Verslag week 9+10: Hoe beïnvloedt een staatsstructuur, in dit geval het communisme, je leven?
Door het boek Het lelietheater van Lulu Wang te lezen, wou ik vooral te weten komen hoe mensen in China onder een regime als het communisme kunnen leven. Het boek gaat specifiek meer over het leven van de Chinezen tijdens de Culturele Revolutie in China, van 1966 tot 1969. Maar tijdens het lezen kwamen er nog meer vragen in me naar boven. Zo vroeg ik me bijvoorbeeld vaak af wie Mao Zedong precies was en welke invloed hij precies heeft gehad op het leven van de Chinezen. Men heeft het ook vaak over Het Rode Boekje. Hier had nog nooit eerder over gehoord en wil dus graag weten welk symbool dit heeft en welke plaats het heeft in het leven van de Chinezen. En zit het nu met China tegenwoordig? Gelden de communistische ideeën nog steeds in bepaalde mate of niet.
De Volksrepubliek China op de wereldkaart.
Mzo Zedong werd in 1893 geboren in Shaoshan in een familie van eenvoudige boeren. Zijn vader was één van de rijkste boeren uit de streek waardoor Mao de kans kreeg om te studeren. Nadat hij zijn opleiding als onderwijzer met succes had afgesloten, ging Mao werken bij een bibliotheek in Peking. Hier las hij voor het eerst over het marxisme of eerder het communisme. De marxisten (of communisten) wilden dat alles in de maatschappij gemeenschappelijk bezit van de burgers zou zijn: alles is van iedereen. Ze verafschuwden dan ook het kapitalisme, dat betekent dat ieder voor zich leeft en er verschillen zijn tussen arm en rijk. Volgens de communisten in China moesten de gewone boeren en arbeiders het voor het zeggen krijgen, zij waren immers het volk. Mao kon zich volledig vinden in deze denkwijze en sloot zich aan bij de Communistische Partij.
In 1911 brak in China een revolutie uit. De burgers kwamen toen in opstand tegen de regering. Na de revolutie ontstonden er meerdere partijen. Ze probeerden allemaal de macht in handen te krijgen en vochten hiervoor tegen elkaar. De communisten, onder leiding van Mao, vormden één van deze partijen. Een andere partij was de nationalistische partij van Tsjang Kai-sjek. De communisten werden door troepen van de nationalistische partij verdreven. Maar de communistische partij gaf niet op en sloeg terug. Duizenden mensen waren gedood door het leger van de andere partij en nog meer mensen stierven door gebrek aan voedsel, kou of uitputting. Toch noemde Mao het een succes. Op 1 oktober 1949 werd Mao Zedong als leider van de communistische partij het officiële staatshoofd van China.
Maos ideeën
Mao Zedong
De macht die Mao over China had was groot. Hij regeerde het land alsof het zijn bezit was en deed er dan ook mee wat hij wilde. Zo maakte hij van Peking de hoofdstad van het land. Ook liet hij fabrieken bouwen en hij nam land af van de rijken om het in staatsbezit te nemen. Mao regeerde China dus in zijn eentje. Mensen werden ook onderdrukt. Van meer macht voor boeren en arbeiders kwam in het echt maar weinig terecht.
Veel mensen, vooral op het platteland, leden honger, omdat boeren al hun oogsten moesten afstaan. Dit wordt vooral duidelijk in het boek wanneer het leven van Kim, de vriendin van Lian, een meisje van de laagste klasse, wordt verteld. Haar vader is een boerenarbeider die het minst betaalde, vuilste en meest beschamende werk deed dat er te vinden was: het vervoeren van steenkool. Er werd vooral op haar vader neergekeken omdat hij niet in staat was het meest schandelijke te ontlopen: hij moest zijn erbarmelijke lot zichtbaar voor iedereen ondergaan. Kims moeder maakte luciferdoosjes van s morgens vroeg tot s avonds laat, zon vijfhonderd per dag. Dat betekende een dagloon van vijftig cent. Niet gek voor een stuk goedkoop spul, zoals er over vrouwen gesproken werd. zegt men in het boek. Vrouwen waren dus duidelijk minderwaardig. Ze werden weliswaar als oud vuil behandeld, maar gedroegen ze zich ook nog eens niet als vrouw, dan was hun leven totaal geruïneerd. Dat een vrouw minderwaardig was blijkt ook uit het feit dat de Lian niet door haar grootouders opgevangen kan worden, wanneer haar moeder naar het strafkamp wordt gestuurd, omdat haar grootouders pas een kleinzoon hadden gekregen. Nu werd alle liefde geconcentreerd op het eerste échte kleinkind: het stam- en piemelhoudertje, de toekomstige zaaier van de familiezaden. Het lag voor de hand dat Lian, een kleindochter, niet in aanmerking kwam voor verzorging van haar grootouders. Ook vrienden of kennisen van Lians ouders die toevallig niet gevangen zaten, durfden zich niet over haar te ontfermen, anders zou de Partij vermoeden dat ze sympathie hadden voor de bastaardkinderen van bourgeois elementen. Het feit dat Lian een meisje was én afkomstig was van ouders met bourgeois ideeën, maakten haar minderwaardig.
Iedereen die tegen de communistische ideeën leek te zijn, werd ofwel direct koud gemaakt en dus vermoord of in een gevangenis geplaatst, of gemarteld of opgepakt en naar een werkkamp gestuurd of
Één van Maos leuzen zegt letterlijk:
Wie aan de juistheid van Maos woorden twijfelt, wordt door de Communistische messen tot moes gehakt.
Zo wordt ook de moeder van Lian, het meisje uit het boek, naar een strafkamp of heropvoedingskamp gestuurd. Anderen kunnen ook naar de gevangenis gestuurd worden. De vraag is dan Waarom worden mensen naar een heropvoedingskamp gestuurd?. Uit het boek blijkt dat de mensen die hier naar toe worden gestuurd zichzelf moeten zuiveren van hun bourgeois ideeën en moeten proberen een nieuw mens, namelijk een proletariër, te worden. Dit gebeurt in het kamp door als een boer tien uur per dag te zwoegen op het veld, naar bekritiseringsbijeenkomsten te gaan en aan zelfkritiek te doen. De moeder van Lian, uit het boek, was een docent aan de universiteit. Een slimme vrouw dus. Ze behoorde tot een groep historici die een leerboek over de moderne geschiedenis van China (1911 tot heden) voor middelbare scholen samenstelde. Gedurende de tijd dat dit leerboek werd opgesteld, werden vier maarschalken en drie ministers vermoord, personen die een belangrijke rol hadden gespeeld in de moderne geschiedenis van het land en dat vermeld stond in het nieuwe leerboek. De regering gaf meteen de opdracht deze figuren te schrappen in het boek. Een jaar later werden er tien andere vooraanstaande politici koud gemaakt en ook die moesten worden verwijderd uit het leerboek. Zo ging het maar door. Om het plat te zeggen: de moeder van Lian en haar collegas moesten in die tijd niet naar het kamp omdat de Partij hen nodig had om de geschiedenis te vervalsen. Ze werden voor een blok gezet. Weigerden ze de historische feiten te verdraaien, dan zouden ze als samenzweerders tegen de Communistische Partij veroordeeld worden en was het heropvoedingskamp voor hen tien maal te licht. Dit verhaal toont aan dat de mensen onder dit communistische regime vaak geen keuze hadden. Wat ze ook deden, ze werden op de één of andere manier toch gestraft. Vooral de intellectuelen van het land werden aangepakt. Ze waren te slim en wisten vaak te veel over de regering en het regime waardoor hen het zwijgen werd opgelegd door bijvoorbeeld een strafkamp, gevangenis,
Enkele van Maos leuzen gaan als volgt:
Arbeiders en boeren zijn de leiders van China! Intellectuelen moeten zich door de arbeidende klasse laten heropvoeden!
Om te varen heb je een kompas nodig. Om graan te verbouwen heb je de zon nodig. Om te leven heb je Voorzitter Mao nodig.
He leven in een strafkamp
Zon strafkamp was geen lachertje. De mensen sliepen per geslacht in één slaapzaal van ongeveer 8 meter bij 12 meter, met 25 stapelbedden, met 50 mensen bij elkaar. In zon slaapzaal was geen enkel raampje, enkel twee piepkleine luchtgaatjes, waar ijzeren spijlen voor zaten die het teken van gevangenschap vormden. Matrassen was een luxe en dus moesten de gevangenen het doen met een houten plank met wat stro op. Ze mochten het niet hebben over lichamelijke behoeften zoals eten en drinken. Dit was bourgeois. Als een kamergenote het zou horen, zou die zulke woorden kunnen doorgeven aan de kampleiding en zal men rijkelijk boeten voor die kapitalistische verlangens.
Elk woord in de krant was door de Partij gefilterd. Toch was de krant erg geliefd bij de mensen. De reden hiervan lag in het feit dat dit de enige drager van woorden was die in het kamp toegestaan werd. Het betrappen van iemand bij het lezen van een vakboek, roman of tijdschrift leidde zonder pardon tot strafverzwaring.
In het strafkamp waren Maos ideeën dan ook meer dan aanwezig. De mensen werden op het veld soms tegengehouden met Halt! Revolutionair gebed 459!. De dwangarbeiders legen dan hun gereedschappen direct op de grond, hielden automatisch hun adem in en richtten hun ogen vroom naar het oosten, waar de zon opkomt en waar de Nooit Ondergaande Zon zetelt. In koor schreeuwden ze dan:
Moa, Barmhachtige Ster der Redding, vergeef ons onze bourgeois zonden van vandaag en help ons de poepgeurige geest uit onze kapitalistische slangenkop te spoelen. Dank U hiervoor!
Mao wilt dus dat het volk hem eert als een God zeg maar. Zijn leuzen zeggen steeds dezelfde dingen: Mao is de grootste, de beste, onze held, Mao, de zon die nooit onder gaat. Ook op de afbeelding hieronder wordt Mao precies voorgesteld als God van het volk. Of dit werkelijk zo was is een andere zaak, maar hij profileerde zich wel als held en God van zijn volk.
Mao als God voor het Chinese volk
Er wordt zelfs een dorp vermeld in het boek dat noemt Communisme Is Zonder Meer Het Beste en een merk dat noemt Arbeiders, Boeren en Soldaten zijn de Leiders van ons Vaderland. Veel dingen in het land werden dus genoemd naar het Communisme of Mao zelf. Op die manier wordt het volk er steeds op gewezen hoe ze moeten leven: volgens de ideeën van Mao en de Communistische Partij.
De volgende zin vond ik passend als afsluiter van het onderdeel leven in een strafkamp:
Eskimos hebben 36 woorden voor sneeuw, zo dadelijk vind ik nog 72 woorden voor kwelling uit!
Verschillende sociale klassen
Het leven van de mensen onder het communistische regime is allesbehalve gemakkelijk. Er is duidelijke sprake van een onderverdeling van de verschillende sociale klassen in het land, een kastenmaatschappij. De eerste opdeling is de scheiding tussen stedelingen en mensen op het platteland, de arbeiders in de dorpen en de boeren. De stedelingen kregen uiteraard betere voeding, scholing en voorzieningen als gezondheidszorg, De boerenkaste is feitelijk de laagste klasse of derde-kaster van normale burgers. Deze laagste kaste krijgt geen of nauwelijks salaris. Of iemand geboren op het platteland als behorend tot de boeren- of dorpsarbeidersstand, of als stedeling wordt geregistreerd is alleen afhankelijk van de status van de moeder en niet van de vader. Ook al werkte de vader in de stad en werd de moeder gerekend tot de boerenstand, dan worden haar kinderen ook als zodanig geregistreerd. Zo zijn de meesten gedoemd in dezelfde kaster te blijven hangen, want de vrouw werd als minderwaardig gezien en had vaak een lager beroep dat haar man.
Verschillende klassen of kasters creëren en daarbinnen weer niveaus onderscheiden, is bedoeld om steeds een relatief kleine groep mensen te stimuleren om de kleinere bovenliggende niveaus te dienen en te gehoorzamen. En dit terwijl het onderliggende massaniveau gecontroleerd (onderdrukt) wordt.
Mao, omschreven in het boek als De Wijste Leider Aller Tijden, hamerde er immers voortdurend op dat boerenarbeiders tot de eerste klasse behoorden en dat alle andere klassen door hen opnieuw opgevoed moesten worden. Maar zijn leer was in werkelijkheid helemaal anders: de andere klassen gebruikten de rug van de boerenarbeiders als deurmat bij wijze van spreken. Wie er écht met de boerenarbeiders mee leefde deed dat alleen maar om de Leider, Mao, te laten zie dat hij zijn woorden zogenaamd volgde. Zo iemand was een schijnheilige!
In het boek las ik het volgende:
Kinderen van lagere afkomst mogen af en toe hun plaats vergeten en omgaan met rijkeluiskinderen. Maar grote mensen moeten zich gedragen naar de regels van hun kaste (klasse). Anders is er geen orde meer in de maatschappij.
Toch spreekt deze uitspraak het boek tegen. In het boek wordt Lian en haar moeder verboden om tijdens de weekenden, als ze naar huis mogen van het kamp, nog om te gaan met Lians vriendin, Kim, een meisje van de laagste klasse. De gevangenen hebben geen recht om met hun bourgeois ideeën een kind (Kim) van rode proletarische boerenarbeiders te besmetten! Toch is het een vreemd verbod. Lian en Kim hebben het toch nooit over politiek, ze zijn amper 13 en 15, kinderen dus. Toch mochten ze door de regering niet meer met elkaar omgaan. Wat wint de Partij ermee zich te bemoeien met de meeste onbenullige, onschuldige en persoonlijke dingen van hun leven, die op geen enkele wijze de Dictatuur van het Proletariaat konden schaden?
Lian kon zeker zijn van haar bevoorrechte positie als eerste-kaster. Haar vriendin Kim was een derde-kaster en dus was het ongewoon dat de twee met elkaar omgingen. Als dochter van een boerenarbeider koesterde ze vanzelfsprekend proletarische gevoelens. In de praktijk betekende dit dat je gebrand moest zijn op vuile en zware arbeid en op allerlei geestelijke en fysieke ellende, én je moest de Partij onvoorwaardelijk gehoorzamen!
De verschillende kasters woonden in verschillende wijken. De zogenaamde rijtjeskamerbuurt was de wijk waar tweede-kasters woonden. In één rijtjeskamer leefde één gezin, ongeacht hoeveel leden het telde. In de meeste gevallen woonden er een man of achter in een kamer van zon vier bij vier meter. De openbare wc was ruim honderdvijftig meter verder dan de meeste rijtjeskamers. Er was één wc voorzien op de vier rijen woningen, dat wil zeggen dat veertig gezinnen, meer dan driehonderd mensen, er op aangewezen waren.
De buurt waar de lagere klasse, de derde-kasters leefden werd de modderhuisbuurt genoemd.
Soms was het noodzakelijk om door de buurt van een andere kaste te lopen om bijvoorbeeld graan te halen of iets dergelijks. Zo moest Lian, als eerste-kaster, op een dag de buurt van de derde-kasters passeren. Het was algemeen bekend dat het gevaarlijk was voor een kind van de eerste kaste om de wijk binnen te gaan. Ze werd dan bekogeld met bakstenen en kwam er gelukkig met de schrik van af.
Mao in het onderwijs
Ook in het onderwijs was Mao en het communisme erg aanwezig. Kinderen leerden liederen die op de leuzen van Mao terug sloegen. Kinderen van 13 jaar kenden slechts vier streng gecensureerde model-Pekingoperas: Het verhaal van de rode lampion, Het vissersdorp Shajiahang, Aanval op de Weihu Berg en Oorlog in de haven van Shanghai.
Het onderwijssysteem klopte helemaal niet. 90% van e leerlingen ging moeiteloos door naar het volgende leerjaar. De onderwijsinstellingen waren meer dan overbezet. Leraren deden alsof ze niets in de gaten hadden en lieten slechte leerlingen toch doorstromen naar het hogere jaar. Alleen degenen die werkelijke helemaal niets van de leerstof begrepen werden eruit gepikt. Kinderen uit de laagste klassen behoorden vaak deze laatste groep, omdat zij sowieso minder kans hadden om de leerstof te kunnen begrijpen. Hun ouders waren toch ook van de laagste klasse en hadden er dus ook niets van gebakken op school
Na de middelbare school een baantje zoeken in een fabriek kon tegenwoordig niet meer, door Maos bevel nummer 4: Alle afgestudeerde van de middelbare school moeten zich volledig wortelen op het platteland!.
Verder is er in Lians klas ook een hoekje, namelijk Het Politieke Slachtveld, voorzien met artikelen over het communisme en Mao. Het werd ook wel eens het propaganda-plankje genoemd. Er waren artikelen op te bewonderen die de politieke situatie van het hele land toelichtten. Zo kan men bijvoorbeeld vernemen welke campagne er op dat moment gaande was of wat voor een nieuwe leus Mao had uitgedacht. Ook werden Maos meest recente decreten in voor de jeugd toegankelijke taal uiteengezet. Zo werd hen duidelijk gemaakt dat Maos bevel om Confucius te verbrijzelen betekende dat we de minster van Buitenlandse Zaken de grond in moesten boren. Verder gingen de artikelen in op de gedragingen van individuele leerlingen. Revolutionaire elementen werden geprezen en bourgeois-gezinden bekritiseerd. Zo werd er een leerling een keertje in het zonnetje gezet, omdat hij de ramen van het leslokaal stiekem gelapt had. Hiermee had hij blijk gegeven van zijn proletarisch geloof in Maos leer: Dien het volk ijverig, als een karbouw die het rijstveld ploegt.
Net zoals op elke school, worden de goede leerlingen beloond en krijgen ze vaak een titel als beste leerling van de klas of iets dergelijk. In China was het in de tijd van de Culturele Revolutie anders. In Lians school kon je tot Leerling van de Drie Deugden verkozen worden. De Drie Deugden waren:
1 Proletarisch, dus progressieve gevoelens koesteren. 2 Hoge cijfers halen voor alle toetsen. 3 Goede sportprestaties leveren en over een goede gezondheid beschikken.
De eerste Deugd slaat alweer terug om de ideeën van Mao die hij wil overbrengen op de nieuwe generatie, de jeugd.
Het Rode Boekje
De ideeën van Mao werden opgeschreven in een boekje dat Het Rode Boekje werd genoemd. Dit was volgens de Communistische Partij het enige boek met waarde. Iedereen moest het boekje dan ook vanbuiten kennen.
Al even absurd als de ideeën van Mao zelf is wat er in dit boekje staat. Op bladzijde 45 van het Rode Boekje staat bijvoorbeeld: Revolutie betekent ontkenning van menselijke gevoelens. Wie dat niet kan, is onze vijand. Zo werd een koppel, waarvan de man en de vrouw beiden in een strafkamp zaten, dat lag te vrijen in een grot en hierbij gezien werd, de stempel van één van de ergste contrarevolutionaire misdadigers! Ze mochten beiden 6 maanden lang het kamp niet meer verlaten. Voor hen geen verlofweekenden meer.
Het rode boekje
De Culturele Revolutie
Omdat Mao bang was zijn macht kwijt te raken, begon hij in 1966 de culturele revolutie. Mao verbood alle vormen van kunst en cultuur omdat hij het zag als gevaar voor de staat. Mensen die er anders over dachten, werden gemarteld en daarna vermoord.
Tijdens de culturele revolutie werden miljoenen mensen vermoord, van wie gedacht werd dat ze tegen Mao waren. Zo wordt in het boek verteld over de verse lijken iedere ochtend achter de universiteit. Het waren lichamen van gemartelde professoren en docenten, die ten einde raad een verlossende dood verkozen boven een levende hel. De levende hel bestond uit verschrikkelijke taferelen: het hartverscheurende gehuil van kinderen wier ouders voor hun ogen gedeporteerd werden, klachten van de echtgenoten die zo haastig van elkaar afscheid moesten nemen, omdat ze naar twee verschillende strafkampen gestuurd werden en niet weten wanneer en of ze elkaar nog zullen weerzien, de trieste lucht die in de ziekenhuizen hing, waarin geestelijk en lichamelijk geschonden mensen lagen te kreunen,
Ook verteld men in het boek over een eersteklas chirurg die werd doodgeknuppeld en wiens lijk daarna op de spoorbaan werd gelegd om het op zelfmoord te doen lijken. En dat alleen maar omdat hij ooit had gezegd dat het onthouden van de woorden uit het Rode Boekje niet voldoende was om een tumor uit het hoofd van een patiënt te verwijderen.
Toen Mao in 1976 overleed, na veertig jaar aan de macht te zijn geweest, waren veel mensen erg opgelucht.
De tegenkant van Mao en het communisme
Het is niet zo dat Mao wordt zwart gemaakt in het boek. Ook de tegenkant van de situatie wordt vermeld. Zo gaat het op een gegeven moment over de aanhangers van Mao. Als zij hun hersenen hadden gebruikt en niet zomaar blindelings geloofd in wat Mao verkondigde, dan zou het hem nooit gelukt zijn om ze voor zijn karretje te spanne, om hun revolutionaire enthousiasme aan te wenden voor zijn privé-doeleinden. Het probleem ligt dus niet bij hem alleen, maar bij hem én zijn fanatieke aanbidders. Ook het volk dat tegen Maos ideeën was, heeft zelf een aandeel gehad in het verloop van het communisme in China. Ze keken eerst naar de buren. Verzetten zij zich tegen Mao? Nee? Waarom zouden zij dan hun nek uitsteken? Het is een vicieuze cirkel. Hoe minder mensen dat durfden, hoe gevaarlijker het voor een individu werd om ook maar iets te ondernemen. En wie oogstte de winst hiervan? De Onoverwinnelijke Leider Mao!
Hoe is de huidige situatie in China?
Vandaag de dag wordt China nog steeds door de Communistische Partij geregeerd, onder leiding van de huidige leider Hu Jintao. In het huidige China gelooft echter niemand nog in het Communisme. Terwijl de Communistische Partij de boeren en arbeiders nog steeds zoveel mogelijk uitbuit als maar kan, heeft ze inmiddels het privé eigendomsrecht geaccepteerd, inclusief aandelenmarkt, privé banken en zoekt ze internationale investeringen. Compleet tegengesteld dus aan de communistische idealen. De Communistische Partij dwingt het Chinese volk nog steeds haar theorieën te leren en te volgen.
Tot op de huidige dag is er nauwelijks godsdienstvrijheid en worden betrekkelijk neutrale bewegingen als Falun Gong vervolgt omdat de Communistische Partij bang is voor concurrentie. Afgezien van enige economische vrijheid ontbreken tot op de huidige dag alle democratische vrijheden zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van drukpers, vrijheid van vergadering en vereniging, vrijheid tot vakbondsvertegenwoordiging, En andere kenmerken als scheiding der machten. Dit alles ontbreekt omdat het strijdig is met de partijbelangen van de Communistische Partij. Zij hebben dus nog steeds de touwtjes in handen.
Dit alles bleek opnieuw uit de nieuwsberichten in 2008. De Olympische Spelen tijdens de zomer van 2008 zouden in Peking plaatsvinden. Er verschenen veel artikelen over dat het land nog steeds niet voldeed aan de mensenrechten en hoe journalisten in gevangenissen terecht kwamen door de beperkte persvrijheid in het land.
De besprekingen op de klimaattop in Kopenhagen zijn zaterdagmiddag 19 december officieel afgesloten. De voorzitter maakte een einde aan de bijeenkomst, die maandag een week geleden begon.
Het belangrijkste resultaat is het Akkoord van Kopenhagen. De Amerikaanse president Barack Obama stelde dit akkoord samen met de leiders van onder meer China, Brazilië, India en de Europese Unie op. Landen als Cuba en Venezuela wijzen het af. Er staat onder meer in dat de opwarming van de aarde tot 2 graden Celsius wordt beperkt en dat een groen fonds wordt opgericht voor arme landen die schade ondervinden van de gevolgen van de klimaatverandering. Voor velen is dit resultaat een teleurstelling. Er konden nog zoveel meer akkoorden gemaakt worden die de opwarming van de aarde zouden kunnen tegengaan, maar de wereldleiders zijn dus na twee weken niet tot zon akkoord kunnen komen.
