‘Je ziet niet vaak dat een nieuw kankermedicijn zúlke spectaculaire resultaten geeft', zegt oncoloog Jacques De Grève (UZ Brussel) aan de telefoon vanuit San Antonio in de VS. Op een conferentie rapporteerden onderzoekers van Pfizer er dat een experimentele pil van het bedrijf uitgezaaide borstkanker ruim twee jaar onder controle kan houden. Dat is bijzonder lang voor een ziekte waarbij de vooruitgang tot dusver vooral in weken of maanden werd geteld, en een opsteker voor artsen die geloven dat borstkanker steeds meer evolueert in de richting van een chronisch te behandelen ziekte.

Het middel, dat voorlopig PD 0332991 heet, heeft ‘verrassend weinig nevenwerkingen', zegt De Grève: bloedarmoede, vermoeidheid en een tekort aan witte bloedcellen. ‘Ook dat is goed nieuws.'

PD 0332991 is het eerste uit een compleet nieuwe klasse geneesmiddelen tegen kanker, waar ook andere farmabedrijven aan werken. Het blokkeert een eiwit dat van cruciaal belang is voor tumorgroei . De proefpersonen die het medicijn uitprobeerden, waren vrouwen met een bijzonder slechte prognose, wier borsttumor al bij de diagnose was uitgezaaid naar andere organen. Allemaal hadden ze een tumor waarvan de groei wordt gestimuleerd door het hormoon oestrogeen.

De resultaten die in San Antonio werden gepresenteerd, komen uit een zogeheten fase-2-studie, een relatief pril stadium in de medicijnontwikkeling. Voor een medicijn op de markt mag, moeten bevindingen bevestigd worden in een grootschaliger fase-3-studie. ‘Doorgaans zijn de resultaten dan wat minder spectaculair', tempert De Grève te hoge verwachtingen.

Maar als de resultaten standhouden, heeft Pfizer een nieuwe kaskraker in handen: acht op de tien borstkankers komen in aanmerking voor behandeling met dit medicijn. Fase 3 van het onderzoek start volgens Pfizer in de loop van volgend jaar. Een tiental Belgische ziekenhuizen krijgt dan de beschikking over het nieuwe middel om het ook in ons land bij vrouwen met uitgezaaide borstkanker te beproeven. Enkel patiëntes met hormoongevoelige tumoren die niet eerder werden behandeld, zullen kunnen instappen in de studie.

De productie van PD 0332991 is in deze onderzoeksfase onvoldoende groot om meer vrouwen te helpen, verklaart een zegsman van het bedrijf, ‘zo onverwacht en ongezien zijn deze resultaten'.