In talrijke gedichten staat de auteur stil bij zichzelf. Hij zoekt zijn coördinaten in de maatschappij, toetst zijn verhouding tot de anderen af. Vooral de doorvoelde ontmoeting met een persoon staat bij velen centraal. In deze liefdesgedichten is het niet altijd rozengeur en maneschijn, maar dikwijls een pijnlijke breuk, die onder woorden gebracht wordt en dus beter te verwerken is. Wie zichzelf gevonden heeft, is gewapend tegen de uniformisering van de geesten, zal attenter in het leven staan, beter de echt wezenlijke dingen uit de overvloed aan faits-divers, amusementjes en schijnwaarden kunnen ziften. Poëzie ‘transformeert alles wat ze aanraakt; ze verhevigt en vernieuwt onze waarneming door ons de dingen met frisse ogen te laten ervaren, ze stoot door onze vertrouwdheid en gewoontes heen die het ware zicht op de wereld verduisteren’, argumenteerde Shelley (1821) reeds in zijn ‘A defence of Poetry’ (p. 256-275). Poëzie is dus menselijk gezien, uiterst utilitair en efficiënt. In slechts enkele verzen treedt de dichter buiten zijn kleine biosfeer en toont hij empathie, heeft hij oog voor de natuur of is sociaal betrokken.

Een gedicht is een plaats om zijn dromen te vertalen in woorden en dus een eerste stap naar de verwerkelijking. In de ingezonden teksten overheerst een eerder nuchtere instelling. Er werden flink wat prozagedichten ingezonden. Wijdlopigheid en herhaling zijn hierbij een probleem, clichés ontsieren soms.

Gevoel en intuïtie werd tot voor kort nog afgedaan als nutteloze dromerijen. Als romantische reactie kwam de oververhitte emocultuur op. Het gedicht was altijd al een plaats waar het hart mocht spreken. In de inzendingen komen inderdaad kreten, emoties, droefheid, vreugde, ironisch tandengeknars  en verontwaardiging voor. Maat houden is hier de gulden regel; maak er geen tranendal van. Een gedicht is een uitstap, een verkenning, een uitvinding om op een eigen, originele wijze wat ons beroert onder woorden te brengen. Een tegengif tegen de verzakelijking van zowat alles in onze maatschappij, tot en met de persoonlijke contacten toe.

Een gedicht is maar gedicht als er met de taal gewerkt wordt. In heel wat verzen is dit het geval en soms mondt die poging uit in puur taalplezier. Dan zijn we gelukkig. Maar er bleven nog heel wat mogelijkheden ongebruikt. Er ligt nog een uitgestrekt poëtisch continent klaar om aangeboord te woorden: metaforen, vergelijkingen, ritmiek, zuivere lyriek, verwondering en andere kleine mirakels. Wat minder kommer en kwel, wat meer geluk en schoonheid mag. De natuur is op een enkele eik of schelp na schaars aanwezig in de gedichten. Als we Shelley mogen geloven is ‘een dichter een nachtegaal die in het donker zit en zingt om zijn eigen eenzaamheid op te vrolijken met aangename geluiden’ (p. 255). Dit moet zoet klinken in Limburgse oren… Waar blijven de -desnoods rappende- nachtegalen?

Mark Meekers (Marcel Rademakers)