Kunstenaar en schrijver Jan Wolkers is vandaag tachtig jaar geworden. Dat vierde hij met de onthulling van zijn nieuwste monument 'Ode aan Rembrandt' in Leiden. 

Het monument, een roestvrijstalen zuil van ruim zes meter met daar bovenop twee delen van gekleurd glas, verbeeldt Wolkers' bewondering voor de 17e-eeuwse schilder.

De gemeente Leiden gaf Wolkers de opdracht voor 'Ode aan Rembrandt'. Volgend jaar is het 400 jaar geleden dat Rembrandt in Leiden werd geboren.

Zonnetje
Maar de aandacht ging niet alleen uit naar Rembrandt, ook Wolkers zelf werd vanmiddag in het zonnetje gezet met een toespraak door minister Pechtold van Bestuurlijke Vernieuwing, die eerder wethouder van Cultuur in Leiden was. 

Als wethouder was hij nog betrokken bij de opdracht voor het monument. Pechtold prees Wolkers omdat hij al vijftig jaar vernieuwend bezig is. "Jan Wolkers, een leven lang bij de tijd."

Honderden belangstellenden waren op het 'feestje' afgekomen en zongen Wolkers toe. Voor iedereen was er champagne en een taartje. Wolkers ondervond 'warmte en vriendschap", zo zei hij achteraf. 

In de Leidse boekhandel De Kler werd vervolgens Wolkers' nieuwste boek 'Ach, Wim, wat is een vrouw?'  gepresenteerd. Het is een briefwisseling tussen Wolkers en zijn jeugdvriend Wim de Kler. 

'Zomerhitte'
Eerder dit jaar stond Wolkers nog volop in de belangstelling vanwege het Boekenweekgeschenk 'Zomerhitte' dat hij had geschreven ter gelegenheid van de boekenweek. Critici hadden weinig waardering voor het werk, maar het grote publiek nam de nieuwe Wolkers gretig mee naar huis.

Hoewel de schrijver zijn grootste faam verwierf met zijn romans, met de bekende titels als Turks Fruit (1969), De Doodshoofdvlinder (1979) en Brandende Liefde (1981), ziet hij zichzelf in de eerste plaats als beeldend kunstenaar. 

Zijn romans uit de jaren zestig en zeventig genoten grote populariteit. Zijn latere werk kreeg negatieve recensies omdat Wolkers zich volgens de critici niet wist te vernieuwen. Vanwege die slechte recensies weigerde Wolkers in 1982 de Constantijn Huygensprijs en in 1988 de P.C. Hooftprijs in ontvangst te nemen

Beeldhouwkunst 
Vanaf de jaren tachtig hervond Wolkers zijn interesse in de beeldhouwkunst. Hij woonde inmiddels op Texel en legde zich daar steeds meer toe op de beeldende kunst, waarin hij ook is opgeleid door onder anderen de beroemde beeldhouwers Giacomo Manzù en Ossip Zadkine

In zijn ruim 50-jarige loopbaan als schilder en beeldhouwer maakte hij talloze monumenten, sculpturen en schilderijen. Aanvankelijk werkte hij in een realistische stijl van vooral vrouwen- en dierenfiguren, die hij vanaf de jaren zestig inruilde voor een abstracte manier van werken.

In deze periode tot 1986 maakte hij onder andere objecten gemaakt uit afgedankt materiaal. In zijn derde fase, vanaf 1987, raakte hij vooral geïnteresseerd in licht, transparantie en kleur.

In 2002 besteedde het Cobra Museum voor Moderne Kunst in Amstelveen een grote overzichtstentoonstelling van zijn werk. 

Kwetsbaar
Wolkers heeft zijn voorkeur voor glas voor objecten in de openbare ruimte noodgedwongen laten varen. Het materiaal is te kwestbaar voor vandalisme. Na de zevende aanslag op een van zijn glazen kunstwerken in 2002 besloot hij voortaan voornamelijk te werken met roestvrij staal.

Zijn bekendste werk is wel 'Nooit meer Auschwitz' uit 1993, een glazen monument van gebroken spiegels op de Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam. Het Spiegelmonument herinnert aan de verschrikkingen van de holocaust. Het monument werd diverse malen vernield.

Ook de glazen sculptuur 'Tot hiertoe en niet verder' dat in 1998 op Texel werd onthuld, werd tot twee keer toe vernield. Drie glasplaten verbeeldden het land, de dijk en het water. Op de plek van het kunstwerk herinnert een marmeren plaquette aan de oorspronkelijke glassculptuur.

Voorlopig lijkt Wolkers' geestdrift nog niet aan slijtage onderhevig, al heeft hij "de deksel van de doodskist ongeveer in de hand", zoals hij in maart zei tijdens een bijeenkomst ter gelegenheid van de Boekenweek. Maar daar zit hij niet mee: "De dood zit je op de hielen, het is daardoor een motor en een zegen."