Verslag week 7: Hoe leven vrouwen op verschillende plaatsen in de wereld?
België ondertekende in 2000 de millenniumverklaring. Dit omvat acht doelstellingen om de wereld te verbeteren tegen 2015. De doelen willen een einde maken aan ongelijkheid, armoede, ziekte en milieuproblemen. In het reportage leefwereld in beweging engageren vijf Vlaamse mediavrouwen zich om samen te leven met vrouwen overal ter wereld en tonen via hun videodagboeken wat ontwikkelingssamenwerking is. Ik ga dieper in op de belevingen van Sandrine Van Handenhoven en Evy Gruyaert over het leven van vrouwen op verschillende plaatsen in de wereld.
Sandrine: SOS Kinderdorpen in Burundi
Sandrine trok voor het programma naar het Afrikaans geboortedorp van haar moeder, namelijk Burundi. Zij bezocht daar het project SOS Kinderdorpen.
Burundi
Burundiis een klein land in Afrika dat grenst aan Congo-Kinshasa, Rwanda en Tanzania. Tussen 1993 en 1999 heeft het geweld tussen de Hutus en Tutsis, twee volkeren uit Rwanda, 100.000 vluchtelingen en minstens 250.000 doden veroorzaakt. Hoewel veel vluchtelingen teruggekomen zijn uit de omringende landen heeft het aanhoudende geweld veel anderen juist alsnog doen vluchten.
Burundi op de wereldkaart
SOS Kinderdorpen
SOS Kinderdorpen is een hulporganisatie op gebied van opvang van weeskinderen in gezinsverband. De organisatie heeft 3 belangrijke doelstellingen:
-Het bieden van structurele hulp aan weeskinderen en verlaten kinderen;
-Het geven van voorlichting over hun wereldwijde werk;
-Het werven van fondsen om deze doelstellingen te realiseren, te continueren en uit te breiden.
Wereldwijd vangt te organisatie 75.000 wees- en verlaten kinderen duurzaam op in 500 SOS kinderdorpen, verspreid over 132 landen, waaronder dus ook Burundi. Ongeacht hun geloof, afkomst of huidskleur vinden deze kinderen een blijvende thuis in hun eigen land. In een SOS gezinshuis groeien ze samen met lotgenootjes als broertjes en zusjes op bij hun SOS moeder. Met voorzieningen zoals scholen en medische en sociale centra, waar jaarlijks 1 miljoen mensen gebruik van maken, dragen we ook direct bij aan de kwaliteit van leven van de lokale gemeenschappen. Als hulporganisatie helpt SOS Kinderdorpen weeskinderen en verlaten kinderen overal ter wereld.
Om dit werk mogelijk te maken is een fondsenwerving noodzakelijk. Dit verwerft men op verschillende manieren. Mensen kunnen donateur worden voor 0,20 cent per dag en steunen zo de wereldwijde projecten voor wees- en verlaten kinderen. Er kan ook 1 euro per dag gedoneerd worden en hiermee steunt men een specifiek kind, waarvan men twee keer per jaar een persoonlijke brief ontvangt met zijn of haar ontwikkelingen. Er kan ook een specifiek project gesteund worden, bijvoorbeeld de bouw van een SOS gezinshuis of school of er is ook de mogelijkheid om een eenmalige gift te doen.
Vrouwen in Burundi
Uit de reportage kunnen we de grote openhartigheid van de vrouwen in Burundi zien. Wanneer er iemand op bezoek komt, zoals Sandrine in de reportage, krijgt deze persoon een ceremoniële dans van de vrouwen. Hierdoor merk je weer het warme gevoel, het welkomstgevoel dat je direct van die mensen krijgt.
Sandrine komt in Burundi terecht in een SOS Kinderdorp met 13 huizen, daarin wonen telkens een tiental weeskinderen bij een SOS moeder en een SOS tante. Sandrine mag een week verblijven in zon huis, samen met een SOS moeder, namelijk Espérance, SOS tante Bénigne en kinderen. Zij voeden de weeskinderen op alsof het hun eigen kinderen zijn. De kinderen vertrouwen hun mama en hun tante dan ook blindelings. Hun is voor die kinderen een nieuwe familie.
De dagtaken voor deze vrouwen zijn niet niets: Om 7u00 staan er vrouwen al paraat om hun taken te vervullen. In tegenstelling tot ons, Westerse vrouwen, zijn zij al direct klaar om er in te vliegen. Het huis en de stoep rond het huis vegen ze met een bezemsteel. Na het poetsen worden de kinderen gewekt en vervolgens gewassen, uiteraard met koud water, dat ze uit een kom gieten over de kinderen. Onderwijs is in een land als Burundi niet vanzelfsprekend, maar in de school in het SOS Kinderdorp is het enthousiasme groot. De kinderen leren er wat groepsgevoel betekent en ze leren er fier zijn op wat ze hebben. Deze kinderen hebben echt het geluk dat ze onderwijs krijgen en dat ze in een echte familie zijn terecht gekomen. Ze hoeven geen schriften te kopen, geen schrijfgerief, geen kleren, ze eten goed,... Om in Afrika te leven, zijn deze kinderen eigenlijk een beetje verwend, zegt mama Espérance.
De vrouwen tonen dan ook hoe zij koken. En ten opzichte van wat wij gewend zijn hier in België hebben zij een vreemde manier van koken. Zij branden namelijk eerst houtskool zodat ze de bepaalde dingen, zoals aardappelen bijvoorbeeld, kunnen koken. Om het houtskool aan te steken gebruiken ze lucifers en plastic zakjes.
Op een gegeven moment krijgt Sandrine in de reportage een Afrikaans feestmaal voorgeschoteld. Het is eigenlijk een feest waarbij de gasten hun eten delen met andere mensen. Er gaan dus plateaus met eten rond, waar de mensen dan eten van kunnen afnemen dat ze willen opeten. Een heel leuke manier om te eten eigenlijk, want ze gebruiken geen borden, geen bestek, Dus ook geen afwas achteraf. En je komt meer in contact met de mensen omdat je steeds de plateaus met eten door geeft aan de volgende.
Er is ontzettend veel armoede in Burundi. Vanaf het moment dat je buiten de SOS Kinderdorpen gaat, kan je pas het échte Burundi zien: ontzettend veel kinderen die op straat rondhangen, helemaal alleen. Het is onmogelijk om al deze kinderen een thuis te geven in het SOS dorp, een thuis dat elk kind in de wereld verdient, maar spijtig genoeg niet aan elk kind gegeven is.
Niets is vanzelfsprekend in Burundi, zelfs het buitenstappen van een winkel niet. Met de spullen op hun hoofd gaan de vrouwen de uitdaging elke dag aan. Als ze vallen of om ver worden gelopen, is dit geen toeval. Het is voor deze vrouwen alledaagse kost.
Het is onwaarschijnlijk hoeveel weeskinderen er zijn in Burundi. Dit is omdat veel ouders van de kinderen gestorven zijn aan aids. Met het logische gevolg dat ook veel kinderen de ziekte dragen en dagelijks medicatie slikken om de aids tegen te gaan. En wanneer de moeder sterft, laat de vader de kinderen vaak achter. Mannen zijn niet gemaakt om kinderen op te voeden. Dus komen de kinderen al snel op straat terecht. Er worden ook vaak kinderen geboren waarvan de ouders of familie geen middelen hebben om ze op te voeden. Ook zulke kinderen komen in zon SOS Kinderdorp terecht, in het beste geval dan toch.
Een ander aspect van het SOS Kinderdorp is het medisch centrum. Dat is gebouwd met de steun van de ontwikkelingssamenwerking van de Belgische overheid. Niet alleen de SOS kinderen, maar ook gezinnen uit de omgeving kunnen er terecht. Het familieversterkend programma PRF ondersteunt kwetsbare families, zodat voorkomen wordt dat ouders niet meer voor hun kinderen kunnen zorgen. In het medisch centrum leert Sandrine een Burundese vrouw kennen, die geholpen wordt door PRF. De vrouw had een vermoeden dat haar zoontje aids heeft, want zij heeft zelf ook die ziekte. Haar 3 andere kinderen zijn niet besmet met het virus en pas na 3 maanden na een onderzoek van de dokter in het medisch centrum zal blijken of de peuter seropositief is of niet. Na het onderzoek begeleiden Sandrine en tante Benigne de vrouw naar haar huis. In Burundi leeft 2/3de van de bevolking onder de armoedegrens. En in tegenstelling tot het huis in het SOS Kinderdorp is het huis, wat je al huis kan noemen, van de vrouw een enorm groot verschil. De vrouw leeft met haar 4 kinderen in een huisje, dat eigenlijk maar zo groot is als een gewone kamer. Op de grond ligt zand en er is geen enkele vorm van licht. In de kamer is slechts één matras aanwezig, een klein tafeltje en wat kleine spulletjes en verder niets, gewoon niets, laat staan eten. De vrouw is getrouwd toen ze zestien was en de man is zo maar vertrokken, zonder afscheid te nemen. De vrouw weet dus niet waar haar man is, laat staan of hij nog leeft. Het is een jonge vrouw met 4 kinderen, die zelf ziek is, waardoor ze niet elke dag kan werken, in zon miserabele toestanden, die helemaal alleen haar kinderen probeert op te voeden met de weinige middelen die ze heeft, en die juist gehoord heeft dat haar jongste kind misschien ook aids heeft. Maar ze gaat door, kost wat kost, omdat ze weet dat ze het moet aanvaarden. Haar kinderen zijn alles voor haar en hen kan ze niet in de steek laten, ook al heeft de vader dat wel gedaan. En het zoals Sandrine in haar videodagboek zegt Als je zoiets kan, dan moet je echt een heel sterke vrouw zijn.
Peuter met aids
De vrouw en haar 4 kinderen aan de rechtse kant
De vrouwen die in Burundi leven, zoals Espérance en Bénigne, kunnen erg genieten van hele kleine dingen in het leven, zoals iemand die voor hen een liedje zingt. Het is maar iets kleins, maar tegelijk ook erg uniek. De vrouwen daar beleven aan zulke dingen erg veel plezier. Ik vind dat wij, Westerlingen, dit veel te weinig doen. Het is precies of wij enkel gelukkig kunnen gemaakt worden met materiële dingen en omdat we daar zo op focussen vergeten we al snel de echte belangrijke dingen in het leven, zoals familie, liefde, affectie, Daarom denk ik dat je als vrouw in Burundi erg gelukkig kan zijn. Wij kennen Afrika als het land van de armen. Maar de vrouwen in het SOS Kinderdorp in deze reportage, zijn misschien wel gelukkiger dan wij Westerlingen, met onze materiële behoeften die eigenlijk nooit stoppen. We blijven maar verlangen naar meer en meer, terwijl de vrouwen daar al enorm tevreden kunnen zijn met een eenvoudig gebaar van liefde.
Evy: Max Havelaar in Ecuador
Evy vertelde in de reportage meer over de werking van de organisatie Max Havelaar in Ecuador.
Ecuador
Ecuador is een republiek in het noordwesten van Zuid-Amerika. Het land grenst in het noorden aan Colombia, in het oosten en zuiden aan Peru en in het westen aan de Stille Oceaan. Het land Ecuador is genoemd naar de evenaar (in het Spaans: ecuador), die het land doorsnijdt.
De hoofdstad van Ecuador is Quito, maar de grootste stad van het land is ongetwijfeld Guavaquil.
Ecuador op de wereldkaart
Max Havelaar
De stichting Max Havelaar heeft als visieeen wereld waar rechtvaardigheid en duurzame ontwikkeling de vanzelfsprekende basis vormen van internationale handel, zodat iedereen via zijn of haar werk een degelijk en waardig levensonderhoud kan opbouwen en kansen ten volle kan benutten. De organisatie zet zich in om bestaande handel te veranderen ten gunste van producenten in ontwikkelingslanden.
Vrouwen in Ecuador
Evy ontmoet in Ecuador vrouwen die op een bananenplantage werken. Hier is de Fair Trade handel in werking, van de organisatie Max Havelaar. Dit is een eerlijke manier van zaken doen, met lokale mensen, dat die een eerlijke prijs krijgen voor het werk dat ze leveren, voor de producten die ze leveren. In Ecuador hebben bananenboeren, of in dit geval eerder boerinnen, twee keuzes: of ze doppen hun eigen boontjes en ze gaan met hun producten de vrije markt op of sluiten zich aan bij El Guabo en krijgen op die manier een eerlijke prijs voor hun woeste arbeid. De vrouw die Evy ontmoet heet Hortensia en ze kiest duidelijk voor de tweede keuze. Ze wil een eerlijke prijs voor haar bananen. Ze is lid van El Guabo, de vereniging van plantagehouders ondersteund door Fair Trade. Hierdoor krijgt Hortensia dus het hele jaar door een hogere, vaste prijs voor haar oogst. Maar uiteraard is lid zijn van de organisatie niet genoeg. Als plantagehouder moet je ook aan bepaalde voorwaarden en normen voldoen. Zo mag je geen chemische sproeistoffen gebruiken bij de plantage, wat de meerderheid van de houders wel doen. Dit doen ze om de 3 maanden met chemische stoffen, om rondwormen in de planten te doden. Maar natuurlijk zijn zulke chemische stoffen schadelijk voor de gezondheid.
Hoewel Hortensia al bijna zestig jaar is, werkt ze iedere dag hard op haar bananenplantage. Ze kapt de bananen en andere stukken van de bananenboom met een machete, een groot mes, van de bomen, wat erg lastig en zwaar werk is. Dat doet zij dus dag in, dag uit in een erg warm klimaat waardoor je volstaat van het zweet. Een enorm sterke vrouw dus.
Het werk op zon plantage is zeker geen lachertje. Om 5u30 staat Hortensia samen met haar werknemers al paraat om beginnen met de oogst van de bananen. Nadat de bananen van de boom zijn gehaald met een lange stok, wat al een hele karwij op zich is, worden ze eerst door een man gecontroleerd op de kwaliteit en vervolgens worden de bananen in een groot bad gewassen en in trossen gesneden met een mes en worden er stickertjes op geplakt. Na het wassen steekt men de trossen bananen in dozen en zijn ze klaar om te worden vervoerd.
Het wassen van de bananen.
Het huis van Hortensia ziet er mooi en netjes uit. Maar het is natuurlijk Ecuador en niet België. Één van de slaapkamers heeft als plafond slechts golfplaten in de plaats van dakpannen. En de muren komen niet eens tot aan de golfplaten, waardoor er dus een opening is. Maar Hortensia weet één ding: het is wel goed voor de wind, want het zal fris slapen zijn.
Hortensia leefde vroeger met haar man samen op hun grote plantage. Maar 19 jaar geleden verliet de man Hortensia en hij verkocht de plantage. Zij bleef achter met maar een klein stukje grond, 4 hectare, en 4 jonge dochters. Het eerste jaar nadat haar man vertrok, had ze het stukje grond nog niet om te bewerken. Het huishouden alleen nog maar viel haar erg zwaar. Het was erg moeilijk voor haar. Ze had een heel jaar geen werk en dus ook geen geld. Dat kunnen wij ons gewoon niet voorstellen: een heel jaar zonder geld zitten? Hoe overleer je zoiets? Wij kunnen bij wijze van spreken nog geen dag zonder geld of we zitten al in de put. Hortensia hield het dus een heel jaar vol. En omdat dit alleen nog niet erg genoeg was, kwam ze te weten dat haar man al een kind had bij een andere vrouw. Toen hakte ze de knoop door: ze vroeg de echtscheiding aan en kreeg ze de kans om zich aan te sluiten bij Fair Trade om zo haar bedrijf en haar leven terug op te bouwen. Nu zo veel jaar later is ze als vrouw hoofd van haar eigen bananenplantage. Hortensias kleinzoon woont bij haar en ze wil hem de harde plantagestiel leren.
Omdat Evy vegetariër is, is er voor haar niet veel keuze. Enkel een hoop fruit kan haar maag vullen. Voor de rest eten ze er veel vlees. Hortensia begrijpt niet direct het begrip vegetariër, wat logisch is omdat de mensen in Ecuador niet snel geneigd zullen zijn om vegetariër te worden, gewoon omdat er te weinig keuze is. Ze eten wat de pot schaft en daar zijn ze al erg tevreden mee. Er worden ook cavias getoond in de reportage. Bij ons houden we deze dieren als huisdier, maar daar zag je dat een boer er zestig in een hok had zitten, omdat het bij hun gezien wordt als delicatesse. Gebraden cavia met een saus en aardappelen, een heerlijke maaltijd. Het is een beetje raar als je er over nadenkt, maar toch: wij houden ook konijnen als huisdier en die eten we toch ook op. Dus waarom zouden cavias dan niet even goed kunnen smaken?
Evy maakt niet enkel kennis met Hortensia, maar ook met de 33-jarige Patricia. Ze rijden met de auto samen naar de bananenplantage van Patricia, die net als Hortensie aangesloten is bij Fair Trade. Tijdens de rit pikken ze een politieman op die mee rijdt. Dit is omdat het in die buurt tegen 16u00 gevaarlijk wordt. Er wordt veel gestolen op de plantages en voor de zekerheid haalt de politie er bij. De plantage van Patricia is duidelijk van een grotere omvang dan die van Hortensia. De werknemers dragen er bijvoorbeeld altijd een veiligheidsvest, een helm ter bescherming, Het was meer een echte fabriek of bedrijf. Patricia erfde de plantage van haar moeder, die op vroege leeftijd stierf, wat in haar buurt al een heel groot geluk is. En met haar wilskracht en doorzettingsvermogen heeft ze er werkelijk een groot bedrijf van gemaakt. Maar voor Patricias plantage werkte voor Fair Trade ging het er heel wat anders aan toe. Er was veel meer stress. De mensen geloofden niet in haar. Ze dachten dat ze niets zouden verdienen en dat het dus één grote klucht zou worden. Maar dankzij haar zelfvertrouwen is nu de levenskwaliteit van de gezinnen van de werknemers er erg op vooruit gegaan. Ze krijgen een vaste prijs en premies om hun gebouwen op te knappen en te verbouwen. De mensen hebben nu financiële zekerheid en ze zijn ook verzekerd voor als er iets gebeurt. En dat is wat Patricia engageert voor haar werk.
Week 6: Hoe leven vrouwen op verschillende plaatsen in de wereld?
Deze week onderzoek ik hoe vrouwen leven op verschillende plaatsen in de wereld. Hiervoor bekijk ik de reportage die onlangs op 5TV werd gespeeld Leefwereld in beweging. Dit is een reportage waarbij vijf bekende Vlaamse vrouwen een week lang in de voetsporen treden van vrouwen in Burundi, Oeganda, Ecuador en Vietnam. Dit zijn dus vijf reportages waarvan ik er twee zal bespreken in mijn verslag. Ik hoop dus meer te weten te komen over hoe vrouwen leven op verschillende plaatsen in de wereld en hoe zij met hun situaties omgaan. Ik kijk er naar uit om de reportages te bekijken.
