Vaak denken we dat onze stemming het gevolg is van wat we meemaken in plaats van andersom. Alberto del Niente al Nada
Ò
Ò
En daarom,mijnheer de voorzitter,eist mijn partij dat alle brandblusappararten in de toekomst uiterlijk tien dagen voor elk brand getest worden." (uit een debat in de stadsraad van Londen)
Een carrière alleen maakt niet gelukkig. Helaas merken sommigen dat pas aan het eind ervan. Olaf Hoenson
Na de stilte komt muziek het dichtst bij het verwoorden van het onuitsprekelijke. Aldous Huxley
Pas als je in het leven bent heen en weer geslingerd, kun je echt bewogen zijn. Hans Stolp
Begrip is het voelen wat een ander denkt, niet het denken wat een ander voelt. Rob van Raalten
De drie essentiële elementen voor het geluk zijn: iets te doen hebben, iemand om lief te hebben en iets om naar uit te kijken. Allen Chalmers
Goed en snel shoppen in een vreemde stad is een kunst. Deze winkels, warenhuizen en shoppingmalls over de hele wereld zijn een bezoekje meer dan waard. Omdat ze bijzondere merken of mooie, lokaal gemaakte artikelen verkopen, of vanwege een opvallende historie en architectuur.
(Novum/AP) - "Begraaf me niet. Ik kom nog terug", zou de laatste wens van de Amerikaanse Johannas Pope zijn geweest voordat ze eind augustus 2003 op 61-jarige leeftijd stierf. Een vriend en familieleden gaven gehoor aan haar wens en lieten haar rustig zitten in haar stoel voor de televisie, die net als de airconditioning in haar kamer gewoon aan bleef. Dat heeft de lijkschouwer van Hamilton County in de staat Ohio gezegd, nadat het gemummificeerde lijk van Pope woensdag door de politie was aangetroffen.
Enkele familieleden van de vrouw leefden rustig verder in het huis van Pope, terwijl haar lichaam langzaam verging. Een andere naaste belde echter onlangs de politie, omdat hij de vrouw al jaren niet gezien had. De autoriteiten onderzoeken of er sprake is geweest van een misdaad, maar de lijkschouwer vermoedt van niet.
Het is zes jaar geleden dat Linda vertrok. Ik heb geen kalender nodig om daaraan herinnerd te worden. Voortjakkerende wolken, witte koppen op de golven; de lucht is net zo grauw als toen. De gasvlam onder de espressokoker ruist in de tocht. Ik moet die tochtstrip in het keukenraam plakken. Dat zei Linda ook al, meer dan zes jaar geleden. Ik luister naar het geluid van de plotseling opspuitende koffie in het apparaatje, gebubbel en geblaas. Het geeft troost, mijn eigen koffie. Als je niet meer van kleine dingen kunt genieten, heeft het echt allemaal geen zin meer. En ik doe m'n best. Vanachter mijn bureau kijk ik uit over de baai. Het is een van die dagen dat de baai er uitziet zoals een zee er uit hoort te zien; golven, schuimkoppen, vissersboten die op de deining van het water in en uit beeld verdwijnen. M'n schrift ligt nog steeds open en leeg voor me en ik weet dat ik vandaag geen woord op papier zal krijgen. Misschien moet ik het ook opgeven. IJdelheid. Wie heeft er behoefte om de memoires van een eenzame oude man te lezen?
Walther is ook oud. Ik vraag mij af hoeveel hij nog ziet door die melkwitte ogen. Traag sjokt hij achter mij aan, z'n poot oplichtend tegen elk aangespoeld stuk hout, snuffelend aan kwallen en aan de uitgevloeide witte uitwerpselen van de meeuwen op het natte strand. Zijn reukvermogen is in ieder geval nog goed genoeg om de halfvergane aangespoelde vis te vinden. Ik had 'm met m'n stok terug in het water moeten duwen. Hij geniet in ieder geval. Zolang we nog samen over het strand kunnen lopen is er hoop. Boven ons, op de weg, wordt getoeterd. Dat moet Frances zijn, met de post. Jammer, zij zal al weer weg zijn voor ik terug bij het huis ben. Misschien moet ik mijzelf eens een brief sturen, maar meteen erger ik mij over mijn zelfmedelijden. Schaken vanavond. Moet ik dat nou nog doen, of niet? Overdag lukt het me nog wel, maar sinds die fietser vorige week, rijd ik niet graag meer in het donker. Dezelfde oude mannen, altijd dezelfde gemaakte opgewektheid, maar wat hebben we elkaar te bieden behalve een tegenstander in het spel? Walther is al omgekeerd. De rotte vislucht komt me tegemoet terwijl ik op mijn beurt achter hem aansjok. In de brievenbus alleen het wekelijkse sufferdje en een bericht van Frances. Aangetekende brief, vanmiddag op te halen. Walther krijgt een douche met de tuinslang. Arm dier. Hij staat te rillen onder de straal, het besef weg te kunnen lopen verdwenen. Met een rulle handdoek om hem heen gewikkeld leg ik hem naast de houtkachel. Hoe kort geleden lijkt het dat we hem daar als puppy in een doos hadden liggen? Hij was Linda's keus, maar het werd mijn hond. Ik leg een paar blokken pruimenhout op het smeulende vuur en trek de schommelstoel dichter bij de kachel.
Walther is dood. Die koude douche van vanochtend moet hem de das hebben omgedaan. Zijn deken is doorweekt. De geur van natte hond hangt doordringend in de kamer, maar het is een andere geur dan zijn natte vacht na een lange strandwandeling. Dood. Hoe heeft hij me kunnen verlaten terwijl ik naast hem lag te slapen in m'n stoel? Veertien jaar en zonder dat ik er erg in had is het afgelopen. Ik haal een grote doos uit de bijkeuken en leg het nog warme, natte lijf er in. Het is bijna twaalf uur en pikdonker. Morgenochtend zal ik hem begraven. M'n ogen branden. Het weer is omgeslagen. Het is windstil en een vaal zonnetje verwarmt het stuk zwarte aarde tussen de rododendrons. De rijp die nog glinstert op het gras is hier al verdwenen. Een verstoorde regenworm wriemelt zichzelf terug in de hoop zwarte aarde. Walther ligt naast mij, in zijn doos, en ik weet niet hoe ik zijn begrafenis vorm moet geven. Gedichten razen door mijn hoofd, maar niets dat ik kan gebruiken als laatste woord voor mijn dode hond. Ik leeg de doos in het graf en vul de kuil weer op. Koffie. Troost. De zon spiegelt zich in de zee, zo glad, geen zuchtje wind. 'Walther is dood' schrijf ik op, maar verder schieten de woorden mij te kort. Mijn benen prikkelen wanneer ik na twee uur opsta om een boterham te maken. Gezeten, niets gedaan al die tijd, dan staren over zee. Vanmiddag die brief ophalen. Ik wacht tot drie uur, wanneer Frances terug is van haar ronde.
Ik laat de oude Holden uitrijden op de vluchtstrook. Het getoeter houdt niet op, dreunt heen en weer tussen m'n oren. Was hij maar over mij heen gereden. Alles over, voorbij. In plaats van de auto af te zetten, loeit de startmotor door het gebrom van de motor heen, zo erg trillen mijn handen. Achter mij stopt een politieauto, blauwe en rode zwaailichten. 'Bent u in orde meneer?' Natuurlijk ziet hij mijn betraande gezicht. Ik wijs naar het overlijdensbericht naast me op de bank. 'Ik moest even zitten agent, ik wil geen ongelukken maken.' Hij knikt begrijpend, zegt dat ik het maar kalm aan moet doen en weg is hij weer. De tweede begrijpende ziel vandaag. Frances bedoelt het goed, wilde die brief niet zo maar voor mij achterlaten, maar de pijn is er niet minder om. Witte bonen in tomatensaus. Zaterdagavondmaaltijd; met toast voor de kinderen en een gevulde omelet voor ons. Nu is één blikje wel genoeg voor mij. Geen Walther om het pannetje uit te likken. Misschien moet ik Linda bellen. Of Mark. Hij zal nog wel slapen, in Engeland.
Twee uur in de nacht en ik kom er maar uit; slapen lukt niet meer. De kachel is uit. Geen Walther wanneer ik het licht in de kamer aan doe. Naar buiten, ik moet naar buiten, lucht om mij heen hebben. Heldere nacht, Orion en het Zuiderkruis stralen me tegemoet. Aan de horizon komt de volle maan uit zee oprijzen. Gewoon doorlopen, het water in, tanden op elkaar. De kou verdwijnt vanzelf en het is allemaal over. Maar ik blijf staan op het strand. Achter de rotsen brandt een vuur en ik hoor stemmen. Vanaf de punt kijk ik op hen neer; een jongen en een meisje, vrijend in hun slaapzak. De kou voel ik niet meer, zittend op m'n rots. Ik kijk toe en voel een vreemd soort verbondenheid. Wanneer het stil wordt laat ik mij met stijve benen van m'n rots afglijden. Een walvis komt op uit zee, spuit duizend bubbels in de lucht tegen het licht van de volle maan. Hij zwaait zijn vin en ik wuif terug.
(Novum/AP) - In 2005 zijn in gevangenschap in China meer reuzenpanda's levend geboren dan ooit tevoren. Dat heeft het Chinese staatspersbureau Xinhua maandag gemeld.
In het onderzoekscentrum Wolong in de zuidwestelijke provincie Sichuan werden vorig jaar zestien pandaatjes geboren. De overige kwamen ter wereld in onderzoekscentra in Chengdu, de hoofdstad van Sichuan, in Luoguantai, in de noordwestelijke provincie Shaanxi, en in de dierentuin van Beijing.
In China leven volgens Xinhua 183 exemplaren van de zeldzame diersoort in gevangenschap. In negen dierentuinen elders ter wereld leven nog eens 24 reuzenpanda's.
Mozart-fans kunnen vanaf vandaag op de site van de Britisch Library muziek van de componist beluisteren. Ook kunnen liefhebbers online bladeren door de aantekeningen en archieven van Mozart.
De Engelse bibliotheek publiceerde de werken van Mozart ter gelegenheid van het 250ste geboortejaar van de componist. De database op de site bevat details van ruim 70 Mozarts "Catalogus van mij werk". Ook 'Little March in D' van Mozart is op de site te beluisteren. Volgens de bibliotheek is dit uniek omdat het werk als verloren beschouwd werd. De catalogus is vormgegeven als een echt boek. Bezoekers kunnen dus letterlijk bladeren door het werk. Naast Mozart-werk is ook materiaal van Leonardo da Vinci en Lewis Carroll te bekijken.
In Londen houdt de bibliotheek, naast een online tentoonstelling, ook een off-line expositie. Daar is bladmuziek te zien van een werk dat de weduwe van Mozart, Constanze von Nissen, bijna twee eeuwen geleden doorknipte. Ze verkocht de muziek in tweeën omdat twee papieren meer opbrachten dan één. Op de tentoonstelling wordt het werk echter wel als geheel getoond.
Het herdenkingsjaar 'Rembrandt 400' is van start gegaan, nog voor het eigenlijke jaar, 2006, is begonnen. In aanwezigheid van de koningin werd woensdag de tentoonstelling 'Rembrandts Moeder, Mythe en Werkelijkheid' geopend in het Stedelijk Museum De Lakenhal in Leiden.
Leiden is de geboortestad van de schilder. Het lag daarom voor de hand om deze stad de eer te gunnen om het jaar te openen.
Rembrandts moeder of een vrouw lezend in een boek?
Zonder zijn moeder was Rembrandt er niet geweest en dus ook geen Rembrandtjaar. Dat was voor het museum de aanleiding om een tentoonstelling te wijden aan de moeder van de beroemde schilder.
Oude vrouw Op veel werken (etsen en schilderijen) van Rembrandt komt een oude vrouw voor. Stond zijn moeder voor hem model of is die vrouw iemand anders? Kunstkenners vanaf de 17e eeuw dachten in de oude vrouw met het gerimpelde gezicht en de lange spitse neus de moeder van Rembrandt te herkennen. Veel werken kregen daarom de titel 'Rembrandts moeder'. Zelfs werken die meer dan tien jaar na de dood van Rembrandts moeder waren geschilderd. Dezelfde vrouw komt overigens ook voor op werken van Jan Lievens, de schilder met wie Rembrandt in zijn vroege jaren veel optrok, en op doeken van Gerard (Gerrit) Dou, de eerste leerling van Rembrandt in Leiden.
Christiaan Vogelaar, hoofdconservator
Christiaan Vogelaar, hoofdconservator Oude Schilderkunst en samensteller van de tentoonstelling, lijkt het onwaarschijnlijk dat het echt om de moeder van Rembrandt gaat. "Ik denk dat we bijna zeker kunnen zijn dat de oude vrouw op de schilderijen van na 1640, het jaar dat de moeder van Rembrandt overleed, niet zijn moeder voorstelt. Van de vroegere werken weten we het niet zeker, maar het ligt natuurlijk voor de hand dat Rembrandt zijn familieleden voor hem liet poseren. Dat was niet alleen praktisch, maar ook goedkoper dan een model inhuren."
Geen portretten Het gaat echter te ver om de doeken vervolgens daarom de naam 'Rembrandts moeder' te geven, zoals in het verleden is gebeurd. Christiaan Vogelaar: "De schilderijen waren niet bedoeld als portretten." Wijzend op het schilderij 'Oude vrouw lezend in een boek': "Van dit schilderij dacht men zeker te weten dat het om Rembrandts moeder ging. Het kreeg ook die naam. Echter, het is niet bedoeld als portret. Het is een uitbeelding van vroomheid. Het zou profetes Hanna kunnen zijn. Je moet niet vergeten dat deze schilderijen bedoeld waren voor de verkoop." Het klinkt aannemelijk. Wie zou immers in die tijd geïnteresseerd zijn in een portret van de moeder van de kunstenaar? Terecht hebben daarom veel werken in de afgelopen decennia een meer neutrale titel gekregen.
Rembrandts moeder Er is niet veel bekend over de moeder van Rembrandt. Ze is ca 1568 geboren als Cornelia ('Neeltgen') Willemsdr. van Zuytbrouck, dochter van een bakker. In 1589 trouwde ze met Harmen Gerritsz. van Rijn (1567/68-1630), moutmolenaar van beroep. Ze kregen (minstens) tien kinderen. Rembrandt, geboren op 15 juli 1606 was de jongste zoon. Neeltgen stierf in 1640 op 72-jarige leeftijd en ligt (naast haar man) begraven in de Pieterskerk te Leiden.
Voer voor kunsthistorici De tentoonstelling 'Rembrandts Moeder, Mythe en Werkelijkheid' draait om de vraag of bepaalde werken in het verleden terecht de naam 'Rembrandts moeder' hebben gekregen en of het wel altijd de moeder was die poseerde. Bij de latere werken (die van na 1640) lijkt het onwaarschijnlijk. Het is echter de vraag of deze kunsthistorische discussie interessant is als uitgangspunt voor een tentoonstelling voor het algemene publiek, dat in eerste instantie geïnteresseerd zal zijn in werk van Rembrandt. Ook om die reden is de tentoonstelling een beetje onbevredigend. Werken van Dou, Lievens en Rembrandt, maar ook Ferdinand Bol en anderen hangen door elkaar. Het enige bindende element is dat op de schilderijen een oude vrouw staat waarvoor Rembrandt moeder geposeerd zou kunnen hebben. De kwaliteit van de doeken is wisselend en daardoor laat de tentoonstelling een wisselvallige indruk achter. Er hangen zelfs vervalsingen (etsen) naar Rembrandt. Niet letterlijk overgetrokken maar bij elkaar gezochte figuren, waaronder inderdaad ma-lief. Het is onduidelijk wat die op de tentoonstelling doen.
Meesterwerken Gelukkig hangen er een aantal onbetwiste meesterwerken. Zoals de genoemde 'Oude vrouw lezend in een boek' (voorheen 'Rembrandts moeder'). Het witte licht lijkt als sneeuw over haar rode mantel te glijden. De rimpelige hand is van een indrukwekkende precisie. Ook is 'De opwekking van Lazarus' van Jan Lievens te bewonderen waarbij de aandacht toch gaat naar het drama links op het doek en minder naar de omstanders rechts. Zou het wat uitmaken of de man tussen de toekijkers de vader van Rembrandt zou kunnen zijn?
Het is een weinig inspirerende, ingewikkelde tentoonstelling die je met een onbevredigend gevoel verlaat. Daarvoor is de kwaliteit van het werk te wisselend en het bindend onderwerp te abstract. Wie in 2006 naar Nederland komt en iets wil meepikken van het Rembrandtjaar, kan deze tentoonstelling gerust overslaan. Het Rembrandtjaar had een spectaculairdere opening verdiend.
'Rembrandts Moeder, Mythe en Werkelijkheid' 16 december 2005- 16 maart 2006 Stedelijk Museum De Lakenhal Oude Singel 28-32 Leiden Toegang: volwassenen 10 euro
Meesterwerken
