Verslag week 3: Hoe groeide Iran uit tot een omstreden land?
Marjane Satrapi
Wat een interessante vrouw, Marjane Satrapi. Van het begin tot het einde leef je enorm mee met dit meisje. Het verhaal begint op haar 10de wanneer de tijd van hoofddoeken op school aanbreekt, door de Islamitische Revolutie en eindigt waneer ze voor een tweede keer naar Europa trekt op haar 24ste. Je wordt echt helemaal meegesleept met het verhaal dat dit meisje, en daarna vrouw, meemaakt. Je hebt het gevoel dat je echt begrijpt wat ze meemaakt, als je het boek leest. Je krijgt een uitstekend beeld van het leven in Iran en hoe ook wij, het westen, een rol spelen in het leed van de mensen uit het Midden-Oosten.
Ze schreef dit boek dan ook vooral omdat de mensen een vertekend beeld hebben van deze beschaving. Er wordt meestal gedacht in termen van fundamentalisme, fanatisme en terrorisme. Satrapi vindt dat het niet zo kan zijn dat een hele natie veroordeeld wordt vanwege de misstappen van een paar extremisten. Bovendien mag de goedheid van vele Iraniërs niet vergeten worden: de mensen die in de gevangenis hun leven hebben gegeven voor het verdedigen van de vrijheid, die hebben geleden onder verschillende onderdrukkende regimes, die zijn gevallen in de oorlog tegen Irak, of die zich gedwongen zagen hun families en vaderland te ontvluchten.
Tijdens het lezen vroeg ik me af of Marjane Satrapi zelf de prenten tekende, wanneer ze het boek schreef, hoe oud ze nu is en of ze nu eindelijk gelukkig is
Marjane tekende alle prenten zelf en hanteert hierbij een simpele, zeer duidelijke tekenstijl. Het stripboek bestaat eigenlijk uit 4 grote delen. Ik heb de gebundelde versie gelezen, dus alle 4 delen van Persepolis. Het eerste deel kwam uit in 2000 en het laatste in 2004. Momenteel is Marjane Satrapi 40 jaar oud, leeft ze in Frankrijk en schrijft ze haar boeken in het Frans. Of ze uiteindelijk gelukkig is heb ik nergens terug gevonden, maar uit het boek af te leiden zal ze zeker niet ongelukkiger zijn dan dat ze toen soms was.
Hoe groeide Iran uit tot een omstreden land?
Het woord Iran is afgeleid van Ayryana Vaejo, wat oorsprong van de Ariërs betekent. Iran was vroeger het Perzische Rijk en werd dan ook lange tijd Perzië genoemd. Tot in 1935, Reza Sjah, de vader van de laatste sjah van Iran, aan de macht kwam. Als soldaat begon hij een staatsgreep om de keizer van de troon te stoten en de republiek uit de roepen. Het idee van een republiek was destijds heel modern in die regio. Maar Reza Sjah was maar een ongeletterde officier en dus erg beïnvloedbaar. Een buitenkansje voor de Engelsen, die erg invloedrijk waren. Dat hadden ze al snel door. De overeenkomst was eenvoudig: Reza Sjah bezorgde de Engelsen de olie van Iran en zij zorgden er op hun beurt voor dat Reza Sjah keizer werd. Hij nam alle bezittingen van de afgezette keizer in beslag en benoemde hem tot premier, die later communist werd en hiervoor zijn leven lang in de gevangenis doorbracht. Het land noemde niet langer Perzië maar Iran.
Reza Sjah wou van Iran het meest moderne land aller tijden maken. En dus werd het geld van het land er doorheen gejaagd voor krankzinnige feesten ter ere van de 2500ste verjaardag van de dynastie en andere flauwekul Allemaal om indruk te maken op andere staatshoofden. Maar het volk ging hier niet mee akkoord en spotte er alleen maar mee. Er volgden een hoop demonstraties tegen de onzin van Reza Sjah.
Iran was een rijk land, een mooie prooi voor aanvallers vanwege haar welvaart en geografische ligging. En dus werd Iran keer op keer binnengevallen door buitenlandse bezetters. Desondanks overleefden de Perzische taal en cultuur alle invasies.
In de twintigste eeuw ging Iran een nieuwe fase in. Reza Sjah besloot het land te moderniseren en zo ging Iran de westerse toer op.
Intussen werd een nieuwe bron van rijkdom ontdekt: olie. De olie trok natuurlijk ook het westen aan en hiermee volgde er een nieuwe invasie. Tijdens de tweede wereldoorlog vroegen de Britten, Russen en Amerikanen Reza sjah samen met hen partij te kiezen tegen Duitsland. Maar Reza Sjah sympathiseerde met Duitsland en koos voor neutraliteit. Dus vielen de geallieerden Iran binnen en bezetten het land. Reza Sjah werd in ballingschap gestuurd en opgevolgd door zijn zoon, Mohammed Reza Pahlavi, kortweg sjah genoemd.
Mohammed Reza Pahlavi, de Sjah
In 1951 nationaliseerde Mohammed Mossadeq, de toenmalige premier van Iran, de olie-industrie. Twee jaar nadien kwam er een staatsgreep en Mossadeq werd afgezet. De sjah, die eerder het land was ontvlucht, kwam weer terug op de troon.
Tot de Islamitische Revolutie in 1979 bleef de sjah aan de macht. Dit betekende een grote verandering voor de bevolking van Iran, een ware culturele revolutie. In 1980 moesten alle tweetalige scholen sluiten en werd voor het eerst het dragen van een hoofddoek verplicht op school. Die hoofddoek droegen ze niet graag, omdat ze gewoon niet wisten waarom. Op straat vonden felle protesten pro en contra de hoofddoek plaats.
De oorzaak van de revolutie was het verschil tussen de sociale klassen. In Iran wordt geacht om te gaan met mensen uit je eigen sociale milieu. De mensen kwamen op straat om te vechten tegen dit klassenonderscheid, waarbij vaak veel geweld aan te pas kwam.
Als reactie van de Sjah weren gebouwen zoals bioscopen in brand gestoken, die net voor de brand op slot werden gedaan. De politie belette met geweld anderen hulp te bieden aan mensen die in het gebouw waren. Pas later kwam de brandweer aan, die een waar bloedbad aantrof van honderden mensen. De sjah beschuldigde dan de religieuze fanatiekelingen maar het volk wist dat hij zelf schuldig was
Weg met de koning was de boodschap van het volk. Demonstraties liepen uit de hand: het leger schoot met scherp en er werden stenen gegooid. Mensen werden als opgesloten in gevangenissen bij overtredingen. Politieke gevangenen. Zon overtreding kon ook gewoon zijn dat je revolutionair was. Mensen die gedood waren door het leger werden geëerd als martelaar.
De Sjah had een plan nodig om het volk voor hem te winnen. Hij probeerde gezamenlijk tot een democratie te komen, maar hoe democratischer hij probeerde te zijn, des te meer werden zijn standbeelden neergehaald en des te meer werd zijn portret verbrand. Het volk wilde maar één ding: dat hij zou vertrekken! De Sjah trok zijn conclusies en ontvluchtte het land. Dit betekende het einde van de Sjah en de grootste euforie die het land ooit had meegemaakt.
De president van de Verenigde Naties, Jimmy Carter, weigerde de Sjah als balling op te nemen. Voor hen was de olie uiteraard van meer belang. De president van Egypte, Anouar El-Sadat nam hem uiteindelijk op in zijn land. Hij en de Sjah waren oude vrienden. Ze hadden de andere landen in die regio verraden door een past met Israël te sluiten. De vrede is inderdaad ver zoek wanneer er in het Midden-Oosten olie te halen valt
Na het einde van de Sjah werden zon 3000 politieke gevangenen bevrijd en herenigd met hun families en vrienden. Zij werden geslagen, gefolterd of vermoord. De revolutie was op dat moment goed en wel voorbij.
Na de revolutie wil de Republiek zich islamitisch noemen. De staat melde dat 99,99% van de bevolking voor de Islamitische Repbliek had gestemd. En dat terwijl de helft van het volk analfabeet was Er was dus sprake van gemanipuleerde verkiezingen. Er deed de ronde dat het onmogelijk was om onder een islamitisch regime te leven en vele mensen sloegen toen al op de vlucht. Ze waren bang voor verandering.
Politieke gevangenen die eerder vrijkwamen, werden door de wachters van de goddelijke rechtvaardigheid opgewacht en vermoord. Zo werden alle revolutionairen van daarvoor de gezworen vijanden van de republiek. Hiermee was de oorlog begonnen.
De Amerikaanse ambassade werd bezet door islamieten. Een hele tijd kon niemand meer naar de Verenigde Staten toe. Ook universiteiten sloten twee jaar lang hun deuren. De ongeloofwaardige uitleg voor dit besluit luidde als volgt: het onderwijssysteem en de inhoud van de studieboeken moesten hoognodig worden herzien, zodat de jeugd niet van het pad van de islam zou afwijken.
Vrouwen werden op straat als hoer beledigd wanneer ze zonder sluier over straat liepen. Dus was het gevolg gekend: het dragen van de sluier werd verplicht gesteld. Indien men deze niet droeg, volgde de gevangenisstraf. Want vrouwenharen zenden signalen uit die mannen zouden kunnen opwinden. Daarom dienden de vrouwen de haren te bedekken. Het dragen van een sluier was een teken van beschaving.
Al snel werd de kledingsstijl een ideologische scheidingslijn. Er waren twee soorten vrouwen: de fundamentalistische vrouw en de moderne vrouw. Deze laatste groep vrouwen lieten enkele haarlokken zichtbaar als stil protest tegen het regime. Er waren ook twee soorten mannen: fundamentalistische mannen, met baard en hemd over de broek en progressieve mannen, die hun baard afschoren omdat het in de islam niet werd aangeraden zich te scheren. Zij droegen hun hemd dan ook in de broek. Ook was het dragen van een stropdas (symbool van het westen) formeel verboden. En net zoals het haar van vrouwen mannen opwond, wekten de naakte armen van mannen ook vrouwelijke lustgevoelens op. Het dragen van kleding met korte mouwen was daarom eveneens verboden.
Het was niet alleen de regering die was veranderd. Ook gewone mensen gedroegen zich nu anders. Ze probeerden naar de buitenwereld toe zo islamitisch mogelijk over te komen. Zo logen ze over het aantal keer bidden per dag. De Islam verwacht dat je 5 keer per dag bid, en dus logen de meesten om op te scheppen.
Desondanks waren de mensen de revolutie nog niet helemaal vergeten. Demonstraties tegen het fundamentalisme werden massaal bijgewoond, waardoor vele vrouwen leerden opkomen voor hun rechten als vrouw. Maar ook deze demonstraties verliepen niet zonder gewelddadige acties. De situatie werd van dag tot dag erger. De oorlog was nu echt begonnen.
De Iraanse fundamentalisten hadden hun Iraakse broeders opgezet tegen Saddam Hoessein, president en heerser van Irak. Aangezien hij al een tijd uit was op een invasie van Iran, was dat voor hem een prachtig excuus om Iran aan te vallen. En dus gebeurde het onvermijdelijke. Iraakse straaljagers bombardeerden de hoofdstad van Iran, Teheran, waarop Iran op hun beurt Bagdad in Irak bombardeerde. Maar slechts de helft van de vliegtuigen uit Iran waren niet op hun basis teruggekeerd. En hierbij hield het niet op: Irak bombardeerde de olieraffinaderij van Abadan. Na deze aanval werden ook alle andere grenssteden het doelwit van de bommen. De meeste inwoners van de streek moesten naar het noorden vluchten, buiten het bereik van de Iraakse raketten.
Saddam Hoessein
Kaart het Midden-Oosten
Maar ook in de veiligere steden was de oorlog op veel vlakken voelbaar. De supermarkten was bijvoorbeeld niet veel meer te vinden, waarop inwoners al snel de schuld gaven aan de vluchtelingen. De mensen werden overrompeld met een gevoel van schaamte en van medelijden.
De uitrusting van het Iraakse leger was van goede kwaliteit, dus moest Iran het meer van zijn kwantiteit hebben. Vergeleken met Irak had Iran een waar reservoir aan mensen. De aantal martelaren onderstreepten dat verschil De oorlog ging er uiteindelijk om de Iraanse en Iraakse legers te vernietigen. Het Iraanse leger was in 1980 het machtigste van het Midden-Oosten en het Iraakse vormde een groot gevaar voor Israël. Het westen verkocht aan beide kampen wapens zoals chemische bommen. De gewonden van de oorlog werden naar Duitsland gestuurd om zich te laten behandelen. Echte menselijke proefkonijnen
Jongens uit armere milieus werden het slagveld opgedreven. Ze beloven deze jongens gouden bergen in het paradijs en de klus is geklaard. Terwijl de meisjes op school bivakmutsen moesten breien, werden de jongens dus klaargestoomd voor het front. Er werd jongeren geleerd dat als ze op straat in een bombardement terecht kwamen, ze zichzelf moesten beschermen door languit in de goot te gaan liggen. En ondanks het risico, volgden de jongeren gewoon de mode.
Kindssoldaten
Na de grenssteden werd Teheran het doelwit van de bommen. Samen met buren in flatgebouwen werden kelders ingericht tegen het gevaar. Iedere keer als de sirene begon te loeien rende men naar beneden. Maar het waren niet alleen de kelders: ook het interieur van de huizen veranderde, niet alleen vanwege de Iraakse vliegtuigen. Er werd tape geplakt op de ramen tegen het springen van het glas tijdens de bombardementen, of zwarte gordijnen om zich af te schermen van anderen. Aanhangers van het regime zouden de mensen wel eens kunnen verlinken. Zo mochten de mensen geen verboden spullen hebben zoals kaartspelen, alcohol, cassettes, tijdschriften, films en er mochten al zeker geen feesten gehouden worden. Maar zonder feesten konden ze de mensen net zo goed begraven. Kwamen ze er toch achter, werden de feestvierders gearresteerd.
Het Iraanse leger had de stad Khoramshahr voor de vierde keer ingenomen en na twee jaar lang oorlog dacht men dat het einde nabij zou zijn. Dat had Irak het land ook voorgesteld, terwijl Saoedi-Arabië alle oorlogsschade wilde vergoeden om de vrede in de regio te herstellen. Maar het was te mooi om waar te zijn: de regering van Iran was het er niet meer eens. Zij wezen de opgelegde vrede af en wilde wraak nemen! Mensen gaven hun leven op om anderen te doden Want sterven als martelaar pompt vers bloed in de aderen van de samenleving. Martelaars werden gezien als helden. Uiteindelijk gaf Iran toe dat het voortbestaan van het regime afhing van deze oorlog. Die miljoen doden hadden niet hoeven vallen
Het regime werd steeds strenger. Mannen die vroeger folteraar waren van onder de Sjah, werden het hoofd van de nieuwe geheime dienst. In juli 1982 was de binnenlandse oorlog belangrijker geworden dan de oorlog tegen Irak. Iedereen die mogelijk een bedreiging voor het regime vormde, werd gearresteerd en geëxecuteerd. Mensen werden gezocht omdat ze communistisch waren. En dus, tussen 1980 en 1983, waren de grenzen drie jaar lang gesloten. Zo kon niemand nog in en uit het Iran. Enkel ernstig zieke mensen konden het land verlaten, met een autorisatie van het ministerie van gezondheid. De toestand in ziekenhuizen was verschrikkelijk. Het ontbrak er vreselijk aan middelen. Dus werden er vaak valse paspoorten, gemaakt om het land uit te vluchten voor het regime. Zon paspoort kostte toen evenveel als honderdvijftig euro.
Sinds 1982 hadden de wachtsters van de revolutie zich bij de mannen gevoegd om vrouwen aan te houden die niet correct bedekt over straat gingen. Het was hun taak om hen weer op het rechte pad te krijgen door hen te wijzen om de plichten van de Islamitische vrouw. Ook kinderen werden aangesproken. Gymschoenen die op punkschoenen leken of gewoon een jeansjasje, het was allemaal verboden. En daarom werden ze dan meegenomen naar het comité, het bureau van de wachters van de revolutie. Op het comité konden ze de familie vragen om geld in ruil voor vrijlating. Dit stond gelijk met een maandloon in die tijd. Meestal hielden ze de mensen een paar uur of zelfs een paar dagen vast.
Toen de grenzen in 1983 weer open gingen, konden de mensen hun nieuwe paspoorten halen. Vrouwen uiteraard mét hoofddoek op de foto, bijna onherkenbaar, maar het was verplicht. Vele mensen gingen nog snel op vakantie, omdat het toen nog kon. Maar er mochten uiteraard geen souvenirs meegenomen worden naar Iran, want tijdens de oorlog importeerde Iran niets uit het westen. En dus zochten de mensen allerlei manieren om hun spullen langs de douane te krijgen.
Ondertussen was het voedselprobleem opgelost dankzij de opkomst van de zwarte markt. Het vinden van cassettes bijvoorbeeld was dan weer moeilijker, uiteraard omdat het verboden was. Ook het geld had elke waarde verloren. In de tijd van de Sjah was 1 dollar bijvoorbeeld nog 7 toeman waard, terwijl vier jaar later datzelfde 110 toeman waard was. Voor veel mensen was dat een enorme overgang, dat ze maar moeilijk konden accepteren.
Irak koos voor een nieuwe strategie. De Irakezen beschikten dus wel degelijk over de zogenaamde skud-raketten. Teheran werd hun doelwit. Met het gevolg dat iedereen er van door ging omdat niemand in Teheran nog veilig was. De stad was verlaten. Uitzonderlijk bleven enkele mensen achter, soms uit fatalisme, soms voor de toekomst van hun kinderen. Andere, minder onverantwoordelijke burgers gingen schuilen onder grote hotels. Die kelders waren van gewapend beton en leken elk bombardement te kunnen doorstaan.
Leraren verkondigden in hun lessen vaak leugens. Het was de mening van het islamitische regime die ze brachten. Kinderen mochten hier niet tegenin gaan of ze werden gestraft. Soms werden ze van school gestuurd of in het ergste geval gearresteerd, wat soms vreselijke gevolgen kon hebben De wet zei dat het niet is toegestaan om een maagd te doden. Dus huwden ze jonge meisjes met een wachter van de revolutie die haar ontmaagde voordat ze werd terechtgesteld. En wanneer een meisje in Iran trouwt, heeft ze volgens de traditie recht op een bruidsschat van haar man. Mocht het meisje plotseling sterven, dan is de bruidegom het bedrag verschuldigd aan haar familie. Dus na de executie van hun dochter kregen de ouders een bruidsschat van vijfhonderd toeman, ongeveer 5 euro
Omwille van het verschrikkelijke regime en de oorlog verlieten vele mensen het land. Vooral jonge mannen. Vanwege hun toekomst als soldaten mochten zij na hun dertiende het land niet meer verlaten.Het was niet gemakkelijk voor deze kinderen om een nieuw leven op te bouwen in Europa. De mensen begrepen niet wat zij hadden meegemaakt, wat hun achtergrond was en wat vrijheid voor hen betekende.
Het beeld van het westen ten opzichte van de Iraniërs is erg veranderd tegenover vroeger. Als men vroeger hun Iraanse paspoort nog maar toonde ging bij wijze van spreken de rode loper al voor hun uit. Wanneer men nu hun nationaliteit ziet, begint men hen te fouilleren, alsof ze allemaal terroristen zouden zijn. Buitenlanders krijgen dan ook vaak vernederende opmerkingen te horen als ze in Europa over straat lopen.
Een maand voor de wapenstilstand begon Irak Teheran elke dag te bombarderen, alsof er zo vlak voor het einde nog zo veel mogelijk kapot gemaakt moest worden. De vrede was nog niet afgekondigd of gewapende islamitische oppositiegroepen, Iraanse strijders, vielen het land binnen vanuit Irak en met steun van Saddam Hussein om Iran te bevrijden uit de klauwen van haar fundamentalistische leiders. Die Iraanse strijders dachten dat het leger van het Iraanse regime door het einde van de oorlog wel moe zou zijn en niet meer de kracht zou hebben om te vechten. En die strijders rekenden natuurlijk ook op steun van het volk, omdat ze wisten dat het grootste deel van de Iraniërs tegen het regime was. Maar er was één ding waarmee ze geen rekening hadden gehouden: ze waren via Irak binnengekomen. Hetzelfde Irak dat Iran aangevallen had en waar ze acht jaar tegen hadden gestreden. Daardoor heette niemand ze welkom toen ze in Iran aankwamen. Ze zijn voor het merendeel gedood door de wachters van de revolutie en het leger. Maar het regime was bang dat als de strijders Teheran zouden bereiken, ze alle tegenstanders van de regering zouden bevrijden. Dus besloot de staat voorgoed een eind te maken aan het probleem. Hij stelde de gevangenen voor de volgende keuze: of ze zwoeren hun revolutionaire ideeën af en beloofden trouw aan de Islamitische Republiek, in welk geval hun straf werd kwijtgescholden of ze werden geëxecuteerd. Dus toen zijn de meesten van hen geëxecuteerd, zon duizenden, tienduizenden mensen.
De lange en vermoeiende oorlog heeft 500.000 tot 100.000 oorlogsslachtoffers geëist, zonder de gewonden, de verminkten, de slachtoffers van de bombardementen met chemische wapens, de mensen die gek zijn geworden door de explosies, de wezen, de weduwen, de vluchtelingen, de materiële schade, mee te tellen. Het was een ware hel geweest.
Na de oorlogsjaren zaten de meeste Iraniërs economisch aan de grond. De meeste steden in Iran waren verwoest door de bombardementen. Ingenieurs hadden hopen werk met de opbouw van de gebouwen. Overal zag men herdenkingen van martelaren of frescos van twintig meter hoog met slogans als Martelaren leven voor altijd voort of Ooit hoop ik zelf een martelaar te kunnen zijn. En als het nog niet erg genoeg was, bleken tenminste één op de drie straten genoemd te zijn naar een martelaar. Verschrikkelijk. Dit om de families van martelaren te steunen. Misschien dat zij zo de absurditeit van een acht jaar lange oorlog, door het westen in feite, beter zouden kunnen accepteren. Er werd hen dan ook wijsgemaakt dat de martelaren een vier sterrenleven leiden in het paradijs
In 1991 viel Irak koeweit binnen, een klein landje tegenover Iran en Irak, gelegen onder Irak. De Koeweitis kozen in de tijd van de oorlog tussen Iran en Irak partij voor het land van Saddam, Irak dus. Saddam Hoessein was goedbewapend en de Koeweitis bleven hun oliequota maar overschrijden. De Iraniërs waren dus niet blij met de vluchtelingen uit Koeweit die hun toevlucht zochten in Iran. Zij hadden immers hun vijand ondersteund!
In januari 1992 was er groot nieuws: de schotelantenne. Dit betekende een opening naar de rest van de wereld. Het regime had al gauw door dat dit nieuwe verschijnsel zijn propaganda zou ondermijnen. Het kondigde daarom een verbod af, maar het was te laat. De mensen hadden een voorproefje gehad van de beelden die nu eens niet door de baardmannen waren goedgekeurd, en verborgen hun antenne overdag.
Twee jaar later waren het de tekenaars die onrust veroorzaakten bij het regime. Soms werden er tekeningen gemaakt waarbij baardmannen werden vergeleken met moordenaars. De tekenaar van zon prent werd gearresteerd en wie weet wat er met deze persoon gebeurde Vanaf dat moment werd de pers nauwlettend in de gaten gehouden. Bij de minste misinterpretatie werd er een tekenaar gearresteerd en geslagen. Soms werden ze na een tijdje nog vrijgelaten, maar vaak ook niet. De vrijheid van expressie werd dus duur betaald.
De cultuur en het leven in Iran
Volgens de Sjiitische traditie wordt voor elke ongehuwde man die sterft een bruidssuite ingericht om hem symbolisch het vreselijke verkeer te leren kennen voordat hij de hemel betreedt.
Het zichzelf slaan maakte in de tijd van de oorlog met Irak een deel uit van de rituelen van het land. Soms werd het gezien als bewijs van mannelijkheid.
De woorden broeder en zuster worden in Iran gebruikt door de handhavers van de wet om mensen iets te kunnen zeggen zonder hen te beledigen.
In Iran kun ja pas aan de universiteit studeren na het behalen van het nationale toelatingsexamen. Bij dit examen werden de seksen keurig gescheiden.
Of als je je partner beter wilde leren kennen, moest je eerst trouwen voor je kon gaan samenwonen. Een trouw in Iran is ook een hele aparte gebeurtenis, vol met tradities. Zo wil de traditie dat een gelukkig getrouwde vrouw boven de hoofden van het koppel twee suikerbroden tegen elkaar wreef om hen haar vreugde en gelukwensen over te brengen. Daarna moeten ze ook hun vingers in honing doppen en die van elkaars vinger zuigen om hun leven als echtpaar zoet te laten beginnen.
Vrouwen worden in Iran niet gelijkgesteld aan mannen. Zij hebben veel minder rechten, en een hoop meer plichten. Zo mogen bij moordzaken vrouwen niet eens getuigen. Hun mening is van geen enkel belang. De man heeft alle rechten, zoals ook het gezag over de kinderen. Ik moet er nu wel bij zeggen, dat dit niet zo in alle gezinnen in Iran het geval is. Maar je zou er van verschieten hoeveel vrouwen er opgesloten zitten in hun huis, zonder rechten.
Het is niet makkelijk om als Iraniër een nieuwe leven op te bouwen in een land in Europa. Bijvoorbeeld het beroep van de mensen was in Europa van geen waarde meer. Was je in Iran secretaresse, werd je in Europa eerder een kapster. Was je in Iran directeur, dan was je in Europa niets. Enkel de mensen die een vak hadden geleerd, konden in Europa sneller aan de slag. Integreren was dus erg moeilijk voor de mensen uit Iran. De gewoontes en tradities waren zo verschillend. Dit merkte men op verschillende vlakken: respect ten opzichte van ouders en familie, seksuele relaties, manier van feesten. Zo kom je als Iraniër of Iraanse uit een cultuur waarin zelfs een omhelzing in het openbaar als een seksuele daad wordt gezien, terwijl in Europa men soms gewoon binnen halfnaakt rondloopt, zoent in het openbaar, met verschillende mensen samen slaapt in één zaal,
Als een koppel niet getrouwd was in Iran, konden ze elkaar niet in het openbaar omhelzen, of zelfs maar de hand drukken. Dan riskeerden ze een gevangenisstraf en stokslagen. Daarom was het handig om een kopie van de huwelijksakte bij je te dragen als je als getrouwd koppel op straat ging. Je mocht van geluk spreken als je ouders achter je verhouding stonden. Zo was je niet gedwongen om op straat met elkaar af te spreken. De meeste gezinnen waren conservatief, en vaak al even tiranniek als de staat. Om dan al maar te zwijgen over homoseksualiteit in Iran. Zij verdienen volgens de staat de doodstraf. Omdat het buiten zo gevaarlijk was, sloten de mensen zich vaak op. De eenzaamheid werd vaak ondraaglijk.
Het regime wist dat iemand die naar buiten ging en zich afvroeg: Is mijn broek wel lang genoeg? of zit mijn hoofddoek wel goed? niet meer dacht aan waar is mijn vrijheid van denken? of wat gebeurt er in de politieke gevangenissen?. Dat hadden ze goed gezien. Wie bang is, raakt zijn vermogen kwijt om dingen te analyseren, te realiseren of zelfs om na te denken. Angst is in alle dictaturen altijd de motor van de onderdrukking geweest. Het zichtbaar laten van je haar of jezelf opmaken werden vanzelf daden van verzet.
Citaat uit het boek:
Je kunt alleen maar medelijden met jezelf hebben zolang je leed nog te overzien is. Als die grens overschreden is, kun je het onverdraaglijke alleen nog verdragen door erom te lachen.
Voorbereiding week 3: Hoe groeide Iran uit tot een omstreden land?
Iran ایران
Hoe is Iran uitgegroeid tot een omstreden land? Om dit te weten te komen, lees ik de strip Persepolis. Dit is het meermaals bekroonde levensverhaal van Marjane Satrapi, die opgroeit na de Islamitische Revolutie in Iran, naar het Westen uitwijkt om te studeren en vervolgens terugkeert naar haar geboorteland.
De strip Persepolis is ook verfilmd, maar ik verkies de strip eerst te lezen, vooral omdat ik al zo weinig boeken of strips lees, maar ook omdat zon strip meer details bied dan een film.
Iran is officieel de Islamitische Republiek Iran. De hoofdstad Teheran is met meer dan 10 miljoen inwoners de grootste stad van Iran. Mahmoud Ahmadinejad is de president van het land, maar de eigenlijke machthebber, de religieus leider van Iran is Ali Khamenei.
Waarom is er bij Iran nu juist sprake van een omstreden land? Dit is vooral omwille van de staatstructuur in dit land. Sinds de IraanseRevolutie in 1978 is Iran dus een islamitische republiek. Het heeft een unieke staatsstructuur, die in geen enkel ander land voorkomt. Deze staatsstructuur is afgeleid van de staatsgodsdienst van Iran, het sjiisme. Het belangrijkste principe is dat van valajat-e fakih ofwel de voogdij van de jusist. Hiermee bedoeld met dat de hoogste geestelijke uiteindelijk alle wetsvoorstellen moet goedkeuren.
Het land wordt door vier entiteiten bestuurd:
-De Religieus leide of rahbar
-De Raad der Hoeders of Shuraye Negahbane Ghanune Assasi
-De president van Iran of Rais-Jumhur
-De Majlis van Iran oftewel het parlement of adviesgevende raad De Majlis bestaat uit 290 zetels en eens in de vier jaar zijn er verkiezingen.
De meeste politieke beslissingen worden genomen door de president of het parlement, maar de geestelijken, zowel de religieuze leider als de Raad van Hoeders, hebben de autoriteit alles wat tegen de sharia (islamtische wet) is te verwerpen, omdat zij over deze beslissingen een veto hebben. De export van aardolie en aardgas vormen de belangrijkste inkomstenbron van Iran. Daardoor heeft het land een belangrijke positie als vierde grootste olie-exporteur ter wereld.
Ik hoop dus zo veel mogelijk informatie te halen uit de strip Persepolis over het leven van het land Iran. Maar niet enkel de situatie in Iran, ook de groei van het land en de invloed van de islamitische godsdienst en de cultuur op het land boeien me. Op naar een leerrijk stripverhaal dus!
