Gedaanteverandering van de Heer (6 augustus)

Bronnen :

www.agneskerk.org

www.rorate.com

www.augustinusparochie.nl

www.nl.wikipedia.org

www.rkkerk.nl

Sinds de 15^de eeuw is het feest van de gedaanteverandering van Jezus een geboden feestdag voor de katholieken. Hij wordt gevierd op 6 augustus.

De gedaanteverandering van Jezus had volgens de evangelies van Matteüs, Marcus en Lucas plaats op de berg Tabor. De drie verhalen komen vrijwel geheel overeen. De Transfiguratie of Gedaanteverandering van Jezus werd volgens de Bijbel waargenomen door de apostelen Petrus, Johannes en Jacobus. Zij zagen hoe Jezus veranderde in een hemelse gestalte en vergezeld werd door de profeten Mozes en Elia. De leerlingen zagen hoe zij met Jezus spreken.

Na de verschijning kwam er een wolk over hen heen. Daaruit klonk volgens de evangelist een stem die riep: ‘Dit is mijn geliefde Zoon; luister naar Hem.’ Toen ze rondkeken, zagen ze ineens niemand meer, alleen Jezus was bij hen. Terwijl ze van de berg afdaalden, bezwoer Jezus hun niemand te vertellen wat ze gezien hadden voordat Hij uit de doden zou zijn opgestaan. De leerlingen voldoen aan Zijn verzoek, ook al begrijpen ze niet wat Jezus met dit opstaan bedoelt. Dat wordt hen pas later duidelijk.

De gedaanteverandering wordt gezien als aankondiging van Jezus’ Verrijzenis. Het feest werd aanvankelijk gevierd als kerkwijdingsfeest van de kerk op de berg Tabor.

Veertig dagen vóór het Feest van Kruisverheffing (14 september) herinnert het feest van de Gedaanteverandering van Onze Heer Jezus Christus eraan hoe Jezus de apostelen Petrus, Johannes en Jacobus wilde voorbereiden op Zijn kruisdood. Zijn verheerlijking op de berg Tabor is niet alleen een voorafbeelding van de Verrijzenis, maar ook van de toekomstige heerlijkheid van de Kerk als Lichaam van Christus.

De drie leerlingen zien door de gedaanteverandering van de Heer naast Zijn godheid ook Zijn verheerlijking die zal geschieden na de overwinning op de dood en de verrijzenis uit de dood door Zijn terugkeer naar de hemel waar Hij zetelt aan de rechterhand van Zijn Vader.
Nu al toont de Zoon Zich in een hemelse glans op een voor de menselijke natuur aangepaste manier. Want hoe zouden de drie apostelen, in hun menselijke gestalte, de verheerlijkte Zoon van God kunnen aanschouwen? Dat is pas mogelijk in het eeuwige leven.

Wordt vervolgd …

Het verhaal van de gedaanteverandering is wat vreemd, wonderlijk; een verhaal dat we ons maar moeilijk kunnen voorstellen. Jezus gaat de berg op, een hoge berg; en daar boven gekomen gebeurt er iets met hem. Van een aardse gedaante krijgt Jezus een hemelse gedaante, een gedaante van stralend licht dat getuigt van de nabijheid van Gods heerlijkheid. Deze man staat in Gods licht: Hij straalt Gods licht uit, Licht van Licht. Dat is eigenlijk de boodschap. Jezus is de door God gezondene, hij spreekt namens God. Daarom: luistert naar Hem.

Jezus is daar niet alleen. Naast hem zien de leerlingen de profeet Elia en Mozes, de beide godsgetuigen van het oude testament. De wet en de profeten, waarvan zo vaak sprake is in het evangelie, zijn daar aanwezig in de persoon van Elia en Mozes. In het evangelie wordt er vaak gesproken over de vraag : “Wie is Jezus precies ?”

Dit verhaal geeft daar een antwoord op: er is sprake van een lichtende wolk en een stem klinkt uit die wolk: “Dit is mijn Zoon, de Welbeminde, in wie Ik mijn welbehagen heb gesteld: luistert naar Hem.” Hier spreekt God, vanuit de wolk; en daar waar God spreekt kan geen mens rustig en welgemoed blijven staan. Het is een gebeurtenis die de mens ten diepste aangrijpt en vervult met angst en beven. De leerlingen wierpen zich ter aarde neer en werden vervuld van hevige vrees.

Toen het voorbij was gingen de leerlingen samen met Jezus weer de berg af naar beneden. En de leerlingen krijgen een zwijgplicht opgelegd: met niemand erover praten, “voordat de Mensenzoon uit de doden is opgestaan”. 

Dit wonderlijke maar toch ook zeer bijzondere verhaal van de transfiguratie heeft in de kerkelijke liturgie een aparte plaats gekregen. Op 6 augustus viert de kerk het feest van de Gedaanteverandering van de Heer. Dan gedenken we dat God Jezus in zijn gezag en macht heeft bevestigd en hem heeft uitgeroepen tot zijn welbeminde Zoon. Maar dit verhaal past ook heel goed in de liturgie van de Veertigdagentijd: wij zijn immers op weg naar het feest van Pasen, daar leven we naar toe, naar het feest van de verrijzenis, van Jezus’ definitieve verheerlijking in Gods licht. We hebben dus zojuist, in het evangelie, een aankondiging van het Paasgebeuren gehoord. Er staat ons wat te wachten.

Maar zover is het nog niet. De leerlingen krijgen van Jezus een zwijgplicht opgelegd. Waarom is dat ? Er kan blijkbaar ook te snel en te vroeg gesproken worden. We hebben misschien een glimp van Pasen opgevangen, van de verheerlijkte Jezus, maar eerst komt nog het lijden op Goede Vrijdag. De vastentijd zou eigenlijk een tijd van oefenen in het zwijgen moeten zijn, want als je zwijgt kun je beter luisteren. Dat is de kern van de evangelielezing: luistert naar hem, klinkt er uit de wolk. Laten we dat dan proberen te doen. Goed luisteren naar het verhaal.

Wordt vervolgd …

Jezus gaat de berg op. Bijbels is dat een vertrouwd beeld. De berg is de plaats waar mensen zich terugtrekken uit het gewoel van het dagelijks leven om de nabijheid van God te zoeken. De berg is ook de plaats waar God zich openbaart, en zich laat ontmoeten. Denk aan de berg Sinaï. Mozes gaat daar, met een groep metgezellen, de berg op om met Jahwe een verbond te sluiten. En als teken van dat verbond ontvangt Mozes de wet, de stenen tafelen met de 10 geboden. En daar, boven op de berg Sinaï, vindt er een bijzondere Godsontmoeting plaats. Mozes vraagt God om Hem in zijn Heerlijkheid te mogen zien. Met heerlijkheid wordt niets anders bedoeld dan de stralende aanwezigheid van God zelf, die oogverblindende aanwezigheid waar geen mens tegen bestand is.

Dit verhaal van Mozes op de berg Sinaï vormt de achtergrond van het verhaal van de gedaanteverandering van Jezus wiens gelaat begon te stralen als de zon. We zien de overeenkomst tussen Jezus en Mozes. Maar ook het verschil: want Jezus straalt als het ware van binnen uit, hij is Licht van Licht, iemand die op meest intieme wijze deelt in Gods lichtwezen. Daarom kan Jezus de vervulling van de Wet en profeten genoemd wordt, hij maakt de belofte waar die in Mozes en Elia besloten ligt.

Waar Mozes op de berg Sinaï Gods Woord heeft ontvangen in de vorm van de stenen tafelen, om het volk Israël te leiden op de weg naar heil en gerechtigheid, daar is Jezus Gods Woord zelf, in levende lijve. Daarom klinkt ook dat woord: “luistert naar hem”.

Luistert naar Jezus, want hij is het woord, in hem spreekt God zelf en in hem komt ons God tegemoet, bevrijdend en verheerlijkend. Dat is toch de kern van ons geloof.

Maar waar moeten we dan luisteren? Waar moeten we zijn om Jezus te horen? In de kerk of buiten de kerk? In de stem van het geweten, in het appel van de arme, de dakloze en vreemdeling? Ik weet niet of één antwoord volstaat. Misschien moeten we het zo zeggen: hier, in de kerk, hier komen we samen rondom het woord van God, verbonden door het geloof van Christus; hier ontmoeten we in de eucharistie Christus, die tot ons wil komen, tot ons spreekt, en ons van de duisternis naar het licht brengt. Tenminste, dat kan. Als we ons hart openstellen en oefenen in het luisteren.

Einde