloeck
(doopreg Marija 2 en 3); Nicolaes Jacobszoon Cloeck (doopreg Marija 4)(i)
ouders: Jacob Cloeck
kinderen:
4.1.Jacob Cloeck (° Amsterdam, Oude Kerk, 26 juni
1636) (7/92) (P)
4.2.Marya Cloeck (° Amsterdam, Oude Kerk, 19 nov
1637) (7/152) (P)
4.3.Marya Cloeck (° Amsterdam, Oude Kerk, 9 feb
1640) (7/237) (P)
4.4.Maria Cloeck (° Amsterdam, Oude Kerk, 9 feb 1642)
(7/316) (P)
Mogelijk dezelfde
Maria METSUE, wonend aan de Rozengracht werd begraven Amsterdam, Westerkerk, 4 mei (P)
nov (i) 1679 (1102/89) (P)(i) 8 fl betaald (P).
5.Marijtje (P) / Marijtjen (i) METSUE(generatie
III) (ged. hervormd, Amsterdam, Oude kerk, 16 aug 1612) (5/27) (P)(i)
(METSU geschreven in doopreg Ernst, Jacob,
Jacob)(i)
Bij de begrafenis van Jacob Metsue betaalden ze 8 fl aan de Westerkerk,
ze woonden toen al aan de Heerengracht.
[allicht was het dus niet hij, die bij de verkoop van het Suyckervat
in 1666 aanwezig was. Zie verder]
Mogelijk is het deze Jacob METSU
(ged.Amsterdam, Nieuwe Kerk 29 dec 1613) (39/338) (P), met als ouders Philips
METSU & Eva Kornelis. Eva Kornelis i.p.v. Edel Kornelisz(oon)?
Bij de begrafenis van Rebecca Roeters woonden ze op de Heerengracht en betaalden 8 fl aan
de Westerkerk
ouders: Ernest Roeters & Geertruyd Van Markel
OPM. De familie Roeters is in Amsterdam goed vertegenwoordigd. We vonden
niet minder dan 486 verwijzingen, maar de doop- en begrafenis nog niet. Ernest
vinden we onder de schrijfwijze Ernst wel veel terug als getuige, o.m. bij de
doop hervormd op 7 dec 1704 van Leopold, zoon van Pieter van Croonenburg &
Pietronella Winninx in de Zuiderkerk (99/405 fo 213 nr. 11). Deze Pieter zullen
we nog tegenkomen. Een plausibele begraafdatum van Ernst Roeters is 22 mei 1707
op het Karthuizerkerkhof.
kinderen: 10, alle gedoopt te Amsterdam, in de Nieuwe-, de Zuider- en de
Walenkerk, zie verder.
7.Samuel METSUE(generatie III) (ged. hervormd,
Amsterdam, Oude kerk, 4 feb 1616 (doop 5/175) (P)(i) ?)
Een Samuel METSUE is begraven
te Amsterdam, Westerkerk, 1651 (begr.reg. 1100/104)(P))
Een Samuel METZHU, een koopman, is gehuwd in 1646 (P)
Een Samuel METSU was ingeschreven sinds 1639 in een register van
belastingen op het rookgeld (P)
8.Samuel METSUE(generatie III) (ged.
hervormd, Amsterdam, Oude Kerk, 17 mei 1620 (doop 5/317) (P)(i) -?)
Een Samuel METSUE is begraven
te Amsterdam, Westerkerk, 1651 (begr.reg. 1100/104)(P))
Een Samuel METZHU, een koopman, is gehuwd in 1646 (P)
Een Samuel METSU was ingeschreven sinds 1639 in een register van
belastingen op het rookgeld (P)
9.Suzanna METSUE (P) Susanna
METSU (i) (generatie III) (ged.
hervormd, Amsterdam, Nieuwe Kerk = Nederlandse Hervormde Kerk, 8 feb 1622)
(40/157) (P)(i)
Andere vermeldingen, mogelijk op deze Suzanna betrekking hebbend:
Suzanna METSU (° Amsterdam) wonend Oudewater?
& Amsterdam, 22 sep 1629 (ondertrouw) met Bastiaen Coninck (° Amsterdam)
(P)(niet gevonden in doopreg (i))
Bij het doornemen van
de doopfiches op het gemeentearchief van Amsterdam over het einde van de 16de
eeuw, vond ik de aangifte op 21 november 1594 van een zoon, Isaac METSU.
Vervolgens vond ik nog
andere akten die mijn nieuwsgierigheid prikkelden en de vraag deed rijzen: Hoe
groot was deze gelijknamige familietak en hoe en waarom waren ze hier
aangeland.
Een door akten sluitend relaas over een periode van honderd vijftig jaar
heb ik niet gevonden.
Toch is door Pierre
een vrij breed onderzoek gevoerd via de volgende bronnen:
-De doop-,
huwelijks- en begrafenisboeken in de stad Amsterdam met haar vele kerken.
-De
poortersboeken;
-Het archief
van de Weeskamer;
-Een
nazicht van bewoners van diverse huizen;
-Enkele
boeken m.b.t. de suikerhandel in Amsterdam.
Zo wist hij een groot deel van de stamboom van de kooplieden METSU(E) te
reconstrueren, inderdaad over een 150 jaar. Hoe het precies eindigt, want we
vonden geen METSU in de periode na 1750, hebben we jammer genoeg ook niet
kunnen achterhalen.
Het resultaat van alle opzoekingswerk wordt hieronder gegeven.
Zelf hebben we via het internet (Stadsarchief
Amsterdam/archiefbank/indexen) vooral persoonsgegevens (naam, plaats, datum) kunnen
controleren en soms corrigeren. Er is echter nog de mogelijkheid tot het
opvragen van gescande archiefstukken, met daarin soms belangrijke aanvullende
gegevens als woonplaats (straat) getuigen e.d.. Deze kunnen helpen
familieverwantschappen vast te stellen, of aannemelijk te maken, waar we anders
soms geheel in het duister tasten. In enkele gevallen waar we deze gegevens
hadden hebben we ze zo ook toegepast. Maar zeer waarschijnlijk is er in de
archieven dus meer te vinden dan we hier totnogtoe hebben.
Uit de Inleiding op
de collectie Doop-, Trouw- en Begraafboeken te Amsterdam door L. Hagoort halen
we over de mogelijke gegevens het volgende (zie ook bijlage):
Volgens het Concilie
van Trente, dat in 1563 sloot, moesten
-dopen
opgetekend worden, waarbij de datum van de doop, de namen van de ouders en de
namen van d doopborgen (peter en meter) vermeld moesten worden;
-huwelijken
geregistreerd worden;
Over het bijhouden van begraafregisters werden geen uitspraken gedaan.
In 1578 werd de gereformeerde religie de officiële godsdienst. Deze
omwenteling wordt de Alteratie genoemd. De Gereformeerde Kerk volgde het
Concilie van Trente. Documenten worden dan:
-doopboek
met daarin de naam van het gedoopte kind, de namen van de ouders en van de
getuigen. De datum van de geboorte werd niet vermeld, maar lag dikwijls dicht
bij de doop, zoal niet de dag zelf als bij de katholieke kerk.
-Huwelijksregisters,
vanaf augustus 1578, eerst alleen in de Oude Kerk, daarna ook in het stadhuis.
Aanvullende gegeven betreffen het aantal jaren dat iemand in de stad woonde, en
of iemand van buiten kwam; geboorteplaats, leeftijd,naam van de straat van
bruid en bruidegom, leeftijd; namen van ouders of getuigen; beroep bruidegom;
kerkgenootschap.
-Registers
van de lidmaten, die door de (religieuze) gemeente opgenomen werden;
-begravingen
van leden. Registratie was eerder van financiële aard, gebeurde eerst door
gravenmakers, die door de gemeente waren aangesteld, vanaf 1695 door de
secretaris van de gemeente zelf.
Bij andere kerken was registratie niet altijd het geval, maar dat is
voor onze familie waarschijnlijk niet belangrijk.
De katholieke pastoors hebben na de Alteratie vanwege de gevaren, die
hieraan verbonden waren, niet altijd de dopen geregistreerd, zodat de series
van de katholieke kerken tot ver in de zeventiende eeuw grote hiaten vertonen.
Pas in 1785 nam het gemeentebestuur maatregelen om de registratie
nauwkeuriger te laten verlopen, en bijvoorbeeld ook waar geen dopen plaatsvonden
moesten dan geboorteregisters worden aangelegd..
In 1811 werd dan de Burgerlijke Stand ingevoerd door Frankrijk, dat het
Koninkrijk Holland in 1810 had ingelijfd.
In de doopregisters
vonden we (via internet):
- 12 METSU en 36 METSUE, 0 METSUWE; 0 METSUS
- 0 METSUYE, 0 METSUYS
- 0 METZU
- 4 MESSU,
0 MESSUE, 0 MESSUWE;
- 0 MESU, 2
MESUE, 0 MESUWE;
- 0 MESSOU
- 3 MASSU, 0 MASSUE; 0 MASSUWE;
In de
begrafenisregisters voor 1811 vonden we
- METSU, 18 METSUE, 0 METSUWE; 0 METSUS
- 0 MESSU,
0 MESSUE, 0 MESSUWE;
- 2 MESU, 0
MESUE, 0 MESUWE
- 1 MESSOU
- 1 MASSU, 0 MASSUE, 0 MASSUWE
Ook de naam van MESSI en MESSIE komt voor,
niet opgenomen.
In de begraafregisters van De Nieuwe Ooster
(1894-2005):
- geen METSU, -e, -we, -s;
- geen MESSU, -e, -we,
- geen MESU, -e, -we,
Huwelijken konden we via internet niet
kontroleren of aanvullen.
Wat de vermelde kerken betreft, lezen we in de
Inleiding op de Collectie het volgende:
De gereformeerden
kerkten na de Alteratie in 1578 in de
Oude Kerk aan het Oudekerksplein bij de Oudezijds Voorburgwal. Deze
voormalige katholieke kerk, gewijd aan Sint-Nicolaas, was gesticht aan het
einde van de dertiende eeuw. Van de Oude Kerk is een doopboek sinds 1564, een
trouwboek sinds 1565 en een begraafboek sinds 1553.
Daarnaast gebruikten
de gereformeerden de Nieuwe Kerk bij
de Dam en de Nieuwezijds Voorburgwal. Deze kerk was gesticht in 1408.In 1645
brandde een deel van de kerk af; van 1645-1648 werd de kerk herbouwd. Tijdens
de herbouw werd gedoopt en getrouwd in de Westerkerk; de dopen en trouwen
werden wel ingeschreven in de registers van de Nieuwe Kerk. Van de Nieuwe Kerk
is een doopboek sinds 1587, een trouwboek sinds 1578 en een begraafboek sinds
1585.
Ook kerkten de
gereformeerden in de Oudezijdskapel of
Heilige Grafkapel of Sint-Olofskapel aan de Zeedijk, bij de
Nieuwebrugsteeg. De kapel is gebouwd kort vóór1450. Een doopboek is bewaard
sinds 1656 en een begraafboek sinds 1617.
Tenslotte gebruikten
de gereformeerden vanaf 1590 de
Nieuwezijdskapel of Kapel ter Heilige Stede aan de Kalverstraat en het
Rokin, sinds 1620 voor de Duitstalige gereformeerden. Een doopboek is bewaard
sinds 1644 en een begraafboek sinds 1657.
Omdat het aantal
bestaande kerken niet toereikend was voor de sterk groeiende bevolking van
Amsterdam, werden er in de loop van de zeventiende eeuw nieuwe kerken gebouwd.
De Zuiderkerk bij de Zandstraat
en de Sint Anthoniesbreestraat werd gebouwd in de periode 1603-1611; de toren
voltooid in 1614. Een doopboek is bewaard sinds 1641, een trouwboek sinds 1746
en een begraafboek sinds 1611.
De Noorderkerk bij de Boomstraat
in de Jordaan werd gebouwd van 1620-1623. Een doopboek is bewaard sinds 1641 en
een begraafboek sinds 1662.
.
De Westerkerk aan de
Prinsengracht werd gebouwd in de periode 1620-1631. Het doopboek dateert uit
1654, het trouwboek uit 1725 en het begraafboek sinds 1631. De kerk was van
1622 tot 1812 op donderdagavonden in de zomer ook in gebruik bij de Waalse
gemeente. De Waalse dopen in deze kerk staan opgetekend in het Waalse
doopregister.
De Oosterkerk aan de
Wittenburgergracht is gebouwd in de periode 1669-1671. Een doopboek is bewaard
sinds 1660 en een begraafboek sinds 1672.
De Franssprekende
gereformeerden kregen in 1587 van de stedelijke overheid de beschikking over de
vijftiende-eeuwse kapelvan het Paulusbroederklooster. De kapel werd sindsien
aangeduid als de Oude Waalse Kerk of
Grande Eglise. De kerk staat aan het walenpleintje op de Oudezijds
Achterburgwal.
De Walen kregen in
1685 een schermschool aan de Prinsengracht bij het Molenpad als tweede kerk
toegewezen. Dit bleek noodzakelijk na de grote stroom van réfugiés na de
opheffing van het Edict van Nantes. De school werd in 1686 tot kerk verbouwd: de Nieuwe Waalse Kerk of Petite Eglise
en was in gebruikbij de Waalse gemeente van 1686 tot 1808. Het oudste doopboek
dateertuit 1615; het vroegste trouwboek uit 1584 en het begraafboek is bewaard
sinds 1622. De registers betreffen alle Waalse kerken.
Van de talrijke
andere kerken in Amsterdam hebben we geen gegevens over METSU en naamvarianten.
Wat de
begraafplaatsen betreft citeren we hier het volgende:
Het Heiligewegkerkhof,
later Leidsekerkhof bevond zich buiten de Heiligewegspoort, bij de
Boerenwetering.In 1664 is dit kerkhof verplaatst naar het gebeid tussen
Raamstraat en Passerdersgracht en kreeg de naam Leidsekerkhof. Het kerkhof werd
gesticht in 1636; het was in gebruik van 1664 tot 1866.
Het Westerkerkhof
lag tot 1655 bij de Westerkerk; daarna is het verplaatst naar het bolwerk
Rijkeroord aan het eind van de Bloemgracht; gesloten in 1866.
Pierre bekeek de Poortersboeken.
- Poorters voor 1655- Deel 3 Joori-Pieters
Dijn, blz. 439 632
Pierre bekeek uitgebreid het Archief van de Weeslamer
van Amsterdam..
Wat is de Weeskamer en hoe functioneerde ze:
zie bijlage.
Gevonden door Pierre via de index op de
familienamen van de partijen voorkomende in de inbengregisters der Weeskamer
nrs. 1-10: in de notas staat waar en over wie iets te vinden is, maar niet
wat. Vermoedelijk zijn deze gegevens al verwerkt in de basisgegevens, zie
verder.
- boek 1: 1468-1585:
nagezien op METSU en RIJCKAERT
- Philips METSU (te
Leyden) Reg. 15/281 (tussen 15 okt 1607 en okt 1611) film 4993 (midden) en 4994
(begin); in andere notas staat 15/289 te Leyden
- boek 2:
- Andries Rijckaert 19/203 (tussen 19.02.1623 en 11.1625) film 4995
(eind) en 4996 (begin)
- Suzanna Rijckaert 19/203 (tussen 19.02.1623 en 11.1625) film 4995
(eind) en 4996 (begin)
- Philips METSU 21/57 (1602) film 4996 (eind) en 4997 (begin)
- boek ? index op het
kohier van de 200e penning 1674 film 3853 of 3673
- David MESUW, schoolmeester N2 wijk
o blz 592
- Philip Jacobszoon METSU,
boekhouder oic Wijk o fo 598.
Pierre keek ook in de Topografische index op
de kwijtscheldingen:
- In Serie III (1652-1683 R 2) was er een
Pieter op de Rozengracht ref 3C 244 (mogelijk, maar niet zeker, een METSU, maar
hij vond toch de tekst: Aan een Pieter METSU zou zijn kwijtgescholden een
lening (?) voor een huiseken gelegen op de Rosengracht bij de Olifstraat (?)
belent Willem Willemszoon Swartenberg aan de noordelijke en Anthony Block aan
de achterzijde, voldaan en afbetaalt 21 jan 1686);
- In Serie IV (1682-1707O R) op Rozengracht:
geen resultaat
- In Serie 1 (1563-1623) nagezien op
Heerengracht (H.L. 2) en Achterburgwal (AG. 1); op nr 2 woonde mogelijk Matsu
Jan (16/285) doch slecht leesbaar.
Pierre bekeek ook topografische gids op de
huisverkopingen van de weesmeesters
-Serie XI (1530-1669) AL-1: geen
resultaat.
Loterij 1606/boekje
10. Was dit ter financiering van het Oude Mannenhuis van Haarlem?
- METJE-JANS woont naast het
Oudemannenhuis 27.091606
- Jerson METSU 1606 reg. 86/46 F 649
- Catelyna METSUE
woont in t wapen van Engelant buiten de Korsjespoort 1606 reg. 138/66 F 1006
- Susanneken METSUE
woont in t wapen van Engelant buiten de Korsjespoort 1606 reg. 138/66 F
1006
laatste twee samen voor 5 florijnen
In de index op boedelpapieren. (i)
- geen METSU, -e, -we, -s;
- geen MESSU, -e, -we,
- geen MESU, -e, -we,
In de transportakten voor 1811 (i): 3 METSU, 4
METSUE, 1 MESSU, geen METSUWE, MESSUE, -WE, MESU, -E, -WE
In de index Archiefkaarten Persoonskaarten
1939-1994 geen METSU,-E,-WE; MESSU, -E, -WE, MESUE, -WE, wel 7 MESU
Pierre bekeek Viyamd?index Nederlands Adelboek
voor 74 (1983) tot 83 (1995) en vond op blz. 39 METSUE, P6 155 Hasselaer.
De inventaris van
het familie-archief De Graeff, toegangsnummer 76, noemt na inv. Nr 325 een
aantal familieboeken die niet bij het gemeente-archief berusten, waarin (deel
II p. 291-340) een wapen METSU.
Verder werden door
Pierre een aantal boeken en artikels bekeken:
1. Bedrijfsleven en
Gildenwezen? van Amsterdam deel I: 1512- 1611. Provinciale protocollen.
- onder de rubrieken
suikerraffinadeurs en suikerhandel: niets
- op index van
personen en plaatsnamen: geen vermelding van METSU, Rijckaert, Oosterling.
- op index
vroedvrouwen: niets
deel II: 1612-1632:
-index persoonsnamen:
op 947: Andries Metschieu krijgt bekeuring wegens gebruik van een
lintmolen (hij is een passamentwerker tot Leyden op de zolder;
op. 127 : uitspraak van twee scheidsrechters in een geschil tussen beide
compagnons natbleekerij: Philips METSU genoemd.
-P. 1978: Philips Metsue
suikerbakkerijen (op 5 aug 1691), zie blz. 770 van boek.
deel III: 1633-1672:
-index personen en plaatsnamen:
op. 987: Jacob METSUE op 16 juli 1648 kooplieden suikerbackers
op.195: Anne MASUE oud ca 33 jaar is huisvrouw van Dierik Laurenz,
coffer?werker dezer stede (Amsterdam)
2. Bronnen tot de geschiedenis van het
Bedrijfsleven door Dr. J.G. Van Dillen
-indexen suiker en suikerhandel;
suikerbakkers; suikermakers; suikerraf gereedschap; alles doorstreept behalve
genoteerd:
op. 987 taxatie van de schade 16 juli 1649;
op. 1019: Inventaris van suikerraf.
3. De archieven van
de Verenigde Oostindische Compagnie 1602-1795 in de index de nrs.
-4842: Verslag betreffende de
oprichting van de marinekweekschool in Semarang in 1788.
-6927 ?;7827 ?
4. The
French sugar business in the 18de Century, door R.L. Stein: geen
notas.
5. Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis
23/1997 nr. 4 p. 359-489, artike door Navahy? In 1977: On trade, production and relation of
production, the sugar refineries of the 17th Century in Amsterdam. (zie ook voetnoten p. 466.
Interessante
boekreferenties via het Stadsarchief van Amsterdam:
- In dienste vant
suykerbacken, de Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers,
1580-1630/Arjan Poelwijk-Hilversum: Verloren, 2003. Ook als proefschrift
Universiteit van Amsterdam.
- Ambachtsgilden
binnen een handelskapitalistische stad: aanzetten tot een analyse van Amsterdam
rond 1700. Piet Lourens en Jan Lucassen. NEHA-jaarboek van economische,
bedrijfs- en techiekgeschiedenis. Uitgave Vereniging Het Nederlands Economisch
Historisch Archief deel 61 (1998).
- De suikerhandel van
Amsterdam: een bijdrage tot de handelsgeschiedenis des vaderlands,
hoofdzakelijk uit de archieven verzameld en samengesteld door J. J. Reesse,
1908. 2 delen: Eerste deel: begin 17de eeuw 1813; tweede deel:
1813-1894. s Gravenhage, Nijhoff, 1911. 158 p. Hieruit is geput voor de
METSUs.
We hebben het hierna
volgende ingedeeld in vier delen:
1. basisgegevens
(namen,data, woonplaatsen) van de grootste reconstructie
2. basisgegevens van
de andere, nog niet geplaatste personen, maar de meeste vermoedelijk wel verwant
3. Een tekstgedeelte
over de twee belangrijkste kooplieden
4. Een tekstgedeelte
over de protestanten in Amsterdam.
We eindigen met kopies
van een aantal bronnen in bijlage.
In de 12de of 13de eeuw
was het het gehucht Kampvere:de plaats waar het veer vertrok van Walcheren naar
Noord-Beveland. Het veer voer naar het in 1530 verdronken dorp Campen, later
naar Kamperland..
De Grote Kerk stamt uit 1348, het Stadhuis uit
de vijftiende eeuw, de toren met het klokkenspel uit het einde van de zestiende
eeuw.
In 1509 werd de stad door een stormvloed
getroffen. In 1541 werd het een stapelplaats van Schotse wol in de Nederlanden
en zo tot grote bloei. Het stapelcontract, een verdrag tussen Karel V, heer der
Nederlanden en de Schotse koning leidde tot de vestiging van een grote Schotse
kolonie in de kleine havenstad. De Schotse Huizen aan de Kaai werden in de
zestiende euw gebouwd door rijke Schotse kooplieden.
In 1600 waren 300 van de 3000 inwoners Schots
en zij bezaten in hun Lord conservator, een door de Schotse koning benoemde
bestuurder, een eigen notaris, ouderling, politieagent en rechter.
De Schotten waren in een bijzonder privilege
vrijgesteld van de accijnzen op bier en wijn en mochten van 1613 tot 1795 in
een eigen herberg aan de Wijngaardstraat goedkoop drinken. Er was ook een
Schotse, presbyteriaanse, kerk, waarin de rite van de Schotse staatskerk werd
gevolgd en in het Engels werd gepreekt.
In de Tachtigjarige oorlog werd Veere
Spaansgezind, tot in 1572 op 4 mei een groepering geuzen voor de poorten
stonden en de Inname van Veere binnen een dag een feit was.
In 1572 sloot Veere zich, met de meeste andere
Walcherse steden, aan bij de opstand tegen het bewind van Alva. In de republiek
nam de stad een vooraanstaande plaats in.
Einde 17de eeuw stonden zon 750
huizen binnen de stadswallen, nu amper 300.
Tijdens de Bataafse Republiek werd Veere in
plaats van een handelsstad weer een (arme) vissershaven.
John Turing, de laatste Lord Conservator
verliet in 1795 de stad toen de Franse troepen en de terugkerende Nederlandse
patriotten Zeeland veroverden.
In 1961 werd het Veerse Gat afgesloten, het
ontstaan van het Veerse Meer.
-
Neeltje MESUE
woonde in Domburg
& Veere,1 okt 1795 (trouwgeld bruid) met
Bartel Koppoolse
woont onder Veere
Bron: Archief Rekenkamer Zeeland D inv. Nr.
44661;
Zeeuws Archief, Bevolking Zeeuwse eilanden
1811. Toegevoegd 30.03.2010.
In Middelburg
- Abram MESU (begr Middelburg, 8 aug 1680)
wonend in de
Gravenstraat
Bron: Archief Rekenkamer van Zeeland D
(begraaf. Ontvangers collaterale successie); opgenomen in Genealogische
Afschriften 437.
Zeeuws Archief, Begraven Middelburg personen
1651-1805. Toegevoegd 19 sep 2007
- Jacobus MESSUE
kerkenraadslid,
bevestiging Middelburg, 16 mei 1700
Bron: F.
Nagtglas: De algemeene kerkeraad der Nederduitsch hervormde gemeente te
Middelburg van 1574-1860, Middelburg 1860. Opgenomen in Genealogische
Afschriften nr
Bron: Archief Rekenkamer van Zeeland C
(Ontvanger-generaal te Lande); zie voor verwijzingen naar inventarisnummers
NADT69.
Zeeuws Archief, leveranciers en uitvoerders
1583-1805. Toegevoegd 04.04.06.
- Abraham MESSU
kerkenraadslid, ambt
van diaken, bevestiging Middelburg, 16 mei 1745
Bron: F.
Nagtglas: De algemeene kerkeraad der Nederduitsch hervormde gemeente te
Middelburg van 1574-1860, Middelburg 1860. Opgenomen in Genealogische
Afschriften nr 952.
Bron: Archief Rekenkamer van Zeeland C
(Ontvanger-generaal te Lande); zie voor verwijzingen naar inventarisnummers
NADT69.
Zeeuws Archief, leveranciers en uitvoerders
1583-1805. Toegevoegd 04.04.06.
- Abraham MESSU
kerkenraadslid, ambt
van diaken, bevestiging Middelburg, 16 mei 1745
Bron: F.
Nagtglas: De algemeene kerkeraad der Nederduitsch hervormde gemeente te
Middelburg van 1574-1860, Middelburg 1860. Opgenomen in Genealogische
Afschriften nr 952.
Bron: Archief Rekenkamer van Zeeland D
(begraaflijsten Ontvangers collaterale successie); opgenomen in Genealogische
Afschriften 445.
Zeeuws Archief, Begraven Middelburg personen
1651-1805. Toegevoegd 19 sep 2007
- Maria
MESSU (gest Middelburg, 8 feb en begr. in het auditorium, 14 feb 1766)
wonend Korte Noordstraat, Middelburg
Bron: Archief Rekenkamer van Zeeland D
(begraaf. Ontvangers collaterale successie); opgenomen in Genealogische
Afschriften 446.
Zeeuws Archief, Begraven Middelburg personen
1651-1805. Toegevoegd 19 sep 2007
OPM. mogelijk dezelfde als Maria MESSUE die in
Grijpskerke op 29 nov 1743 werd geattesteerd als lid van de Nederduitsch
Hervormde kerk, met mutatie naar Middelburg.
Verwerkt hiervan: Aagtekerke, Meliskerke en Terneuzen tot 1850, rest
tot 1800.
MASSU: 10; MASSUE: 1, MASSUWE: 0
MITSU: 0; MITSUE: 0; MITSUWE: 0
METSUS: 0
MISSU;
MISSUE, MISSUWE
We merken hier op:
1. De variatie in de stamwoorden is beperkt,
en gaat er geleidelijk aan bijna volledig uit.
- maar 1 METSUE
- veel MESSU(E)
- zeer veel MESU(E)
- 10 MASSU, 1 MASSUE
- geen MITSU, -E, -WE
- MISSU
2. De uitgang we is reeds totaal afwezig.
3. Geen METSU, slechts 1 METSUE in Vlissingen.
Geen spoor van de Amsterdamse kooplui (zie aldaar) onder deze namen.
4. Wel veel MESSU (70), en ook MESSUE (45)
maar de hoofdmoot is MESU (> 1000!), en deze blijven verder voorkomen in
Zeeland. Slechts MESU vinden we terug bij de volkstelling van 1947 en de
registraties van 2007. De spellingsvormen MESSU(E) en MESU worden in enkele
gevallen door elkaar gebruikt voor dezelfde personen, in diverse gemeentenen over de hele tijdsperiode, ook nog na de
Franse Revolutie (zie hieronder). We zien dus geen strakke spellingsnormering
optreden, waarschijnlijk wel een geleidelijker invloed.
We citeren hier
even An Marynissen:
De spelling
van de Belgische familienamen ziet er archaïscher uit dan de schrijfwijze van
hun Nederlandse tegenhangers. De grens tussen de spellingen c/k, uy/ui, ck/k,
ae/aa, gh/g, s/z enz. in familienamen valt in grote mate samen met de
staatsgrens. In Nederland was in 1804 (voor de door de Fransen opgelegde
verplichting tot registratie dus) de spelling Siegenbeek ingevoerd, waarmee de
spelling van het Nederlands voor het eerst genormeerd werd. Voor de
schrijfwijze van de familienamen richtte men zich naar die spellingregels. (An
Marynissen)
De uitgang E valt als eerste weg. In
verschillende voorbeelden zie we MESSU veranderen in MESU. Tenslotte blijft enkel
MESU over in de 20e eeuw, ten koste van MESSU(E).
MASSU kan als naam gewoon zijn uitgestorven,
maar het is ook zo dat geassimileerde hugenoten dikwijls hun naam
vernederlandst hebben.
MISSU is blijven bestaan.
- Joost MESUE/MESSUE in Kleverskerke
- Hendricus/ Hendrik MESSU/ MESU en zoon
Johannes MESSU (geb akte 1835) / MESU (overlijdensakte 1838) alles in
Terneuzen.
5. We zouden kunnen stellen dat MESSU en MESU
oudere naamvarianten betreft, die we ook in de eigen familiestamboom aantreffen
in dezelfde periode, maar daar dan vrij snel verdwijnen, trouwens ook in de
rest van Vlaanderen, terwijl ze dus in Nederland blijven verder bestaan: MESSU
(1647 -1938); MESSUE (1597-1817).
MESU is in feite een fonetische spellingsvorm,
met klemtoon op de eerste lettergreep, zoals het vermoedelijk altijd geweest
is, ook in MASSU en MESSU, met behoud van de voornaamste klanken: s en u.
6. Er komen wel 10 MASSUs voor. Daarbij is er
een Jean, wat wijst op een Frans(talige) afkomst, en 1 MASSUE. In de
volkstelling van 1947 en de registraties van 2007 zijn deze naamvarianten
volledig verdwenen.
7.De
meeste van de gegevens hebben te maken met de Nederduits Hervormde kerk. Uit
ons literatuuronderzoek over de hugenoten (zie aldaar) blijkt, dat de
hugenoten, calvinisten zijnde, aanvankelijk geheel samenwerkten met de
Nederduits Hervormde kerk, en pas later afzonderlijk gingen optreden.
8. In de meeste gevallen hebben we geen
stamboom kunnen opstellen door het ontbreken van ouder/kind gegevens.
Desalniettemin kunnen we een zekere verwantschap veronderstellen via de tweede
naam, die, in tegenstelling tot de Vlaamse gegevens, dikwijls de naam van de
vader vermelden, maar dat daarmee is nog geen afkomst bewijs geleverd. Daarom
hebben we deze individuen toch apart vermeld.
In de bronnen staat ook nog iets over
kwartierstaten, en teruggaan tot generatie VIII, wat erop wijst dat er
stambomen moeten gemaakt zijn (alleen bij MESUs in Domburg). Via het internet
kunnen we deze echter niet bekomen, er is voor zover gezocht, geen stamboom
specifiek voor MESU gemaakt.
7. We weten niets over hun oorspronkelijke
herkomst, al is de plaats, namelijk de Zeeuwse eilanden, op zich al een
aanwijzing voor mogelijke immigratie. Enkele individuen zijn uit
Zeeuws-Vlaanderen, maar de overgrote meerderheid woont op Walcheren, waar
Vlissingen de ingangshaven was. Verder zijn er nog enkele individuen in het
naburige eiland Schouwen-Duiveland ten noorden.
Sommige namen van partners wijzen ook op
Zuidnederlandse oorsprong: bijvoorbeeld van Vlaanderen.
In de literatuur over de hugenoten in Zeeland,
wordt ook de naam MESU vermeld als afkomstig van hugenoten immigranten.
Trouwens ook de naam Cevaal (echtgenoot van Elisabeth MESSU (afkomstig van Domburg, inwoner Oost-Souburg,
1811)
Hier is verder onderzoek nodig naar oudere
bronnen, en eveneens naar oudere Engelse bronnen.
8. In de voornamen komt steeds de h voor in
Johannes, Johanna:
Situering van de gemeenten:
In
Zeeuws-Vlaanderen:
- Sluis (aan de grens),
- Nieuwvliet: ten noordoosten van Sluis en
halverwege naar Breskens
- Breskens: aan de Westerschelde, tegenover
Vlissingen
- Biervliet, halfweg Breskens en Terneuzen, in
het binnenland
- Terneuzen: onder Zuid-Beveland
- Hoek: nu deel van Terneuzen
- Hulst: boven Sint-Niklaas, ten oosten van
Terneuzen
- Stoppeldijk, ook Rapenberg genoemd: nu deel
van de gemeente Hulst
Op
Walcheren (het westelijke deel van de landstrook tussen
Westerschelde en Oosterschelde; andere delen zijn Noord- en Zuid-Beveland)
We onderscheiden, misschien wat kunstmatig)
twee groepen: Vlissingen en Middelburg enerzijds, de westkust anderzijds, en
bespreken de gegevens per gemeente in die volgorde.
Groep 1
- Vlissingen: aan de Westerschelde, tegenover
Breskens
- West-Souburg en Oost-Souburg, net ten
noorden van Vlissingen
- Ritthem: net onder Oost-Souburg
- Middelburg: niet ver ten noordoostenvan Vlissingen en West- Souburg en ten
noordwesten van Oost-Souburg
- Kleverskerke: bij Middelburg
- Koudekerke: net ten noorden van West-Souburg
en bijna ter hoogte van Middelburg
- Biggekerke: ten noorden van Koudekerke en
ten westen van Middelburg
- Veere: ten noordoosten van Middelburg
Groep 2
- Westkapelle: helemaal in het westen van
Walcheren, aan de zee.
- Melis- en Mariekerke: ten oosten van
Westkapelle
- Domburg: langs de noordoostelijke kustlijn
verder ten noorden van Westkapelle
- Aagtekerke, ten noordoosten van Westkapelle,
wat meer in het binnenland dan Domburg
- Oostkapelle: ten noordoosten van Aagtekerke
en Domburg
- Grijpskerke: ten noorden van Middelburg en
ten zuidoosten van Oostkapelle
op
Zuid-Beveland (het zuidelijk deel van de landstrook
tussen Westerschelde en Oosterschelde; andere delen zijn Noord- Beveland, en
ten westen Walcheren)
- Wissekerke
op
Schouwen-Duiveland (eiland ten noorden van Walcheren,
en dus van Noord-Beveland)
- Zierikzee: haven in het zuiden van Duiveland
- Bruinisse: ten oosten van Nieuwerkerke, aan
de noordkust, ten oosten van Zierikzee
Na 1900 vinden we MESUS in Zeeland in de
volgende gemeenten (gemakshalve hebben we hier vermeldingen van individuen met
dezelfde voornaam als één individu gerekend)
Zeeuws-Vlaanderen
- Sluis (0)
- Nieuwvliet (0)
- Breskens (0)
- Biervliet (0)
- Terneuzen (0)
- Hoek (0)
- Hulst (0)
- Stoppeldijk (0)
- Westdorpe (2)
Walcheren
Groep 1
- Vlissingen (7)
- West-Souburg en Oost-Souburg (1)
- Ritthem (4)
- Middelburg (39)
- Arnemuiden (6)
nieuw
- Sint Laureins
(11) nieuw
- Nieuw- en Sint
Joosland (24) nieuw
- Kleverskerke (0)
- Koudekerke (5)
- Biggekerke (1)
- Veere (12)
- Zoutelande (2)
(nieuw)
Groep 2
- Westkapelle (0)
- Domburg (5)
- Aagtekerke (5)
- Oostkapelle (7)
- Gapinge (1)
(nieuw)
- Serooskerke
(Walcheren) (3) nieuw
- Grijpskerke (5)
- Vrouwenpolder
(22) niet echt nieuw
Noord- Beveland
(nieuw)
- Kortgene (2)
nieuw
Zuid- Beveland
(nieuw)
- Goes (4)
- Heinkenszand (1)
- Kapelle (2)
- Krabbendijke (2)
- Oudelande (2)
- s Heer
Arendskerke (3)
- Wolphaartsdijk
(2)
- Bergen-op-Zoom
(5) nieuw
nog te vinden:
- Ens (1)
Dus ook na 1900 in
Zeeland vrijwel dezelfde locaties, met uitbreidingen in de directe omgeving,
met de hoofdmoot op Walcheren en het aangrenzende Noord- en vooral
Zuid-Beveland, en Bergen op Zoom. Zonder locatie
- Cathelijntje
le Massu
Bron: Handschriftenverzameling Rijksarchief in
Zeeland (1206-1748), toegang 33.1. in 543
Zeeuws Archief, Personen in Toegang. Toegevoegd
22.02.07.
- Anthonine MASSUE (geen geg.)
& Jan Bisscop (geen geg.)
Giftbrief voor de
Burgemeester en Schepenen van Oostende van een stuk land, lang ongeveer 29
roeden en breed ongeveer 19 voeten, liggende binnen het nieuwe schependom van
Oostende, toebehoord hebbende aan Anthonine Massue en Jan Bisscop, thans toekomend
aan Pieter Halout en zijn vrouw Bastianekin Hendricx, 1580. 1 charter
OPM. Voor zijn dood in 1598 had Filips II de macht over de Nederlanden
overgedragen aan
zijn dochter Isabella
en haar man, Albert van Oostenrijk. Zij behaalden nog enkele overwinningen,
waaronder de inname van Oostende na een lange belegering in 1601.
Aan de namen te
oordelen betrof het hier allicht hugenoten, in een periode dat Oostende nog in
handen was van de Staten-Generaal van Nederland.
Bron: Zeeuws Archief, 1 charter van de familie
Van Reigersberg-Versluys..
In Zeeuws-Vlaanderen
OPM.: Collaterale successie was een belasting
betaald door de erfgenamen in de zijlinie. De overledene werd het collateraal
subject genoemd, de relatie is degene die de belasting moest betalen.
In Sluis
- Margaretha MESSU
& Jacob Kasteleijn
kinderen:
1.Johannes Kasteleijn (° Sint-Kruis, 29 dec 1748,
49 jr) dagloner
& 22 nov 1798 (2 Frimaire an VII) (akte 10 municipale Adm de Sluis)
