everything you read, can and will be used against you ...
10-01-2009
Opstel: wie ben ik ?
Vroeger, in de lagere en middelbare school, was de traditionele vraag bij de start van een nieuw schooljaar om een opstel te schrijven met de titel wie ben ik ? Eénmaal thuisgekomen kon ik niet snel genoeg mijn kamer opzoeken (opstellen schrijven was zo ongeveer het enige dat ik wél graag deed) en enthousiast stortte ik me op deze opdracht. Ik vertelde honderduit over mijn familie, over mijn lievelingsgerechten en natuurlijk over mijn favoriete hobbies. Wie het boeit, mag altijd nog eens zon opstel nalezen, al betwijfel ik of je er écht iets mee te weten kan komen
Wat als ik toen verder gekeken had dan deze vraag ? Wat als je afvraagt wie je echt bent en niet zomaar genoegen neemt met de beschrijving van een aantal uiterlijke kenmerken en dagelijkse gebeurtenissen ?
Als ik me deze gedachte zelf opdring, is de eerste vraag die bij me opkomt of ik uberhaupt (nog altijd één van mijn favoriete woorden) iets kan antwoorden op deze vraag. Elke dag zie ik mezelf. Ik zie me in de spiegel bij het opstaan, ik hoor me spreken als ik het werk binnenwandel, en ik zie mezelf in de ogen van een ander. Elke dag, elke minuut van die dag, word ik geconfronteerd met mezelf. In de slimste mens werd deze week gesteld dat 998 van de 1000 gedachten die een mens heeft per uur, over zichzelf gaan. Als ik zo egocentrisch met mezelf bezig ben, kan ik dan nog een realistisch beeld construeren ?
Een andere optie zou zijn dat je bent wie andere mensen in jou zien. Het is een beeld dat natuurlijk moeilijker te kennen is. Er moet al openheid en eerlijkheid zijn om het ergens aan op te hangen, maar het is misschien wel het meest werkelijke en juiste beeld dat er is. Voeg alle beelden over jezelf van alle mensen die je kent samen, en je weet wie je bent. De grapjas die zichzelf nooit grappig vond, is het dan plots wel. De arrogante persoon die altijd dacht beter te zijn dan de anderen, krijgt bij dit besef dan plots een heel ander beeld over zichzelf.
Tis natuurlijk best wel confronterend die gedachte. Je eigen beeld kan je vastnemen, veranderen, beïnvloeden. Door elke morgen op te staan en tegen jezelf te fluisteren dat je goed en mooit bent, begin je dat na verloop van tijd ook te geloven. Zelfvertrouwen opbouwen, noemt men dat dan.
Veel moeilijker wordt het aan je zelfvertrouwen te bouwen als je afhangt van anderen. Het gevaar schuilt erin dat je dan op zoek gaan naar bevestiging. De eerlijkheid en openheid van anderen rondom je krijgen meteen een deuk in de onderlinge strijd om bevestigd te worden.
Maar toch ziet de ander, die met je spreekt en met je lacht, jou objectiever dan je zelf doet. Hij ziet je arrogantie waar jij ze lijkt te ontkennen. Hij ziet hoe je grappig bent zonder dat je dat zelf denkt te zijn of wil zijn.
Maar ook jezelf laten bepalen door de ander is gevaarlijk. De arrogante persoon die me daarnet nog aansprak, zit na dit besef misschien in een hoekje met een laag zelfbeeld. De humorist steelt genietend van zijn besef- als stand-up-comedian de show voor een lachend en enthousiast publiek. Als dat maar niet verkeerd afloopt Als hij daardoor maar geen té hoge dunk van zichzelf krijgt
'Water als basis voor de liefde ?' spotte ik. 'En het verbaasde u dat het geen stand hield ?'
'Op een dag schonk zij water voor mij in. Het was een eenvoudig glas, maar zij hield het tegen het licht, zoals je bij een kristallen bokaal doet. Ik keek, maar kon met de beste wil van de wereld niet ontdekken wat zij er in zag. 'Water neemt de vorm aan van de houder' - sprak ze vol ontzag. 'Net had het nog de vorm van de kan, nu heeft het de vorm van het glas'. Ze zei het alsof ze mij op een mirakel wees. Ik lachte haar uit. Geschokt keek ze op. Tranen sprongen in haar ogen. 'Het leek me zo een wonder. Ik heb mij er altijd over verbaasd. Het water in de beek heeft de vorm van de oever. In mijn hand neemt het de vorm aan van mijn handpalm' Ze raakte werkelijk overstuur. 'Zo bijzonder vond ik het. Ik wilde het met u delen. En nu denkt u dat ik onnozel ben.' ik weersprak dat uit alle macht, maar daarmee suste ik haar niet. 'Daar gaat het niet om' snikte ze. 'Het is alleen ... ik heb altijd gedacht dat het zo mooi was en nu zal het voortaan heel gewoon zijn.'
...
'Waarom zou een wonder geen wonder zijn alleen omdat een ander het niet ziet?'
Ik loop van het kastje naar de muur in mijn eigen huis. Niet omdat ik iets moet hebben uit die kast. Ik loop maar wat rond, wachtend tot de tijd beseft dat hij vooruit moet gaan. In mijn hoofd neurie ik muziek van lang geleden mee.
Straks zal de bel gaan, en zal ik de deur openen. Achter die deur zal jij staan, zoals je er al zovéél keer hebt gestaan. Toch zal het openen van die deur straks niet lijken op al die andere keren. Als ik je straks binnenlaat, zal iemand anders binnenkomen. En zal iemand anders jou ontvangen.
De laatste keer dat ik de deur openmaakte, had ik urenlang gekookt. Wat het ook alweer was, dat onglipt me even. Zo lang geleden lijkt het al. Ik weet dat het mislukte, dat ik vloekte, dat ik hoopte dat je het lekker zou vinden ... Ik hoopte dat je dat zou zeggen, dat je het duizend keer zou herhalen.
Als straks de oven vertelt dat de kleine hapjes klaar zijn, zal ik hopen dat je er niets over zegt. Dan zal ik uitleggen wat het is, en hopend dat je ze lachend opeet. Lachen ... amuseren ... leven ...
Straks is alles anders, en ik weet niet wat ik daarvan moet denken. Ik weet niet of ik fier moet zijn dat we straks tegenover elkaar kunnen zitten met kurkdroge ogen, met levensvragen in het achterhoofd die zoeken naar een antwoord.
Ik weet niet of ik niet ontgoocheld zou moeten zijn, omdat je daar zit, aan de overkant, de andere kant.
Ik weet zelfs niet wat ik zal voelen, als ik straks de deur opendoe. Als ik je binnenlaat in het huis waar je al zoveel was ... als ik je iets te drinken geef uit een glas waar je al zoveel uit dronk ... als je dingen zegt die al zoveel gezegd zijn ...
Wat moet ik met dat gevoel ?
Ik loop nog even van het kastje naar de muur ... nog even, want straks ... straks gaat de bel, en is alles weer anders.
