Door de via di Porta Sant' Angelica kom je in de kortste keren bij het Sint-Pietersplein. Eerst de colonnade met de massieve zuilen, 4 rijen dik nog wel. En dan het enorme plein dat door Bernini gebouwd werd in de decade rond 1660. Wat springt nog in het oog behalve de afmetingen, 240 m breed en 340 m lang? De mooie symmetrie (bijlage) waardoor het echt minder groot lijkt, maar die toch rekening houdt met de reeds aanwezige gebouwen, de lichte helling, de colonnade met 240 zuilen, de bovengalerijen met talrijke (140) heiligenbeelden op de colonnade. De speciale symmetrie in de plaatsing van de zuilen (zie bijlagen). De twee fonteinen en de centrale obelisk, en natuurlijk de voorgevel van de basiliek. Wat nog? De koepel en de lantaarn, en het hele platform, een dak eigenlijk ter hoogte van de basis van de koepel, dat door de apostelbeelden wordt afgezoomd, beelden die natuurlijk veel groter zijn (wel 5 m) gezien vanop dat dak dan vanop het plein. Alles goed zichtbaar op de titelfoto bij dit blog, samen met de ontzettende massa volk.
Meer bijzonderheden in de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Het fameuze wereldberoemde zicht vanaf de lantaarn van de koepel.
Je ziet het dak ter hoogte van de basislijn van de koepel met de reuze apostelbeelden en het enorme plein met zijn specifieke vorm waarover direct meer. Verder het kleine pleintje Pius XII, de via della Conciliazione, de Engelenbrug over de Tiber en links daarvan de Engelenburcht en aan de volgende brug links het Justitiepaleis en een stuk rechts daarvan de kenmerkende koepel van het Pantheon, en een heel eind verder naar rechts in de rechter bovenhoek van de foto het enorme Vittoriano.
Geen betere foto om het plein zelf nader te bekijken. Voor sommigen is de vorm van het plein symbool voor de kerk die in haar uitgespreide armen de hele wereld kan vatten. De smallere voorgedeelte van het plein loopt schuin uit naar de gevel toe (trapeziumvormig) waardoor die nog meer tot zijn recht komt, een van de talrijke snufjes van het genie Bernini. Het eigenlijke plein dan bestaat uit twee halve cirkels die uit elkaar geschoven zijn zodat er een rechthoek tussen past, waardoor het geheel bij velen het beeld oproept van een ellips, maar dat is het dus niet, en zeker geen ovaal wat ook wel hier en daar geschreven staat. In het centrum van het plein staat de Vaticaanse obelisk met aan weerszijden de fonteinen (zie verder). En ook over de bijzondere colonnade hebben we het verder nog.
Bijlage2: De colonnade
We zien enkele van de enorme zuilen van de colonnade van Bernini. Erg indrukwekkend van dichtbij. En zo staan er dus 240 in een heel speciale opstelling waarover meer in een andere bijlage. Verder staan er nog een zestal loggia's in de middens en aan de uiteinden. De hele colonnade is overdekt en aan de binnenrand op die overdekking staan heiligenbeelden.
Bijlage3: Het plein en de Basiliek
Het plein richting façade zie ook nog de obelisk van Egyptische origine die in 1586 vanuit het cirus van Nero hier geplaatst werd, verplaatsing en oprichting met een sterk verhaaltje er aan vast. Verder het trapeziumvormig plein naar de basiliek toe en de monumentale voorgevel met heel veel symmetrie in zuilen, vensters en doorgangen, met grote beelden van de apostelen zonder Petrus bovenop de voorgevel op de rand van het dak ter hoogte van de basislijn van de koepel.
En dan de koepel zelf, monumentaal meesterwerk van Michelangelo, pas afgewerkt na zijn dood, waarvan hij de diameter net iets kleiner gehouden had dan die van het Pantheon uit respect voor de oude meester. Het uitzicht vanaf de lantaarn van de koepel op ca. 135 m hoogte is ronduit fantastisch waardoor de rondgang altijd zwart ziet van het volk.
Bijlage4: Mooi katholiek groepje
Zou je toch zeggen, op enkele afvalligen na dan, en de fotograaf.
Bijlage5: De speciale plaatsing van de zuilen
Inderdaad een speciale plaatsing want zoals gezegd staan die zuilen op in de beide helften van de colonnade op cirkelbogen en in het bijzonder op concentrische cirkelbogen. Bovendien staan telkens 4 zuilen achter elkaar op dezelfde cirkelstraal. Dat maakt dat je wanneer op het middelpunt van zo 'n boog staat je telkens alleen de eerste van het viertal ziet. Uiteraard zijn er twee zulke middelpunten één voor elke helft. Deze foto is genomen vanop het rechter middelpunt als je naar de gevel kijkt. Zo zie je boven het plein ook het gedeelte van het Vaticaan met de Musei Vaticani en de Sixtijnse kapel, en de rechterhoek met de pauselijke appartementen. De fontein hier in de rechterhelft van het plein is geüpdate versie van een vroegere. Zij is van de hand van Maderno, de architect die 1614 ook de façade heeft afgewerkt.
Bijlage6: Fontein met bloem
Hier zie je de fontein uit de linkerhelft. Zij -de fontein wel te verstaan- werd door Bernini als tweelingfontein van de andere geconstrueerd rond 1660.
Zoals al gezegd vertrekken we aan Largo Tassoni net voor het einde van de Corso Vittorio bij de Ponte (brug) Principe Amadeo, en stappen wat naar links en dan richting Tiber naar Ponte Sant' Angelo, de Engelenbrug. En dan de imponerende Engelenburcht. Daarna linksaf richting via della Conciliazione en 800 m verder aan het eind net voor Piazza Pio XII rechtsaf door de "moderne" Borgo tot Piazza de Risorgimento om een blik te werpen op de enorme Vaticaanse Muur verderop. Op de weg terug door de via di Porta Angelica proef je de "Vaticaanse geest" en aan de Porta Sant' Anna rijden auto's af en aan, als je geluk hebt zie een specifieke vaticaanse nummerplaat "SCV...". Dan de colonnade, de Piazza en de Basiliek. Maar dat is voor later...
Bijlage1: Zicht over de Tiber op de Via della Conciliazione
Bijlage2: Ponte Sant' Angelo (de Engelenbrug) en Castello Sant' Angelo (de Engelenburcht)
De brug was/is al sinds eeuwen de verbinding van de linkeroever van de Tiber met de stad. Maar sinds in de 17de E. de nieuwe brugleuning gebouwd werd en door Bernini en zijn school versierd werd met beelden van engelen draagt zij de huidige naam. De beelden die er nu staan zijn kopieën; van de originelen staan in de San Andrea delle Fratte.
De Engelenburcht dan. Dit cilindervormige kasteel/fort waar bovenop deze foto gemaakt is, werd oorspronkelijk (voltooid 139 n.C.) als mausoleum voor Keizer Hadrianus en het was via de brug met het centrum verbonden. Later werd het een schuilplaats voor de Paus, door de "Corridoio Vaticano" met het Vaticaan verbonden. Nog later werd het een gevangenis en tegnwoordig fungeert het als museum. Boven op de burcht staat sinds ca. 600 n.C. een beeld van de engel Michaël.
Bijlage3 - Via della Conciliazione.
De via della Conciliazione (verzoening) werd aangelegd door dele van de vroegere Borgo om het verdrag van Lateranen tussen het Vaticaan en de Italiaanse staat te bezegelen. Het is de mooiste toegangsweg tot Piazza San Pietro en het Vaticaan.
Bijlage4 - De Porta Sant' Anna
Een van de toegangspoorten (de belangrijkste?) tot vaticaanstad. En aan die poort rijden auto's af en aan, als je geluk hebt zie een specifieke vaticaanse nummerplaat "SCV..." afkorting van "Sacra Città del Vaticano" zoveel als "Gewijde Vaticaanstad". "La Citta del Vaticano, Vaticaanstad" is de (dwerg)staat. "La Santa Sede" of de "Heilige Stoel" betreft het Pausdom.
Bijlage5 - De Zwitserse Garde
In de omgeving van het Vaticaan kan je regelmatig nogal eigenaardige geklede soldaten zien, het zijn dan leden van de Zwitserse Wacht. In 1505 werd onder Paus Julius II deze Zwitserse garde opgericht om het Pausdom en Vaticaanstad te beschermen omdat toentertijd de zwitserse soldaten als de besten bekend stonden. Ze zogen nu nog steeds voor de bescherming en wel in originele klederdracht.
Om de liefhebbers van winkelen onder ons hun uitje te gunnen hadden we deze dag opgesplitst met voor de middag een bezoek aan Vaticaanstad en omgeving en na de middag al naargelang de keuze een vrije halve dag of voor de anderen een wandeling door Trastevere en over de Gianicolo om zo weer af te dalen naar de Tiber bij Ponte Principe Amadeo. Als je daar de brug overwandelt kom je bij Largo Tassoni, het uitgangspunt van die morgen. Want toen hadden we na onze gebruikelijke ochtendwandeling van het hotel naar Termini een overvolle bus 40 of 64 genomen die ons over Piazza Venezia naar dat pleintje bij het eindpunt van de Corso Vittorio (Emanuele II). Om praktische redenen splits ik de berichtten over deze dag op in 4 delen, en dat zijn in deel1 de weg naar Sint-Pieter, in deel2 het Sint-Pietersplein, in deel3 de Basiliek en in deel4 de namiddagwandeling. Op het bijgevoegde kaartje geeft een pijltje dat vertrek- en eindpunt aan en je vind er nagenoeg de gehele zone op terug waar we die dag doorgebracht hebben.
Vlakbij de Trevi, wij zijn er langs gelopen toen we richting via del Tritone het Palazzo Poli links lieten liggen, zie je de Academia di San Luca. Zij verenigt sinds de 16de E de kunstenaars in Rome. Zij draagt de naam van Sint-Lucas de patroonheilige van schilders en kunstenaars. Je kan er de Galleria dell' Accademia Nazionale di San Luca bezoeken. Op de titelfoto hier enkele van de belangrijke kunstwerken die je er kan bewonderen. De Galleria kan je nu gratis bezoeken van maandag tot zaterdag tussen 10:00h en 19:00h. Dat heb ik nu pas vernomen via SPQR, te laat dus voor ons om er met de liefhebbers even binnen te wippen.
Mijn originele route loopt van hier door de via dei Lucchesi en de via della Dataria naar piazza del Quirinale zoals te volgen is op het overzichtstraject in de eerste blog over dag3. Verder dan door de via del Quirinale (San Andrea al Quirinale en San Carlino), piazza delle Quatro Fontane, piazza Barberini en zo naar Piazza di Spagna. Een omweg dus. En om onze fysiek niet tot het uiterste te belasten heb ik de volgende kortere weg gekozen. Overigens, de bezienswaardigheden op die weggelaten omweg hebben we dan met een kleiner aantal deelnemers bezocht op de laatste dag. Dus die komen dan ook later aan bod.
Dus we hebben het Palazzo Poli links (of rechts, beide mogelijk) laten liggen richting via del Tritone om die dan over te steken naar Largo del Nazareno.
En dan zien we wat verder in de kleine kerk San Andrea delle Fratte eindelijk de engelen van de Ponte sant' Angelo in de originele versie van Bernini. Of toch twee ervan.
Vandaar door de via di Propaganda Fede is het maar een boogscheut tot Piazza di Spagna, weer een beroemd plein met een eigenaardige vorm. Bekend door sommige beroemde bewoners, door de Scalinata di Trinità di Monti de Spaanse Trap in de volksmond, door de Barcaccia fontein en door de alom bekende winkelstraten in de buurt. Het plein dankt zijn naam aan het Palazzo di Spagna, zetel van de vertegenwoordiging van de Spaanse staat bij de heilige Stoel. Het bestaat eigenlijk uit 2 delen gescheiden door een smal middenstuk precies voor de Spaanse Trap. Voor beelden en meer details zie de bijlagen hier beneden. Maar door werken aan de Barcaccia (nasleep van Feyenoord) en de steigers rond de Santa Trinità dei Monti heeft Rik niet veel bruikbare foto's kunnen nemen zodat ik weer in mijn archief heb moeten duiken.
Bijlage1: Een foto van een van de originele engelenbeelden van de Ponte Sant' Angelo. Deze beelden zijn door Bernini ontworpen en door zijn leerlingen en hemzelf gemaakt vanaf 1669. Ze hebben erg lang effectief op de engelenbrug gestaan maar ze zijn uiteindelijk naar binnen gehaald om ze te beschutten tegen de enorm beschadingende invloed van het moderne verkeer.
Bijlage2: Het begin van de Piazza di Spagna met de zuil met het mariabeeld even voor het Vaticaanse "Palazzo de Propaganda Fide" .
Bijlage3: De "Fontana della Barcaccia" van de hand van Pietro Bernini, de vader van de beroemde Gianlorenzo. "Barcaccia" betekent slechte boot want lekkend. En waarom lekkend, wel omdat de druk in de waterleidingen ter plekke te laag was om spuitende fonteinen te voeden.
Bijlage4: De Spaanse Trap met 138 treden uit travertijn, officieel de Scalinata di Trinità dei Monti werd in tussen 1723 en 1726 aangelegd om het plein dat toen Piazza di Francia heette te verbinden met de Franse kerk "Trinità dei Monti" .
Bijlage5: Mooi beeld van de kerk zelf met de verschillende ballustraden van de terrassen boven.
Bijlage6: En dit is het beeld dat je van bovenaf kan zien, over de trap en de Barcaccia recht de via dei Condotti (waterleidingen) in. Deze straat is een van de bekendste winkelstraten van de stad.
Vandaag 8 december 2015 is de Porta Santa in Sint-Pieter plechtig geopend zoals jullie wellicht op TV gezien hebben. Maar niet alleen die poort, want ook die van Santa Maria Maggiore, ons zo wel bekend, die van San Giovanni in Laterano (S Jan van Lateranen), die van San Paolo fuori le Mura ( S Paulus buiten de muren).
Op de titelfoto zie je Paus Franciscus de poort openduwen, onmiddelijk gevolgd door de paus op rust Benedictus XVI. Dit is het begin van een heilig jaar buiten de gewone regelmaat van om de 25 jaar, dus eigenlijk een Jubeljaar dat de sluiting van het 2de Vaticaans concilie onder Johannes XXIII van 50 jaar geleden herdenkt en ook het normale heilig jaar onder Johannes Paulus II 15 jaar geleden. Dit jubeljaar zal duren tot 20 november 2016.
Hier beneden in volgorde de foto's van de 4 vernoemde heilige poorten zoals wij ze gezien hebben.
is maar enkele minuten weg Van Piazza Colonna of Piazza di Pietra. Maar toen wij er waren stond de hele zone in de steigers voor een grondige restauratie zodat Rik eigenlijk geen sprekende foto's heeft kunnen nemen en daarom heb ik er een aantal opgevist uit mijn archief, sommige van langer geleden, sommige vrij recent.
Dit leek mij wel verantwoord te zijn te meer omdat begin november de restauratie ten einde was en het geheel weer open gesteld werd voor het publiek, enigszins veranderd, dat wel. Reden om niet te lang te wachten met nog een bezoek zoals je ook eerder al had kunnen zeggen bij de Rampa Imperatoriale!! Voor meer foto's en commentaar kan je hier beneden in de bijlagen terecht.
Bijlage1: De Trevifontein zoals hij er meestal uitziet met heel veel volk en steeds een aantal mensen die net een muntje over een schouder gooien want dan kom je zeker nog eens terug. De fontein met de zeegod Oceanus als centrale figuur, staat tegen de barokke wand in de vorm van een triomfboog van het Palazzo Poli. Hij werd in opdracht van de paus door Salvi rond 1750 gebouwd, maar was toen al ca. 50 jaar eerder door Bernini getekend. Hij is wereldberoemd geworden door de film "La dolce vita" uit 1960 met Marcello Mastroiani en vooral Anita Ekberg, met de zogezegd eerste erotische scène in een film voor een groot publiek.
Bijlage2: En zo ziet het er 's avonds uit bij verlichting. Het water komt van een het aquaduct uit vroegere tijden de "Aqua Vergine" (maagdelijk water) dat hier zijn eindpunt had. Het werd aangelegd over ca. 21 km. door Agrippa, je weet wel, in 19 v.C. om water naar zijn thermen bij het Pantheon te krijgen. Hierbij werd het water geleid door de via Condotti bij Piazza di Spagna. Zie ook verder. Condotto betekent overigens waterleiding in het Italiaans.
Bijlage3: Mooie detailopname met de "waterval". Hierop zie je bij voldoende vergroting dat waterstralen in feite uit afzonderlijke druppels bestaan, maar dat is eigenlijk fysica. Het debiet zou ca. 80 miljoen liter zijn per etmaal of zo'n 925 liter per seconde.
Bijlage4: Detail met een van de tritons, goden van de tweede garnituur, die de gevleugelde paarden leiden bij het trekken van de reuze schelp met de god Oceanus.
Bijlage5: Vlakbij de Trevi in de via dei Lucchesi op piazza della Pilotta bevindt zich de hoofdingang van de "Pontificia Universitas Gregoriana" de beroemde pontificale universiteit waar talrijke studenten uit de ganse katholieke wereld theologie e.d. studeren of hebben gestudeerd.
Bijlage6: Ook nog vlakbij het "Quirinaal" . Van in de via dei Lucchesi naar boven door de via della Dataria kom je op de piazza del Quirinale met de ruiterstandbeelden van Castor en Pollux bij de obelisk met fontein. Maar dit komt een van de volgende dagen aan bod.
Vanaf de achteruitgang van de SM sopra Minerva of van een beetje verder bij de Pié di Marmo, door de straat met dezelfde naam richting Piazza S. Ignazio, het onverwacht stemmige pleintje midden in Rome met de Jesuïtenkerk San Ignazio. En verder naar Piazza di Pietra, aan de andere kant van het gebouw dat hier de beurs van Rome huisvest, en daar de resten van de Tempel van Keizer Hadrianus. Piazza di Pietra ligt overigens op de rechte verbindingslijn van Pantheon naar Trevi. Nu naar Montecitorio voor de obelisk en het parlementsgebouw en daarna (of net ervoor) Piazza Colonna waar veel over te vertellen valt. We zijn nu echt niet ver meervan de Trevi, maar dat is een volgend verhaal. Voor de bijzonderheden van deze zone Colonna kun je terecht bij de foto's en het commentaar in de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Piazza Sint Ignazio is een zeer mooi rococopleintje met verschillende paleisjes van rond 1730, periode waarin ook de Spaanse trappen werden aangelegd.
Bijlage2: De Sint-Ignazio di Loyola is naast de Gesù de tweede grote jezuïtenkerk in Rome. Barok, fantastisch gedecoreerd. Maar vooral toch de ongelooflijke perspectiefschilderingen die een echte schijnarchitectuur, van de koepel vooral, oproepen. Je weet vaak werkelijk niet of de elementen met perspectief zo gebouwd zijn of geschilderd. Het is werk van de jezuïet Andrea Pozzo van rond 1692.
Bijlage3: Op deze relatief kleine piazza vallen de 11 marmeren zuilen van 15m hoogte en 1,4m diameter onmiddellijk op ook al zie je ze niet volledig. Het zijn de indrukwekkende resten van de tempel van keizer Hadrianus, gebouwd in opdracht van zijn opvolger Antoninus Pius en ingewijd in 145 n.C. Het geheel maakt nu deel uitvan een gebouw uit de 17de eeuw dat nu de beurs van Rome huisvest.
Bijlage4: De zuilen staan op een voet van 5m hoog die helemaal onder het huidige straatniveau ligt door de geleidelijke verhoging daarvan. Dat is duidelijk op te merken hier op de foto, maar niets nieuws want op veel plaatsen in Rome zien we iets dergelijks (Largo Argentina, Fori Imperiali, Forum Romanum, Insula dell' Aracoeli....)
Bijlage5: De granieten obelisk op Piazza di Montecitorio van rond 590 v.C. is onder Keizer Augustus rond 10 v.C. uit Heliopolis in Egypte meegebracht. Aanvankelijk diende hij als reuze zonnewijzer voor de tijdregeling. Na wat omzwervingen werd hij in 1792 op deze plaats gezet.
Bijlage6: In het Palazzo di Montecitorio op het gelijknamige plein huist sinds 1870 de Kamer van Voksvertegenwoordigers. Maar origineel werd het in 1650 door Bernini ontworpen als justitiepaleis voor de toenmalige paus (Innocentius X). Als gevolg van vertragingen werd het gebouw uiteindelijk eerst in 1694 voltooid door Carlo Fontana. Door 5 vlakke gevelpartijen die hoeken van bijna 180º met elkaar maken krijg je indruk dat de hele voorgevel licht gebogen is. Boven de ramen op de eerste verdieping zijn de frontons afwisselend driehoekig en boogsegmentvormig. Erg fraai gebouw.
Bijlage7: Piazza Colonna is een rechthoekig plein met enkele bekende gebouwen maar met toch vooral de zuil -de colonna- van Marcus Aurelius waarnaar het plein genoemd werd. De zuil werd gebouwd vanaf 180 n.C. kort na de dood van Keizer Marcus Aurelius in opdracht van zijn opvolger Antoninus Pius. Zoals op de zuil van Trajanus is rondom in bas-relief een beeldverhaal uitgewerkt dat de zegetochten van de Keizer aan de Donau uitbeeldt. Het originele beeld van de keizer werd bij de restauratie door Domenico Fontana in 1589 vervangen door dat van de heilige Paulus.
Bijlage8: Met de via del Corso in de rug heb je rechts het Palazzo Chigi hier in beeld, dat sinds 1961 de residentie is van de eerste minister. Het gebouw zelf dateert van ca. 1562 en ook Mussolini heeft er nog gewoond en het volk toegesproken vanaf het balkon. Recht vooruit zie je het Palazzo Wedekind zoals op de titelfoto bij deze zone.Nu zijn er de kantoren van de krant Il Tempo gevestigd, vroeger de posterijen van het vaticaan. In de mooie galerij staan 16 Etruskische zuilen.
Piazza Navona verlaten kan langs vele wegen, wij kiezen daarvan de kortste richting Pantheon. Dus op naar Piazza della Rotonda langs de San Luigi dei Francesi (bijlage) met drie meesterwerken van Caravaggio. Ook langs Palazzo Madama waar de Italiaanse senaat huist en waar altijd veel politievolk te bespeuren valt. Op de piazza gonst het zoals altijd van de toeristen en ook binnen in het Pantheon kan je over de koppen lopen. Enkele bijlagen hier beneden belichten verscheidene aspecten van dit fantastisch bouwwerk. Heelwat tijd later en enige tientallen meter verder komen we bij de Maria sopra Minerva met ervoor het beroemde olifantje van Bernini. En verder ... je merkt het wel.
Bijlage1: De "San Luigi dei Francesi" is de Franse nationale kerk uit de 16de E. Ze heeft enkele belangrijke schilderwerken van Caravaggio in haar bezit.
Bijlage2: Links vooraan kan je drie bekende werken van Caravaggio (ca. 1600) bewonderen waarin hij scènes uitbeeld uit het leven van de H. Matheus: "De marteldood van Matheus", "De roeping van Matheus", "Matheus en de Engel". Dit laatste is hier in beeld.
Bijlage3: Piazza della Rotonda is een druk plein in de voetgangerszone dat volledig gedomineerd wordt door het Pantheon. De eerste versie ervan werd vanaf 27 v.C. gebouwd door Marcus Agrippa, schoonzoon, vriend, toeverlaat en generaal van keizer Augustus en dit laatste staat nog duidelijk te lezen op de fries boven de zuilen van het voorportaal. Want dit voorportaal is van die eerste versie overeind gebleven na een brand in 80 n.C. die de rest verwoestte. Het is 33m breed en 16m diep. Het pantheon in zijn huidige versie werd dan onder keizer Hadrianus heropgebouwd rond 125 n.C. Ongelooflijk toch!
Bijlage4: Ook het interieur is indrukwekkend: de poorten, de marmeren vloer, de nissen, de koningsgraven, de tombe van Rafaël, een altaar..... En dan de koepel. De diameter ervan aan de basis (43,30m) is even groot als de hoogte van de trommel. Deze koepel heeft model gestaan voor talrijke koepels overal ter wereld en die van Sint-Pieter is door Michelangelo uit respect voor de vroegere bouwheer een meter kleiner gehouden. De oculus (9m diameter) in de koepel waardoor het binnenvallende licht gelijkmatig verdeeld wordt. De regen die daar ook door binnenvalt verdwijnt vlug in de 22 vloergaten die bijna onzichtbaar zijn.
Bijlage5: Van dichtbij imponeren die zuilen nog meer. Het zijn 16 granieten monolieten, 14m hoog en met 4,50m omtrek. Dit betekent een volume van ca. 22,5 kubieke meter en ca. 60 ton. Hoe hebben ze die toen daar kunnen recht krijgen? Els kan het duidelijk ook nog niet plaatsen.
Bijlage6: Dit beeld geeft een mooi inzicht in het gebruik van steunbogen of ontlastingsbogen in de bouwwerken toen in de eerste eeuw. Versteviging hier om de enorme last van de koepel te kunnen dragen. We zien ze wel op meer plaatsen in Rome o.a in de de constructie van de "Rampa Imperiale".
Bijlage7: Achter het pantheon net voorbij de resten van de tempel van Apollo (nog eentje) kom je op piazza di Santa Maria Sopra Minerva. Een kerk van de Dominicanen, een beruchte orde ten tijde van de inquisitie, spottend "Domini Canes" genoemd. Deze zeldzame gotische kerk is gebouwd en herbouwd tussen 1280 en 1453 n.C. op de resten van een tempel die ten onrechte aan de godin Minerva werd toegeschreven, vandaar de naam, maar achteraf bleek het om een Isistempel te gaan toen de obelisk van Egyptische origine in de 17de eeuw in de tuin gevonden werd.
Bijlage8: Die obelisk werd volgens een fantasietje van Bernini bovenop een gezadelde olifant, het olifantje van Bernini, op de piazza. Zonder die olifant viel de obelisk tè klein uit tegenover de kerkgevel.
Bijlage9: Het interieur van de SM sopra Minerva is mooi met verscheidene bezienswaardigheden zoals de tombe van Fra Angelico een beroemde dominicaner schilder, en een beeld van "De verrezen Christus" van Michelangelo en de altaarschildering "Maria boodschap" (ca. 1490) van Romano in de Crafakapel van Filipino Lippi. Verder, en hier in beeld, is er ook het graf van de H. Catharina van Siena, kerkleraar, patrones van Italië en beschermheilige van Europa.
Bijlage10: Als je de kerk langs de achterdeur naast het koor verlaat kom je weinig verder bij de "Pié di marmo" uit, een enorme marmeren linkervoet afkomstig van een Isisbeeld, waarschijnlijk opgegraven bij werkzaamheden een beetje verder, en op deze plek geplaatst in 1878 bij de begrafenis van koning Vittorio Emanuele II.
Na onze gesmaakte middagpauze op Campo dei Fiori, op naar de Corso Vittorio en verder naar Piazza Navona. Maar net de Corso Vittorio overgestoken, belanden we al bij Pasquino en vlak daarna op Piazza Navona, een van dé pleinen van Rome met zijn speciale langgerekte vorm, overgehouden van het Stadio di Domiziano van eind eerste eeuw. Maar met ook zijn fonteinen en zijn gebouwen, de restaurants, de speciale sfeer, de talrijke schilders en diverse kunstenaars. En niet te vergeten de omgeving, bijzonder pittoresk, met kleine handwerkhuizen, meubelen vooral, en met ook de Tiber in de nabijheid. De Tiber en de Ponte Umberto, het Justitiepaleis en het fantastische zicht op Sint-Pieter, voor ons behoorlijk bedorven door de reklamepanelen, maar..zie verder. Veel meer dus dan we hier in de bijlagen kunnen laten zien met de beperking tot max. 10 foto's per rubriek! Voor meer beeld en tekst zie de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Dit "sprekende" beeld is een fragment van een Romeinse kopie van een Griekse beeldengroep uit de 3de E.v.C. Kleermaker Pasquino hing er nota's aan met kritische bemerkingen over de overheid. Andere Romeinen begonnen te antwoorden en zo ontstond een hele groep van "sprekende beelden".
Bijlage2: Piazza Navona is een barokplein in de vorm van een langgerekte piste op het eerdere stadion van Keizer Domitianus (80-96 n.C.). Dit globaal beeld is genomen van de zuidkant met de Fontana del Moro op de voorgrond. Links in het midden de kerk0 Sant' Agnese in Agone ontworpen door Borromini in 1648, en in het midden de beroemde vierstromen'fontein van Bernini. Er circuleren heelwat verhaaltjes over hoe de rivaliteit van de 2 meesters tot uiting wordt gebracht in hun werken op dit plein.
Bijlage3: De fontana del Moro in 1576 al aangelegd (G della Porta) maar in 1653 door Bernini gerestaureerd met toevoeging van de Moro.
Bijlage4: mooi detail van een waterspuwer in de fontana del Moro.
Bijlage5: De beroemde vierstromen'fontein in het midden van het plein is door Bernini voltooid in 1551 als decor voor de centrale obelisk. De vier figuren stellen de grote stromen voor van de toen bekende werelddelen: de Ganges (met krans en stok) voor Azië, de Nijl (met een doek over het hoofd) voor Afrika, de Rio della Plata (afwerend gebaar) voor Amerika en de Donau (met baard en krans) voor Europa.
Bijlage6: Detail van de Rio della Plata met het afwerend gebaar. Spottend werd gezegd dat Bernini het afwerend gebaar toegevoegd had om zijn beeld te beschermen tegen het instorten van de gevel van de kerk die door Borromini gebouwd was. De Nijl, in het algemene beeld was zogezegd gesluierd om het lelijke beeld niet te hoeven aanschouwen.
Bijlage7: Ook dat vind je rond Piazza Navona. Fijne vleeswaren....
Bijlage8: Vlakbij Santa Maria della Pace, met belangrijke kunst van Pietro da Cortona en Rafael.
Bijlage9 en 10: Op Ponte Umberto sta je vlakbij het justitiepaleis, maar je hebt er vooral een zeer mooi zicht op Via della Conciliazione en Sint-Pieter. Nu in september eigenlijk verknald door reklameborden maar gewoonlijk veel beter. Daarom heb ik 2 foto's van mezelf toegevoegd, een genomen bij dag en een bij nacht in 2004 al.
In deze zone beginnen we na het bezoek aan San Andrea della Valle. De talrijke kleine steegjes met namen van handwerklui voeren richting via Arenula, piazza Cairoli en Tiber. Even (naar rechts) langs de Tiber struinen tot de via Giuglia. Dan Verder naar Piazza Farnese en Campo de' Fiori. De titelfoto hierbij toont de bekende markt in volle actie met het standbeeld van Giordano Bruno. Zie verder in de bijlagen hier beneden de commentaar bij onze foto's uit deze zone.
Bijlage1: De Ponte Sisto, de brug over de Tiber bij de via Arenula.
Bijlage2: Stilstaan voor uitleg bij dit gedeelte en de aankomende via Giuglia
Bijlage3: Zicht op de schilderachtige brugboog die Palazzo Farnese over de via Guglia heen verbindt met de Tiber. De uiteindelijke bedoeling van Michelangelo was van dit Palazzo te verbinden met de Villa Farnesina aan de overkant van de Tiber maar dit laatste is in de plannen blijven steken.
Bijlage4: Halte bij de Fontana del Mascherone voor de groepsfoto.
Bijlage5: De beroemde voorgevel van het Palazzo Farnese.
Bijlage6: Zicht op het Palazzo en de Piazza Farnese vanaf Cmpo de' Fiori
Bijlage7: Boven de aan elkaar geschakelde tentdaken op de drukke markt torent het standbeeld uit van Giordano Bruno, die aldaar tijdens de inquisitie in 1600 omwille van "ketterij" op de brandstapel terecht is gekomen.
De eerste zone op onze langdurige wandeling voert van het Vittoriano over Largo di Torre Argentina naar San Andrea della Valle. Hieronder vind je wat uitleg bij de foto's gekozen voor deze zone.
Bijlage1: Piazza Venezia
Zoals gezegd de navel van de stad en een belangrijk verkeersknooppunt. Op de foto genomen met de rug naar het Vittoriano is dat goed merkbaar met achteraan recht vooruit de via del Corso naar Piazza del Popolo, links de Corso Vittorio naar het Vaticaan, rechts de via del XX sttembre naar stazione Termini, en vooraan links de via del Teatro di Marcello naar de Tiber en vooraan rechts de via dei Fori Imperiali naar het Colosseo en San Giovanni.
Bijlage2: Gevel van de bekende Jesuïtenkerk Il Gesù uit de 16de eeuw. Het internationaal Jesuïtencollege rechts maakt deel uit van het complex. Het is een erg belangrijke barokkerk met een weelderig interieur, die tot voorbeeld heeft gediend voor talrijke kerken.
Bijlage3: In de Area Sacra di Largo Argentina staan er restjes van 4 oud-Romeinse tempels uit de tijd van de Republiek waarvan de oudste dateert uit de 4de E.v.C. Het ronde platform in het midden behoort tot tempel B. Daarachter de resten van de centrale esedra in de Porticus van de Curia van Pompeius waar in 44 v.C. Caesar vermoord werd terwijl daar bij uitzondering een zitting van de Senaat plaats vond en niet in de Curia op het Forum.
Bijlage4: Fresco in een openbaar toilet (Latrina) in de Porticus van de Curia van Pompeius.
Bijlage5: Esclusieve winkels voor de liturgische uitrusting, o.a. "Gammarelli" vind je in de straatjes van de Area Sacra richting Pantheon.
Bijlage6: San Giuliano dei Fiamminghi, de kerk van de Vlamingen (de Vlaamse pelgrims) in Rome, bevindt zich in de Via del Sudario. Keizer Karel V en ook Rubens zijn hier wel eens op bezoek geweest. Johannes Paulus heeft hier 2 jaar gestudeerd in zijn jonge jaren.
Bijlage7: De San Andrea della Valle is een andere grote kerk in de buurt. De barokke gevel werd rond het midden van de 17de E. afgewerkt (Rainaldi). De koepel is de grootste van Rome na die van Sint-Pieter. Sinds een aantal jaren heeft men binnen grote spiegels onder een hoek van 45º geplaatst die het mogelijk maken van op een comfortabele manier de plafond- en koepelfresco's te bewonderen zoals deze foto laat zien. De hand en de camera moet je er dan wel bijnemen.
Onze derde dag wordt integraal besteed aan een lange wandeling doorheen de stad, langs straten en door steegjes, over belangrijke pleinen (piazze), naar fonteinen, kerken en andere gebouwen. Wij beginnen daarbij op Piazza Venezia die, zoals reeds in dag1 aan bod kwam, gedomineerd wordt door het Vittoriano (op de titelfoto hierbij) om zo langs enkele kleinere straten in de buurt van de Corso Vittorio aan te belanden, een beetje de richtlijn voor het eerste gedeelte van de dag. Het route van onze tocht is nogal specifiek en daarom is ze aangegeven op trajectfoto hier beneden. In grote lijnen blijven we eerst in de buurt van de Corso Vittorio, gaan we later door kleinere steegjes richting Tiber, daarna door de Via Giuglia naar Piazza Farnese en Campo dei Fiori. Daarna steken we de Corso over naar Piazza Navona en omgeving met weerom de Tiber, later de weg en de omgeving van het Pantheon, de weg naar en de omgeving van de Trevi fontein. Nog later via een kortere of langere weg richting Piazza di Spagna. Omdat er zoveel te zien is verdelen we het traject is een aantal zones en daar kan je dan specifieke foto's met wat uitleg vinden. Hier beneden in de enige bijlage1 kan je de gehele wandelweg terugvinden op een foto van het stadsplan met het aangegeven traject. Hierop is wel "de omweg" achter het Quirinaal om van F.Trevi naar P.Spagna aangegeven, terwijl wij voor de "binnenweg" langs Via Polo en San A. delle Fratte gekozen hebben. Je kan natuurlijk op elk ogenblik dit kaartje raadplegen.
Toen ik mij gisteren plots afvroeg wat A. Rieu wel te zoeken had bij het Pantheon net toen wij er waren vond ik via de Google-zoekbalk onder "André Rieu in Rome-afbeeldingen" op de officiële site toch zeker een foto met zowel Lisette, Jan, als Martin op vlakbij de meester. En toen herinnerde ik mij de vraag van een Romein aan mij " Ma Dio mio chi è quel signore accanto a Lisette Gijbels?"
Om je te helpen die foto terug te vinden tussen de velen staat er hier beneden een gelijkaardige maar wel uit de verzameling van onze groeps-paparazzo.
Na enige versterking van de inwendige mens want dat was echt wel nodig na de uitgebreide en wat uitgelopen combinatie Forum-Palatijn van de voormiddag.
"Colosseum - Colosseo" is de populaire naam voor het Anfiteatro Flavio die het in de middeleeuwen kreeg, waarschijnlijk te danken aan de Colossus, een reusachtig standbeeld dat in de buurt stond in de tijdperk van Nero. Het amfitheater is een tweezijdig theater met dus aan alle kanten - volledig in het rond - zitplaatsen voor toeschouwers, anders dan in een gewoon theater met toeschouwers in een halfrond aan één kant van het podium.
Het Colosseum is voor iedere bezoeker wellicht hèt symbool van Rome. Het is in maar 8 jaar gebouwd van 72 tot 80 n.C op het terrein van een meer behorend tot het Domus Aurea van keizer Nero. De toevoeging Flavium wijst op de Flavische dinastie met de keizers Vespasianus, Titus en Domitianus (69 n.C. - 96 n.C.). Er waren gevechten zien tussen dieren, dieren en mensen, mensen onderling, en ook gespeelde zeeslagen. In het ellipsvormige gebouw met een omtrek van 527m en een hoogte van ca 50m was er plaats voor 50.000 toeschouwers.
Voor de eigen foto's en de commentaar zie de bijlagen hierna.
Bijlage1: Zicht op het Colosseum vanaf het Forum
Bijlage2: Binnen is het Colosseum al even indrukwekkend met zijn 4 verdiepingen met de halfzuilen uit verschillende orden, Dorisch, Ionisch, Corinthisch. De toeschouwersruimte was verdeeld in 5 boven elkaar gelegen rijen, waarvan de belangrijkheid afnam met de hoogte; zo was de bovenste rij voorbehouden voor de vrouwen. Op het gelijkvloers kan je over een hele afstand rondgaan onder de ronduit schitterende tongewelven. In die rondgang was er, zoals gewoonlijk trouwens, een tijdelijke tentoonstelling.
Bijlage3: De kelderverdieping vormt bijna een doolhof van kamers, zalen, oefenruimten en gangen. Alle voorzieningen dus zoals kleedkamers, wapens, machines voor het takelen van coulissen, kooien voor wilde dieren en dergelijke. Deze verdieping is/ was mede afgedekt door de arena van 46m bij 78m, zoals je nu nog duidelijk kan zien.
Van het Forum kom je vanzelf op de Palatijn terecht, de Palatino een van de 7 heuvels van Rome en voor het Forum de aangrenzende heuvel waar de keizers woonden en resideerden. Nog maar enkele dagen geleden las ik van SPQR dat voor het eerst (eind oktober 2015) de "Rampa Imperiale di Domiziano" open is voor het publiek. Deze "rampa", een korte steile helling, is een onderaardse verbinding van het politieke en het administratieve centrum van de stad, het Forum Romanum, met het machtscentrum op de Palatijn. Zij werd door Keizer Domitianus (Domiziano 80 n.C.-96 n.C) aangelegd om hemzelf en zijn opvolgers toe te laten zich te verplaatsen van het residentiële naar het publieke gedeelte van het centrum en vice versa zonder het plebs tegen te komen. De gang was rijkelijk versierd met fresco's die nog altijd in goede staat schijnen te zijn, en hij was zo ruim en hoog dat de verplaatsing gemakkelijk te paard mogelijk was. De ingang op het Forum situeert zich bij de tempel van de Dioscuren, en de uitgang/ingang op de palatijn bij het ook vernieuwde uitzichtspunt boven het Forum waar Rik verschillende foto's, ook groepsfoto's, gemaakt heeft. De rampa overbrugde een hoogteverschil van 35m in 7 segmenten met 6 haarspeldbochten (tornanti) - nu zijn dat nog 4 segmenten-. Zie de bijgaande sprekende foto overgenomen van de krant La Repubblica". Merk op deze foto ook het gebruik van versterkingsbogen zoals we ook bij het Pantheon duidelijk konden zien. Deze foto fungeert als link naar een ruime collectie van beelden van deze Rampa. Zeer de moeite waard! Voor meer foto's , gewoon op de grote foto klikken dus.
Wat de bouwwerken betreft op de Palatijn in de keizertijd, was Augustus de eerste met aanvankelijk een tempel voor Apollo, later zijn huis (30 v.C.) en dat van Livia, zijn paleis (Domus Augustana). Later kwamen achteenvolgens paleizen van Tiberius en Nero (50 n.C.), van de Flavii (Domus Flavia, 85 n.C.) en uiteindelijk van Septimius Severus (200n.C.) erbij. Op dit ogenblik geeft het complex de indruk van één groot paleis te zijn.
De naam "paleis-palazzo" is trouwens afgeleid van Palatino.
Voor onze eigen foto's met commentaar zie de hiernavolgende bijlagen.
Bijlage 1: De groepsfoto, bijna volledig, op het mooie nieuwe uitzichtspunt boven het Forum, ook het beginpunt van de "Rampa imperiale".
Bijlage 2: Aandachtig luisteren naar de gids, altijd een beetje werken.
Bijlage 3: Het peristyle (omtrekkende zuilengang) op de lagere verdieping van het Domus Augustana, verdeeld door vier halfronde bekkens.
Bijlage 4: Het zogenaamde "Stadio di Domiziano" (ca. 90 n.C.) of de hippodroom, men weet het niet echt.
Bijlage 5 - Museo Palatino : Een mooi fresco van rond het jaar 0, uit de tijd van Augustus. Het stelt de god Apollo voor met zijn kithara in de linkerhand. Apollo was de persoonlijke beschermer van Augustus.
Bijlage 6 - Museo Palatino : Een plafondfresco uit het Domus Transitoria van Nero uit ca. 55 n.C.
Bijlage 7: De vroegste nederzettingen op de Palatijn geven langzamerhand hun geheimen prijs. Hier een foto van de zogenaamde "Hutten van Romulus" van rond (???) de stichting van Rome (753 v.C.)
Een bezoek aan het "Forum Romanum", hèt centrum van de klassieke stad, mag natuurlijk niet ontbreken op ons programma omdat het voor sommigen de eerste keer zou zijn en voor bijna iedereen al lang geleden is. Op dat Forum Romanum, kortweg Forum, staan resten van gebouwen uit de gehele gedocumenteerde periode van de klassieke stad, dat wil zeggen van ca. 500 v.C. tot ca. 600 n.C. Het is die hele tijd het publieke centrum geweest, het marktplein zeg maar. Waar de veldheren over de Via Sacra paradeerden na gewonnen veldslagen, waar twee triombogen de heldendaden van de keizers Titus en Septimius Severus beschrijven, waar het stoffelijk overschot van Caesar na de moord in 44 v.C. verbrand werd en geëerd in de Reggia. En dan de sporen van de Cloaca Maxima, de eerste riool die het overtollige water naar de Tiber moest draineren. Maar we zien ook dat er zoals op zovele plaatsen in Rome voortdurende gewerkt wordt, en dat leidt dan soms tot vervelende maar gewoonlijk wel tot aangename verrassingen. Vervelend omdat je bepaalde dingen noodgedwongen moet schrappen wegens afgesloten, aangenaam omdat je soms zaken voor het eerst kan bezoeken. Zie de korte beschrijving van de bijlagen en de bijbehorende foto's hier beneden.
Bijlage1: Panoramabeeld van het Forum genomen vanaf de Palatijn. De talrijke elementen komen hierna aan bod in meer gedetailleerde opnames
Bijlage2: Het noordwest gedeelte (Vittoriano-Campodoglio) van het Forum. Op deze mooie opname herkennen we de 6 resterende zuilen van de tempel van Saturnus ( 450 v.C) en vlakbij 3 zuilen van de tempel van keizer Vespasianus (70 n.C) met het stadhuis en het Vittoriano als achtergrond, links de Basilica Giulia, midden rechts de boog van Septimius Severus (200 n.C) met vlak links ervoor de zuil van Focus (600n.C.) en uiterst rechts de Curia Iulia. Heel vooraan rechts zien we de top van de tempel van de Dioscuren.
Bijlage3: Het midden gedeelte, met helemaal links een stukje van de Curia, dan de basilica Emilia, in het midden het originele voorportaal van de tempel van keizer Antoninus Pius en zijn vrouw Faustina, daarnaast het ronde tempeltje van Romulus nu ook open voor het publiek, en daarvoor de eerste stroken van de Via Sacra. Rechts onderaan aan deze kant van de via Sacra de Tempio di Cesare met het grijze dak en het ronde gedeelte van de tempel van Vesta.
Bijlage4: Het zuidoost gedeelte (Titus-Colosseo) van het Forum met links het tempeltje van Romulus, het vervolg van de via Sacra en verder de machtige Basilica di Massenzio. In de verte rechts de contouren van het Colosseum.
Bijlage5: Het huis van de Vestaalse Maagden, pas weer open met blijkbaar heel wat import van Verse Maagden. Links zien we de indrukwekkende zuilen van de tempel der Dioscuren.
Bijlage6: Foto van de indrukwekkende Tempio di Roma e di Venere (tempel van Venus en Rome) genomen vanaf het Colosseum.
Bijlage7: Op de boog van Titus ( Arco di Tito, 80 n.C.) helemaal aan het eind van het Forum worden de veroveringen van Keizer Vespasianus en van zijn zoon Keizer Titus in de verf gezet. Vooral dan in het nabije oosten, Palestina, Judea enz..., goed te zien aan sommige afgebeelde elementen.
Bijlage8 : De boog van Constantijn (Arco di Costantino, 330 n.C.) staat aan het eind van de Via Sacra, vlakbij het Colosseum. Hij is erg goed bewaard gebleven en hij bericht over de heldendaden van de Keizer.
De "klassieke" kijk op Klassiek Rome richt zich natuurlijk op de omgeving van het Forum Romanum met bezoeken aan datzelfde Forum, aan de Palatijn en natuurlijk aan hét monument dat over de gehele wereld het klassieke Rome vertegenwoordigt, het Colosseum. En jawel, je komt in Rome bijna op elke straathoek een klassiek monument tegen zoals gisteren, en zoals zeker ook de volgende dagen. Maar vandaag dus het klassieke "Klassiek Rome".
Ik had om praktische redenen willen beginnen met het Colosseum, maar toen ik om 9:45h aan de kassa onze "biglietti prenotati" voor echte tickets wilde verzilveren, bleek de vroegst mogelijke toegang tot het Colosseum eerst om 13:30h te zijn. Dus daarom dat bezoek uitgesteld tot 14:30h en begonnen met een uitgebreide bezichtiging van het Forum Romanum. En zoals zo vaak in Rome was het door werkzaamheden onmogelijk om dicht bij bepaalde monumenten te geraken, maar als compensatie hadden we dan weer toegang tot de Tempel van Romulus (voor het eerst voor zover ik weet) en tot het Huis van de Vestaalse Maagden. Bijzonder!
En dan de Palatijn, en het gelijknamige Museum, zeer indrukwekkend allemaal.
Na de hoognodige versterking van de inwendige mens in de Autogrill konden we dan uiteindelijk terecht in het Colosseum. Zelfs nu nog, 2000 jaar later, en beroofd van alle toenmalige attributen en colossale ornamenten, blijft het een ongelooflijk indrukwekkend monument. En te weten dat er maar 8 (acht!!) jaar over gedaan is om het volledig af te werken.
Stanco morto, stik kapot dus, rond 18:00h naar H.Tirreno afgezakt. Niemand toonde ook maar enige zin om weer op stap te gaan voor een restaurant. Nee, nee, beter dan "Il Brigantino" was voor niemand nodig. Voor meer, zie de volgende blogs over deze dag.
Door de gunstige uren van de vlucht hadden we op onze eerste zaterdag vrijwel een volledige halve dag ter beschikking. Daarvan hebben we gebruik gemaakt om de "navel" van Rome -de ruime omgeving van Piazza Venezia dus- te verkennen. Hierna kan je enkele bijzonderheden vinden over die eerste (halve) dag met om te beginnen in een eerste bijlage het plan van het traject van de wandeling die begint aan het Colosseo (Colosseum) en na heel wat omzwervingen eindigt op het Circo Massimo (Circus Maximus). En verder zijn er enkele sprekende foto's van toppers - de keuze is uiteraard subjectief - op dat traject.
Let wel, de meeste foto's zijn genomen en ter beschikking gesteld door onze speciaal meereizende paparazzo Rik, waarvoor dank. Hier volgt wat uitleg bij de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Het traject van de wandeling is aangegeven door een aaneen geschakelde reeks van groene pijlen in een plan van de omgeving. Het gaat vanaf het Colosseum door de Via dei Fori Imperiali naar Piazza Venezia, verder naar Teatro di Marcello om even over het Tibereiland een voet in Trastevere te zetten, en dan weer over de Tiber naar het Forum Boarium te gaan om uiteindelijk te eindigen op het Circus Maximus.
Bijlage2: Het Forum van Augustus, een van de 4 "fori imperiali" waar de straat "via dei fori imperiali" haar naam aan te danken heeft. De andere zijn, Forum van Nerva, Forum van Trajanus en Forum van Caesar.
Bijlage3: Detail van de Colonna Traiana, een belangrijke constructie op het Forum van Trajanus, waarop in een spiraalvormige band een tekenverhaal gebeeldhouwd is waarin veroveringen van de keizer bezongen worden. Een indrukwekkend staaltje van beeldhouwkunst, maar ook een belangrijke informatiebron voor geschiedschrijvers.
Bijlage4: Niks nieuws onder de zon zou je kunnen denken! De Mercati Traiani, de Markten van Trajanus, zijn door de architekt van de Keizer (Apollodorus van Damascus) in het begin van de 2de eeuw gebouwd op de uitlopers van de heuvel Quirinaal. Een uitgebreid complex in baksteen met administratieve ruimten en een winkelcentrum in verschillende (6) terrasvormige verdiepingen, in een boog (esedra) gebouwd rond een plein en uitkijkend op het Forum van Traianus, met o.a. de Colonna Traiana.
Bijlage5: De cordonata, de beroemde trap naar het Campidoglio, het Kapitoolplein, die door Michelangelo werd aangelegd. Meestal zeer druk bezocht want de toegang tot het Capitoolplein, het Stadhuis, de Musei Capitolini, en tot belangrijke uitzichtpunten over het Forum.
Bijlage6: Insula Romana dell' Aracoeli vlakbij de beide fameuze trappen. Weeral zou je kunnen denken "Appartementsgebouwen zoals nu". Om de grote volkstoeloop na de veroveringen in de tweede eeuw het hoofd te kunnen bieden werden heel wat woonblokken gebouwd van huurhuizen met 5 verdiepingen, de Insulae. Met winkels op de begane grond, grotere woningen op de derde verdieping en kleinere voor de armere mensen op de hogere verdiepingen. Het fresco dat wij hier zien op de tweede verdieping is uit de 14de eeuw.
Bijlage7: Het theater van Marcello, van rond het jaar 0, met de drie zuilenresten van de Tempel van Apollo.
Bijlage8: De tempel van Hercules invictus, in de volksmond de tempel van Vesta, vlakbij de Tiber op het Forum Boarium is een van de oudste in de stad.
Bijlage9: la Bocca della verità, de Mond van de waarheid is een erg oud beeld in de vorm van een gezicht waarbij de oprechtheid zou getest worden van degene die zijn hand in de mond steekt.
Bijlage10: Circo Massimo, het Circus Maximus, de aloude arena die volledig leeggeroofd werd om andere bouwwerken te verfraaien. Nu rest er alleen nog de langgerekte vlakte met mooi uitzicht op de machtige ruïnes op de Palatijn, die toch wel doen dromen van weleer.
We jagen onszelf ontiegelijk vroeg uit de veren want onze vlucht vertrekt al om 7:05h in Weeze. Maar een voorspoedige vlucht (bijlage1) later landen we op Ciampino, even buiten Rome. En vrij vlug daarna staan we in een lekker zonnetje op het plein voor de luchthaven op een bus te wachten die ons naar Stazione Termini zal brengen. Wat later dan verwacht rijden we door de binnenstad en kan het gidsen al in de bus beginnen. Door wegwerkzaamheden in de buurt worden we een eindje verder gedropt dan gewoonlijk, zodat we na het extra gesleep met de koffers al onmiddellijk in de Autogrill (bijlage2) van het station voor wat versnaperingen vallen en uiteindelijk ook besluiten van eerst maar te lunchen. Rond half twee dan maar op stap richting Santa Maria Maggiore (bijlage3) en uiteindelijk naar Hotel Tirreno (bijlage4) in Via di San Martino ai Monti.
Rond half drie beginnen we dan met onze mooie groep (bijlage5) aan onze eerste verkenning van Rome, maar dat is voor een volgende blog.
Piazza San Pietro
Rome dag4 - Op weg naar Sint-Pieter
En nu even wat anders 3 - Accademia di San Luca
Op weg naar Piaza di Spagna dus
Nu even wat anders (2)
En toen het Pantheon.
Dag3 Rome - Door de binnenstad
En nu even wat anders-1
Op naar het Colosseum dus
Een bezoek aan het "Forum Romanum", hèt centrum van de klassieke stad, mag natuurlijk niet ontbreken op ons programma omdat het voor sommigen de eerste keer zou zijn en voor bijna iedereen al lang geleden is. Op dat Forum Romanum, kortweg Forum, staan resten van gebouwen uit de gehele gedocumenteerde periode van de klassieke stad, dat wil zeggen van ca. 500 v.C. tot ca. 600 n.C. Het is die hele tijd het publieke centrum geweest, het marktplein zeg maar. Waar de veldheren over de Via Sacra paradeerden na gewonnen veldslagen, waar twee triombogen de heldendaden van de keizers Titus en Septimius Severus beschrijven, waar het stoffelijk overschot van Caesar na de moord in 44 v.C. verbrand werd en geëerd in de Reggia. En dan de sporen van de Cloaca Maxima, de eerste riool die het overtollige water naar de Tiber moest draineren. Maar we zien ook dat er zoals op zovele plaatsen in Rome voortdurende gewerkt wordt, en dat leidt dan soms tot vervelende maar gewoonlijk wel tot aangename verrassingen. Vervelend omdat je bepaalde dingen noodgedwongen moet schrappen wegens afgesloten, aangenaam omdat je soms zaken voor het eerst kan bezoeken. Zie de korte beschrijving van de bijlagen en de bijbehorende foto's hier beneden.
Door de gunstige uren van de vlucht hadden we op onze eerste zaterdag vrijwel een volledige halve dag ter beschikking. Daarvan hebben we gebruik gemaakt om de "navel" van Rome -de ruime omgeving van Piazza Venezia dus- te verkennen. Hierna kan je enkele bijzonderheden vinden over die eerste (halve) dag met om te beginnen in een eerste bijlage het plan van het traject van de wandeling die begint aan het Colosseo (Colosseum) en na heel wat omzwervingen eindigt op het Circo Massimo (Circus Maximus). En verder zijn er enkele sprekende foto's van toppers - de keuze is uiteraard subjectief - op dat traject.
