Wie was Gandhi en wat deed hij? Dat is de vraag die ik in het achterhoofd hield bij het bekijken van de film Gandhi. Wie is hij? Een advocaat, een Indiër, een hindoe, en Bapu (vader) voor het Indiase volk. Hij vocht voor gelijke rechten voor iedereen, of je nu hindoe of moslim was, of je rijk of arm was. Hij stelde zichzelf in de plaats van degenen die minder geluk hadden in het leven. Zo poetste ook hij de toiletten en zette hij zichzelf nooit boven de mensen. Zo wou hij niet gezien worden en zo was hij ook niet. Gandhi leefde voor het volk en voor de rechtvaardigheid in India. Hij wilde een onafhankelijk India, één van de grootste koloniën van Groot-Brittannië. Het onrecht tussen het volk lag bij de Britse overheersers
Mahatma Gandhi
Mahandas Karamamchad Gandhi werd op 2 oktober 1869 geboren in Porbandar, een dorpje in de staat Gujarat, India. Zijn vader was hoofdminister van de provincie Porbandar. Hij werd door zijn ouders opgevoed met het principe ashimsa (niet pijn doen aan alle wezens). Op zijn dertiende werd Kastarba Makharji, of voor hem Ba aan hem uitgehuwelijkt. Zon kinderhuwelijk kwam toen veel voor in India. Gandhi was een middelmatige student aan de Universiteit van Bombay in India. Daarna kreeg hij de mogelijkheid naar Groot-Brittannië te gaan. Daar studeerde hij op negentienjarige leeftijd rechten aan het University College Londen. Bij terugkeer in India probeerde hij bij een advocatenkantoor te werken, maar hij was niet erg succesvol en kreeg de kans om in Natal in Zuid-Afrika te gaan werken. Een buitenkansje dus.
De periode in Zuid-Afrika
De film begint dan ook met dit moment: 1893 in Zuid-Afrika. Gandhi is een kleurling en werd daardoor van de trein gegooid. Hij reisde 1ste klasse, terwijl hij daar niet hoorde vanwege zijn huidskleur. De kleurlingen moesten uiteraard 3de klassen reizen Zo werd hij vaak als uitschot behandeld. Gandhi werd geconfronteerd met de harde werkelijkheid en dit zorgde ervoor dat hij op een andere manier naar de wereld ging kijken.
De Indiërs hadden in Zuid-Afrika minder rechten dan de blanke mensen die er woonden. De meeste hindoes moesten er werken op het land of in de mijnen. En het was er niet toegelaten dat Indiërs met Christenen op het trottoir liepen. Gandhi vond het erg vernederend en besloot op te komen voor de rechten van deze bevolkingsgroep in Zuid-Afrika. Hij schreef naar de pers in dat land, in Engeland en hij stapte naar de rechter. Want zonder een krant kan je het volk niet herenigen.
In september 1906 riep Gandhi het volk, tijdens een bijeenkomst in Johannesburg, op om zich te verzetten tegen de pasjeswetgeving. De Indiërs moesten er steeds hun pasje van de regering bij zich hebben, zodat de Britse militairen wisten wie ze waren. Je kon het vergelijken met de ster die de joden op hun borst moesten dragen.
Hiermee wou hij het recht opeisen om als gelijke burgers behandeld te worden. En de eerste stap op weg naar gelijkheid was het afschaffen van het onderscheid tussen het volk: hindoes, moslims, sikhs, joden, christenen, Dus weg met de pasjes! Gandhi verbrandde ze, met een heleboel stokslagen als gevolg. Maar hij zette door, tot hij neerviel van de pijn. Want hij gaf een vreedzaam protest op als boodschap naar de mensen toe: er mocht niet gescholden worden en al zeker geen geweld gebruikt worden door de Indiërs. Zo zouden ze het meeste bereiken
Gandhi nadat hij een deel pasjes verbrandde
Zijn principes waren kei hard: hij was van mening dat ook zijn vrouw de taak van toiletten poetsen een keer moest vervullen en niet enkel de mensen die het al elke dag deden. Voor hem was het een principe: je deed het niet of je deed het met blijdschap. Iedereen was gelijk en dus moest ieder persoon wel eens minder leuke dingen doen
Gandhiverzette zich tegen het idee dat mensen niet samen zouden kunnen leven. Ook al zou hij het volk niet achter zich krijgen, de waarheid bleef de waarheid. En als deze waarheid onrecht bevatte, was opkomen voor je rechten de opdracht.
Maar hij was niet alleen, hij werd al snel gevolgd. In de zeven jaren die hier op volgden, werden duizenden Indiërs in elkaar geslagen, gevangengezet en vernederd, maar de ze hielden hun waardigheid hoog en er werd van hun kant nooit geweld gebruikt. Sommige mannen begrepen Gandhis woorden niet direct: ze wilden doden, hun eigen leven opofferen om meer te zijn dan een bastaard en zodat hun vrouwen en moeders geen hoeren meer genoemd zouden worden. Gandhi wilde dit ook allemaal, behalve het doden, het geweld. Zijn mededeling naar de mensen luidde als volgt Houdt je zelfrespect en vecht tegen het onrecht zonder geweld!. Op die manier hoopte Gandhi dat de Britten hun onrechtvaardigheid zouden inzien en India de onafhankelijk zou kunnen uitroepen. India pleitte voor één wet, één koning!
Groot-Brittannië wilde een nieuwe wet invoeren waarbij elke Indiër zijn vingerafdrukken moest geven. Gandhi en zijn aanhangers zweerden bij God dat ze zich niet aan deze wet zouden onderwerpen. En dat deden ze ook niet. Vingerafdrukken worden enkel genomen van bandieten! Door zich te verweren tegen de wet met betogingen, samen met zijn volgelingen, werden de meesten gearresteerd door de Britten, inclusief Gandhi en zijn vrouw Ba. Het publiek in Zuid-Afrika kreeg een enorm veel sympathie voor Gandhi en uiteindelijk was de Britse generaal Jan Christian Smuts gedwongen om met hem te onderhandelen. Hij zou het parlement verzoeken de wet in te trekken. Maar daardoor zou ook de immigratie van Indiërs beperkt worden of zelfs stopt gezet worden. Gandhi stelde de afkeuring van de nieuwe wet uiteraard boven de immigratie. De generaal was niet erg verrast en liet hierbij alle gevangenen onmiddellijk vrij.
In 1914 Gandhi trekt terug naar India.
Bij terugkomst in India kreeg Gandhi eerst een inleiding in de politiek van India, van de leider van de Congrespartij, Krishna Gokhale. Hij trekt er op uit het echte India te ontdekken, de kleinere dorpen, de armoede. Hij vond dat hij India niet kon vertegenwoordigen als het grootste deel van India niet wist wat er gaande was. Velen van hen waren analfabeet. Ook die mensen die iedere dag opnieuw in de zon stonden te zwoegen om eten op tafel te krijgen, telden mee en hoorden te weten wat er gebeurde in hun land.
Zo kwam hij in 1918 terecht in Champaran. Jarenlang hadden daar Engelse landheren het volk opgedragen indigo te verbouwen om stoffen te verven.Zij namen altijd een deel van de oogst als pacht. Maar op een gegeven moment kocht iedereen stoffen uit Engeland. Niemand wilde hun indigo nog hebben. De landheren wilden de pacht plots contant hebben. De mensen verkochten alles wat ze konden, de rest nam de politie in beslag. Met gevolg dat de mensen niets meer hadden, geen geld en dus ook geen voedsel. Gandhi wilde iets doen voor deze mensen. Hij leidde een grootschalige ongehoorzaamheidbeweging, stichtte er een ashrama (hindoeïstische gemeenschap), reorganiseerde de dorpen en bouwde scholen en ziekenhuizen. Opnieuw arresteerden de autoriteiten Gandhi met massale protesten van honderdduizenden Indiërs als gevolg. Dankzij het volk en het doorzettingsvermogen van Gandhi werd hij weer vrijgelaten en leidde hij een proteststaking tegen de landeigenaren. Vrienden van vrienden van Gandhi komen hem bijstaan en schreven al het onrecht dat er gebeurde neer op papier. Gandhi kwam als overwinnaar uit de strijd want hij kreeg uiteindelijk wat hij wilde: een verlaging van de pacht, de vrijheid om te verbouwen wat de mensen zelf wouden en een klachtencommissie waarin ook Indiërs zitting hadden.
6 april 1919 werd de Rowlatt-wet van kracht. Deze wet betekende dat mensen zonder rechtszaak in de gevangenis werden gezet. Gandhi en de Congresspartij wilden de natie oproepen om die dag te bidden en te vasten, een massaal protest dus. Alle steden en dorpen gingen in staking: niemand ging werken, er reden geen bussen, geen treinen,.. Het land lag één dag volledig stil. De overheid besloot de noodtoestand uit te roepen met de Slachting van Amritsar als gevolg. Op die plaats werden tijdens een bijeenkomst onschuldige mannen, vrouwen én kinderen door het Britse leger gedood. Met als simpele reden: de Indiërs mochten geen samenkomsten organiseren! In de film heeft men het over 1516 doden, waarbij 1650 kogels gebruikt werden. Men schoot midden op de menigte en namen hun tijd om de bijna alle mensen op het plein te kunnen doden.
Slachting van Amritsar
Een enorm trauma voor het land waardoor woede en geweld niet onderdrukt konden worden. Door de rellen werden ook langs de kant van de Britten enkele burgers gedood.
Gandhi bekritiseerde beide partijen, zowel de Britten als ook het geweld van de Indiërs. Hij sprak het volk toe voor geweldloosheid. Want wanneer zij, Indiërs, in opstand kwamen, zouden terugslaan, zouden zij de vandalen zijn en de Engelsen de handhavers van de wet. Maar als zij de klappen zouden verdragen, zijn de Engelsen de vandalen en hadden zij dus een voordeel. Om onafhankelijk te worden, moesten de mensen waardig blijven. Er moest een eenheid zijn tussen hindoes en moslims, altijd. Geen enkele Indiër mocht behandeld worden zoals de Britten de Indiërs behandelden. Met deze woorden kreeg hij het volk terug achter zich.
Eind 1921 werd Gandhi voorzitter van de Congrespartij. Hij zag onafhankelijkheid nog als enige oplossing en hij ging zich inzetten voor zelfbestuur van India. De Engelsen wilden samen met India tot een compromis komen over een nieuwe wet. Maarvoor Gandhi draaide het niet om nieuwe wetten Om de Indiërs onder controle te kunnen houden, moesten de Britten hen vernederen, zoals gebeurde bij het bloedbad in Amritsar. De Engelsen speelden volgens hem meester in andermans huis. India was niet hun land, maar het land van de Indiërs! Hij vroeg de Britten te accepteren dat er geen volk op aarde was dat niet zijn eigen slechte regering zou verkiezen boven een goede regering van een buitenlandse macht.
Gandhi riep de mensen op om hun kledij, vervaardigd in Engelse fabrieken, te verbranden en zelf kledij te spinnen. Deze stoffen hadden India tot armoede gebracht. Massaal gooide de meeste mensen hun stoffen uit Engeland op de brandstapel als protest. Ook al hadden sommigen slechts één lap stof over voor zichzelf, die droegen ze met waardigheid. Door zelf kleding te spinnen kregen ook de vrouwen een belangrijkere rol in de onafhankelijkheidsbeweging.
Ook Gandhi maakte zijn kledij zelf
De campagne was een enorm succes, maar opnieuw ging het in februari 1922 mis. Bij een demonstratie in Chauri Chaura zagen een massa Indiërs enkelen van hun lotgenoten afgerammeld worden door Britse militairen. De reactie van massa Indiërs was niet te overzien: het geweld brak uit en de militairen worden gedood. Gandhi die nog steeds zeer strikt was in zijn geweldloze overtuiging, wilde hiermee de campagne beëindigen. Hij was dan wel de vader van de natie, maar hij voelde enkel schaamte. De vrijheid van hun land kon volgens hem niet gepaard gaan met moord en bloedvergieten. Daarom besloot hij te vasten als boetedoening. Hij bleef volharden tot de demonstraties stopten en de Indiërs de strijdbijl begroeven. Overal in het land waren de mensen beginnen bidden zodat hij zou stoppen met vasten, wat hij uiteindelijk ook deed. Hij kreeg wat hij wou en hij voorkwam een revolutie. Vreemd genoeg werd Gandhi zelf gearresteerd, vanwege aanzetting tot rebellie. Hij werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf, maar werd twee jaar later in 1924 vervroegd vrijgelaten.
De Britten hoopten dan ook dat als ze hem een paar jaar in de cel zouden houden, de mensen Gandhi zouden vergeten. Maar men vergat hem niet. Zodra hij vrij kwam, zette hij zn strijd voor een vrij India voort. Gandhi stelde dat als de Britten India niet een gedeeltelijk zelfbestuur zouden geven, de massale protesten terug zouden keren en er dan volledige onafhankelijkheid zou geëist worden. 26 januari 1930 werd als de dag van onafhankelijkheid uitgeroepen door het Indisch Nationaal Cogres. Deze datum vieren de Indiërs nog elk jaar.
Zijn volgende stap naar de onafhankelijk was het winnen van zout in de zee. De Engelsen hadden een monopolie over de zoutproductie in India. Het was dus verboden voor de Indiërs om zout te verkopen of te winnen zonder vergunning. Gandhi zag het als een symbolische daad: niets in India zou zonder water of zout overleven. De controle van de Indiërs erover gaf hen dus controle over India. Hij zette een zoutmars in van Ahmedabad naar Dandhi, een lange tocht van ruim 400 kilometer. Bij zijn vertrek op 12 maart hezen de Indiërs de vlag met vrij India. De tocht werd een grote zegetocht waar duizenden Gandhi toejuichten en velen zich bij hem aansloten. Hij wilde de kust bereiken op de dag van het bloedbad in Amritsar, 13 april. Maar uiteindelijk bereikten Gandhi en zijn volgelingen de oceaan in Dandhi, met een strand vol juichende mensen, al op 6 april.
Zoutmars door India
De campagne was buitengewoon geslaagd. Een Amerikaanse journalist en bewonderaar van Gandhi maakte een opname van de hele gebeurtenis en bereikte het wereldnieuws, waarbij de Britten goed voor schut werden gezet. De Britten arresteerden zon 60.000 mensen, ook Gandhi, om geweld van India uit te lokken.Op die manier hoopten ze dat de Indiërs de moed zouden verliezen en terug zouden vechten. Maar geen beide gebeurde.
De Indiërs trachtten de poort van de gevangenis binnen te geraken uit steunbetoon voor de vele gevangenen, maar het leger was alert en belette de weg voor de Indiërs. De Indiërs liepen enkel op de militairen af, zonder geweld te gebruiken, maar ze werden één voor één met stokken onderuit geslagen: hindoes en moslims streden samen, naast elkaar voor de vrijheid van India. De vrouwen hielden verbanden en andere middelen klaar om de verwondingen van de strijdlustige mannen te kunnen verzorgen. Zo ging het tot diep in de nacht door tot zelfs de vrouwen neervielen van uitputting. India had ondertussen alles verdragen wat wapens en wreedheid brachten en ze hadden niet gebogen, noch geweken.
In maart 1931 tekende men het Gandhi-Irwin-pact: alle politieke gevangenen werden in ruil voor het opschorten van de burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging vrijgelaten. Tevens werd Gandhi uitgenodigd door de Britten om in Londen de Indiase onafhankelijkheid te bespreken. Hierbij was hij als enige vertegenwoordiger van het Indisch Nationaal Congres aanwezig. De lokale bevolking in Londen verwelkomde Gandhi als een held. Hij mocht zelfs op bezoek bij de koning George en koningin Mary van Engeland in Buckingham Palace. Maar de conferentie was een teleurstelling voor India want het ging voornamelijk over de Indische prinsen en minderheden in plaats van de overdracht van macht. Bovendien werd Lord Irwin opgevolgd door Lord Willingdon en deze begon de nationalisten opnieuw te onderdrukken.
In de jaren 1932 1939 verbleef Gandhi weer in de gevangenis en wist hij nog steeds niet of India al wel klaar was voor de onafhankelijkheid. De moslims en de hindoes groeiden namelijk alsmaar meer uit elkaar, wat volgens Gandhi alleen nog maar zou verslechteren na de autonomie van India. Hij stelde dan ook voor om dit nog even uit te stellen om een definitieve scheiding tussen de twee bevolkingsgroepen te voorkomen.
Op 15 augustus was het eindelijk toch zover: Engeland stemde toe en India was vrij en onafhankelijk. Maar Gandhis doel was niet helemaal bereikt want India kwam er niet uit als één staat. De moslims kregen namelijk een eigen land, Pakistan. Terwijl de hindoes de nieuwe staat India toegewezen kregen. Aangezien het Gandhis droom was dat de twee groepen samen vredig zouden leven, was hij dus erg tegen op deze splitsing. Dit zou de situatie tussen de hindoes en moslims alleen maar doen achteruitgaan. Dit bleek dan ook te kloppen wanneer er bij de volksverhuizing van de hindoes en moslims naar hun nieuwe staat 500.000 doden vielen. Er ontstonden in verschillende steden in India burgeroorlogen tussen de hindoes en de moslims en de Indiërs hadden geen extra troepen meer om het geweld te doen stoppen. De zwaar aangeslagen en 78-jarige Gandhi zag maar één oplossing om het geweld te kunnen bedaren: Hij trok naar Calcutta en ging opnieuw in hongerstaking. Hierbij eiste hij dat het geweld ophield. Na 4 dagen vasten keerden de Indiërs zich af van de gruwelijkheden. De waanzin stopte en hindoes en moslims demonstreerden samen voor vrede. Gandhis levensdoel werd werkelijkheid.
Toch had Gandhi het gevoel dat hij had gefaald: de vele doden, de folteringen, de gruwelijkheden die de mensen hadden doorgemaakt. Vele, vooral extremistische hindoes waren dan ook kwaad op Gandhi, vanwege de hongerstaking. Zij voelde dit aan als een teken van verraad, omdat hij zelf hindoe was. Dit was dan ook de reden waarom hij op 30 januari 1948 bij een gebedsbijeenkomst werd vermoord door de extreme hindoe, Nathuran Godse.
De dag na de dood van Mahatma Gandhi, kwamen zon 1 miljoen mensen naar New Dehli om nog een laatste maal afscheid te kunnen nemen van hun Bapu. Een menigte van mensen volgde de begrafenisstoer van Gandhi. Hierbij legden ze een afstand af van Birla Bhavan tot Raj Gaht, zon 9 kilometer.
Ook nu zijn de mensen Gandhi nog lang niet vergeten. Zo wordt zijn geboortedag gevierd als Gandhi Jayanti, een dag waarop mensen van verschillende geloofsovertuigingen hun held herdenken. Bij een bescheiden monument Raj Ghat, aan de rivier de Yamuna in New Dehli, wordt dan zijn favoriete lied Raghupatti Raghava gezongen en spant men op de ouderwetse wijze katoen, net zoals Gandhi het deed.
Raj Ghat in New Dehli
De film eindigt met de volgende woorden van Gandhi:
Als ik wanhoop, denk ik eraan dat in de geschiedenis waarheid en liefde altijd hebben gezegevierd. Er zijn tirannen geweest en een tijd lijken ze onoverwinnelijk. Maar uiteindelijk komen ze altijd ten val. Denk daaraan. Altijd.
Voorbereiding week 4: Wie was Gandhi en wat deed hij?
Ghandi. Mijn voorkennis over deze man is zeer gering, dus ik hoop deze week veel bij te leren. Hij wordt door veel mensen, vooral in India als een held gezien. Maar de vraag is: Wie was Ghandi precies en wat deed hij doordat de mensen hem als hun grote voorbeeld aanschouwen?
Om dit te weten te komen, bekijk ik de film Ghandi. Deze film vertelt het verhaal van de geweldloze strijd van Gandhi om India te bevrijden van de Britse kolonialen.
Een beetje achtergrondinformatie voor het bekijken van de film is altijd handig
Aan het begin van de 20ste eeuw had Groot-Brittannië koloniën over de hele wereld. Een van de grootste Britse koloniën was India. Veel Indiërs waren helemaal niet blij met de Britse overheersing. Zij wilden vrij en onafhankelijk zijn. Mohandas Karamchand Gandhi (18691948) streed voor een vrij en onafhankelijk India. Hij geloofde in verzet zonder geweld. Hij riep de Indiërs op tot geweldloos verzet tegen de Britse overheersing in India. En dat lukte.
Het weerlos verzet in Zuid-Afrika
Gandhi studeerde rechten in Engeland en ging daarna als advocaat werken in Zuid-Afrika. Hier kwam hij op voor de rechten van de Indiërs die in Zuid-Afrika woonden. Deze bevolkingsgroep had namelijk minder rechten dan de blanke mensen die daar woonden. Gandhi en zijn aanhangers protesteerden op een geweldloze manier. Dit noemden ze weerloos verzet. Doordat zij zelf geen geweld gebruikten, hoopten ze dat hun tegenstanders dit ook niet zouden doen. De acties van Gandhi hadden succes. In 1914 kregen de Indiërs in Zuid-Afrika meer rechten.
Ongehoorzaamheid
Gandhi keerde toen terug naar India, om te strijden tegen de Britse overheersing daar. Hij werd de leider van de Congrespartij. Ook hier probeerde hij weer zonder geweld zijn doel te bereiken. Gandhi riep de mensen op om geen producten meer van de Engelsen te kopen (boycot). Hij hoopte dat alle Indiërs samen zouden gaan werken tegen de Engelse bezetters. Hij kreeg de bijnaam Mahatma. Dat betekent groot van ziel. Gandhi stelde in 1919 een algemene treurdag in, als dag van protest en ongehoorzaamheid in het hele land. Op deze dag moesten de mensen vasten (niet eten en drinken) en bidden en zouden alle winkels gesloten zijn. Tijdens deze dag braken er rellen uit en er vielen zelfs doden. Door zijn oproep tot burgerlijke ongehoorzaamheid kwam Gandhi in de gevangenis terecht. Maar hij hield niet op met zijn protest: hij ging in hongerstaking. Hij weigerde te eten en te drinken. Hij werd vrijgelaten, maar werd daarna nog enkele malen opgepakt.
Geen eenheid
De bevolking van India bestond uit moslims en hindoes. Mahatma Gandhi hoopte dat de moslims en de hindoes in vrede zouden samenwerken om de Engelsen te verdrijven. Maar dit lukte helaas niet. De twee groepen wantrouwden elkaar te veel.
India wordt onafhankelijk
Toch werd Gandhis vasthoudendheid beloond: op 15 augustus 1947 kwam er een einde aan de Britse overheersing. India werd onafhankelijk. Toen hem in de nieuwe regering van India een plaats werd aangeboden, weigerde Gandhi. Hij zag zichzelf niet als politicus. Maar hij was nog niet uitgestreden. Hij bleef proberen om de hindoes en moslims bij elkaar te brengen. Dit werd hem fataal: hij werd in 1948 doodgeschoten door een extremistische hindoe.
