Donderdag 16 mei. De tocht vandaag gaat van Ruesta naar Sanguesa over een afstand van 21,8 km. Ik heb slecht geslapen. Ik denk van de kou. Ik heb te dikwijls het te warm gehad 's nachts zodat ik geen t-shirt aandoe om te slapen. Maar deze nacht was echt koud. Om 8.20 ben ik op weg. Ik vertrek met de fleece omdat het niet koud is en de lucht bewolkt met blauwe vlekken. Maar eens 300 m gestegen is er veel ijskoude wind. Er zijn hier niet voor niets zovele windmolens. In loop nog door Undues de Lerda maar besluit om daar in de Albergue niet te lunchen en verder te gaan. Op de grens tussen Aragon en Navarra lunch ik: het eten staat in Navarra, het drinken nog in Aragon. Daarna zie ik regenwolken naderen. Vlug de regenbroek aan en ik krijg eerst hagel en daarna lichte regen op het menu. Maar door de harde wind voelt het erger aan. Om 14.15 ben ik al in Sanguesa. Er zijn hier 14 bedden. Voor avondeten en ontbijt moeten we zelf zorgen. Na het douchen heb ik wat rondgewandeld en inkopen gedaan voor de volgende dagen: brood, geitenkaas (iets anders hebben ze hier niet) en fruit. Tegen 19 uur zoek ik een restaurant. Na wat zoeken stap ik ergens binnen en bots op 4 Spanjaarden die ook in de Albergue slapen. Een van hen is de man met een zware moustache die gisteren de uitspraak over de "cojones" deed. Onmiddellijk schuiven ze een stoel toe om mee iets te drinken. De patron wil het restaurant niet openen want zijn vrouw is er niet. Maar als er in totaal 7 pelgrims willen eten belt hij zijn vrouw op. Voor geen 15 euro heb ik goed gegeten en gedronken: vissoep, kabeljauw en dessert. Daarnaast 2 flessen wijn voor 5 man en om af te sluiten een ruime Pacharan. De Spanjaarden hebben echt hun best gedaan om mij bij het gesprek te betrekken. Dat was een aangename verassing. Â Om 21.30 lag ik in bed.Â
Door de zware regenval in het begin van het jaar is er zware schade aangericht in de vallei. Huizen zijn weggespoeld en op de oevers liggen nog heel veel ontwortelde bomen. Ook de Camino was bijna weg. Op een andere plaats moet ze helemaal zijn weggespoeld maar was het na 1 week al hersteld.
Woensdag 15 mei. Ik stap van Arres naar Ruesta. Iets voor achten ben ik op weg voor uiteindelijk 29 km. De lucht is zwaar bewolkt en ik beslis om met de regenvest te vertrekken. Terecht. In begin met 2 km terug af te dalen om terug op de camino te komen. Vanaf kwart na 10 regent het een gans uur lichtjes. Daarna probeert een waterzonnetje alles te drogen. Ondertussen loop ik in een bos op een smal paadje dat een beekje is geworden. Nu eens op de kant lopen, maar meestal is er geen andere keuze dan in de modder te ploeteren. Op het middaguur verlaat ik de weg om naar Artieda te klimmen in de hoop een bakker te vinden. Ik vraag het aan iemand die daar woont en hij vraagt of het Jueves is want dan komt de bakker langs. Dus niet. In de bar/restaurant naast de pelgrimsherberg kan ik toch al een bocadillo con jamon y queso (broodje) krijgen. Na 45 minuten vertrek ik terug maar ik zie dat het boven het stuwmeer hard regent. Ik trek dus nog vlug mijn regenbroek aan. Het heeft goed doorgeregend tot als ik in Ruesta aankwam. De regenbroek bevalt me enorm. Ruesta moet ooit een dorp geweest zijn. Nu staat er alleen nog een ruine van een kasteel en enkele ingestorte woningen. Een van de oude woningen is gerenoveerd. Daar is nu een bar en de refter. In een gebouw ernaast zijn de slaapplaatsen. Dit is deels een oud gebouw en deels nieuwbouw. Mooie kamers en gescheiden sanitair voor mannen en vrouwen. Voor morgen kan ik een picknick bestellen. Komt goed uit want morgen kom ik weer geen winkels tegen. Het avondmaal bestaat uit een soep met bonen en ik denk andijvie. Het hoofdgerecht is aardappelmoes met zoete courgettesaus en als dessert krijgen we cacaocake met aardbeiencoulis. Ik zit aan tafel met een Duitse, 3 Spaanse vrouwen en een Spanjaard. Op een zeker ogenblik wordt de discussie nogal hevig, vermoedelijk over politiek. Al wat ik verstond was "Todos los Espagnoles son cojones". De Duitse is een lerares die 1 schooljaar werkonderbreking heeft gevraagd. Vorig najaar is ze van thuis te voet naar Santiago geweest. In maart is ze vanuit Santiago in tegengestelde zin terug vertrokken richting Arles. Ik kon tenminste met iemand praten want met de Spanjaarden is dat quasi uitgesloten.Â
Dinsdag 14 mei. Van Jaca naar Ares over een afstand van 25,9 km. Rond 8 uur waren we op weg. We want Fred en Vera gaan de eerste kilometers mee, daarna gaan ze een variante van GR-route lopen. Het is een aangenaam lopend pad dat de Vallei van de Rio Aragon volgt en we dalen langzaam samen met de rivier. We steken ook een aantal keren de N-240 over. Dit is telkens zeer goed aangeduid voor de wandelaars maar ook voor de automobilisten. In Santa Cilia de Jaca lunch ik op een pleintje. Op het einde is er een pittig klimmetje naar Ares, waar ik rond 14.30 aankom. Ik heb me toch wel wat gespoed omdat vanaf de middag veel regen werd voorspeld, maar ik ben droog aangekomen. Veel lijkt er in dit dorp niet te gebeuren. In de Albergue is plaats voor 18 personen. De planning is strikt: 18.00 rondleiding in de kerk, 20.00 avondeten, 22.00 licht uit, 7.00 ontbijt en 8.00 iedereen buiten. Naast de albergue is er ook een bar/restaurant. Alles lijkt hier 1,20 te kosten: een biertje, een ijsje, ... Diegenen die willen, helpen mee met het klaarmaken van het avondmaal. Het is een gezellige drukte in kleine keuken. We eten paella met kip en worst en daarnaast een heel lekkere ensalada mixta. We zijn met 10 pelegrinos en 3 Hospitaleros. Hier wordt gerekend op een donativo, dat wil zeggen dat iedereen mag betalen wat hij wilt. Met het geld van gisteren wordt ons avondmaal klaargemaakt, met het onze doen ze de aankopen voor de volgenden. Met de wijn erbij werd het een gezellige boel. Nu zijn de meeste pelgrims Spanjaarden maar gisteravond was er ook een koppel uit West-Vlaanderen en een uit Hongarije.
Maandag 13 mei. Voor de middag naar het toerismebureau geweest voor wat info over de Via Tolosano naar Puente la Reina. Daarna de mooie Romaanse kathedraal bezocht. De speciale dakversiering is veel later aangebracht. Van uit de kerk ga je het Musee Diocesain de Jaca binnen. Het is gevestigd in een oud klooster dat aan de kathedraal is aangebouwd. Ook hier is met respect voor het oude klooster een modern museum uitgebouwd. Heel speciaal zijn de muurfrescos die gered zijn uit oude vervallen kerken. Om morgen terug op stap te kunnen gaan ook wat inkopen gedaan. De portemonnee is ook aangevuld want de volgende 3 dagen zou ik geen bank tegenkomen. Na de middag zijn we met de wagen naar de Col de Somport gereden, waar de Via Tolesana de Pyreneeen oversteekt. We zijn daar op de grens tussen Frankrijk en Spanje. Daarna zijn we afgedaald tot Canfranc. Daar staat een monumentaal groot treinstation. Langs de ene kant kwamen de Spaanse treinen en langs de andere kant de Franse. Iedereen moest door het station van trein veranderen en o.a. door de douane. Nu rijden enkel nog treinen op het Spaanse gedeelte. Fred en ik zijn met de trein terug naar Jaca gereden. Daarna thuis nog een pintje gedronken met als tapa groenten in tempura. Tegen 20.30 zijn we in een restaurant een hapje gaan eten. Een mooie afsluiter van 2 dagen in Jaca. Morgen wacht terug het serieuze werk.
Zondag 12 mei. Vandaag en morgen zijn rustdagen. Voor de middag zijn we Jaca gaan verkennen en in de St. Jacobskerk naar de mis geweest. Ik heb daar ook een heel mooie stempel gekregen. Na de middag zijn we met de wagen de bergen ingetrokken. De wagen wordt geparkeerd aan het nieuwe (nieuw is relatief want er zijn al lang geen monniken meer) klooster van de Benedictijnen in San Juan de la Pena. Het is volledig afgebrand en nu herbouwd, deels als een prachtig museum met de resten van het klooster en deels als een hotel. Vandaar zijn we te voet afgedaald naar het oude klooster dat onder een overhangende rots is gebouwd. De oudste delen dateren van de tiende eeuw. Impressionant. Met het busje terug naar boven want het werd al laat. Bij het terug rijden zijn we nog gestopt bij het Iglesio Monasterio Santa Cruz de la Seros ( Huesca). Na een heerlijk avondmaal nog wat gesproken over ons gemeenschappelijk werkverleden. En dan rond 23 uur naar bed.
Zaterdag 11 mei stap ik van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Roncevalles over de col Lepoeder op 1.430 meter hoogte. Bij consensus van de 4 in onze slaapkamer wordt de wekker op 6.30 gezet. Allemaal willen we de berg over naar Roncevalles. Het ontbijt start om 7.00 uur en voor 8 uur is iedereen op stap. Ik ben terug alleen op stap, maar er zijn zeker 100 pelgrims op deze weg. In de Refuge Orisson zie ik Christian die daar na 7,5 km al gaat overnachten. Een vrije dag zoals hijzelf zegt. Het is gestaag klimmen, eerst tot de Col de Bentarte en daarna tot de Collada Lepoeder. We zijn dan al in Spanje. In totaal heb ik vandaag 1.371 hoogtemeters geklommen. Voor de pelgrims die van uit Zuid Korea gisteren zijn aangekomen en vandaag dit onmiddellijk krijgen voorgeschoteld is dit een zware klus. Fred en Vera zouden mij van uit Roncevalles tegemoetkomen maar we hebben elkaar boven gemist, waarschijnlijk toen zij aan picknicken waren. De steile afdaling heb ik met Gon en Pierre, een Bretoen, gemaakt. Na 6 uur en een kwart (14.15) ben ik al in Roncevalles. De totale afstand is op de kop 24 km. Beneden samen een pintje (Heineken!) gepakt en nog een stempel gaan halen in het klooster. Met Fred en Vera ben ik daarna naar Jaca gereden. Ik blijf hier 2 dagen en vertrek daarna van uit Jaca via de Via Tolesana naar Puente la Reina om vandaar de Camino Frances terug op te pikken.
Een vrije dag in een mooi dorpje, vooral dan de enkele middeleeuwse straatjes. Eerst een osteopaat zoeken. De eerste 2 staan op antwoordapparaat, waarschijnlijk een lang weekend genomen. Via het Bureau de Tourisme is een afspraak geregeld. Daar mijn rugzak niet meer correct kan worden gedragen omdat een aantal essentiele riempjes niet op hun plaats blijven, heb ik een nieuwe gekocht. De vorige was 65+10 liter, de nieuwe 50+10+5. Die laatste 5 ben ik nog aan het zoeken. Gisteren nog eens de poncho gedragen maar vond dit helemaal niet leuk. Daarom een regenbroek gekocht die bovendien veel minder weegt dan de poncho, dus 2 X gewonnen. Op de middag ben ik op zoek naar iets om te eten als ik Christian zie zitten. Die is vandaag hier aangekomen. Ik eet een "Salade Berger" met een glas cider. Na de middag naar de osteopate geweest en daarna op Martine en Djamel gebotst die hier vandaag zijn aangekomen en morgen de trein nemen om daarna de Camino del Norte te starten. Misschien zien we elkaar nog in Santiago. J&B hebben vandaag nog een stukje op en af gelopen van hetgeen ik morgen ga doen. We zijn daarna nog samen iets gaan drinken. Tegen 19.30 begon het avondmaal in de gite. Tijdens de aperitief werd gevraagd dat iedereen iets over zichzelf wou zeggen. De reden om de Camino te doen zijn soms erg emotioneel. Het vegetarisch eten was heerlijk klaargemaakt samen met wat wijn. Na het eten zat ik met Bart nog een glaasje wijn te drinken toen de Hospitaleros een fles Paxaran bovenhaalde. We hebben ook nog een glaasje gekregen. Het was een merk dat ik nog niet kende. Eerder aan de zoete kant. Om 22.00 is het weer slapenstijd.
9 mei is Hemelvaartsdag. We stappen van Ostabat naar Saint-Jean-Pied-de-Port. Nu dat alle wegen naar Compostela zijn samengekomen is het al veel drukker op de weg. We zijn nu met tientallen onderweg. Ik heb ondertussen terug rugpijn door een verkeerde beweging te maken toen mijn broek, die aan de rugzak hing te drogen, in een doornstruik bleef hangen. In het begin van de dag was het bewolkt. Om 11 uur in het bos staat een caravan met stoeltjes en een tent. J&B en ik drinken er een koffie. Zelfs voetmassage was mogelijk. Toen begon het te zeveren. In Saint-Jean-le-Vieux zitten we op een terras en begint het hard te gieten. Toch maar de poncho terug bovengehaald. Nog 1 uur in de pletsende regen gestapt. Saint-Jean-Pied-de-Port kom je binnen via de Pelgrimspoort. Voor Beatrice en Jocelyne is het hun laatste dag en door de poort te gaan is dan ook emotioneel. De eerste keer voor hun was 5 jaar geleden. Ik slaap in de gite pour pelerin L'Esprit du Chemin. De Hospitaleros zijn Nederlanders. Vanavond ga ik samen met J&B uit eten om de voorbije 12 dagen af te sluiten. Daar ik o.a. naar La Poste moet neem ik morgen een vrije dag.
Woensdag 8 mei is weer een feestdag (Armistice). Onze gastdame gaat om 7 uur vers brood halen. We hebben appelsiensap en naast de gesneden baguette ook een brood met chocoladekruimels. Om 8 uur zijn we op weg naar Ostabat. We doen 29,9 km. Eerst in de warmte maar vanaf de middag in de regen. We naderen de Pyreneeen en wandelen in het voorgebergte. Vandaag vertaalde zich dat in 650 m stijgen en 550 m dalen. We komen aan in het oude Navarra. We zijn onderweg ook 2 jonge vossen tegengekomen maar ze waren te snel om te worden gefilmd. Spijtig maar mooi. De meeste huizen hebben nu rode luiken. De Basken hebben vroeger blijkbaar hun luiken met bloed beschilderd. Drie Compostelawegen komen iets voor Ostabat samen. Vanavond slapen we met 11 in een Baskische slaapplaats gekend omdat de eigenaar liedjes zingt: de Ferme-Auberge Gaineko Etxea. Een echte aanrader. We hebben weer eens lekker gegeten: een aperitiefwijntje, soep met pasta, een omelet, een ovenschotel, kaas en gebak en dat alles incl. water en wijn.
Vandaag gaat de tocht van Orthez naar Sauveterre-de-Bearn. Om 6.15 opgestaan om om 7.00 te ontbijten. De zusters hebben voor brood gezorgd en al de rest confituur en koffie is ter beschikking. Om 7.45 zijn we op weg. Onmiddellijk na Orthez kunnen we kiezen tussen de oude en de nieuwe wegwijzering. Beatrice kiest voor de oude wegwijzers omdat dit korter zou zijn, maar het blijkt een omweg van 1,5 km. In totaal hebben we vandaag uiteindelijk 27,1 km afgelegd. Het is vandaag de hele dag op en af. Het is bewolkt en laf. We zijn de Bearn binnengestapt. Vandaag ben in ook halfweg tussen Vezelay en Compostela: 850 gestapt en nog evenveel te stappen. In de late namiddag komt de zon erdoor. We hebben een chambre d'hote gereserveerd. We zijn met 4, J&B, Fred en ik. Na de dagelijkse deugddoende douche zitten we op een terras met een panoramisch zicht op de Gave vanaf 33 m hoogte (zie foto). Tegen 19 uur krijgen we eten. Onze gastvrouw is van Peruaanse afkomst. Het eten is lekker en er wordt heel wat afgelachen.
De wekker staat op 6.45 en het ontbijt is voorzien om 7.30. Het klassieke ontbijt maar met vers geperst appelsiensap. Brigitte maakt voor ieder van ons ook een lunchpakket. En voor dat alles wilde ze niet dat we ook maar iets betaalde. In een enveloppe in het Livre d'Or hebben we een bijdrage gestoken. Vooraleer te vertrekken wilde ze nog foto's trekken. We waren amper een uur op weg en Michel komt ons achterna om een afdruk van de foto's te brengen en te zeggen dat ze onze bijdrage naar een goed werk zouden sturen. Bij het vertrek is het al 12 gr en de zon brandt al. Bijna onmiddellijk daarna hebben we een eerste zicht op de Pyreneeen. De hele dag zien we ze, weliswaar ver en praktisch niet te fotograferen. Er ligt nog veel sneeuw. Het is tot nu toe de warmste dag. In totaal hebben we, ik ben de hele dag met J&B opgetrokken, 26,6 km afgelegd. Vanavond slapen we in het "Monastere Sainte. Claire" bij de zusters Clarissen. We gaan op restaurant want Beatrice wilt Confit de Canard eten.
Zondag 5 mei. Van Saint-Sever tot Momuy over een afstand van 23,9 km. De 5 Fransen beginnen al rond 6 uur op te staan. Ikzelf blijf nog liggen tot 7 uur. Na het ontbijt lijkt het wel een ziekenboeg: plakkers hier, zalfjes daar. Uiteindelijk zijn we allemaal rond 8 uur op stap. De zon schijnt zachtjes. Als ik de Fransen en J&B achter mij heb gelaten, ze stappen allemaal wat trager, is het weer genieten van de stilte. In Audignon, een klein dorpje dat nog heel middeleeuws aanvoelt, zijn we weer eventjes allemaal samen. Daarna ga ik bijna in 1 trek tot Hagetmau. Dit is een etappeplaats maar als ik hier stop heb ik maar 19 km afgelegd. Ik ben er dan ook al op de middag aangekomen. Op een plaatselijk terras mijn baguette gegeten met droge worst, Appenzellerkaas en chocolade. Ik wacht op J&B omdat we een chambre d'hote hebben afgesproken. De gite in Hagetmau zou vol liggen met de Fransen. Terwijl zij hun lunch verorberen op een bank heb ik een kleine sieste genomen. Tegen 14 uur terug op stap. Op de macadam is het heel warm. Onderweg Christian nog gezien met zijn vrouw. Op 1 km van de bestemming staat de gastvrouw ons al op te wachten zodat we zeker niet zouden verloren lopen. Michel en Brigitte Lartigue zien weinig pelgrims omdat ze buiten het normale traject liggen. Heel weinig want het was nu al enkele jaren geleden. Ze wonen in een heel groot huis en zijn blij om volk te zien. Zelf hebben ze 4 kinderen, 20 kleinkinderen en enkele achterkleinkinderen. Brigitte laat ons de grote tuin zien met o.a. een een afgerasterd stuk voor fruit en groenten. Afgerasterd omdat de herten anders alle jonge scheuten komen opeten. 19 uur etenstijd: vissoep, kip met gembersaus worteltjes en labbonen, daarna nog sla, kaas en appeltaart. Bij een tas thee wordt nog wat gepraat. Om 21.30 gaan we naar boven en om 22.00 gaat het licht uit.
Zaterdag 4 mei. In Mont-de-Marsan is het vandaag "Grande Foire de Printemps". Fred wilt vandaag alleen op stap. Ik vertrek samen met J&B om 8 uur terwijl overal kraampjes worden geplaatst. Bij een bakker drinken we een koffie terwijl de dames kaartjes schrijven. Het is 50 jaar geleden dat ik hier nog eens ben geweest. Via het college waren we met een 30-tal elk gelogeerd bij een familie in Pau. Voor de middag Franse les, na de middag vrij en soms een uitstap. O.a. naar hier voor een stierengevecht met de beroemde El Cordebes. We verlaten de stad via een uitvalsweg met vele grote winkels en veel lawaai. Eens de ringweg voorbij ga ik alleen verder en geniet ik enorm van de stilte. Ik gebruik zelfs de wandelstok niet om de stilte niet te verstoren. In het begin is het bewolkt en wat klammig maar daarna komt de zon erdoor. Vandaag voelt aan als een snipperdag met maar 23,2 km. Niettegenstaande het vele stoppen om te fotograferen en filmen ben ik om 14 uur al in Saint-Sever. We zijn uiteindelijk met 11 in de "Hebergement des Pelerins au Cloitre des Jacobins". Na een bezoek aan het klooster van de Jacobijnen daarna nog de Benedictijnen kerk en abdij bezocht. Op de Place du Tour de Sol ook nog wat gedronken. Vanavond maken we pasta met champignons en een omelet klaar en als dessert verse aardbeien.
Vrijdag 3 mei. Van Roquefort tot Mont de Marsan. Ik ben met Fred om 7.30 vertrekken. Zoals al gezegd zijn we in de Landes. Rond 10 uur zijn we gestopt in Bostens om een tussendoortje te nemen. De kerk intrigeerde ons maar was gesloten. Toen we wilden verder gaan kwam een dame om de kerk te openen en ons een thee aan te bieden in de "Repos Pelerins", wat we niet konden weigeren. Bleek dat er vroeger boven de kerk monniken hadden gewoond. In Bougue zaten we terug op een oude spoorlijn. Deze was geasfalteerd ook voor fietsers. Er was een picknickplaats die we dan ook hebben gebruikt.Uiteindelijk toch weer boven de 30 km uitgekomen, namelijk 31,9. In de Refuge Pelerins in Mont-de-Marsan zijn we plots met 11 pelgrims. Het wordt drukker en drukker op de weg. Samen met de Beatrice en Jocelyne eten klaargemaakt en samen gegeten: mousse de canard en daarna hamburger met groene bonen, een yoghurtje en wat wijn.
