Op het eerste gezicht concentreert het verhaal van "De ondraaglijke lichtheid van het bestaan" zich op twee paren, die proberen zich door het leven en de liefde te slaan. Er zijn de jaloerse Tereza en de lichtzinnige Tomas, de geslaagde chirurg, die er diverse maîtresses op na houdt. En er zijn Sabina, die voordurend naar vrijheid snakt, en Franz, haar minnaar, die de behoefte van zijn minnares niet begrijpt. Van liefdes die gekenmerkt worden door lichtheid is in elk geval geen sprake. De levens die Kundera hier schetst, worden extra bemoeilijkt en verzwaard door de tijd waarin het verhaal zich afspeelt: het Praag van 1968, waar even de lente van de vrijheid te proeven was, totdat Russische tanks er hardhandig een einde aan maakten. Kundera laat ondubbelzinnig zien waar zijn sympathie naar uitgaat, en dat is meteen de reden waarom vanaf 1970 al zijn literaire werk, te beginnen met "De ondraaglijke lichtheid van het bestaan" in zijn geboorteland Tsjecho-Slowakije verboden werd.