Zoals eerder al gezegd is omwille van de regen het programma aangepast geworden en zo hebben we met een aantal vrijwilligers een bezoek gebracht aan de "Terme di Caracalla". Zeer de moeite waard al was het dan onder de stromende regen. Die thermen zijn in het begin van de derde eeuw begonnen en ook ingewijd door Keizer Caracalla die niet alleen beroemd maar ook zeer berucht de geschiedenis is ingegaan (ze zijn verder verfraaid en afgewerkt door zijn opvolger). Die thermen waren reusachtig zoals we hebben kunnen zien (330m x 330m), in die tijd veruit de grootste, een eeuw later nog overtroffen door die van Diocleziano tussen het stazione Termini en de Piazza della Repubblica. Via aquaducten werd het water aangevoerd uit de heuvels rond Rome. Er waren een groot aantal verschillende voorzieningen waarvan de baden maar een onderdeel waren. Zo konden er ca. 2500 mensen binnen met voor ca. 1600 mensen ruimte in een van de baden (warme, lauwe en koude baden, zwembaden...). En ze kenden een echte bloeitijd, ook nog in latere eeuwen tot in 537 de aquaducten vernield werden toen de Goten de stad veroverden. Want daarna begon het verval, natuurlijk nog in de hand gewerkt zoals bij talrijke Klassieke meesterwerken, door het "ontvreemden" van talrijke ornamenten door latere gezagsdragers om ze in de Kerken en de eigen Paleizen aan een tweede leven te laten beginnen.
Sinds een eind in de vorige eeuw bieden de thermen podium voor zeer bekende zomerconcerten in Rome. De titelfoto bij dit blog is genomen bij zo'n concert.
Zie voor meer info de foto's in de bijlagen met hier beneden een weinig uitleg. Deze foto's zijn er die ik eerder zelf genomen heb omdat die van ons er nogal verregend uitzagen.
Bijlage1: Het machtige vooraanzicht
genomen van de plaats waar het podium staat bij de concerten zoals je kan zien op de titelfoto.
Bijlage2: Detail
van de inkijk nog steeds vooraan.
Bijlage3: Gang
Een lange gang met aan weerszijden toegang tot diverse delen van de thermen.
Bijlage4: Vloer
Een mooi bijna ongeschonden stukje mozaïekvloer.
Bijlage5: Detail van zo'n vloer
Bijlage6: Ornamenten
Hier en daar staan mooie stukken van vloer- of wandversieringen. Deze foto toont daar een mooi voorbeeld van.
Citytrip dag 6 - San Paolo fuori le Mura / Sint-Paulus buiten de Muren
Wij ondanks de nattigheid met goede moed, maar vooral toch met de metro, naar het zuiden, naar Sint-Paulus. Maar eerst toch even afstappen aan de Porta San Paolo, voor een zicht op de fameuze poort en de indrukwekkende resten van de stadsmuren. En wat verder de Piramide van Cestio. Dan terug de trein op naar de Basilica di San Paolo fuori le Mura. Van het station naar de ingang van de Basiliek is Christiane dan erg ongelukkig gevallen, waardoor de resterende reisdag voor haar met veel pijn en ongemak verlopen is. Brute pech dus die niet kon goedgemaakt worden door al het moois dat er te zien valt. Zie daarvoor de bijlagen hier benden met enkele woorden uitleg.
Bijlage1: Aandacht
voor de uitleg van de gids bij de bezienswaardigheden in de buurt van Porta San Paolo
Bijlage2: Het buitenportaal
van de basiliek, al indrukwekkend. Het sluit de voortuin af met het beeld van S Paulus en het zicht op de mooie gevelmozaïek (titelfoto), op dit beeld net verborgen. Deze basiliek maakt zoals al eerder gezegd deel uit van de groep van 4 grote patriarchale basilieken, extra-territoriale gebieden van het Vaticaan. De eerste versie ervan zoals ook de andere trouwens, dateert uit de 4° E de tijd van Keizer Constantijn die ze liet bouwen boven op het graf van Paulus. Later kwam er een veel grotere versie met een grondvlak als van de Basilica Ulpia op het Forum van Trajanus, en bleef zodoende de grootste kerk van de wereld tot de nieuwbouw van Sint-Pieter. Er waren verscheidene restauraties na branden in de middeleeuwen, maar na de verwoestende brand van 1823 moest de kerk volledig worden heropgebouwd op hetzelfde grondvlak maar met een ander interieur. Veel stukken van het vroegere geheel zijn te zien in de kloostertuin en in de galerij naast de basiliek.
Bijlage3: Globaal binnenzicht vanaf de poorten bij het voorportaal.
Zo zie je het dus als je via de voortuin en het voorportaal de basiliek betreed van achter uit. Een lege grote kerk indrukwekkende zuilen en met prachtige ornamenten.
Linksboven zien we een gedeelte van de rij medaillons met beeltenissen van Pausen (zie verder). Boven het plafond en vooruit de triomfboog met beneden op die boog beeltenissen van S Paulus met het zwaard en S Petrus. Deze boog uit de 5°E is ondanks de verschillende branden bewaard gebleven, zoals ook de mozaïeken uit de apsis die uit de 12°E dateren.
Daaronder de standbeelden van diezelfde heiligen. En rechts de bekende kaarskandelaar (13°E, Vasaletto).
Wat verder naar voren het baldakijn (1285, Arnolfo di Cambio) boven het graf van S Paulus en dan de tweede triomfboog met de apsis.
Bijlage4: Interieur vanaf de apsis
Met mooi in beeld de twee heiligenbeelden, het baldakijn en de paaskandelaar, en de rest van het schip mooi in perspectief. Hier zie je ook een gedeelte van de dwarsbeuk, die hier naar links naar de kloostertuin leidt en naar de zijgalerij.
Bijlage5: Pausen-medaillons
Deze basiliek is ook die van de pausen-medaillons zoals we op de sommige voorgaande foto's al konden zien, medaillons van alle pausen met de duur van hun regeerperiode erbij vermeld. Dat zijn er nu al zoveel dat de gehele binnenomtrek al benut is. Hier zien we het verlichte beeld van de huidige paus, verlicht omdat hij nog regeert.
Bijlage6: Overzicht
Er is ook een globaal foto-overzicht van alle pausen. Hier zie je het begin van dat overzicht waarbij op sommige foto's ook de regeerperiode is aangegeven.
Bijlage7: Kloostertuin
Zicht op de zeer mooie kloostertuin, volgens de meeste waarnemers de mooiste van Rome. Op verschillende plaatsen zie je de mooie zuiltjes (helemaal links en rechts) met inlegwerk van goud en gekleurd glas van de hand van Vassaletti uit de eerste helft van de 13°E.
Bijlage8: Resten
Een foto genomen in de zijgalerij buiten, van een van de talrijke resten van de vroegere basiliek, hier van muurresten van de oude basiliek (5°E).
Rometrip dag6 - Ten zuiden van het centrum - en veel water
Deze dag is enigszins speciaal verlopen, anders dan gepland en dat door de overvloedige regen. Je zou dus terecht kunnen zeggen dat het belangrijkste gedeelte, een bezoek aan Ostia Antica, in het water gevallen is. Want de planning was dus de dag te besteden aan de bezienswaardigheden ten zuiden van het centrum, te beginnen met Piazza Ostiense en de Porta San Paolo, ook de Piramide van Cestio, en verder naar het zuiden de indrukwekkende San Paolo fuori le Mura (Sint Paulus buiten de muren). En we zouden dan de kroon op het werk zetten in Ostia Antica. Maar een bezoek van 3 a 4 uur aan een site in open lucht, tja daar moet dus het weer voor meezitten, en dat was helaas die dag absoluut niet het geval. Bij uitzondering mag je wel zeggen want goed tot zeer goed de vijf vorige dagen. We hebben dus wel nog op een redelijke manier in de voormiddag het eerste gedeelte kunnen afwerken. Waarbij Christiane helaas een ongelukkig tuimelpartij gemaakt heeft ....
In de namiddag hebben we dan in werkelijk stromende regen met vrijwilligers een bezoek gebracht aan de Termen van Caracalla. Overigens ook zeer interessant, maar wel erg nat.
Ik verneem net via SPQR dat er vorig jaar 6,55 miljoen bezoekers geweest zijn in het Colosseum, in alle musea in Italia samen trouwens 43 miljoen. Voor het Colosseum is dat veel meer dan de 6000 per dag zoals dat gepland was. Want met die beperking zou het maximale aantal voor het gehele jaar elke dag meegerekend, gelijk zijn aan: 6000x365= 2,91 miljoen. Dus ze hebben mij toch wat op de mouw gespeld toen ik de inkomkaarten ging afhalen.
We waren er al een aantal keren langs gelopen met belangstelling en nieuwsgierigheid, de kerkje ligt immers vlakbij zowel de SM Maggiore als het hotel. Maar echt binnengaan was er nog niet bij geweest, ook niet vanmorgen. Maar nu dus wel. De Santa Prassede (Sint Praxedis) is een klein kerkje dat verscholen ligt in een onooglijk straatje op de Esquilijn, met mooie bekende mozaïeken, met de beroemde kapel van Sint Zeno en met een schitterende cosmatenvloer. Voor foto's met wat uitleg, zie zoals steeds de bijlagen hierna.
Bijlage1: Globaal beeld van het interieur
Op dit beeld komt het interieur in zijn geheel goed tot zijn recht: de dubbele boog vooraan en de apsis versierd met mozaïeken, de vloer, de met fresco's versierde wanden.
Bijlage2: De bogen en de Apsis
De mozïeken hier dateren uit het begin van de 9de E. Meer uitleg lees je op de foto zelf. De tijd van afwerken kan men achterhalen aan de hand van de vierkante halo van de afgebeelde Paus Paschalis helemaal links in de apsis; een vierkante halo betekende toen namelijk dat de persoon nog in leven was.
Bijlage3: De vloer
De cosmatenvloer kan je bijna nergens zo mooi zien als hier in de middengang, met rechts in beeld de ronde schijf achteraan in vloer van de kerk die speciaal ingelegd is om de talrijke martelaren uit de catacomben te gedenken.
Bijlage4: De mozïeken aan de ingang van de Kapel van San Zeno
Prachtige mozaïeken daar is wel iedereen het over eens. Het betreft hier een grafkapel die Paus Paschalis liet bouwen voor zijn moeder Theodora.
En nu even wat anders 4 - De sedia stercoraria- De kakstoel
En nu even wat anders 4 - De Sedia Stercoraria of de kakstoel
De Sedia Stercoraria is een speciale stoel, letterlijk meststoel waarvan er naar het schijnt enkele exemplaren in niet toegenkelijke plaatsen bewaard worden. En vanaf hier wordt alles nogal voorwaardelijk geschreven, met de bijgedachte is dit wel waar. Maar zoals de Italianen zeggen "Se non sia vero è ben trovato" of "mocht het niet waar zijn, is het toch goed gevonden, het is m.a.w. een mooi verhaaltje". Hier gaan we dan.
In de negende eeuw zou er een paus Johannes geweest zijn die op een keer tijdens een optocht moest bevallen. Zo ging het dus eigenlijk over een pausin Johanna die zich graag als jongen voordeed maar klaarblijkelijk wel bepaalde activiteiten als meisje bleef verder zetten. Dit verhaal heeft in de middeleeuwen een hele tijd als waargebeurd de ronde gedaan maar de tegenwoordige geschiedschrijving gaat er van uit dat daar geen betrouwbare historische bewijzen voor gevonden kunnen worden. Maar het gevolg daarvan toentertijd was de constructie van een porfieren toiletstoel (zie titelfoto) met toegankelijke gaten, waarop de pasgekozen paus moest gaan zitten omwille van 2 redenen. Ten eerste moest dat hem eraan te herinneren dat niettegenstaande zijn hoge functie hij toch de maar een gewone sterveling bleef, en ten tweede (volgens sommigen ook op een andere stoel) kon zo een van de jongere kardinalen met de hand controleren of de verkozen persoon wel degelijk van mannelijke attributen voorzien was. Deze controleur zou dan in het Latijn verklaren: "habet testiculos et bene pendentes" of in het Nederlands, "hij heeft ballen en ze hangen goed". Volgens andere bronnen zou de controleur luidop roepen: "virgam en testiculos habet" (hij heeft een penis en ballen) waarop de aanwezigen met luide stem "Deo gratias" antwoordden.
Dit gebruik werd in de 16de E afgeschaft omdat zo schrijft Luc Verhuyck in SPQR, de pausen via behoorlijke aantallen minnaressen en vele kinderen voldoende blijk van hun mannelijkheid gaven.
Citytrip dag 5- San Giovanni In Laterano - St Jan van Lateranen
Citytrip dag5 - San Giovanni in Laterano
Doorheen de kleurrijke studentenwijk bij San Pietro in Vincoli dalen we af naar het Colosseum, enkele minuten maar en met mooie zichten op het Colosseum, op het plein daar, op de boog van Constantijn en op een deel van Forum Romanum. En dan de rode lijn van de metro naar San Giovanni. En daar is dan weer zoveel merkwaardigs te zien op de pleinen, in de Basiliek en in de omgeving dat je dat onmogelijk kan van gen in 10 foto's, maar we doen ons best. Zie daarvoor zoals gewoonlijk de bijlagen hier beneden en de commentaar.
Bijlage 1: De voorgevel
Een zicht op de machtige oostelijke voorgevel -de hoofdgevel- van San Giovanni vanaf Piazza di Porta San Giovanni zoals hij vanaf talrijke plaatsen in Rome te zien is, tenminste toch de bovenkant met de grote beelden van Christus, de 2 Johannes'en patroonheiligen (de Doper en de Evangelist) en een aantal kerkvaders. Deze voorgevel werd in 1735 afgewerkt en het voorportaal is een vereenvoudigde replica van dat van San Pietro. Rechts van de basiliek zie je een gevel van Het Paleis van Lateranen, o.a. belangrijk door het verdrag van Lateranen in 1929 dat de relatie regelt tussen het Vaticaan (Pius XI) en de Italiaanse staat (Mussolini). De kerk maakt deel uit van het Lateraans geheel met het paleis, de doopkapel, de obelisk -de oudste van Rome- bij de noordgevel, de kapel van het heilige der heiligen met de Scala Santa en het Triclinium. De eerste versie van de kerk dateert uit 324 n.C. in opdracht van Keizer Constantijn als een gevolg van het edict van Milaan. Het geheel behoort tot de ex-territoriale gebieden van het Vaticaan.
Bijlage2: San Giovanni, Mater et Caput
Het is al wel eens gezegd en het staat vlak bij de ingang ook met zoveel woorden -weliswaar in het Latijn- te lezen, de San Giovanni in Laterano is de belangrijkste kerk van de wereld sinds Paus Gregorius in de 14de E.
Ik neem de tekst van de foto over en zet er de vertaling bij.
Sacros Lateran Eccles(ia)
Omnium urbis et orbis
Ecclesiarium Mater
Et Caput
De Heilige Lateraankerk
Is van alle kerken in
De stad en daarbuiten
De Moeder en het hoofd
"Urbis et orbis" herkennen jullie beslist want het wordt regelmatig gebruikt bij de zegen van de Paus, die hij dan uitspreekt voor iedereen in de stad en daarbuiten in de wereld. De kerk is die van de aartsbisschop van Rome, de Paus in een andere hoedanigheid, en het is daarom ook de Kathedraal van Rome. Kathedraal is overigens afgeleid van "Ecclesia Cathedralis" of kerk van de bisschopszetel.
Bijlage3: De Porta Santa
Ook hier dus zoals eerder al aangegeven een zogenaamde Porta Santa die in principe om de 25 jaar geopend wordt, maar met dit jaar een uitzondering.
Bijlage4: De Cosmatenvloer
Zoals in verscheidene grote kerken -zie ook SM Maggiore.
Bijlage5: Het plafond
Dit is ontworpen door Della Porta in de 17de E in het kader van de restauratie door Borromini na een brand in de14de E. Achteraan zie je nog net de bovenkant van het pauselijk altaar. Daaraan mag alleen de Paus of zijn gevolmachtigde -wij zagen er een zwarte Kardinaal aan de slag- de mis opdragen.
Bijlage6: Patroonheilige
Hier zien we een beeld van Sint-Jan de doper, een van de 2 patroonheiligen van de kerk.
Bijlage7: Apsismozaïek
Deze mooie en bekende mozaïek beeldt de verschijning uit van Christus bij de inhuldiging van de basiliek. Het Christusbeeld zelf is veel ouder - 4de E, naar verluidt de oudste openbare afbeelding van Christus - dan de rest van de mozaïek uit de 13de E.
Bijlage8: De doopkapel - Battistero
Dit is de oudste doopkapel van Rome, voorbeeld voor talrijke doopkapellen later. Men zegt dat hier de eerste katholieke keizer Constantijn gedoopt is geworden nadat hij zich bekeerd had in 324 n.C. Rijkelijk versierd met een mooie grote doopvont, met prachtige vloer en 2 zijkapellen.
Bijlage9: De Scala Santa
Deze "Heilige Trap" leidt naar het Heilige der Heiligen (Sancta Sanctorum). De naam staat voor de trap zelf als voor het gehele gebouw (Fontana, 1589) dat zoals gezegd deel uitmaakt van het Lateraans geheel. Het is (zou zijn) de trap waarop Christus gestaan heeft in het gebouw van Pontius Pilatus bij zijn veroordeling. De 28 marmeren treden zijn door de Heilige Helena, moeder van Keizer Constantijn in 326 naar Rome vervoerd, en ze zijn later met hout bekleed. Deze trap mag alleen op de knieën beklommen worden wat je vele pelgrims dan ook ziet doen, en ze moeten op elke trede halt houden om even te bidden. De zijtrappen kan je te voet naar boven beklimmen. Aan de kapel boven kan je het opschrift lezen "Non est in tot sanctior orbe locus" of "Er is op de hele aarde geen heiliger plaats", vandaar de naam.evindich namelijk een afbeelding van Christus die door de H. Lucas met de hulp van engelen zou zijn geschilderd.
Bijlage 10: Het Triclinium mozaïek
Vanop de Piazza di Porta San Giovanni kan je dit mozaïek tegen de buitengevel van de Scala Santa bewonderen. Het is een gereconstrueerd werk uit de 8ste E dat de toenmalige paus (Leo III) in zijn eetzaal (triclinium, vandaar de naam) had. Die paus heeft daar Karel de Grote ontvangen en hem later tot Keizer gekroond. (Kerstmis 800 n.C.)
Van SM Maggiore even naar Colle Oppio voor wat uitleg en dan verder door de Via delle Sette Sale langs de gebouwen van de Ingenieursfaculteit naar de San Pietro in Vincoli - Sint-Pietersbanden. De kerk is belangrijk omdat er de ketens zouden bewaard worden waarmee Petrus in de kerker geketend werd. Maar voor de talrijke toeristen gaat het vooral over het beroemde mosesbeeld van Michelangelo. Zie de bijlagen voor enkele foto's en commentaar.
Bijlage1: De ketens - I vincoli - waarnaar de kerk genoemd is.
Hiermee zou de H. Petrus vastgeketend zijn in de Mamertijnse gevangenis onder het Capitool nadat Keizer Nero de Christenen had laten arresteren omdat ze Rome in de fik gestoken hadden (zouden hebben).
Bijlage2: Moses
Michelangelo heeft dit beeld in 1513 afgewerkt maar hij had de opdracht al heel wat eerder gekregen van Paus Julius II in het kader van een heel groot grafmonument voor de Paus himself. Maar het gehele monument is in de plannen blijven steken en er rest alleen dit schitterende beeld.
Bijlage3: Pelgrims
Maar de kerk is omwille van de ketens natuurlijk ook een belangrijk centrum voor katholieke pelgrims, vooral ook nonnen die zich dan te bidden zetten. Wij hadden er ook zo eentje bij.
We zijn wel vaak langs dit monument gelopen, want het lag pal op onze weg van Tirreno naar Termini. De gevel en het voorportaal kwamen ons al vlug als bekend voor, en ook de gevelmozaïek, erg mooi zeker bij verlichting s'avonds. Dus hoog tijd om een en ander eens nader te bekijken.
SM Maggiore vormt samen met Sint-Pieter (San Pietro in Vaticano), Sint-Jan van Lateranen (San Giovanni in Laterano) en Sint-Paulus buiten de Muren (San Paolo fuori le Mura) de groep van 4 pauselijke basilieken die allen tot het Vaticaan behoren zodat 3 van de 4 dus extra-territoriale gebieden zijn. Van de eerste versie (4de E) is niets meer over. Mozaïeken zijn in de 5de en de 8ste E toegevoegd en heel wat van hetgeen we nu zien stamt uit de 12de-13de E maar daar is in latere eeuwen nog erg veel bijgekomen. Zie de bijlagen hier beneden voor bijzonderheden. Even toch vermelden dat hier ook een Sixtijnse Kapel (Paus Sixtus V) is die evenwel heel wat minder aandacht krijgt dan dè Sixtijnse Kapel (Paus Sixtus IV) in het Vaticaan.
Bijlage1: De voorgevel
De elegante voorgevel zoals we hem zo vaak gezien hebben. De klokkentoren is uit de 12de E.
Bijlage2: De Porta Santa
Kwam al veel eerder aan bod. Maar nu bewonderd door Jeannine.
Bijlage3: Interieur Plafond
Het interieur is zeer rijk maar toch valt onmiddellijk het cassettenplafond op. Het goud dat erin verwerkt is zou deel uitgemaakt hebben van de eerste scheepladingen die Colombus uit het Pas ontdekte Amerika had meegebracht.
Bijlage4: Interieur- Vloer
De vloer is middeleeuws (12-13de E) is er mooi. Je kan dergelijke mozaïekvloeren in verscheiden kerken van die tijd bewonderen. Het is zogenaamd cosmatenwerk, genoemd naar de broeders Cosmati die in dit soort werk voor het eerst in de 12de E uitvoerden.
Onze vijfde dag hebben we in twee grote delen gesplitst: in de voormiddag hebben 2 verschillende groepen de Musei Vaticani enerzijds en de Musei Capitolini anderzijds bezocht. We zijn dan nadien terug samengekomen bij de Autogrill in Termini om dan later gezamelijk 3 grote kerken te bezoeken namelijk "bij ons in de buurt" de SM Maggiore en wat verder S Pietro in Vincoli/Sint-Pietersbanden, en veel verder weg San Giovanni in Laterano. En net voor we er een punt achter gezet hebben in de avond nog even een kijkje nemen in het kleine kerkje Santa Prassede in de schaduw van SM Maggiore en werkelijk vlakbij het hotel. De titelfoto hierboven is van het Cortile della Pigna in de VaMu.
Citytrip dag5 - Musea
Ik heb zelf 2 koppels naar de Vaticaanse Musea begeleid terwijl Luce de rest heeft meegenomen naar de Capitolijnse musea. Ik ben nadien dan zelf niet meer in een van de musea gegaan maar ik heg het "Buco di Roma" gezocht en gevonden om er later eventueel eens vlug naar toe te gaan met de groep maar dit laatste is dan letterlijk in het water gevallen. In de bijlagen hier beneden heb ik enkele karakteristieke foto's (van Rik en van mezelf bij eerdere bezoeken) geplaatst van kunstwerken uit de musea met een beetje uitleg.
Bijlage1: La Lupa - De wolvin
Een sterker symbool van Rome kan je niet hebben. Het betreft hier het originele brons zoals dat te bezichtigen is in de MuCap. Het zou uit de 5deE v.C. dateren maar de tweeling is in de 15deE toegevoegd. Een kopie van het beeld staat op de rand van het Capitool-plein.
Bijlage2: Het ruiterstandbeeld van Keizer Marcus Aurelius
Sinds een aantal tientallen jaren staat een kopie in het centrum op het Capitool-plein daar waar eeuwen het origineel gestaan heeft dat we hier op de foto zien en dat echt wel een ereplaats gekregen heeft in het museum. Opgericht in ca. 176 n.C. is het ongeveer het enige van de talrijke ruiterstandbeelden dat aan de "veroveringsdrang" van de katholieken is ontsnapt en dan nog maar omdat de ruiter-keizer in die tijd abusievelijk voor Keizer Constantijn gehouden werd, de keizer die zich tot het Christendom bekeerde.
Bijlage3: La Venere Capitolina - De Capitolijnse Venus
Een van de verscheidene beelden die aan Venus gewijd zijn, hier dus de Capitolijnse versie. Het is een Romeinse kopie van een origineel Grieks beeld uit de 2deE v.C.
Bijlage4: De Laocoön-groep
Een van de mooiste beelden in het Cortile Ottogonale, het achthoekig binnenhof in de MuVat. Het is een marmeren werk uit enkele decennia v.C. toegeschreven aan o.a. Polydorus van Rodos. Het zou in het Gouden Huis van Nero hebben gestaan en iets later ook bij Keizer Vespasianus.
Bijlage5: De School van Athene
Een van de beroemde fresco's in de MuVat. Het is door de beroemde Rafaël geschilderd in 1509-1510 voor de appartementen van Paus Julius II. Nu is het te bewonderen in een van de Stanzen van Rafaël. Het fresco toont een filosofenschool in het Klassieke Griekenland met onder vele anderen de bekenden Plato, Aristoteles, Socrates.....
nogal dubbelzinnig vertaald als het gat van Rome, is een sleutelgat in een poort van de Villa van de Priorij van Malta, in Via di Santa Sabina op Piazza dei Cavalieri di Malta op de Aventijn. Als je er doorheen kijkt in de richting loodrecht op de poort zie door een dreef van bomen precies de koepel van Sint-Pieter. Heel merkwaardig! En er staat dan ook vrijwel altijd een rijtje kandidaten kijkers zijn beurt af te wachten.
Het grootste gedeelte van onze gezelschap liet het winkelen voor wat het was en zo wandelden we met een behoorlijke groep de Tiber over het schilderachtige Trastevere binnen. Struinen door fijne straatjes richting Santa Maria in Trastevere om het mooie plein te bewonderen en de schitterende basiliek. Vandaar verder richting Via Garibaldi waar sommigen de bus genomen hebben voor de beklimming naar de Gianicolo, maar waar de moedigen het te voet hebben aangepakt. En dan maar genieten van het fantastische zichten over de stad op Passeggiata del Gianicolo om uiteindelijk over de trappen van via di Sant' Onofrio af te dalen tot aan de Tiber, een brug verwijderd van ons ochtendlijk uitgangspunt.
Voor enkele beelden en wat uitleg zie zoals gewoonlijk de bijlagen.
Bijlage1: Gezellige straatjes
Alom in Trastevere vind je die alhoewel onze "meiden" dat blijkbaar met gemengde gevoelens bekijken.
Bijlage2: Piazza di Santa Maria in Trastevere
Ook dit mooie plein blijft valt niet uit de toon. Je ziet er een aardige fontein van Carlo Fontana uit 1692 maar vooral ook de stijlvolle gevel van de basiliek Santa Maria in Trastevere met haar mooie gevelmosaïeken uit de 12de E. Het originele kerkgebouw werd rond 345 n.C. voltooid als een van de allereerste christelijke kerken, maar het huidige bouwwerk stamt grotendeels uit de 12de E., en het voorportaal werd in de 17de E. toegevoegd. De kerk heeft onlangs nog gediend als schouwtoneel bij de bruiloft van een van onze koningskinderen.
Bijlage3: Het interieur
Het interieur is echt wel speciaal met heel veel moois. Om te beginnen de schitterende cosmatenvloer uit de 12de-13de E in het middenschip, die we overigens in verscheidene grote en kleine kerken gezien hebben. Verder is er het mooie plafond en niet te vergeten de 22 dorische zuilen die het middenschip flankeren. En dan de mosaïeken van de triomfboog en vooral die in de apsis eveneens uit de 12de en 13de E van onder meer Pietro Cavallini, naam die we nog zullen tegenkomen.
Bijlage4: Gianicolo - Piazza Garibaldi
Een foto van de Passeggiata del Gianicolo - de "beklimming" hebben we dan al achter de rug- met even verder de Piazza Garibaldi. Mooi wandelgebied!
Bijlage5: Uitzicht over de stad
Op de Piazza Garibaldi maar ook op verschillende plekken op de passeggiata heb je schitterende uitzichten op de stad zoals hier op de foto. En dan elkaar maar wijzen waar dát ligt.... en dát!
Ik zie net op de Rai dat de Via dei Fori Imperiali verkeersvrij moet blijven tot 6 januari. Deze via.. is de grote straat van het Colosseo naar Piazza Venezia ( zie bijgaande foto) die ook al verkeersvrij was toen wij er waren. Maar nu dus voor een lange periode omwille van het teveel aan fijn stof in de lucht. In de volgende week wordt trouwens het autoverkeer om die reden in de ganse stad aan banden gelegd voor 2 dagen en in Milaan zelfs voor 3.
Het voorportaal met de 5 poorten is echt zo monumentaal als je van ver zou vermoeden. Met de Porta Santa zoals eerder reeds ter sprake, maar met ook de bronzen middenpoort de deur van Filarete uit de periode rond 1440. En dan het geweldige interieur goed zichtbaar op de titelfoto, maar gewoonlijk met veel volk zoals jullie met eigen ogen hebben kunnen zien en zoals ook duidelijk is op de foto van Rik hier beneden. Er is zoveel merkwaardigs te zien dat het onmogelijk in tien bijlagen kan besproken worden, maar we doen ons best.
Bijlage1: Het enorme interieur.
Dat is zò groot (186,36m binnen zonder het portaal, en trouwens 218m aan de buitenkant) dat alle bestaande kerken ter wereld binnen in de Sint-Pieter kunnen geplaatst worden, met toren en al. Niet alleen de grote kerken van Rome zelf zoals SM Maggiore, SJ van Lateranen, SP buiten de Muren, maar ook S Pauls in Londen, de Basiliek van Koekelberg en de Kathedraal van Antwerpen. Een bezienswaardigheid trouwens zijn de vloertegels met vergulde sterren die aangeven hoever de verschillende grote kerken zouden komen indien ze in deze S Pieter gezet zouden worden. Daar zijn trouwens ook de 2 grote Belgische bij. De foto in de bijlage is genomen rechts van het centrale afgebakende zone met de vloertegelsterren. We zien er het fameuze Baldakijn van Bernini, een gedeelde van de koepel en helemaal vooraan de Cattedra Petri, de stoel van Petrus. Maar zie daarvoor de volgende bijlagen.
Bijlage2 Het rijke interieur
Op deze foto duidelijk te zien, de vloer, de zijaltaren alom, de pilaren, alles getuigt van rijkdom.
Bijlage3 De kunst
Er zijn heel wat kunstwerken van grote waarde met als meest beroemde exponent wel deze Pietà, de treurende moeder met het lichaam van haar gestorven zoon op de schoot, die de beroemde Michelangelo in 1499 afgewerkt heeft. Je vind het onmiddellijk rechts van de Porta Sant en het is er altijd zwart van het volk. Vroeger kon je er als toeschouwer vlakbij maar sinds een aanslag in 1972 wordt het door een kogelvrije glazen wand afgeschermd, met als gevolg dat de weerschijn in het glas het grootste gedeelte van de duizenden foto's doet mislukken.
Bijlage4: Beeld van Sint Pieter
Dit beeld is een echt icoon van de basiliek, maar ook een beroemd kunstwerk. Het is een bronzen petrusbeeld dat toegeschreven wordt aan Arnolfo di Cambio uit de 13de E, maar er zijn aanwijzingen dat het veel ouder zou zijn (4de of 5de E). De rechtervoet is helemaal afgesleten door de aanrakingen van de gelovigen die dat doen uit verering.
Bijlage5: Cattedra Petri - stoel van Petrus
Helemaal vooraan in de apsis staat een bronzen opbouw met veelkleurig marmer waarin zogezegd de bisschopstoel van Petrus verwerkt is. Die stoel wordt door 4 kerkleraren omhoog gehouden. Het werk, gemaakt door Bernini rond 1650, wordt de Cattedra Petri genoemd. De ingewerkte stoel zou in werkelijkheid de troon zijn bij de keizerkroning van Karel de Kale in 875.
Bijlage6: Het baldakijn
Het baldakijn uit verguld brons is opnieuw een meesterwerk van Bernini uit de periode 1623 - 1634. De gedraaide zuilen zelf zijn 20m hoog. Het brons is afkomstig van de bedekking van het Pantheon. Koepel ligt precies erboven en het pauselijk altaar staat eronder precies boven het graf van Petrus die daar rond 64 n.C. gekruisigd werd.
Bijlage7: De koepel binnen
Daarnet kon je al een gedeelte van de basis van de koepel zien maar op deze foto staat hij in vol ornaat. Hij werd door Michelangelo ontworpen maar pas in 1593, 29 jaar na zijn dood voltooid. De steupijlers zijn zodanig groot dat je als toeschouwer helemaal niet meer aan het concept "pijler" denkt. Hun grondvlak is namelijk een regelmatige vijfhoek met 71 m omtrek zodat in zo'n pijler gemakkelijk sommige grote torens o.a. die van Pisa gezet kunnen worden. De basisdiameter van de koepel op 45m hoogte werd door Michelangelo met 41,5m bewust kleiner gehouden dan die van het Pantheon. Door de lange wachtrijen zijn wij er niet ingeslaagd om naar boven te gaan en zo de binnenkant van nabij te bewonderen. Jammer! De versieringen zijn echt de moeite van het bezoek waard.
Bijlage8: De koepel buiten
Bij een bezoek aan de koepel moet je als tussenstop over het dak op 45m hoogte en dan zie je die koepel en de tamboer van dichtbij aan de buitenkant -daar is de diameter 58m - en natuurlijk ook nog andere bezienswaardigheden. Een waar meesterwerk bekroond door de zogenaamde lantaarn met de kleine rondgang daar op 117,57m, en altijd vol volk. De top van het kruis bevindt zich op 133,3m.
Bijlage9: De tuinen van het Vaticaan
We zijn deze keer helaas niet zo hoog geraakt en daarom heb ik enkele beelden gebruikt die ik vroeger van bij de lantaarn heb kunnen maken. Een daarvan -die met het fantastische zicht over de piazza, de via della conciliazione, de Engelenburcht, de Tiber, enz..- heb ik al eerder ingelast. En nu dan deze, genomen aan de andere kant van de lantaarn, met een ruim zicht in de mooie tuinen van het Vaticaan met in het midden het wapen van Paus Johannes Paulus II.
Door de via di Porta Sant' Angelica kom je in de kortste keren bij het Sint-Pietersplein. Eerst de colonnade met de massieve zuilen, 4 rijen dik nog wel. En dan het enorme plein dat door Bernini gebouwd werd in de decade rond 1660. Wat springt nog in het oog behalve de afmetingen, 240 m breed en 340 m lang? De mooie symmetrie (bijlage) waardoor het echt minder groot lijkt, maar die toch rekening houdt met de reeds aanwezige gebouwen, de lichte helling, de colonnade met 240 zuilen, de bovengalerijen met talrijke (140) heiligenbeelden op de colonnade. De speciale symmetrie in de plaatsing van de zuilen (zie bijlagen). De twee fonteinen en de centrale obelisk, en natuurlijk de voorgevel van de basiliek. Wat nog? De koepel en de lantaarn, en het hele platform, een dak eigenlijk ter hoogte van de basis van de koepel, dat door de apostelbeelden wordt afgezoomd, beelden die natuurlijk veel groter zijn (wel 5 m) gezien vanop dat dak dan vanop het plein. Alles goed zichtbaar op de titelfoto bij dit blog, samen met de ontzettende massa volk.
Meer bijzonderheden in de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Het fameuze wereldberoemde zicht vanaf de lantaarn van de koepel.
Je ziet het dak ter hoogte van de basislijn van de koepel met de reuze apostelbeelden en het enorme plein met zijn specifieke vorm waarover direct meer. Verder het kleine pleintje Pius XII, de via della Conciliazione, de Engelenbrug over de Tiber en links daarvan de Engelenburcht en aan de volgende brug links het Justitiepaleis en een stuk rechts daarvan de kenmerkende koepel van het Pantheon, en een heel eind verder naar rechts in de rechter bovenhoek van de foto het enorme Vittoriano.
Geen betere foto om het plein zelf nader te bekijken. Voor sommigen is de vorm van het plein symbool voor de kerk die in haar uitgespreide armen de hele wereld kan vatten. De smallere voorgedeelte van het plein loopt schuin uit naar de gevel toe (trapeziumvormig) waardoor die nog meer tot zijn recht komt, een van de talrijke snufjes van het genie Bernini. Het eigenlijke plein dan bestaat uit twee halve cirkels die uit elkaar geschoven zijn zodat er een rechthoek tussen past, waardoor het geheel bij velen het beeld oproept van een ellips, maar dat is het dus niet, en zeker geen ovaal wat ook wel hier en daar geschreven staat. In het centrum van het plein staat de Vaticaanse obelisk met aan weerszijden de fonteinen (zie verder). En ook over de bijzondere colonnade hebben we het verder nog.
Bijlage2: De colonnade
We zien enkele van de enorme zuilen van de colonnade van Bernini. Erg indrukwekkend van dichtbij. En zo staan er dus 240 in een heel speciale opstelling waarover meer in een andere bijlage. Verder staan er nog een zestal loggia's in de middens en aan de uiteinden. De hele colonnade is overdekt en aan de binnenrand op die overdekking staan heiligenbeelden.
Bijlage3: Het plein en de Basiliek
Het plein richting façade zie ook nog de obelisk van Egyptische origine die in 1586 vanuit het cirus van Nero hier geplaatst werd, verplaatsing en oprichting met een sterk verhaaltje er aan vast. Verder het trapeziumvormig plein naar de basiliek toe en de monumentale voorgevel met heel veel symmetrie in zuilen, vensters en doorgangen, met grote beelden van de apostelen zonder Petrus bovenop de voorgevel op de rand van het dak ter hoogte van de basislijn van de koepel.
En dan de koepel zelf, monumentaal meesterwerk van Michelangelo, pas afgewerkt na zijn dood, waarvan hij de diameter net iets kleiner gehouden had dan die van het Pantheon uit respect voor de oude meester. Het uitzicht vanaf de lantaarn van de koepel op ca. 135 m hoogte is ronduit fantastisch waardoor de rondgang altijd zwart ziet van het volk.
Bijlage4: Mooi katholiek groepje
Zou je toch zeggen, op enkele afvalligen na dan, en de fotograaf.
Bijlage5: De speciale plaatsing van de zuilen
Inderdaad een speciale plaatsing want zoals gezegd staan die zuilen op in de beide helften van de colonnade op cirkelbogen en in het bijzonder op concentrische cirkelbogen. Bovendien staan telkens 4 zuilen achter elkaar op dezelfde cirkelstraal. Dat maakt dat je wanneer op het middelpunt van zo 'n boog staat je telkens alleen de eerste van het viertal ziet. Uiteraard zijn er twee zulke middelpunten één voor elke helft. Deze foto is genomen vanop het rechter middelpunt als je naar de gevel kijkt. Zo zie je boven het plein ook het gedeelte van het Vaticaan met de Musei Vaticani en de Sixtijnse kapel, en de rechterhoek met de pauselijke appartementen. De fontein hier in de rechterhelft van het plein is geüpdate versie van een vroegere. Zij is van de hand van Maderno, de architect die 1614 ook de façade heeft afgewerkt.
Bijlage6: Fontein met bloem
Hier zie je de fontein uit de linkerhelft. Zij -de fontein wel te verstaan- werd door Bernini als tweelingfontein van de andere geconstrueerd rond 1660.
Ostia Antica - Het thermopolium, het fastfood restaurant
Citytrip dag 6 - Ostia Antica
Citytrip dag 6 - Thermen van Caracalla
Citytrip dag 6 - San Paolo fuori le Mura / Sint-Paulus buiten de Muren
Weer even wat anders 5: het Colosseum in 2015
En nu even wat anders 4 - De Sedia Stercoraria of de kakstoel
Rometrip dag 5 - Musea en Kerken
Trastevere en Gianicolo
En tussendoor ook even dit.
Rome dag 4 - De Sint-Pieters basiliek
Piazza San Pietro
