Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
15-09-2006
Films worden gedigitaliseerd
Heemkunde Limburg startte een project op met als titel "Limburg in Klank en Beeld". De bedoeling van dit project is om historisch belangrijk filmmateriaal in het bezit van heemkundige kringen te inventariseren, te bewaren en te digitaliseren, zodat het makkelijker bruikbaar wordt als historische bron. Heemkunde Limburg verkreeg van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (Agentschap Kunsten en Erfgoed) voor dit project een subsidie van 8.000 euro. Maar Heemkunde Limburg kan ook rekenen op steun van de Provincie Limburg. De Audio-Visuele Studio van de Provincie, onder leiding van Leopold Horrix, zal het filmmateriaal digitaliseren. In eerste instantie wordt hiervoor een bedrag van 10.00 euro voorzien. Een uitstekende digitale kopie zal in de meest gunstige omstandigheden bewaard worden door de Audio-Visuele Studio. De heemkundige kring krijgt, samen met het originele filmmateriaal, twee digitale kopies. Eén van deze kopies zal een tijdscode bevatten, zodat het inventariseren van de filmbeelden zelf heel makkelijk wordt. Bij het begin van de zomervakantie lanceerde Heemkunde Limburg reeds een eerste oproep aan de heemkundige kringen om een lijst van films op te maken. De kringen van As, Dilsen-Stokkem, Kinrooi, Zutendaal en Lommel reageerden onmiddellijk. De filmen van die kringen zullen dan ook eerst worden gedigitaliseerd. Voor Lommel betreft het de volgende filmen : - Film 16 mm : "Lommel. Herinneringen aan de winter 1962-1963" ong. 15 minuten (zw/w; zonder geluid) (inv.nr. MK/24) - Film 16 mm : "Lommel. Zo was Lommel in 1962" ong. 38 min (kleur; zonder geluid) (inv.nr. MK/25) - Film 16 mm : "Philips bouwt te Lommel" ong. 21 min (zw/w ; zonder geluid) (inv. Nr. MK/26) - Film 16 mm : "Lommel. De inhuldiging van het sportcentrum" ong. 10 min. (zw/w, zonder geluid) - Film 16 mm : "Lommel. De afbraak van de zinkfabriek in 1976" ong. 12 min (kleur, geluid)
Gisteren startte in Museum Kempenland voor het tweeëntwintigste jaar op rij het educatief project Oertijd. Natuurlijk onderging dit project in de loop der tijd allerhande aanpassingen. Maar nog steeds is het project een succes en zoals de voorbije jaren zijn de project-maanden september en oktober volgeboekt met vijfde en zesde leerjaren van het lager onderwijs. Vooral het grote en levensechte diorama van het oertijd-kamp, dat sinds vorig jaar staat opgesteld in het museum, spreekt de kinderen erg aan. Nadat de leerlingen in de voormiddag in het museum geboeid hebben kennis gemaakt met de levenswijze van de jagers-verzamelaars in de oertijd, trekken de meeste klassen in de namiddag onder begeleiding naar de Sahara voor een archeologische wandeling. Tweeëntwintig jaar ... dit betekent dat een hele generatie uit Lommel (en omgeving) in Museum Kempenland heeft kennis gemaakt met onze verre voorouders uit de oertijd!
Mark van Strydonck, sinds 1978 verantwoordelijk voor het radiokoolstof dateringslaboratorium aan het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) te Brussel, houdt in het Raadhuis, Dorp te Lommel, op woensdag 27 september 2006 om 20u een lezing met als titel "Gedateerde heiligen". Hij vertelt het verhaal van zijn boeiend onderzoek naar het echt of vals zijn van de relieken van heiligen.
Van Strydonck is een specialist in de datering van die relieken, die dikwijls bestaan uit textielfragmenten en/of beenderresten. Vele van die relieken dateren uit de periode van de Merovingers. Denken we maar aan de relieken van Sint-Dymphna (Geel) en Sint-Odrada (Balen).
Bij de uitgeverij van het Davidsfonds verschijnt in het najaar een boek met als titel "Relieken echt of vals". Mark van Strydonck schreef dit boek samen met A. Ervynck, M. Vandenbruaene en M. Mathieu.
Wij hopen U te mogen verwelkomen op deze lezing! De inkom is gratis
Op zaterdag 23 september eerstkomend organiseert de Pieter Bruegelkring in Peer een groots colloquium rond de figuur en het werk van Pieter Bruegel de Oude. Er treden heel wat sprekers met naam en faam voor het voetlicht. Onder andere de Amsterdamse literatuur-historicus prof. dr. Herman Pleij en de oud-Lommelaar dr. Jan Theuwissen. De aanwezigheid van deze laatste spreker op het colloquium is natuurlijk een bijkomende aansporing voor Lommelaars om deel te nemen. Dr. Jan Theuwissen onderzocht het oeuvre van Bruegel op volkskundige sporen van zijn herkomstregio en hij vertelt over zijn verrassende bevindingen. Wil u meer inlichtingen over dit colloquium? Contacteer dan Museum Kempenland per mail (info@museum-kempenland.be) of per telefoon 011/54.13.35 (vragen naar Ferdi Geerts). U kan ook rechtstreeks contact opnemen met Toerisme Peer op tel. nr. 011/61.16.02.
Vrijdagnacht hebben vandalen lelijk huisgehouden in het Mariapark langs de Martinus Van Gurplaan in Lommel-Werkplaatsen. Het park is onlangs erkend als bedevaartsoord. De daders namen het zware beeld van 40 kilo van de heilige Bernadette uit de Lourdesgrot en gooiden het aan diggelen. Ook vernielden ze de beplanting en goten ze noveenkaarsen leeg op het arduinen altaar. Het beeld werd in 1928 door kunstbetonwerker Michiel Geysels samen met de andere kunstwerken in het park vervaardigd. (bron : Het Belang van Limburg van 4 september 2006)
Dat is het thema van de Heemdag 2006 van Heemkunde Vlaanderen vzw, die op zaterdag 14 oktober aanstaande doorgaat in Roeselare. In de voormiddag zijn er drie lezingen en tijdens de namiddag kunnen de deelnemers genieten van een verrassende rondleiding op één of meer locaties in het teken van Rodenbach. Op de jaarlijkse Heemdag komen telkens ongeveer 400 Vlaamse heemkundigen samen. Interesse om deel te nemen? Neem dan uiterlijk op 8 september eerstkomend contact op met Museum Kempenland (vragen naar Ferdi Geerts) voor meer inlichtingen.
Maandagnamiddag 28 augustus laatst bracht dr. Jeroen Soncke, een geochemicus van de Universiteit Paul Sabatier in Toulouse (Fr.), een bezoek aan Museum Kempenland. In de voormiddag had hij een bezoek gebracht aan de Umicore-vestiging in Balen. Jeroen Soncke bestudeert de historische vervuiling van de zinkindustrie. Wij hadden reeds in het verleden contact met Jeroen Soncke, die er nogmaals zijn verwondering over uitdrukte hoeveel gegevens Museum Kempenland rond de zinkindustrie heeft verzameld. Toen hij een paar maanden geleden in onze bibliotheek terecht kwam, vond hij op een dag meer informatie dan wat hij in jaren in allerlei "grote" bibliotheken had vergaard. Jeroen Soncke zegde zijn medewerking toe aan een nog op te richten werkgroep rond de zinknijverheid en hij zou ook informatie bezorgen over zijn onderzoek op het sediment uit de Blokwaters. Hij kan op basis van die sedimentstudie ondermeer bepalen wanneer er productiepieken en -dalen in de Lommelse zinknijverheid waren en hij kan zelfs bepalen vanwaar de gebruikte ertsen afkomstig waren!
Vandaag verscheen in Het Nieuwsblad een artikel over de Staatsboerderij nr. 4 in Lommel Kolonie. Pittig detail : dit artikel kreeg bijna evenveel plaats toegemeten als de zes Limburgse monumenten, die deelnemen aan de "Monumentenstrijd", samen.
Zo luidt de titel van een kaderstukje dat vandaag in Het Nieuwsblad te lezen staat. De auteur van het artikel stelt vast dat de Limburgse monumenten die geselecteerd werden voor het cross-mediaal project Monumentenstrijd alle ten zuiden van de bipool Hasselt-Genk liggen.
Museum Kempenland diende voor de Monumentenstrijd de kandidatuur van twee Lommelse monumenten in : de Staatsboerderij nr. 4 te Lommel-Kolonie en het Mariapark te Lommel-Werkplaatsen. Ook deze kandidaturen werden dus niet weerhouden.
Maar ik sluit mij niet aan bij het besluit van de auteur van bovenvermeld krantenartikel : spreken blijkbaar onvoldoende tot de verbeelding. Dit lijkt mij een nogal negatieve benadering. In een wedstrijd als Monumentenstrijd zijn er winnaars. Maar de niet geselecteerde monumenten zijn geen verliezers. Ik ben ervan overtuigd dat bij de ongeveer 370 niet geselecteerde monumenten erfgoed-pareltjes zitten die rustig hun voet kunnen plaatsen naast de geselecteerde monumenten. Maar omwille van parameters zoals restauratie al te ver gevorderd, restauratieplannen nog niet concreet genoeg, niet genoeg spektakel- en televisie-waarde enzoverder zijn die 370 projecten door de jury niet geselecteerd. Het jury-verdict is dus een erg relatieve waardebepaling en houdt helemaal geen objectief waarde-oordeel over het monument in (in zoverre dit laatste al mogelijk zou zijn). Voor vele van deze 370 monumenten zal de echte monumentenstrijd gewoon verder gaan. Bevlogen mensen en organisaties zullen de waarde van hun monument blijven bepleiten en ze zullen ervoor blijven ijveren dat hun monument wordt gerestaureerd en ontsloten voor het publiek. Persoonlijk vind ik het jammer dat de organisatoren van de Monumentenstrijd zich niet de moeite getroosten om een volledige lijst van de deelnemers te publiceren op de website www.monumentenstrijd.be. Het publiek zou op die manier toch een mooie staalkaart krijgen van wat in Vlaanderen nog allemaal op de restauratie-stapel staat.
En wat Noord-Limburg betreft, onder de impuls van de talrijke goed werkende heemkringen en met steun van vooruitziende gemeentebesturen zijn er de laatste twee decennia al flink wat monumenten gerestaureerd. En deze komen dus uiteraard nu niet meer in aanmerking voor Monumentenstrijd. Het Lommels lijstje oogt indrukwekkend : de Groote Hoef, het Heis kapelleke, de toren van de Sint-Pietersbandenkerk, de Sint-Pietersbandenkerk zelf, de glasramen en het orgel van deze kerk, het Burgemeestershuis, het Raadhuis en het marktplein, het Huis Aerts, de Vloeiweiden (in 2004 nog genomineerd voor de Vlaamse Monumentenprijs!), het Barrierhuis, .. En voor het einde van dit jaar wordt de Staatsboerderij nr. 4 in Lommel-Kolonie aan dit rijtje toegevoegd. En op iets langere termijn het Mariapark in Lommel-Werkplaatsen. En een zelfde lijst kan voor de meeste gemeenten en steden in Noord-Limburg worden opgemaakt. De laatste jaren bijvoorbeeld al eens in Hamont, Peer, Bree en Maaseik geweest?
Monumentenstrijd een leuk en goed initiatief maar laten we hopen dat het iets verder zal gaan dan de prijs voor één monument en dat ook de waarde van het erfgoed in Vlaanderen aan bod komt. Met communicatiespecialisten als televisiemensen, radio- en krantenjournalisten, webmasters mag dit toch geen probleem zijn.
Tim Palmans studeeerde in juni 2006 af aan de KU Leuven als bio-ingenieur in het Land- en Bosbeheer met een eindwerk over de Usselo-bodem op het archeologische site Lommel Maatheide. De promotor van dit eindwerk was prof. J. Deckers, Departement Landbeheer en -economie, Afdeling Bodem- en Waterbeheer. Zijn eindwerk is te raadplegen in de bibliotheek van Museum Kempenland.
Museum Kempenland heeft, in samenwerking met het Lommels Stadsbestuur en de Kerkfabriek Sint-Barbara van Lommel Werkplaatsen, twee Lommelse monumentenzorg-projecten ingeschreven voor het VRT-project "Monumentenstrijd". "Monumentenstrijd" is op dezelfde leest geschoeid als het succesvolle programma "De Grootste Belg". Ditmaal zal het het tv-programma echter geen personen maar monumenten (erfgoed) als onderwerp hebben. Bijna 400 deelnemers schreven zich in voor de "Monumentenstrijd". Een overrompelend succes! De Vlaming is dus wel degelijk bezig met en bekommerd om zijn erfgoed. Omwille van dit grote succes werd besloten dat er geen 25, maar 30 projecten (6 per provincie) geselecteerd zullen worden. Minister Dirk Van Mechelen zal op 22 augustus aanstaande op een persconferentie de 30 deelnemers aan de Monumentenstrijd bekendmaken. Wij duimen uiteraard voor de beide Lommelse projecten!
In de eerste week van de opgravingscampagne meenden we de tanden van de bak van een graafmachine te hebben ontdekt in de humusaanrijkingshorizont. Door onze ogen goed de kost te geven op het terrein, ontdekten we echter dat het niet de tanden van de bak waren, waarvan we de sporen vonden, maar dat het de rupsbanden van de graafmachine waren, die de indrukken nalieten in de humusaanrijkingshorizont.
Vandaag was het de laatste dag van de opgravingscampagne 2006 op Lommel Maatheide. Voor de laatste keer werd de motor onder de zeef gehangen. In de vierkante meters die vandaag nog werden onderzocht werden in totaal maar zeven artefacten gevonden, maar wel weer een mooie kern en een steker op afknotting.
Als teken van dank aan Marc De Bie (VIOE, VUB en KU Leuven), aan Marijn Van Gils (VIOE en KU Leuven), aan Walter Bartels (VIOE), aan de medewerkers van het bedrijf SCR-SIBELCO NV, aan de Stad Lommel ... en zeker aan de vrijwilligers-opgravers, lieten we vandaag een prachtige regenboog boven het terrein schilderen (een beetje flou, maar het was ook maar waterverf). De vrijwilligers-opgravers, die zowel bij grote hitte als bij regenbuien en wind hard en met enthousiasme bleven werken, verdienen allen een grote pluim en onnoemlijk veel dank : Geert Andries, Gert-Jan Andries, Marc Briers, Jan Claesen, Michel Dullers, Freddy Ernots, Michel Van Assche, Joris Van Gestel, Nick van Liefferinge. En u, lezer van deze blog, hoeft niet te wanhopen. We hebben aan de concentratie LB25 nog een 150-tal (hopelijk "goed gevulde") vierkante meters laten liggen die we volgend jaar, bij leven en welzijn, willen opgraven. En dan "bloggen" we opnieuw. Natuurlijk houden we u hier ook op de hoogte van de onderzoeksresultaten van de opgravingen op Maatheide. Tot ziens!
Het einde van de opgravingscampagne 2006 is in zicht. Morgen is het de laatste werkdag. We moeten nog twee vierkante meter onderzoeken en dan sluiten we de werkzaamheden af met een terreinprospectie. De voorbije twee dagen kregen we de gewaardeerde hulp van een jonge archeologie-liefhebber, Gert-Jan Andries. Of hij thuis een voorbeeld van orde en netheid is, weten we niet. Op de opgraving zorgde hij er wel voor dat de zeef regelmatig werd gereinigd. Walter Bartels (VIOE) zal tevreden zijn dat zijn werkmateriaal zo goed werd onderhouden.
Studio Lommel kwam van de opgravingen een tv-reportage maken, die aanstaande maandagavond op TV Limburg na het journaal zal worden uitgezonden. Opmerkelijk was dat tijdens het filmen de motor van de zeef telkens bij de eerste ruk aan het touw startte. Voordien en nadien verliep het starten van de motor niet altijd even vlot. Joris had er niet echt een verklaring voor.
Na een fikse regenbui 's morgens hadden we plots weer een ven op de Maatheide.Vandaag waren we met zijn vieren om de opgraving verder te zetten. Gert-Jan, een neef van Geert Andries, kwam onze rangen versterken.
Wat het werk betreft, volgden we hetzelfde scenario als gisteren. We schepten de kuil leeg en zeefden, wat ons weer enkele schrabbers en stekers opleverde. Aan de west-, zuid- en oostzijde van ons opgravingsvak hebben we de randen van de kuil bereikt. Morgen pakken we de noordkant aan. In de twee dagen die ons nog resten, zullen we proberen de ganse kuil in kaart te brengen. Het archeologisch materiaal dat uit de kuil komt, kan uiteraard alleen maar voor typologische doeleinden worden gebruikt.
