Welkom in Lippelo...

deze blog is opgestart met de bedoeling een overzicht te geven van het heden en het verleden van Lippelo...
hier vindt u de teksten uit het boekje "de geschiedenis van Lippeloo",
uitgegeven in 1932 door pastoor JA Van Elsen (1852 - 1935).

Kasteelen en Heeren. - Lippeloo had vroeger vier kasteelen: ‘t Hof ten Damme, het Gravenkasteel, het hof te Melis en het Hof te Moortere of Taxkenshoef dat afgebroken wierd in 1828.

1. - Het kasteel of Hof ten Damme, ten noorden van den steenweg naar Mechelen, behoorde eertijds toe aan de adellijke Heeren de Bergues van Grimbergen, met 29 bunder land, bosschen en moerassen. In 1235 verkocht Ridder Wouter van Damme, met toestemming zijner opperleenvrouwe Oda van Grimbergen, de tienden van al de gronden, die hij bezat in de parochiën Lippeloo en Liezele aan de abdij Affligem. Gillis van Marselaar was in 1474 bezitter van het kasteel ten Damme. In 1618 was Ten Damme slechts eene landhoeve meer en verkochten de kinderen van Jakob Van der Wayen en Catharina Bulliaerts dezelve aan Pieter Micault, Heer van Diepenstein onder Steenhuffel en aan zijne vrouw Aldegondis van Achelen.

2. - Het Gravenkasteel ligt ten zuiden van den steenweg naar Mechelen en rechtover het Hof ten Damme. De dreven en de weiden die het nu verdwenen Hof te Marselaar onder Malderen omringden, mengden zich met de dreven en broeken van eene andere heerlijke verblijfplaats die thans den naam draagt van Gravenkasteel. Jakob Ferdinand de la Pierre, Heer van Fay, deed het bouwen en omringde het met vijvers en hovingen. Die Heer de la Pierre was kolonel van een regiment waalsch voetvolk en getrouwd niet vrouwe Maria Theresia de Kesseler zuster der eerste gravinne van Maldeghem. - Eugeen van Grimbergen verkocht al wat hij te Malderen, Lippeloo en Liezele bezat aan Ferdinand de la Pierre ten jare 1662. - Die twee echtgenooten kochten het hooggerecht van Lippeloo, Liezele en Malderen den 6 November 1664 voor eene somme van 18.500 guldens buiten de 10.100 guldens welke reeds door hun voorzaten betaald waren. De echtgenooten de la Pierre - de Kesseler hadden drij dochters: Eduarda Magdalena of Magdalena Livina; Claudina Francisca en Maria Isabella. De oudste na tweemaal getrouwd te zijn stierf kinderloos te Weenen den 29 Meert 1694. Claudina Francisca trouwde met Prins Filip Frans Albrecht de Croy, markies van Warnecq en had eenen zoon gedoopt te Lippeloo den 21 October 1685, en twee dochters. De eerste Maria Theresia de Croy, overleden den 18 Juni 1713, en de tweede, Philippina Carola de Croy, dame van het Gesternt Kruis overleden in 1734. Maria Theresia de Croy bekwam in 1697 de leenen van hare grootmoeder en trouwde met Hendrik Jozef Gabriel Wild- en Rheingraaf, graaf van Salm-Kyrbourg die het hooggerecht bekwam der drij dorpen op 31 Juli 1716 na de dood zijner vrouw welke hij op 14 October van hetzelfde jaar naar het graf volgde. Hunne dochter wierd hier gedoopt den 21 October 1710. Graaf de Salm-Kyrbourg had drij kinderen: Jan Domien Albrecht, die even als zijn broeder in 1738 den titel verwierf van Prins van het H. Rijk; Philip Jozef ridder van den Witten Adelaar in Polen, erfgenaam van het prinsdom van Hornes Yssche; Henrica Theresia Norbertina, die de vrouw wierd van Maximiliaan-Emmanuël de Hornes. Rheingraaf Jan Albrecht de Salm is hier peter bij de wijding eener klok op 1 Sept. 1732; meter was Theresia gravin de Salm. In 1768 vinden wij als toparcha van Lippeloo: prins Joannes Dominicus Albertus de Salm.

De Salm-Kyrbourg’s hadden het recht van te zetelen en te stemmen in den Duitschen rijksdag, overhand met den oudsten tak hunner familie. De laatste vertegenwoordiger van deze adellijke familie alhier was Prins Frederik Jan Otto Frans van Salm, graaf van Hornes, de laatste der Graven van Hornes. Hij wierd in 1745 geboren en had in zijne jeugd geen goeden naam verworven, trad in franschen krijgsdienst, werd in 1771 kolonel en wilde in 1787 een rol spelen in de omwenteling van Holland, dat de Bataafsche republiek had uitgeroepen. Om zijn schoonen geschiedkundigen naam van Graaf van Hornes en zijn fransche bevordering tot kolonel en maarschalk, vertrouwde men hem het opperbevel der stad Utrecht toe. Doch zoodra het Pruisische leger voor Utrecht kwam, gaf hij de stad zonder slag of stoot er aan over. Daarna wilde hij zich in de patriottenrevolutie van België mengen.

Hij schreef in Meert 1790 aan de Staten van Brabant « dat hij zich bij hen aanbiedt als de erfgenaam van de fortuin en de vaderlandsliefde der prinsen van Hoorne, hij hoopt dat de Staten, zich enkel als voorloopige vertegenwoordigers beschouwende, weldra het volk zullen samenroepen om afgevaardigden te benoemen, belast met het herzien van de grondwet. » Zijn schrijven kreeg geen gevolg. In 1792 verkocht hij zijne goederen in Malderen en Liezele en het Gravenkasteel te Lippeloo.

Dan trok hij naar Parijs en nam er dienst in het revolutionnaire leger; doch onder het schrikbewind van Robespierre werd hij wegens zijn adellijke afkomst verdacht en op het schavot onthoofd den 25 Juni 1794 in den ouderdom van 49 jaren. Zoo eindigde hij met verlies van eer en goed en leven.

Na Graaf van Hoorne’s vertrek komt het Gravenkasteel in de handen van volgende bezitters: Mr Dubois; Mr Moortgat; Mevrouw De Boeck; Mr van de Weyer; Mr van Ypersele de Strihou; Mevrouw Moretus - Geelhand; Mr Leo Moretus-De Laet.

In 1914 werd het kasteel beschoten en verwoest. Nog onder den oorlog gedeeltelijk opgebouwd werd het na den vrede voltooid. In 1927 werd het aan de Maatschappij Avicola met al de toebehoorende gronden verkocht.

3. - Het Hof te Melis of ‘t Kasteel van Melis was in 1448 slechts een boerderij met een leenrechtelijk hof er aan verbonden, die het eigendom was van Maria, de minderjarige dochter van Jan Taye. Wij vinden als latere eigenaars van de hofstede Melis voornoemd, achtereenvolgens:

Jan van Axele;

Mr. Hendrik van der Straeten, proost of rentmeester der abdij Vorst, en zijne echtgenoote, Isabella van Axele (verhef van 20-8-1540);

Hubrecht van der Straeten, heer van Opdorp, Melis, Ranshuizen, Obberge;

Anna van der Straeten, zuster van voorgaande, als erfgename aangesteld op 11-10-1568, en haar echtgenoot, Nikolaas Hofman, schildknaap;

Philips Hofman de Ranshuyzen, zoon van voorgaande, geboren te Brussel en overleden te Lippeloo, den 6-12-1592;

Charlotte Hofmans, dochter van Philips en Anna de Bonart, met haar echtgenoot Willem d’Alverado y Bracamonte, schildknaap, heervan Opdorp, Melis enz. gouverneur der vesting Dendermonde, daarna van Veurne en luitenant « mestre de camp » (generaal) in Spaanschen dienst;

Don Andreas d’Alverado y Bracamonte, schildknaap, heer van Opdorp, Melis enz., zoon van voorgaande, kamerjonker van den Prins-Kardinaal en van don Juan van Oostenrijk;

Jan Willem, burggraaf d’Alverado y Bracamonte, heer van Melis, Roost, Wolputte, Obbergen, enz., rentmeester-generaal van den koning in de Nederlanden, gehuwd met Clara-Petronilla Rubens, klein-nicht van den grooten schilder;

Ferdinand Antoon, baron de Boneem, gehuwd te Lippeloo met Catharina Josepha de Blondel, stiefdochter van burggraaf d’Alverado;

Burggraaf Jan Jozef Hyacinthe de Beughem, echtgenoot van Maria Joanna du Bois, geboren in 1708, † 1780;

Ferdinand Jozef Hyacinthe de Beughem de Houtem, echtgenoot van Joanna Maria Josephina van Beughem (4 Juni 1768);

Burggraaf Antoon Karel Hyacinthe Gisleen de Beughem de Houtem, geb. in 1771 † 1806, echtgenoot van Catharina Josepha Theresia van der Fosse († 1863);

Burggraaf Ferdinand Ad. Gisleen de Beughem, echtgenoot van gravin Juliette Cornet de Grez;

Burggraaf Arthur Alfons Gisleen (geb. 1829, † 1889), gehuwd met Alix de Baillet;

Burggraaf Edmond Juliaan Leo Gisleen (geb. 1866), tegenwoordig kasteelheer van Melis, arrondissementskommissaris van Mechelen.

* * *

Op Dinsdag 17 Augustus 1745 lag het fransch leger te Lippeloo en vestigde Koning Lodewijk XV zijn hoofdkwartier in het kasteel van Melis tot 7 September daaropvolgende.

In 1914 waren er Duitschers in 't kasteel gekomen en toen het aan den bevelhebber van het fort van Bornem bekend was geworden, werd het door de kanonnen van voornoemde versterking in brand geschoten. Na den vrede werd het heropgebouwd.

4. - Het Hof te Moortere staat aan het noordeinde van Lippeloo en wordt door het volk thans ook Taxkenshoef geheeten. Het bevatte weleer eene tweede Heerenhuis, ‘t Hof metten Wallen genoemd, dat in 1828 is afgebroken. De grachten welke dit heerenhuis omringden bestaan heden nog, even als de waterput. Te Moortere was een leengoed van den Hertog van Brabant.

De lijst der bezitters begint met heer Floris van Moertere of van den Moertere (1356). Na hem komt Renier van den Broeke (1377-1378). Vervolgens Geeraard van Loo, Everaart de Leeu die men heet Coniers als erfgenaam van zijne moeder, Joanna van den Broeke (1415); Maria Taye en Jan van Medegem haar echtgenoot (1467); Katharina en Maria van Medegem,

dochters van Jan (1482); Jan van Eycke of Vandereycken wiens goederen in Lippeloo aangeslagen wierden door Koning Maximiliaan en den 20 October 1488 gingen over aan Hendrik vanden Nuwenhove; Jan van den Ghersmoirtere die men heet Schotte, zoon van Arnold, door aankoop 11 Sept. 1489; Hendrik de Lange (1490), dezes zoon Jan (1525); Katharina, dochter van Hendrik de Lange en haarechtgenoot Noël Caron (1525); Noëls dochter Anna Caron (1546); Jan Willenissoon Tackx (1596); Hendrik Tackx, zoon van Jan (1608); meester Frans Tackx (1674); Karel Tax, hoofdmeier van Merchtem (1682); Jan d’Alverado y Bracamonte en zijne vrouw, die het goed aankocht voor 3450 guldens (1688); Antoon Diaz, die het van voorgaande afkocht, den 1 September 1700; vervolgens ging het over aan zijne erfgenamen in 1742. Thans hoort het toe aan Mr du Roy de Blicquy en Mevrouw geboren de Beughem de Houtem en wordt bewoond door August Moeyersons - Vermeiren. Bijna al de oude gebouwen zijn afgebroken en door nieuwe vervangen. Enkel bestaat nog de oude poort.

Uit: “ de geschiedenis van Lippeloo, JA Van Elsen, 1932 ”

28-09-2007, 15:12 geschreven door lippelo