Vanuit mijn ervaring in het onderwijs merk ik dat veel kinderen en jongeren nog bitter weinig weten over de christelijke feesten. Wat wordt er met Kerstmis en Pasen ook alweer gevierd ? De commerciële vervangers, Kerstman en paashaas, kent men daarentegen maar al te goed. Ook Halloween, met heksen en geesten, lijkt belangrijker geworden dan het herdenken van de heiligen en de overledenen op Allerheiligen en Allerzielen.

Daarom dit blog, dat gemaakt wordt, niet alleen voor jongeren, maar ook voor hun ouders, voor leerkrachten en alle geïnteresseerden die hier iets kunnen aan hebben. Het begint op een heel toepasselijk moment, bij het begin van het nieuwe liturgische jaar.

Eerst wordt een globale uitleg gegeven over het liturgisch jaar. Daarna wordt het blog aangevuld op de gepaste tijden en feesten tijdens het liturgische jaar. Komt u dus regelmatig eens een kijkje nemen…

Wat vieren wij?

Feesten een heel liturgisch jaar door …

Hier wordt een kort overzicht gegeven van het hele liturgische jaar. Elk van de vernoemde feesten komt in de loop van het jaar, op het juiste ogenblik, ruimer aan bod.

Bronnen: www.users.telenet.be/pastonet

www.nl.wikipedia.org

www.isidorusweb.nl

KERSTKRING

De kerstkring bestaat uit twee delen : Deze tijd start met de advent. Daarna volgt de kersttijd.

Advent

Het kerkelijk haar begint bij de eerste zondag van de advent. De advent duurt vier weken en is de voorbereidingstijd op Kerstmis.

Kersttijd

Dit is een hele periode waarin de herdenking van de geboorte van Jezus centraal staat.
Deze tijd begint op de vooravond van Kerstmis en duurt tot en met de zondag na de het Feest van de Openbaring of de zondag na 6 januari.

Volgende feesten komen tijdens de kersttijd aan bod:

Kerstmis (25 december)

Feest van de H. Familie (30 december)

Hoogfeest van Maria, Moeder van God (1 januari)

Feest van de openbaring (of Driekoningen, 6 januari)

Doop van de Heer (zondag na 6 januari)

TIJD DOOR HET JAAR

Dit is een periode van 33 of 34 weken “gewone zondagen” zonder bijzonder aandachtspunt ter herdenking aan Christus.

De tijd door het jaar valt uiteen in twee periodes: een periode tussen de kersttijd en de paastijd, en na de paastijd tot het einde van het liturgisch jaar op het feest van Christus Koning.

EERSTE GEWONE TIJD DOOR HET JAAR

De eerste gewone tijd begint op maandag na de zondag na 6 januari en duurt tot de dag vóór Aswoensdag.
Het feest van de Doop van de Heer (Kerstkring) wordt als eerste zondag aanzien. Deze periode duurt maximaal 8 zondagen.

PAASKRING

De Paaskring begint op Aswoensdag en bestaat uit de veertigdagentijd, de Goede Week en de Paastijd.

Op Aswoensdag gebeurt asoplegging (askruisje op het voorhoofd)

De veertigdagentijd is een tijd van voorbereiding op Pasen en een tijd van loutering. Deze periode begint op Aswoensdag en loopt tot de vooravond van Witte Donderdag.

In de Goede Week herdenken we intens het lijden en sterven van Jezus.

Palmzondag is de herdenking van de intocht van Jezus als Messias: redder - levengever.

Witte Donderdag is de herdenking van het afscheid / laatste avondmaal / eucharistie.

Goede Vrijdag is de herdenking van lijden en dood.

Stille Zaterdag is de tweede stille herdenkingsdag van lijden en dood.

Paastriduum: Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Pasen - hoogtepunt van het kerkelijk liturgische jaar.

Paastijd

In deze tijd vieren we vreugdevol de verrijzenis van Jezus.

De paastijd duurt vijftig dagen, van Pasen tot Pinksteren.

Volgende feesten vallen in deze periode:

Pasen is het feest van de verrijzenis van Jezus.

Hemelvaart van de Heer (op een donderdag, de 40^ste datg na Pasen)

Pinksteren valt op de 50^ste dag na Pasen. Christenen vieren de komst van de H. Geest.

TIJD DOOR HET JAAR

TWEEDE GEWONE TIJD DOOR HET JAAR

De tweede begint op maandag na Pinksteren tot de vooravond van de 1ste zondag van de Advent.

De zondagen door het jaar kunnen onderbroken worden door bijzondere feesten.
In de tweede gewone tijd door het jaar worden de zondagen van 9 tot 33 gevierd.

In deze periode vallen enkele belangrijke feesten:

- Hoogfeest van de Heilige Drieëenheid

- Sacramentsdag

- Maria Ten hemel opgenomen

- Allerheiligen

- Allerzielen

- Christus, Koning van het Heelal

KLEINE FEESTEN

In de tijd door het jaar, maar soms ook tijdens de Kerstkring of de Paaskring, vallen nog enkele andere, niet onbelangrijke feesten. We sommen kort even de groepen feesten op.

- Jezusfeesten
- Verering van engelen
- Viering van heiligen
- Verering van Maria

De liturgische kalender in drie jaren (A, B en C)

Bronnen: www.isidorusweb.nl

www.rkboz.nl

In de liturgische kalender worden de jaren A, B en C onderscheiden. Na het Tweede Vaticaans Concilie is een lezingencyclus van drie jaren ingesteld. Hierdoor werd het mogelijk een goter deel van de H. Schrift te lezen. Er wordt voor het evangelie achtereenvolgens gelezen uit Matteüs (A-jaren), Marcus (B-jaren) en Lucas (C-jaren). Het evangelie van Johannes wordt gelezen op bijzondere feestdagen en ieder jaar in de Paastijd. Het evangelie van Marcus is het oudste en kortste van de vier evangelies. Over dat evangelie wordt gezegd dat het Marcus vooral te doen was om duidelijk te maken dat Jezus de Messias is, maar niet zoals wij Hem bedacht hebben.

Op weekdagen is er een eenjarige cyclus in de sterke tijden en een tweejarige cyclus (alleen voor de eerste lezingen; de evangelielezing is eenjaarlijks) in de tijd door het jaar.

Advent

Advent betekent komst, God komt naar ons toe. In de donkere weken voor Kerstmis bereiden christenen zich voor op de komst van het Kindje Jezus.

De advent duurt ongeveer vier weken, en vangt aan op de zondag die valt tussen 27 november en 3 december. Deze periode eindigt  op 24 december, wanneer bij het avondgebed de Kersttijd begint.

De Advent heeft in de liturgie een dubbel karakter:

-          Het is de voorbereidingstijd op het Kerstfeest, de geboorte van Jezus Christus ruim 2000 jaar geleden. 

-          Het is ook de periode van verwachting van Jezus'  wederkomst op het einde der tijden, wanneer God alles in allen zal zijn.

De zondagen van deze tijd heten eerste, tweede, derde en vierde zondag van de Advent.
Zo leven wij in de Advent naar het kerstfeest toe, opdat Jezus, Emmanuel God-met-ons, ook in ons eigen leven geboren mag worden. In deze periode maken wij ons hart klaar om Hem te ontvangen en opnieuw binnen te laten. De lezingen uit de bijbel in de periode van de advent verwijzen naar duisternis en licht in het leven.

De Advent is de tijd van mannen als Jesaja en Johannes de Doper, die de verwachting van de Messias gepredikt hebben. De eerste lezingen in de Advent zijn dan ook voor het merendeel genomen uit de profeet Jesaja, die Israël op weg zette om de Verlosser te ontvangen. Jesaja schetst verschillende beelden over Diegene die gaat komen. In de Evangelies komen we vaak de laatste grote profeet van het Oude Testament tegen, Johannes de Doper, de voorloper van Jezus.

De Advent is natuurlijk ook de tijd van een vrouw: Maria, de moeder van Jezus. De Advent is liturgisch gezien een 'Mariamaand'. Met Maria zien wij vol verwachting uit naar Jezus die naar ons toekomt. 

In de advent wordt het 'Eer aan God' (Gloria) niet gebeden of gezongen. Dit vreugdelied zongen de engelen in Betlehem bij de geboorte van Jezus. We zingen het in de Advent niet, omdat de Advent een tijd van inkeer is: zo klinkt het met Kerstmis weer als een nieuw lied. Dat nieuwe lied mogen we met Kerstmis met de engelen meezingen, vol blijdschap om de geboorte van Jezus. 

In deze periode van het jaar ervaren we sterk de afname van het licht en de warmte, omdat de kracht van de zon op het noordelijk halfrond afneemt. Duisternis staat in de christelijke traditie symbool voor de Dood. Licht betekent leven en Verrijzenis. In de weken voor Kerstmis, als het buiten langer donker is en de natuur haar meest doodse, duistere kant presenteert, zien de gelovigen Christus, het Licht van de Wereld, dichterbij komen. Het besef groeit dat uiteindelijk niet de dood, maar het leven zal overwinnen.

De gelovigen worden zich in de Advent, als zij zich de wederkomst van Christus realiseren, opnieuw van hun zonden bewust. Voor die zonden moet boete gedaan worden. Vroeger was het in de kerk heel gebruikelijk om in een tijd van boetedoening te vasten. In de Advent werd meestal een aantal dagen per week gevast. Het vasten begon op 11 november, het feest van Sint Maarten. Daarom werd het vasten tijdens de Advent ook wel 'St.-Maartensvasten' genoemd. Het boetekarakter van de Advent is in de loop van de tijd enigszins naar de achtergrond geraakt. De Advent is tegenwoordig vooral een periode van inkeer en gebed.

Bronnen:

www.nl.wikipedia.org (volgens info beschikbaar op 24 november 2009)

www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/in_de_kijker/5d_advent.php

www.adventtijd.nl

www.katholieknederland.nl/abc/advent.html

Adventskrans

In de kerk, op scholen, thuis en op vele andere plaatsen komt een adventskrans te hangen. Daar staan vier kaarsen op. Iedere zondag van de Advent wordt er een kaars aangestoken. We zien uit naar de komst van Jezus, 'het Licht der wereld'. Hoe meer kaarsen van de adventskrans branden, hoe meer licht er is, en dus hoe dichter Jezus, het Licht, nabij is.

De adventskrans is gemaakt van dennengroen; groen uit de natuur dat de winter trotseert. Deze kleur symboliseert het leven op aarde. De kleur van boete en inkeer in de katholieke Kerk is paars. Het paarse lint dat doorheen het groen is geslingerd, spoort ons aan tot bezinning en inkeer. De priester draagt in deze adventstijd een paars kazuifel. Paars is de kleur van bezinning, boete en bekering. Alleen op de derde, ‘blijde’ zondag in de advent wordt het paars door rozerood vervangen, als teken dat Kerstmis nabij is.

Elke zondag van de advent wordt er telkens één kaars meer aangestoken. Dat symboliseert de toename van het licht, het overwinnen van de duisternis. De hoop en de verwachting naar de komst van de Messias groeien. Vlak voor Kerstmis branden dan vier kaarsen. Op Kerstmis zelf kan men de kerstkaars aansteken. Dat is een witte, grote kaars die in het midden van de krans geplaatst wordt.

De eerste adventskrans was een idee van de Lutherse theoloog Johann Hinrich Wichern (1808 – 1881). Hij ving veel kinderen op uit armoedige gezinnen. Die vroegen vaak wanneer het eindelijk Kerstmis was. In 1839 maakte hij uit een houten wiel een krans met vier grote en 19 kleine kaarsen. Voor elke adventszondag werd een grote kaars aangestoken. Voor elke andere dag een kleine. Sinds 1860 wordt de krans met dennengroen versierd.

Bronnen:

www.nl.wikipedia.org (volgens info beschikbaar op 24 november 2009)

www.kuleuven.be/thomas/basisonderwijs/in_de_kijker/5d_advent.php

www.adventtijd.nl

www.katholieknederland.nl/abc/advent.html

Eerste zondag van de advent

Bronnen: www.biblija.net

www.stichtingsamuel.nl

Kinderen mogen het zeggen - jaar A, B en C (Jacues Verhees)

Voor de lezingen werd de Willibrordvertaling gebruikt.

Jaar A

Eerste lezing: Jes. 2, 1 - 5

Tweede lezing: Rom. 13, 11 - 14

Evangelie: Mt. 24, 37 – 44

Want zoals het was in de dagen van Noach, zo zal het gaan bij de komst van de Mensenzoon. Want zoals in de dagen van de zondvloed de mensen aten en dronken, huwden en uithuwelijkten, tot de dag waarop Noach de ark binnenging, en ze van niets wisten totdat de zondvloed kwam en hen allemaal wegrukte, zo zal het ook gaan bij de komst van de Mensenzoon. Dan zullen er twee op het land zijn: de een wordt meegenomen en de ander wordt achtergelaten. Twee vrouwen zullen met de molen aan het malen zijn: de een wordt meegenomen en de ander wordt achtergelaten. Wees dus waakzaam, want je weet niet op welke dag jullie Heer komt. Want je weet: als de heer des huizes geweten had in welk deel van de nacht de dief zou komen, dan was hij wakker geweest en had hij het inbreken in zijn huis wel verhinderd. Daarom moeten juist jullie voorbereid zijn, omdat de Mensenzoon komt op een uur waarop je het niet verwacht.

Bij de lezingen van deze zondag (jaar A)

Voor volwassenen…

In de lezingen van vandaag wordt ons verwachtingsvol een gelukkige toekomst in het vooruitzicht gesteld. In de eerste twee lezingen kan die toekomst elk moment beginnen (Jesaja) of ze is al begonnen (brief van Paulus aan de Romeinen). Hoe ziet die toekomst eruit ? Jesaja kondigt die aan als een tijd van ontwapening en vrede. Het is een tijd van gemeenschappelijke inzet voor een betere wereld. Paulus maakt bekend dat zo’n wereld van tot werktuigen omgesmede wapens mogelijk wordt als mensen ontvankelijk zijn voor ‘het licht van de Heer’. Wie daaraan meedoet, zal eens – als kinderen van het licht – de wereld van Gods uiteindelijke vrede mogen binnengaan. In het evangelie van vandaag wordt ons dringend aanbevolen om daar doelbewust naartoe te leven.

Voor kinderen…

Met onze vuisten kunnen we elkaar bang maken, elkaar slaan. Dat is niet zo mooi. Maar Jesaja zegt tegen ons dat je van je vuisten handen moet maken die groeten en helpen. Als we dat doen, kan Gods licht naar ons toe komen.

Luister naar wat Jesaja zegt : “Maak van wapens werktuigen van vrede. Maak van wapens werktuigen om de wereld voor alle mensen bewoonbaar te maken. Als jullie dat doen, zal het licht van God-met-ons bij je zijn. Als jullie met elkaar in vrede leven, wordt de wereld nieuw.” Zullen we het samen proberen ? Dan zal Kerstmis een echt feest van licht en vrede worden.

Eerste zondag van de advent

Bronnen: www.biblija.net

www.stichtingsamuel.nl

Kinderen mogen het zeggen - jaar A, B en C (Jacues Verhees)

Voor de lezingen werd de Willibrordvertaling gebruikt.

Jaar B

Eerste lezing: Jes. 63, 16b – 17 . 19b; 64, 3b - 8

Tweede lezing: 1 Kor. 1, 3 - 9

Evangelie: Mc. 13, 33 – 37

Kijk uit, wees waakzaam. Want je weet niet wanneer het moment daar is. Het is als met iemand die naar het buitenland is, zijn huis heeft achtergelaten en het beheer heeft overgedragen aan zijn knechten, ieder zijn eigen taak, en aan de poortwachter heeft opgedragen om waakzaam te zijn. Wees dus waakzaam, want je weet niet wanneer de heer des huizes komt, ’s avonds laat of midden in de nacht of bij het kraaien van de haan of bij het eerste ochtendlicht, zodat hij niet onverwacht komt en jullie in slaap vindt. Wat Ik jullie zeg, zeg Ik tegen iedereen: wees waakzaam.’

Bij de lezingen van deze zondag (jaar B)

Voor volwassenen…

De eerste lezing is een gebed om Gods genadige tegemoetkoming tegenover zijn volk, dat Hem in veel opzichten ontrouw is geweest. In beide andere lezingen worden wij aangespoord om God ‘vol verwachting’ en bewust, ‘waakzaam’ tegemoet te leven. Zo zullen wij Hem eens voorgoed ontmoeten. We zullen niet definitief worden afgewezen. Maar behalve gewaarschuwd zijn we door het optreden van Jezus ‘in ieder opzicht rijk begiftigd met alle gaven van woord en kennis’, schrijft Paulus. Daarom kunnen we inderdaad ‘vol verwachting’ naar uiteindelijke toekomst uitzien.

In alle drie de lezingen van vandaag wordt dus uitgezien naar een vreugdevolle ontmoeting met iemand die ons welzijn zeer ter harte gaat.

Voor kinderen…

Over vier weken is het Kerstmis. Dan gaan overal in de wereld heel veel mensen naar de kerk. En overal in de wereld zingen ze dan over vrede. Waarom juist met Kerstmis ? Omdat we er dan aan denken dat Jezus geboren werd. In Hem wilde God dicht bij de mensen zijn. En Hij hoopt dat Hij welkom is bij ons. Kerstmis in het feest van God-met-ons. Gods licht en vrede mogen we dan samen vieren. En Hij hoopt dat wij Zijn licht en vrede met elkaar willen delen.

Eerste zondag van de advent

Bronnen: www.biblija.net

www.stichtingsamuel.nl

Kinderen mogen het zeggen - jaar A, B en C (Jacues Verhees)

Voor de lezingen werd de Willibrordvertaling gebruikt.

Jaar C

Eerste lezing: Jer. 33, 14 – 16

Tweede lezing: 1Tess. 3, 12.4, 2

Evangelie: Lc. 21, 25 – 28 . 34 – 36

Er zullen tekenen zijn aan de zon, de maan en de sterren, en op aarde zullen de volken in paniek raken, radeloos door het gebulder van de zee en de golven. De mensen zullen het besterven van schrik en spanning om wat de wereld gaat overkomen, want de hemelse machten zullen wankelen. Dan zullen ze de Mensenzoon met veel macht en heerlijkheid zien komen op een wolk. Als dat gaat gebeuren, sta dan op, recht en fier, want uw verlossing is dichtbij.’

Zorg ervoor dat u niet versuft raakt door de roes van dronkenschap en door de zorgen van het leven, en dat die dag u niet plotseling overvalt als een klapnet. Want hij zal komen over alle bewoners van heel de aarde. Blijf te allen tijde waakzaam en bid dat u de kracht zult hebben om te ontkomen aan alles wat er gaat gebeuren en rechtop te staan voor de Mensenzoon.’

Bij de lezingen van deze zondag (jaar C)

Voor volwassenen …

In de lezingen van vandaag wordt onze aandacht gevestigd op de toekomst. Dat gebeurt zowel troostend als vermanend. Bij Jeremia bestaat die troost erin dat God voor zijn volk een nakomeling van David zal doen opstaan die zorg zal dragen voor een rechtvaardige samenleving. God zal iemand doen opstaan ‘die het land rechtvaardig en eerlijk bestuurt’.

Bij Paulus en in het evangelie is sprake van uiteindelijke toekomst. Met het oog daarop spoort Paulus zijn lezers (de christenen van Tessalonica, maar ook ons) aan tot een onberispelijke levenswandel. Maar hij wil vooral menslievendheid – nabij en wereldwijd, en ‘liefde voor elkaar en voor alle mensen’.

Het evangelie geeft de volgelingen van Jezus het volgende advies: verlies jezelf niet in wat voorbijgaat, maar leef toekomstbewust. Wie dat doet, mag zich verheugen over Gods uiteindelijke tegemoetkoming, en mag daar ook verwachtingsvol naartoe leven.

Voor de kinderen …

Vandaag horen we in het evangelie moeilijke woorden over angstige gebeurtenissen. Maar luisteren we vooral goed naar het laatste stukje: Jezus komt om ons te helpen, te verlossen. We mogen erop vertrouwen dat Hij altijd het laatste woord heeft en niet het kwaad, want Jezus wil alleen het goede voor ons. Dat is de boodschap van deze eerste zondag van de advent: Sta op, Jezus is nabij. Hij is er om jou en mij en ons allemaal te helpen. En daarom vieren we over een aantal weken het feest van Zijn geboorte, God die mens wordt om in ons midden te wonen en nog dichter bij ons te kunnen zijn. Wij worden uitgenodigd om niet in slaap te vallen. We mogen ons door de zorgen van het leven ook niet helemaal in beslag laten nemen. Door waakzaam te zijn en te bidden, staan we op om Jezus in ons hart en in ons leven welkom te heten.