Toen ik mij gisteren plots afvroeg wat A. Rieu wel te zoeken had bij het Pantheon net toen wij er waren vond ik via de Google-zoekbalk onder "André Rieu in Rome-afbeeldingen" op de officiële site toch zeker een foto met zowel Lisette, Jan, als Martin op vlakbij de meester. En toen herinnerde ik mij de vraag van een Romein aan mij " Ma Dio mio chi è quel signore accanto a Lisette Gijbels?"
Om je te helpen die foto terug te vinden tussen de velen staat er hier beneden een gelijkaardige maar wel uit de verzameling van onze groeps-paparazzo.
Na enige versterking van de inwendige mens want dat was echt wel nodig na de uitgebreide en wat uitgelopen combinatie Forum-Palatijn van de voormiddag.
"Colosseum - Colosseo" is de populaire naam voor het Anfiteatro Flavio die het in de middeleeuwen kreeg, waarschijnlijk te danken aan de Colossus, een reusachtig standbeeld dat in de buurt stond in de tijdperk van Nero. Het amfitheater is een tweezijdig theater met dus aan alle kanten - volledig in het rond - zitplaatsen voor toeschouwers, anders dan in een gewoon theater met toeschouwers in een halfrond aan één kant van het podium.
Het Colosseum is voor iedere bezoeker wellicht hèt symbool van Rome. Het is in maar 8 jaar gebouwd van 72 tot 80 n.C op het terrein van een meer behorend tot het Domus Aurea van keizer Nero. De toevoeging Flavium wijst op de Flavische dinastie met de keizers Vespasianus, Titus en Domitianus (69 n.C. - 96 n.C.). Er waren gevechten zien tussen dieren, dieren en mensen, mensen onderling, en ook gespeelde zeeslagen. In het ellipsvormige gebouw met een omtrek van 527m en een hoogte van ca 50m was er plaats voor 50.000 toeschouwers.
Voor de eigen foto's en de commentaar zie de bijlagen hierna.
Bijlage1: Zicht op het Colosseum vanaf het Forum
Bijlage2: Binnen is het Colosseum al even indrukwekkend met zijn 4 verdiepingen met de halfzuilen uit verschillende orden, Dorisch, Ionisch, Corinthisch. De toeschouwersruimte was verdeeld in 5 boven elkaar gelegen rijen, waarvan de belangrijkheid afnam met de hoogte; zo was de bovenste rij voorbehouden voor de vrouwen. Op het gelijkvloers kan je over een hele afstand rondgaan onder de ronduit schitterende tongewelven. In die rondgang was er, zoals gewoonlijk trouwens, een tijdelijke tentoonstelling.
Bijlage3: De kelderverdieping vormt bijna een doolhof van kamers, zalen, oefenruimten en gangen. Alle voorzieningen dus zoals kleedkamers, wapens, machines voor het takelen van coulissen, kooien voor wilde dieren en dergelijke. Deze verdieping is/ was mede afgedekt door de arena van 46m bij 78m, zoals je nu nog duidelijk kan zien.
Van het Forum kom je vanzelf op de Palatijn terecht, de Palatino een van de 7 heuvels van Rome en voor het Forum de aangrenzende heuvel waar de keizers woonden en resideerden. Nog maar enkele dagen geleden las ik van SPQR dat voor het eerst (eind oktober 2015) de "Rampa Imperiale di Domiziano" open is voor het publiek. Deze "rampa", een korte steile helling, is een onderaardse verbinding van het politieke en het administratieve centrum van de stad, het Forum Romanum, met het machtscentrum op de Palatijn. Zij werd door Keizer Domitianus (Domiziano 80 n.C.-96 n.C) aangelegd om hemzelf en zijn opvolgers toe te laten zich te verplaatsen van het residentiële naar het publieke gedeelte van het centrum en vice versa zonder het plebs tegen te komen. De gang was rijkelijk versierd met fresco's die nog altijd in goede staat schijnen te zijn, en hij was zo ruim en hoog dat de verplaatsing gemakkelijk te paard mogelijk was. De ingang op het Forum situeert zich bij de tempel van de Dioscuren, en de uitgang/ingang op de palatijn bij het ook vernieuwde uitzichtspunt boven het Forum waar Rik verschillende foto's, ook groepsfoto's, gemaakt heeft. De rampa overbrugde een hoogteverschil van 35m in 7 segmenten met 6 haarspeldbochten (tornanti) - nu zijn dat nog 4 segmenten-. Zie de bijgaande sprekende foto overgenomen van de krant La Repubblica". Merk op deze foto ook het gebruik van versterkingsbogen zoals we ook bij het Pantheon duidelijk konden zien. Deze foto fungeert als link naar een ruime collectie van beelden van deze Rampa. Zeer de moeite waard! Voor meer foto's , gewoon op de grote foto klikken dus.
Wat de bouwwerken betreft op de Palatijn in de keizertijd, was Augustus de eerste met aanvankelijk een tempel voor Apollo, later zijn huis (30 v.C.) en dat van Livia, zijn paleis (Domus Augustana). Later kwamen achteenvolgens paleizen van Tiberius en Nero (50 n.C.), van de Flavii (Domus Flavia, 85 n.C.) en uiteindelijk van Septimius Severus (200n.C.) erbij. Op dit ogenblik geeft het complex de indruk van één groot paleis te zijn.
De naam "paleis-palazzo" is trouwens afgeleid van Palatino.
Voor onze eigen foto's met commentaar zie de hiernavolgende bijlagen.
Bijlage 1: De groepsfoto, bijna volledig, op het mooie nieuwe uitzichtspunt boven het Forum, ook het beginpunt van de "Rampa imperiale".
Bijlage 2: Aandachtig luisteren naar de gids, altijd een beetje werken.
Bijlage 3: Het peristyle (omtrekkende zuilengang) op de lagere verdieping van het Domus Augustana, verdeeld door vier halfronde bekkens.
Bijlage 4: Het zogenaamde "Stadio di Domiziano" (ca. 90 n.C.) of de hippodroom, men weet het niet echt.
Bijlage 5 - Museo Palatino : Een mooi fresco van rond het jaar 0, uit de tijd van Augustus. Het stelt de god Apollo voor met zijn kithara in de linkerhand. Apollo was de persoonlijke beschermer van Augustus.
Bijlage 6 - Museo Palatino : Een plafondfresco uit het Domus Transitoria van Nero uit ca. 55 n.C.
Bijlage 7: De vroegste nederzettingen op de Palatijn geven langzamerhand hun geheimen prijs. Hier een foto van de zogenaamde "Hutten van Romulus" van rond (???) de stichting van Rome (753 v.C.)
Een bezoek aan het "Forum Romanum", hèt centrum van de klassieke stad, mag natuurlijk niet ontbreken op ons programma omdat het voor sommigen de eerste keer zou zijn en voor bijna iedereen al lang geleden is. Op dat Forum Romanum, kortweg Forum, staan resten van gebouwen uit de gehele gedocumenteerde periode van de klassieke stad, dat wil zeggen van ca. 500 v.C. tot ca. 600 n.C. Het is die hele tijd het publieke centrum geweest, het marktplein zeg maar. Waar de veldheren over de Via Sacra paradeerden na gewonnen veldslagen, waar twee triombogen de heldendaden van de keizers Titus en Septimius Severus beschrijven, waar het stoffelijk overschot van Caesar na de moord in 44 v.C. verbrand werd en geëerd in de Reggia. En dan de sporen van de Cloaca Maxima, de eerste riool die het overtollige water naar de Tiber moest draineren. Maar we zien ook dat er zoals op zovele plaatsen in Rome voortdurende gewerkt wordt, en dat leidt dan soms tot vervelende maar gewoonlijk wel tot aangename verrassingen. Vervelend omdat je bepaalde dingen noodgedwongen moet schrappen wegens afgesloten, aangenaam omdat je soms zaken voor het eerst kan bezoeken. Zie de korte beschrijving van de bijlagen en de bijbehorende foto's hier beneden.
Bijlage1: Panoramabeeld van het Forum genomen vanaf de Palatijn. De talrijke elementen komen hierna aan bod in meer gedetailleerde opnames
Bijlage2: Het noordwest gedeelte (Vittoriano-Campodoglio) van het Forum. Op deze mooie opname herkennen we de 6 resterende zuilen van de tempel van Saturnus ( 450 v.C) en vlakbij 3 zuilen van de tempel van keizer Vespasianus (70 n.C) met het stadhuis en het Vittoriano als achtergrond, links de Basilica Giulia, midden rechts de boog van Septimius Severus (200 n.C) met vlak links ervoor de zuil van Focus (600n.C.) en uiterst rechts de Curia Iulia. Heel vooraan rechts zien we de top van de tempel van de Dioscuren.
Bijlage3: Het midden gedeelte, met helemaal links een stukje van de Curia, dan de basilica Emilia, in het midden het originele voorportaal van de tempel van keizer Antoninus Pius en zijn vrouw Faustina, daarnaast het ronde tempeltje van Romulus nu ook open voor het publiek, en daarvoor de eerste stroken van de Via Sacra. Rechts onderaan aan deze kant van de via Sacra de Tempio di Cesare met het grijze dak en het ronde gedeelte van de tempel van Vesta.
Bijlage4: Het zuidoost gedeelte (Titus-Colosseo) van het Forum met links het tempeltje van Romulus, het vervolg van de via Sacra en verder de machtige Basilica di Massenzio. In de verte rechts de contouren van het Colosseum.
Bijlage5: Het huis van de Vestaalse Maagden, pas weer open met blijkbaar heel wat import van Verse Maagden. Links zien we de indrukwekkende zuilen van de tempel der Dioscuren.
Bijlage6: Foto van de indrukwekkende Tempio di Roma e di Venere (tempel van Venus en Rome) genomen vanaf het Colosseum.
Bijlage7: Op de boog van Titus ( Arco di Tito, 80 n.C.) helemaal aan het eind van het Forum worden de veroveringen van Keizer Vespasianus en van zijn zoon Keizer Titus in de verf gezet. Vooral dan in het nabije oosten, Palestina, Judea enz..., goed te zien aan sommige afgebeelde elementen.
Bijlage8 : De boog van Constantijn (Arco di Costantino, 330 n.C.) staat aan het eind van de Via Sacra, vlakbij het Colosseum. Hij is erg goed bewaard gebleven en hij bericht over de heldendaden van de Keizer.
De "klassieke" kijk op Klassiek Rome richt zich natuurlijk op de omgeving van het Forum Romanum met bezoeken aan datzelfde Forum, aan de Palatijn en natuurlijk aan hét monument dat over de gehele wereld het klassieke Rome vertegenwoordigt, het Colosseum. En jawel, je komt in Rome bijna op elke straathoek een klassiek monument tegen zoals gisteren, en zoals zeker ook de volgende dagen. Maar vandaag dus het klassieke "Klassiek Rome".
Ik had om praktische redenen willen beginnen met het Colosseum, maar toen ik om 9:45h aan de kassa onze "biglietti prenotati" voor echte tickets wilde verzilveren, bleek de vroegst mogelijke toegang tot het Colosseum eerst om 13:30h te zijn. Dus daarom dat bezoek uitgesteld tot 14:30h en begonnen met een uitgebreide bezichtiging van het Forum Romanum. En zoals zo vaak in Rome was het door werkzaamheden onmogelijk om dicht bij bepaalde monumenten te geraken, maar als compensatie hadden we dan weer toegang tot de Tempel van Romulus (voor het eerst voor zover ik weet) en tot het Huis van de Vestaalse Maagden. Bijzonder!
En dan de Palatijn, en het gelijknamige Museum, zeer indrukwekkend allemaal.
Na de hoognodige versterking van de inwendige mens in de Autogrill konden we dan uiteindelijk terecht in het Colosseum. Zelfs nu nog, 2000 jaar later, en beroofd van alle toenmalige attributen en colossale ornamenten, blijft het een ongelooflijk indrukwekkend monument. En te weten dat er maar 8 (acht!!) jaar over gedaan is om het volledig af te werken.
Stanco morto, stik kapot dus, rond 18:00h naar H.Tirreno afgezakt. Niemand toonde ook maar enige zin om weer op stap te gaan voor een restaurant. Nee, nee, beter dan "Il Brigantino" was voor niemand nodig. Voor meer, zie de volgende blogs over deze dag.
Door de gunstige uren van de vlucht hadden we op onze eerste zaterdag vrijwel een volledige halve dag ter beschikking. Daarvan hebben we gebruik gemaakt om de "navel" van Rome -de ruime omgeving van Piazza Venezia dus- te verkennen. Hierna kan je enkele bijzonderheden vinden over die eerste (halve) dag met om te beginnen in een eerste bijlage het plan van het traject van de wandeling die begint aan het Colosseo (Colosseum) en na heel wat omzwervingen eindigt op het Circo Massimo (Circus Maximus). En verder zijn er enkele sprekende foto's van toppers - de keuze is uiteraard subjectief - op dat traject.
Let wel, de meeste foto's zijn genomen en ter beschikking gesteld door onze speciaal meereizende paparazzo Rik, waarvoor dank. Hier volgt wat uitleg bij de bijlagen hier beneden.
Bijlage1: Het traject van de wandeling is aangegeven door een aaneen geschakelde reeks van groene pijlen in een plan van de omgeving. Het gaat vanaf het Colosseum door de Via dei Fori Imperiali naar Piazza Venezia, verder naar Teatro di Marcello om even over het Tibereiland een voet in Trastevere te zetten, en dan weer over de Tiber naar het Forum Boarium te gaan om uiteindelijk te eindigen op het Circus Maximus.
Bijlage2: Het Forum van Augustus, een van de 4 "fori imperiali" waar de straat "via dei fori imperiali" haar naam aan te danken heeft. De andere zijn, Forum van Nerva, Forum van Trajanus en Forum van Caesar.
Bijlage3: Detail van de Colonna Traiana, een belangrijke constructie op het Forum van Trajanus, waarop in een spiraalvormige band een tekenverhaal gebeeldhouwd is waarin veroveringen van de keizer bezongen worden. Een indrukwekkend staaltje van beeldhouwkunst, maar ook een belangrijke informatiebron voor geschiedschrijvers.
Bijlage4: Niks nieuws onder de zon zou je kunnen denken! De Mercati Traiani, de Markten van Trajanus, zijn door de architekt van de Keizer (Apollodorus van Damascus) in het begin van de 2de eeuw gebouwd op de uitlopers van de heuvel Quirinaal. Een uitgebreid complex in baksteen met administratieve ruimten en een winkelcentrum in verschillende (6) terrasvormige verdiepingen, in een boog (esedra) gebouwd rond een plein en uitkijkend op het Forum van Traianus, met o.a. de Colonna Traiana.
Bijlage5: De cordonata, de beroemde trap naar het Campidoglio, het Kapitoolplein, die door Michelangelo werd aangelegd. Meestal zeer druk bezocht want de toegang tot het Capitoolplein, het Stadhuis, de Musei Capitolini, en tot belangrijke uitzichtpunten over het Forum.
Bijlage6: Insula Romana dell' Aracoeli vlakbij de beide fameuze trappen. Weeral zou je kunnen denken "Appartementsgebouwen zoals nu". Om de grote volkstoeloop na de veroveringen in de tweede eeuw het hoofd te kunnen bieden werden heel wat woonblokken gebouwd van huurhuizen met 5 verdiepingen, de Insulae. Met winkels op de begane grond, grotere woningen op de derde verdieping en kleinere voor de armere mensen op de hogere verdiepingen. Het fresco dat wij hier zien op de tweede verdieping is uit de 14de eeuw.
Bijlage7: Het theater van Marcello, van rond het jaar 0, met de drie zuilenresten van de Tempel van Apollo.
Bijlage8: De tempel van Hercules invictus, in de volksmond de tempel van Vesta, vlakbij de Tiber op het Forum Boarium is een van de oudste in de stad.
Bijlage9: la Bocca della verità, de Mond van de waarheid is een erg oud beeld in de vorm van een gezicht waarbij de oprechtheid zou getest worden van degene die zijn hand in de mond steekt.
Bijlage10: Circo Massimo, het Circus Maximus, de aloude arena die volledig leeggeroofd werd om andere bouwwerken te verfraaien. Nu rest er alleen nog de langgerekte vlakte met mooi uitzicht op de machtige ruïnes op de Palatijn, die toch wel doen dromen van weleer.
We jagen onszelf ontiegelijk vroeg uit de veren want onze vlucht vertrekt al om 7:05h in Weeze. Maar een voorspoedige vlucht (bijlage1) later landen we op Ciampino, even buiten Rome. En vrij vlug daarna staan we in een lekker zonnetje op het plein voor de luchthaven op een bus te wachten die ons naar Stazione Termini zal brengen. Wat later dan verwacht rijden we door de binnenstad en kan het gidsen al in de bus beginnen. Door wegwerkzaamheden in de buurt worden we een eindje verder gedropt dan gewoonlijk, zodat we na het extra gesleep met de koffers al onmiddellijk in de Autogrill (bijlage2) van het station voor wat versnaperingen vallen en uiteindelijk ook besluiten van eerst maar te lunchen. Rond half twee dan maar op stap richting Santa Maria Maggiore (bijlage3) en uiteindelijk naar Hotel Tirreno (bijlage4) in Via di San Martino ai Monti.
Rond half drie beginnen we dan met onze mooie groep (bijlage5) aan onze eerste verkenning van Rome, maar dat is voor een volgende blog.
En nu even wat anders-1
Op naar het Colosseum dus
Een bezoek aan het "Forum Romanum", hèt centrum van de klassieke stad, mag natuurlijk niet ontbreken op ons programma omdat het voor sommigen de eerste keer zou zijn en voor bijna iedereen al lang geleden is. Op dat Forum Romanum, kortweg Forum, staan resten van gebouwen uit de gehele gedocumenteerde periode van de klassieke stad, dat wil zeggen van ca. 500 v.C. tot ca. 600 n.C. Het is die hele tijd het publieke centrum geweest, het marktplein zeg maar. Waar de veldheren over de Via Sacra paradeerden na gewonnen veldslagen, waar twee triombogen de heldendaden van de keizers Titus en Septimius Severus beschrijven, waar het stoffelijk overschot van Caesar na de moord in 44 v.C. verbrand werd en geëerd in de Reggia. En dan de sporen van de Cloaca Maxima, de eerste riool die het overtollige water naar de Tiber moest draineren. Maar we zien ook dat er zoals op zovele plaatsen in Rome voortdurende gewerkt wordt, en dat leidt dan soms tot vervelende maar gewoonlijk wel tot aangename verrassingen. Vervelend omdat je bepaalde dingen noodgedwongen moet schrappen wegens afgesloten, aangenaam omdat je soms zaken voor het eerst kan bezoeken. Zie de korte beschrijving van de bijlagen en de bijbehorende foto's hier beneden.
Door de gunstige uren van de vlucht hadden we op onze eerste zaterdag vrijwel een volledige halve dag ter beschikking. Daarvan hebben we gebruik gemaakt om de "navel" van Rome -de ruime omgeving van Piazza Venezia dus- te verkennen. Hierna kan je enkele bijzonderheden vinden over die eerste (halve) dag met om te beginnen in een eerste bijlage het plan van het traject van de wandeling die begint aan het Colosseo (Colosseum) en na heel wat omzwervingen eindigt op het Circo Massimo (Circus Maximus). En verder zijn er enkele sprekende foto's van toppers - de keuze is uiteraard subjectief - op dat traject.
