Tijdens de Franse Revolutie was er een leuze die luidde: gelijkheid, broederschap en vrijheid. Hoewel de Franse Revolutie was geslaagd, is deze leuze vandaag de dag nog altijd niet in de praktijk toegepast.
Maar is er vandaag in onze wereld wel gelijkheid? Uiteraard niet! Zo zijn er nog steeds arme mensen en rijke landen: je kan dus vaststellen dat er nog een verschil is tussen volkeren onderling, maar in de 21ste eeuw zou er toch geen verschil meer mogen zijn tussen de seksen? Jammer genoeg moeten we vaststellen dat er nog steeds een verschil is tussen de man en de vrouw. In Europa heeft de vrouw op zich wel goed, al is ook hier nog ruimte voor verbeteringen:denken we maar aan het loonsverschil dat er nog steeds is tussen de mannen en de vrouwen. Verder is de gelijkheid der seksen is ook niet terug te vinden in de politiek:het is statistisch bewezen dat er meer mannen zijn dan vrouwen in de verschillende parlementen.
Maar heeft elke vrouw het zo goed als de Europese vrouw? Hetgeen wat ik wil kan concluderen is dat dit zeker niet zo is. Om het met een voorbeeld te staven ga ik even terug verwijzen naar het boek mijn status is positief waarvan een ronduit aangrijpend verslag te lezen was tijdens het afstandsleren van week 6. Deze vrouwen zijn niet altijd procentueel vaak meer het slachtoffer van hiv/aids maar ook van andere barbaarse praktijken zoals verkrachting en vrouwenbesnijdenis. Dat dit de vrouw zowel emotioneel en fysiek kapot maakt, daar staat men te weinig bij stil als je ziet hoe weinig dit krijgt in onze wereld.
Maar niet alleen van dit zijn deze praktijken de grootste slachtoffers: zij zijn ook de mensen die het meest lijden onder armoede en onder oorlogen. De vrouw is vaak het onschuldige slachtoffer van het oorlogsgeweld door de mannen. Hoewel er de universele rechten van de mens zijn worden deze niet altijd nageleefd bij vrouwen: uiteraard moet hier dringend verandering inkomen.
Om me in dit onderwerp te verdiepen ga ik het boek Zwartboek: de positie van de vrouw lezen zodat ik nog een veel beter en genuanceerder beeld ga krijgen over de positie van de vrouw in de wereld.
Het boek begint met een indringende getuigenis van Annemie Struyf. Zij vertelt ons wat meer over haar geadopteerde dochter Hope. Annemie heeft ongeveer een jaar gezwegen over de adoptie van haar dochter omdat ze de procedure niet in het gedrang wou brengen. Nog steeds is deze lange procedure niet afgerond maar ze wilt haar kind niet langer verbergen.
Ze wilt de waarheid aan Hope vertellen met behulp van haar boek. Dit is dan ook een boek dat geschreven is voor haar.
Deel 1: Afrika
Inleiding
Wanneer we aan aids denken, denken we om evidente redenen meteen aan Afrika. Niet onterecht, omdat Afrika het continent is waar aids het meest aanwezig is. Vaak zijn de mensen hier onwetend en maken ze geen gebruik van een condoom tijdens de seks. Misschien is deze mening een beetje te subjectief: door middel van getuigenissen ga ik kijken hoe de mensen in Afrika met aids leven en hoe ze er tegen aan kijken.
Het verhaal in Afrika
Het verhaal begint wanneer Lieve Blancquaert en Annemie Struyf samen naar Nairobi vertrekken. Dit is de hoofdstad van Kenia. Hier is heel veel menselijke ellende aanwezig: armoede, criminaliteit en aids. Wanneer beide dames aankomen op de luchthaven staat Achieng hun op te wachten
Het verhaal van Achieng Renish
Achieng is sinds 1996 seropositief en is onlangs met aidsremmers gestart. Verder zijn haar man en haar twee zussen ook aan aids gestorven. Zij leeft in een sloppenwijk en hier komen we ook in aanraking met de baby Hope. Hope was niet het kindje van Achieng maar van een vader die niet voor het kindje wou zorgen. Wanneer ze het kindje meebracht dachten de mensen dat ze een kindje in huis nam omdat ze zelf aan het sterven was. Mede daarom noemde ze haar Hope. Ze heeft Hope ook laten testen op hiv: haar uitslag was echter gelukkig negatief. Achieng weet echter dat ze binnenkort zal sterven en hoopt dat Hope veilig terecht zal komen wanneer zij sterft.
Haar man is gestorven aan aids. Hij heeft nooit de moed gehad om er tegen te vechten. Ze hebben niet met elkaar gepraat over hoe ze aan de ziekte waren geraakt. Dit zou hun relatie hebben kapot gemaakt. Haar man wou de ziekte verbergen, maar zij wou erover praten omdat zwijgen gewoonweg niet helpt. De laatste jaren zet ze haar dan ook in voor aidsbestrijding. Ze geeft informatiesessies over hiv preventie en deelde haar persoonlijke ervaringen mee onder het motto positief leven met aids. Ondanks haar inzet krijgt ze vaak negatieve reacties omdat ze seropositief is.
Hierna komen we in contact met Rose Kilonzo. Ook zij heeft aids. Ze durft aan niemand te vertellen dat ze aids heeft. De mensen denken namelijk dat je een prostituee bent als je status positief is. Zij is van de mening dat de man de vrouw sowieso gebruikt. Ze is in veel haar hoop verloren, de enige hoop die ze nog bezit is God. Haar vriendin Florence heeft ook aids. Samen met Rose vindt ze steun door te bidden tot God. Ook zij is van mening dat de man te dominant is in de Afrikaanse cultuur.
We gaan dan nu ook op zoek naar de Afrikaanse mannen. Hoe kijken zij tegen aids? Zijn ze ook besmet en hoe gaan ze er mee om? Dat gaan we nu eens bekijken.
De jongens van de sloppenwijken
Achieng neemt Lieve en Annemie mee naar de sloppenwijken van Nairobi. Hier ontmoeten ze enkele zware jongens die al enkele misdaden hebben begaan. Onlangshebben deze jongens zich laten testen of ze seropositief waren en het resultaat was bevreemdend: niemand was positief! Het resultaat was echter niet correct en uiteindelijk werden ze allemaal nog eens getest: en ja, ze waren allemaal positief.
Wanneer je de verhalen over hiv hoort, hoor je wel dat de mannen pas laat beseffen dat hun riskant gedrag ook zeer grote gevolgen kan hebben. Hetgeen wat opvalt is dat geen enkele van de mannen effectief durft zeggen of ze effectief seropositief zijn. Ze hebben bang om effectiefte horen dat ze seropositief zijn. Verder hebben ook alle jongens een enorme slechte jeugd gehad, waardoor ze vaak in de criminaliteit zijn beland. Is dat een excuus? Nee. Is dat een verzachtende omstandigheid? Ongetwijfeld. In de familie is er ook vaak sprake van aids, net omdat ze weten hoe verschrikkelijk het is, zijn ze waarschijnlijk bang om te weten of zij het ook effectief hebben.
One night stand
Maar nog steeds gaan we uit van het stereotype dat iemand die seropositief is altijd een zwarte huidskleur heeft, om dit stereotype te ontkennen gaan we op bezoek bij Sarah. Tijdens een one night stand heeft zij het virus opgelopen. Wanneer ze het hoorde stortte heel haar wereld in. Toen een vriend van haar belde die aids had besloot ze ook om met hem te gaan praten. Hierdoor kon ze haar ziekte op een beter manier plaatsen.
Ze besloot ook contact te zoeken met de man die haar had besmet: hier hoorde ze het nieuws dat hij zelfs wist dat hij seropositief was! Uiteraard was ze razend, maar anderzijds besefte ze ook wel dat er een gedeelde verantwoordelijkheid was. Sarah besloot ook om mensen te proberen te helpen die seropositief waren, mede ook omdat dit haarzelf ook kon helpen. Vele mensen hebben een negatieve kijk over het seropositief zijn en geven het slachtoffer altijd de schuld terwijl dit in de praktijk zeker niet altijd zo is. Het is vaak ook moeilijk om je leven terug op een normale manier te beleven wanneer je seropositief bent omdat de mensen bang zijn om met je om te gaan. Uiteindelijk wou ze ook haar droom om een kindje te krijgen verwezenlijken. Ze besloot daarom om een spermadonor te zoeken en vond deze ook. Op 1 december, op Wereldaidsdag, verloor ze haar kindje. Dat was uiteraard een ramp. Ook een tweede zwangerschap mislukte jammer genoeg.
Verder beseft ze wel dat ze gelukkig heeft dat ze een Europese is. De laatste jaren zijn er in Europa uitstekende medicijnen beschikbaar om het virus af te blokken.
Genoeg is genoeg
Achieng werd op non actief gezet door de Anglicaanse kerk. Maar ondanks dat ze op non actief is gezet krijgt ze nog een toelage en een flatje, hierdoor wilt de Anglicaanse Kerk ervoor zorgen dat haar verhaal niet naar buiten komt. Na het gesprek komen Achieng, Annemie en Lieve Mbaika tegen. Mbaika is een seropositieve prostituee. Wanneer ze terug naar het hotel vertrekken en de twee Afrikaanse dames naar hun kamer wil nemen, zegt de manager dat dit niet mag. Dit is toch wel een schoolvoorbeeld dat in Afrika nog steeds niet iedereen gelijk behandeld wordt.
Ook Mbaika is een vrouw die een slechte jeugd heeft gehad. Op haar twaalfde werd ze al gedwongen om in de prostitutie te gaan werken. Als prostituee krijg je geen respect van de mannen. Daarom verzamelden ze hun in de in de Cosewach. Dit was een organisatie waarbij de prostituees elkaar financieel probeerden te helpen. Vaak worden de prostituees ook mishandeld en de politie doet gewoon mee. Een condoom is ook heel duur (20 cent) omdat je per klant slechts 1 euro verdient.
Het gaat soms zelfs zo ver dat de prostituees zelfs vernederd worden. Ze proberen dan in groep om hem te straffen doorhem te bestelen of wanneer hij het echt te bont heeft gemaakt door hem de ziekte ook te geven. Het volgende hoofdstuk gaat over vijf prostituees en wat zij allemaal alhebben doorgemaakt.
Vijf prostituees
De eerste prostituee die beide dames spreken is Deborah. Omdat ze haar kinderen niet meer te eten kon geven, besloot ze in de prostitutie te gaan werken.Wanneer men uiteindelijk in de prostitutie gaat werken, schelden de mannen je uit en mishandelen ze je ook vaak. Het is dan ook geen wonder dat ze mannen haat.
Het zal je dan ook niet verbazen dat haar status positief is. Sommige mannengaan dan weg, anderen trekken zich daar niets van aan omdat ze toch niet tegen aids vechten. Momenteel zit Deborah er bijna compleet door, zowel fysiek en mentaal. Ze mag zelfs haar kleren niet meer aan een wasdraad hangen, mag geen gebruik maken van gemeenschappelijke toiletten en moet haar behelpen met een verroest conservenblikje. Ook haar dochters maken hetzelfde lot mee. Het is dus eigenlijk geen wonder dat ze alle hoop verloren heeft.
De tweede prostituee is Lucy, ook zij werd de prostitutie in gedwongen. Hier wordt ze ook vaak bestolen: sommige mannen pakken haar geld gewoonweg terug af. De mannen willen ook zelden een condoom aandoen. Uiteraard haat zij mannen ook, maar ze heeft haar nog nooit op hiv laten testen. Door haar overtuigingskracht heeft ze het echter zelden zonder condoom gedaan, maar toch is ze bang dat ze het virus zou kunnen hebben.
De derde prostituee is Benta.Zowel zij en haar dochter Lin zijn besmet hiv. De mannen denken dat ze van hiv kunnen afgeraken door een klein meisje te verkrachten. Net daarom beschermt ze haar dochter heel goed. Een vierde prostitué die ook positief is, is Penninah. Net zoals haar dochter omdat haar dochter werd verkracht toen ze even alleen thuis was. Ook zij is besmet geraakt door het feit dat de mannen geen condoom wouden gebruiken.
Haat in de ogen
Hierna vertrekken de dames met Achieng naar Kibera. Hier ontmoeten zij Sabine, die na de dood van haar man moest trouwen met zijn schoonbroer. Dit weigerde ze echter, gelukkig maar, want anders was zij waarschijnlijk ook positief geweest omdat hij het ook was. In deze sloppenwijk is maar liefst tachtig procent van de populatie met hiv besmet.
De meeste vrouwen worden hier door hun man besmet. Wanneerde vrouw doodgaat, wordt ze onmiddellijk vervangen door een nieuwe. Zonder enig probleem kunnen de mannen hier tien of twaalf echtgenotes hebben en hen één voor één besmetten. De meeste vrouwen haten dan ook hun man. Om het met een voorbeeld te stellen vertelt zij iets meer over Joseph en Rose. Joseph is zevenveertig jaar en heeft twee echtgenotes. Toen hij zich voor het eerst liet testen, weigerde hij dit te vertellen. Pas na zijn tweede test zei hij het tegen zijn echtgenotes. Ook hij gebruikt zelden een condoom waardoor zijn vrouwen ook besmet zijn. Je kan gewoonweg zien dat zijn vrouwen hem ook haten, maar een man is te dominant in Afrika.
Niet elke Afrikaanse vrouw is een prostituee. Halima is een 38 jarige kippenverkoopster. Maar ook zij is positief door haar overleden man. Als vrouw moet je ervoor zorgen dat je niet te snel aan hiv sterft want dan denken de mensen dat jij het hebt gegeven.
Het project van Achieng
In Nairobi stelt ze haar opvangproject voor om ervoor te zorgen dat jonge criminelen een betere begeleiding krijgen. Rechnet is de naam van het jaar en het wilt zeggen Renish Hope for Change Network. Het is een opvoedingsproject voor criminelen tussen veertien en vijfentwintig jaar oud. Ze hebben fouten gemaakt en dat wilt ze zeker niet minimaliseren. Daarom heeft ze een meisje uitgenodigd die door jongens als hun verkracht en mishandeld werden. Ze is 20 jaar oud en haar eerste seksuele ervaring was een groepsverkrachting waardoor ze zwanger werd. Om het kind te onderhouden moest ze wel in de prostitutie gaan.
Ze heeft haar nog steeds niet laten testen op hiv omdat ze er doodsbang voor is. In het zaaltje is het dan ook doodstil. Men gaat verder door één van de criminelen voor te stellen. Zijn naam is Abdi en hij heeft vaak deelgenomen aan verkrachtings- en moordpartijen. Hij wijt zijn misdaden aan het feit dat diefstal de enige manier is om te overleven in Mathare. Hij heeft ook heel wat seksuele risicos genomen maar heeft zich nog niet laten testen op aids. Tegenwoordig probeert hij zich te beheersen en niet meer te verkrachten.
Wanneer Abdi wordt geconfronteerd dat hij het leven van een meisje zoals Winie heeft verkracht, neemt hij dit nogal laconiek op. Hij verontschuldigd zich wel voor zijn daden, maar je kan afleiden dat het niet echt gemeend was. Abdi leek zich nauwelijks te realiseren wat hij effectief verkeerd heeft gedaan. De enige reden waarom hij niet meer verkracht is omwille van het hiv risico.
Candlelight dinner
Achieng heeft terug een vreemde koorts. Men begint dan ook te speculeren wat er zal gebeuren wanneer Achieng er niet meer is. Lieve vraagt dan aan Achieng wat ze zou doen wanneer iemand Hope zou willen adopteren indien deze personen uit België zouden komen.Achieng zegt vastbesloten dat ze het voorstel zou aanvaarden. Ze smsen hun mannen en de vrouwen moeten zelf beslissen. De mannen zeggen hun dat ze achter hun beslissing zullen staan.
In het dorp Kabondo komen de twee vrouwen ook in contact met de moeder van Achieng. Ze zegt niet of ze aids heeft, maar waarschijnlijk wel wanneer je weet dat haar echtgenoot aan aids was gestorven.
In dit dorpje besluiten ze ook om Hope te adopteren omdat de situatie van Achieng aan het achteruit gaan is. De volgende schooldag gaat Achieng proberen om de schoolkinderen te overtuigen om zich te laten testen tegen aids. Als ze dit doen kan er nu al ingegrepen worden en zullen ze medicijnen krijgen.
De volgende dag rijdt ze naar het huis waar zij en haar overleden man leefden. Zij mag hier echter niet binnen omdat de schoonfamilie er toch vanuit gaat dat Achieng bijna dood is. Ze willen niet liever dat ze zo snel mogelijk dood is.
Een ander probleem in de Afrikaanse cultuur is de wife inheritance. Dit gaat uit van het feit dat wanneer de man sterft, de schoonbroer de vrouw erft. Deze man behandeld je dan ook vaak slecht. Wanneer een vader sterft, moeten ook zijn dochters ritueel gezuiverd worden. Dat zorgt ervoor dat het aids virus nog meer verspreid wordt.Wanneer een weduwe dit niet wilt tijdens haar leven, doet men dit zelfs na haar dood! Verder is er ook vrouwenbesnijdenis aanwezig in Kenia, maar wat zelfs nog schokkender is dat men in sommige Keniaanse stammen als ritueel de baby opeet.
Ze zegt ook dat Europeanen altijd denken in termen van virussen en medicijnen maar in Kenia speelt bijgeloof ook een grote rol. Veel Afrikaanse mensen zijn echter ook heel gesloten over seks. Een condoom is een taboe in Afrika, hoe kan men dan beschermd zijn tegen hiv en aids?
Gouden zaken
De volgende vertrekt men naar Oyugi om Herin te bezoeken. Haar man is in 1999 aan aids gestorven zonder dat zij wist dat hij aids had. Na zijn dood heeft de schoonfamilie haar alles afgenomen. Kort nadien stierf ook haar eerste dochter aan aids. Wat haar ontzettend pijn doet is ook het feit dat verschillende kinderen van haar seropositief zijn.
In dit dorp komen we ook Judith tegen. Zij is ook positief net als haar man. Haar man wilt er echter niet over spreken. Op dit moment is ze zwanger en ze hoopt dan ook dat het kindje er snel zal zijn. Omdat ze weet hoe hard het leven is als vrouw hoopt ze haar kindje een jongen zal zijn. Haar vriendin Rose is er nog erger aan toe: zij zit momenteel in een vergevorderd aidsstadium. Ze schrijft echter haar ziekte niet toe aan hiv maar aan het feit dat ze behekst zou zijn. Hieruit kan je nog eens afleiden hoe bijgelovig deze mensen zijn.
Hierna komen we nog maar eens in aanraking met de keiharde realiteit. Lilian (14 jaar), Susan (10 jaar), Rose (3 jaar) en Josephine (7 jaar), Victor (6 jaar) en Mary (10 jaar) hebben allemaal gemeen dat ze positief zijn. Ondanks hun jeugdige leeftijd zijn zij dus ook al besmet! Hierna vertrekken Achieng en beide dames naar een begrafenis van een vriendin die overleden is aan hiv. Amper 41 jaar is ze geworden. Haar ziekte volgens de dokter: een longontsteking.
Op de begrafenis vraagt ze ook wie zich heeft laten testen. Er gaan slechts enkele handen effectief de lucht in. Dat is weer iets dat echt zoveel zegt: men durft gewoon de ziekte niet te erkennen en hoe kan je iets oplossen wanneer je het probleem niet erkent?
Twee stukken
Wanneer ze bij de grootmoeder van Achieng logeren, komen ze ook in contact met Rebecca. Zij komt uit Mathare, een plaats waar het ontzettend gevaarlijk is. Als meisje moet je constant op je hoede hier zijn., maar ook thuis is er geen rust. Als de moeder haar lichaam verkoopt, doet ze dat in één kamer. Haar kinderen zien haar bezig en vinden dat de normaalste zaak van de wereld. Zo gaat een man om met een vrouw denken de jongens en de meisjes denken dat een vrouw zo geld moet verdienen.
Zij heeft echter respect voor het werk dat Achieng doet, maar zelf durft ze de stap niet zetten om haar te laten testen omdat ze wel eens seropositief zou kunnen zijn. Indien dit zo is, dan zou ze instorten. Terwijl Lieve en Annemie met Rebecca hadden gepraat, was Achieng met Hope naar het hospitaal gegaan. Op 4 oktober vertrekken Annemie en Lieve uit Nairobi. Ze hebben de afspraak gemaakt dat Achieng over zes weken naar België komt en Hope meebrengt. Ondertussen lichtten beide dames zich in over de adoptiemogelijkheden.
In ieder geval, we hebben nu al over aids in Europa gesproken, maar hoe zit het in Europa? Dat gaan we nu eens bekijken.
In Europa
Wanneer ze terug zijn in Europa contacteert Annemie een betrouwbare adoptiedienst. De man noemt haar plan echter een wilde adoptie en daar is hij absoluut geen voorstander van. Ze legt de man echter uit dat ze gewoon Hope wilt adopteren omdat Achieng het haar had gevraagd. Hoewel het gesprek haar wel frustreerde beseft wel dat de man gelijk had door emotionele, impulsieve mensen af te remmen en hun op de consequenties van hun daden te wijzen. Maar zij weet heel goed wat ze aan het doen is.
Ze houdt via e-mail nog steeds contact met Achieng en bediscussiëren de mogelijkheid tot adoptie met elkaar. Ondertussen gaan beide dames op zoek naar nieuwe getuigenissen. Vandaag was er een ontmoeting met Julia, een vrouw die ook positief is. Zij zit met de gedachte om zelfmoord te plegen en was al bezig met haar afscheidsbrief te schrijven. Hierin staat dat zij gewoon besmet is geweest omdat ze gewoon naar liefde zocht. Julia wilt nog leven, maar niet meer al te lang. Haar afscheidsbrief is een emotionele getuigenis waaruit je kan afleiden dat ze het echt zwaar heeft.
Ondertussen geraakt Annemie meer en meer overtuigd om Hope te adopteren. Ze krijgt ook een uitnodiging van de adoptiedienst voor een vormingsbijeenkomst voor geïnteresseerde kandidaat adoptiegezinnen. De dag nadien beslist Annemie echter dat zij Hope wel wilt proberen te adopteren. Achieng reageert hier nog steeds positief is omdat ze wilt dat Hope een goede toekomst voor haar heeft.
Met Achieng gaat het stilaan terug de goede kant op. Dankzij de aidsremmers gaat het de laatste weken al terug beter met haar en ze is ingeschreven voor een cursus Human Resources Management. Verder had een belangrijke instelling (Development Through Media) een congres georganiseerd waarbij verkrachting het thema was. Door uit te leggen dat wanneer je de mensen die de fouten maken terug kan heropvoeden, gaan de meisjes en vrouwen ook terug veiliger zijn. Hierop kreeg ze ontzettend veel positieve reacties.
Beide dames werken verder aan de getuigenissen. Hier stoten ze op een meisje, Murielle, die positief werd bevonden door één keer onveilige seks te hebben. Het was eerst een harde slag, ma na twee jaren besloot ze om haar leven terug in eigen handen te pakken. Sinds één jaar neemt ze ook aidsremmers, maar ze beseft dat het de wetenschap is die haar momenteel in leven houdt. Toch hoopt ze dat er meer is na het leven.
Achieng is stilaan afscheid nemen van Hope. De dagen tikken voorbij en uiteraard heeft ze het moeilijk om haar kindje loste laten. Wat haar echter gelukkig maakt is dat Hope nu een mooie toekomst voor haar heeft. Ondertussen krijgt Annemie ook nog berichten van de adoptiedienst om eventueel een kindje over te nemen, maar Annemie heeft haar zinnen al op Hope gezet.
Stationscafé
Er worden ook nog altijd getuigenissen gemaakt. Een aangrijpende getuigenis is die van Tristan en Hanne. Tristan is besmet geraakt via een bloedtransfusie toen hij drie jaar oud was. Vanaf de middelbare school begon hij minder weerstand te krijgen. Toen hij in het ziekenhuis belandde, weigerden er ook verpleegsters om permanent bij hem in de kamer te blijven. Zij waren zo bang om ook zelf besmet te worden. Sinds dat incident krijgt hij voornamelijk nog thuisverzorging.
Hoe zwaar het ook was, hij liet de moed niet zakken. Hij wou met dit virus leren omgaan. De laatste twee jaren is zijn gezondheid veel beter geworden door nieuwe aidsremmers. Ook zijn vriendin Hanne heeft hem niet laten zitten omdat hij seropositief was. Tristan is ontzettend bang om Hanne te besmetten en daarom vervangen ze altijd het condoom wanneer er ook maar enige twijfels zijn. Verder is de ziekte ook financieel niet gemakkelijk te dragen omdat men an sich heel weinig terugkrijgt van de ziekenkas.
Feel Free
Op 9 november vraagt Achieng om haar te bellen. Een vriend uit Gent heeft haar voorgesteld om Hope financieel te laten adopteren. Achieng wilt echter dat Annemie haar in België laat opgroeien omdat zij zelf bang is om te sterven. Ondertussen krijgt Annemie ook telefoontjes van bepaalde vrienden. Zij willen dat ze Achieng niet onder druk zet (doet ze ook niet), dat ze Hope als een Afrikaans kind moet grootbrengen (Waarom?), enz..
Op 12 november heeft ondertussen de adoptiedienstte horen gekregen dat Annemie druk op Achieng zou hebben gezet. Dat klopt niet, maar de twijfel is nu wel gezaaid. Annemie vraagt of ze de brieven mag doorsturen en Achieng antwoordt hier positief op.
Ronde van Vlaanderen
Op 17 november is Hope aangekomen met Achieng en het ziet er naar uit dat ze bij de familie van Annemie zal blijven. Er wordt ook besloten omHope op hiv te testen maar dit is een hele dure procedure, daarom volgt er eerst een gewoon onderzoek. Het lijkt erop dat ze last heeft van schurft en de dokter legt haar uit hoe dit behandeld kan worden.
Ondertussen komt ook Wereldaidsdag dichterbij. De krant begint hier stilletjes aan ook meer aandacht aan te schenken en in de krant kunnen we het volgende lezen:
·39, 4 miljoen mensen besmet met het aidsvirus
·Het aantal vrouwen onder mensen met aids stijgt
·Het virus heeft de voorbije twee jaren het meest terrein gewonnen in Oost- en Centraal Azië en in Oost Europa
·Het Caribische gebied Dominicaanse Republiek is ook zwaar getroffen door aids
Wat later krijgt Annemie goed nieuws. Hope is niet seropositief. Ondertussen vertelt Achieng haar verhaal overal in België. Uiteindelijk krijgt Achieng ook te horen dat Hope niet positief is en er valt ook een hele grote last van haar schouders. Op 30 november vindt er een beslissend gesprek plaats tussen Achieng, Luc, de adoptiebegeleider en haarzelf. Achieng weet echter de adoptiebegeleider te overtuigen dat dit haar eigen keuze is.
Op 1 december is nog steeds niet alles in orde. Ondertussen is het Wereldaidsdag geworden en het krijgt aandacht in de verschillende kranten. Hier volgt een artikel uit de krant:
Aids is de voorbije twintig jaar van kleur en van geslacht veranderd. Toen de ziekte aan het begin van de jaren tachtig werd ontdekt, was ze een kwaal van blanke, homoseksuele mannen. Vandaag is de typische aidspatiënt zwart, vrouw en hetero.
Op 7 seropositieve personen in de wereld woont er 1 in India. Buiten Zuid Afrika kent India de grootste populatie van mensen met hiv. Ongeveer 25 miljoen mensen met hiv leven momenteel in Afrika. In Kenia en Mali zijn er tegenover elke 10 mannen 45 vrouwen besmet.
In West Europa en Noord Amerika leven 1,6 miljoen mensen met hiv. In tegenstelling tot de rest van de wereld heeft de grote meerderheid van seropositieven hier toegang tot aidsremmers. Mensen met hiv leven hier dan ook langer dan elders.
Op 8 december gaat de adoptieprocedure officieel van start. Deze zal enkele maanden duren en zal hard en lang zijn. Jammer genoeg zijn de reacties niet altijd even positief: vele mensen vragen af hoe het komt dat zij al zo snel het kindje heeft. Ze trekt hier echter weinig van aan.
Op 10 december krijgt Achieng slecht nieuws. Twee van haar vroegere criminelen die ze wou heroppvoeden hebben terug een gewelddadige overval gepleegd. Paul werd door de politie gevat en neergeschoten, terwijl Kusch nog maar eens is ontsnapt. Ze hadden nochtans beloofd om zich vanaf nu te gedragen. Medelijden met hen heeft ze niet meer.
Op 15 november heeft Annemie nogmaals een interview met iemand die seropositief is. Zijn naam is Patrick en hij is homo. Velen mensen besteden niet meer veel aandacht aan hiv omdat er toch pillen voor zijn. Solidariteit tussen het rijke Westen en de rest van de wereld is evenmin niet meer te vinden.
In 1987 was in Vlaanderen de eerste aidscampagne. Ironisch genoeg was hij toen al besmet. Hij wist niet door wie hij is besmet geworden. Omdat hij weet hoe het is, begeleid hij zelf seropositieve mensen. Hij raadt iedereen aan om hier open over te zijn tegenover je vroegere partners.
Maar ondertussen is ook nog de procedure bezig voor de adoptie van Hope. Het duurt lang en je wordt effectief overal naar toe gestuurd. Gelukkig krijgt Annemie ook hulp, vandaag is ook haar man vertrokken naar Brussel om het vertrek van Achieng voor te bereiden. Uiteindelijk is Achieng op 23 december vertrokken naar Kenia. Het blijkt dat Achieng gelukkig is dat ze effectief aan de bevolking iets meer heeft kunnen vertellen over aids.
Het blijkt dat door de medicatie in België het hiv-virus niet meer terug te vinden is in het bloed van Achieng. Lang duurt het geluk echter niet want de grootmoeder van Achieng ligt momenteel in het ziekenhuis. De dokters kunnen haar niet helpen omdat het Kerstmis. Nog maar eens een schrijnend voorbeeld van hoe slecht de situatie in Kenia is.
Naast het opvoeden van Hope is Annemie nog steeds bezig met het interviewen van mensen. Zo ontmoette ze hier Wouter die haar er attent opmaakt dat er een verschil is tussen hiv en aids. Mensen die hiv hebben zijn vaak dan ook niet ziek, wie aids heeft is dat wel. Hij heeft het opgelopen tijdens de seks met een Afrikaanse man.
Men zegt wel eens dat hij het dan zelf gezocht heeft, maar hij heeft er uiteraard nooit zelf achter gevraagd. Ook de reacties die Annemie heeft gekregen om het kindje te adopteren zijn allesbehalve vriendelijk. Een paar voorbeelden hiervan:
-Een zwartje adopteren? Zo los je het probleem in Afrika toch niet op?
-zo een kind laat je toch beter in het eigen milieu?
-Waarom adopteer je geen seropositief kind? Dat heeft toch meer nood aan een nieuwe kans?
Ook uit Afrika komt geen goed nieuws. Ze is ontslagen door de Anglican Church of Kenia, dus ze is haar inkomen en flatje ook kwijt. Ze slaagt er echter in om te overleven. Ook Hope gaat nu mee naar de school wanneer Annemie een sessie geeft over Afrika en Europa, over aids en de dure medicijnen in Afrika. Ze gaat uiteindelijk nog één interview doen met Anna.
Zij is 48 jaar oud en ondertussen al twintig jaar seropositief. Door met seks te experimenteren werd ze seropositief. Haar droom om toch een kindje te krijgen leek voorgoed voorbij maar op 35 jarige leeftijd bleek ze toch zwanger te zijn. Ze werd echter verplicht om abortus te plegen omdat men in 1992 niet wist of een besmetting van moeder op kind ook kon voorkomen.
Hoewel een kindje krijgen uitgesloten is, is ze nu toch gelukkig. Er is een nieuwe man in haar leven, een man die naar haar luisterde en dat maakt haar gelukkig.
Met dit interview eindigt het boek. We kunnen wel nog het levensmotto van Annemie (doe wel en zie niet om) lezen maar op vijf maart 2005 de dag van Hopes adoptiefeest- beslist ze om het boek te beëindigen. Maandenlang heeft ze gezwegen over Hope maar dit wilt niet meer langer doen. Zij heeft recht op haar eigen verhaal en dat heeft ze nu ook.
Conclusie van het boek
Het boek is geschreven in de vorm van een dagboek. Dit maakt het soms wat moeilijker om het samen te vatten omdat de getuigenissen er soms tussen gezet worden. De inhoud van het boekis echter indrukwekkend. Op een objectieve manier wordt er verwezen naar hiv/aids maar ook naar de vrouwenrechten die niet overal gerespecteerd worden, de omslachtige adoptieprocedure en discriminatie. Het menselijk verhaal grijpt je echt aan en dit boek is dan ook een aanrader voor iedereen mede door het gebruik van fotos waardoor je de mensen die het virus hebben echt kan zien.
Actualiteit
Op 1 december is het terug Wereldaidsdag. Om de mensen hieraan te herinneren draagt men dan een rood lintje.Er zijn op dit moment meer dan 33 miljoen mensen die aids hebben.
Ondanks dat we in het jaar 2009 leven, zijn er nog steeds heel veel problemen in onze wereld: denken we maar aan oorlogen, discriminatie, armoede en racisme. Kortom gewoon verschillen tussen mensen die op een negatieve extreem worden uitvergroot. Maar er zijn ook niet alleen problemen tussen de mensen onderling, er zijn ook mensen die in de problemen komen door een ziekte. Vele ziekten kunnen opgelost worden, maar niet allemaal. Eén van de ziekten die men op dit moment nog niet heeft kunnen oplossen is het Acquired Immuno-Deficiency Syndrome, iets wat beter bekend als Aids.
Over Aids bestaan er heel veel misverstanden. Lang heeft men gedacht dat aids een typische homoziekte was omdat 98 % van de besmette mensen (in 1980) effectief mannen waren. Het was zelfs zover gekomen dat men de ziekte ging verwijzen naar het homo zijn. Men noemde het Gay-Related Immuno Deficiency.
Maar hoe komt men eigenlijk aan Aids? Oorspronkelijk is het aidsvirus een apenziekte. Dit virus is echter bij de mensen terechtgekomen door een toegenomen contact tussen mensen en apen. Men ging vroeger apen jagen, kapte het Afrikaanse regenwoud en uiteraard ging men Afrika koloniseren. HIV is een virus en heeft dus gastheren nodig. Het aidsvirus stapte zo over naar de mens en evolueerde zo verder.
Aids was in de eerste decennia na de ontdekking een ziekte die vaak dodelijk was. HIB is een virus wat kan overgedragen door bloedcontact. Een voorbeeld hiervan is een onveilig seksueel contact of doordat besmet bloed in het lichaam komt.
HIV wordt overgedragen wanneer een slijmvlies of de bloedsomloop in aanraking komt met een hiv-besmette lichaamsvloeistof zoals bloed, sperma, vaginale afscheiding, voorvocht en moedermelk.
Het verschil tussen HIV en aids is dat je met HIV nog effectief verder kan leven. Toch kan HIV verder evolueren tot aids. Dit is dodelijk, want hier is nog geen geneesmiddel voor. Bij de Wereldgezondheidsorganisatie wordt aids als een belangrijk probleem beschouwd, waardoor UNAIDS werd opgericht. In ieder geval in het boek mijn status is positief gaan we op zoek naar de vraag hoe mensen leven die Aids hebben. Hoe ziet hun leven eruit?
Het boek straftijd geschreven door Lieve Blancquaert is ongetwijfeld een aanrader voor mensen die een genuanceerd beeld willen over het leven binnen de gevangenis. In dit boek vind je niet alleen getuigenissen van de gevangenen zelf, maar ook van de mensen die betrokken zijn met de gevangene zoals de familie en het personeel. Ik moet eerlijk bekennen dat er zelfs één verhaal wasdat me echt ontroerd heeft.Verder heb ik ook heel wat vooroordelen over het gevangenisleven opzij kunnen zetten. Voor het lezen van dit boek was ik van de mening toegedaan dat misdadigers echt in de gevangenis thuishoorden. Nu besef ik dat slechts een beperkt percentage van de gevangenen echte criminelen zijn. Er zitten zoveel mensen in de gevangenis die op één moment de controle hebben verloren en die hierdoor een deel van hun leven verliezen.Ikzelf ben echt een voorstander geworden van een herstelgerichte straf.
Naast het verhaal dat men brengt, is het boek ook geïllustreerd met fotos. Dit vind ik echt een groot pluspunt omdat je nu echt kunt binnenkijken binnen de gevangenissen en je ziet echt de gevangenen. Het zijn doodnormale mensen, net als u en ik. Hier volgt dan ook een bespreking van de interviews met de betrokken personen!
Deel 1: de gedetineerden
Gesprek met Christos
In de gevangenis heeft iedereen een gevecht met de tijd. De gevangenen hebben massas tijd en doen alles om de tijd sneller te laten lopen. Christos is ook zo iemand: hij wou voornamelijk meewerken aan het boek om de tijd te doden. Op dit moment gaat het echter niet goed met Christos, hij is bang om tebreken en verstopt zich daarom ook achter zijn grapjes die hij maakt. Wanneer de auteur hem ontmoet, is hij pas 22 jaar oud. Hij zit voor de zesde keer in de gevangenis. Dit komt door zijn verslaving aan drugs. Hij probeert er echter mee te stoppen. Je kan hem echter niet echt een crimineel noemen, misschien kan je hem eerder plaatsen onder de mensen die het moeilijk hebben met deze hedendaagse maatschappij en hun toevlucht zoeken tot drugs.
In het verleden heeft hij het echter nooitgemakkelijk gehad. Op jonge leeftijd verloor hij zijn vader en dit heeft nooit kunnen verwerken. Onmiddellijk na zijn dood zocht Christos dan ook al een toevlucht naar de drugs. Drugs losten zijn problemen niet op, maar hij keerde altijd terug naar de drugs. Hierdoorkwam hij ook altijd terugin de gevangenis terecht.
Over het leven binnen de gevangenis zegt hij het volgende; ,, het is moordend om hier te zitten, tijdens de eerste dagen kon ik zelfs niet slapen.Het moeilijke eraan is dat ik nooit bezoek krijg van familie of vrienden. Verder laten de mensen je ook in de steek: zijn vriendin dumpte hem toen hij in de gevangenis terechtkwam. Op dit moment heeft hij nog één droom: een toekomst opbouwen buiten de gevangenis. Niet alleen in zijn geest draagt hij sporen mee van zijn verleden, maar ook op zijn lichaam. Op zijn lichaam staat een tatoeage met de naam van zijn vader op en het woord respect. Vroeger gaf en kreeg hij te weinig respect, dat wilt hij nu echter veranderen.
Gesprek met David
David is een grote, sterke kerel die naar nestwarmte verlangt. Zijn houvast is momenteel zijn plakboek. Hierin staan zijn verleden en dromen in vermeld. Hij droomt er dan ook van om iemand te zijn. Iemand die vrij is en kan gaan en staan waar hij wilt. Momenteel zit hij voor de vierde keer in de gevangenis.
Hoewel hij vrij wilt zijn, is hij ook bang voor de vrijheid. Hierdoor krijg je ook al meteen een beeld van de problemen die er zijn binnen de gevangenis. Er is te weinig begeleiding wanneer je de gevangenis verlaat. Hierdoor hervallen vele mensen. Op dit moment volgt hij vrijwillig het programma begeleid wonen. Hier geeft een begeleider begeleiding op psychosociaal vlak (relaties, opvoeding, kinderen) net zoals begeleiding bij de dagelijkse activiteiten (organisatie van het huishouden, het budget, de administratie, en de werksituatie). Naast begeleid wonen, heb je ook beschermd wonen wat je kan volgen wanneer de bescherming binnen begeleid wonen te beperkt is. Hier is er nog een striktere opvolging.
Wat vele mensen vergeten is dat de maatschappij ook veranderd wanneer iemand in de gevangenis zit. Sommige mensen kennen de Euro niet, en je ouders worden uiteraard ook ouder. David kan gelukkig wel terugvallen op zijn familie, en later wilt hij ook voor hen zorgen. Ook hij heeft geen gemakkelijke jeugd gehad: zijn vader heeft zich opgehangen en met zijn stiefpa kon hij niet mee overweg. Over zijn vader heeft hij weinig informatie, alleen dat hij ook regelmatig aan de drank zat. Binnen de gevangenis werkt ook David aan zijn tekortkomingen, zo probeert hij minder jaloers te worden. Verder is hij ook eerlijker geworden tegenover zichzelf en de anderen.
Net zoals de meeste gevangenen droomt hij van een toekomst en wilt hij zeggen dat het hem spijt. Hij wilt zorgen dat andere mensen niet de fouten maakt die hij heeft gemaakt. Ik denk wel dat hij hier een geschikt persoon voor is. In de gevangenis leer je de andere criminelen ook als mens kennen en je merkt dat ze vaak niet zo bruut zijn zoals men wilt doen uitschijnen in de media. Toen hij hier voor het eerst in 1994 kwam er was geen sprake van psychologen of sociale begeleiders. Verder kon je ook enkel bezoek krijgen wanneer je langer dan drie maanden in de gevangenis zat.
Sinds 2000 is de situatie echter beter geworden. Ongestoord bezoek is toegelaten voor wie niet in verlof kan gaan en een relatie heeft. Met verlof bedoelt dat men voor enkele uren buiten de gevangenis mag wonen. Verder is kinderbezoek ook mogelijk worden en er zijn ook meer vrouwelijke cipiers.
Hier volgt een voorbeeld van een dagje gevangenis te Hoogstraten
Uur
Gebeurtenis?
06.30
De celdeur wordt geopend. Je moet meteen opstaan, je cel opruimen en jezelf wassen. Daarna moet je snel naar je lokaal want het ontbijt komt eraan. Een halfuur later begint hij zijn job: metselen
10.00
Start van de pauze
10.30
Terug opnieuw beginnen te werken tot half twaalf
12.00
Tijdens de middagpauze kan je in de cel tv kijken. Er is variatie in het menu en het bestaat uit aardappelen, soep, groenten en vlees
13.00
Men begint terug te werken
15.00
Tijd voor een douche. Men is terug in de cel vanaf zes.
18.00
Avondmaal
18.45
Indien men wilt kan men naar de ontspanningszaal gaan
20.45
Iedereen terug naar cel waar men meestal TV kijkt
23.30
De uitzendingen van de televisie stoppen en men gaat slapen
Gesprek met Stephane
Stephane probeert te overleven in een wereld die hem diep kwetste. Het enige waarvan hij droomt is een betere toekomst, want tijdens zijn jonge jaren heeft hij het nooit gemakkelijk gehad. Zo had zijn vader een alcoholprobleem en kreeg Stephane ook regelmatig een pak voor de broek. Het werd zo erg dat een sociaal assistent moest tussenkomen omdat dit een duidelijk voorbeeld van kinderverwaarlozing was.In het internaat werd er goed voor hem gezorgd. Sinds hij hieruit is, is hij zijn veilig gevoel kwijt. Hij is op zoek naar een veilig nest.
De enige personen die hij echt mist is zijn moeder en uiteraard ook zijn zes kindjes die hij heeft. Wanneer hij uit de gevangenis komt, wilt hij een goede vader zijn. De relaties mislukten altijd omdat hij in de gevangenis zat. Het is namelijk niet evident om een relatie te hebben met iemand die niet vrij is. Verder is hij ook boos op zichzelf omdat hij in de gevangenis zit, terwijl hij op dit moment bij zijn kinderen had kunnen zitten. Dat doet hem pijn. Net zoals het feit dat de kinderen hem niet mogen bezoeken van de mamas.
Hij vindt het jammer dat hij is opgesloten, want hier leert hij niet veel. Op zich verdoet hij hier gewoon zijn tijd. Op dit moment zit hij voor de vijfde keer in de gevangenis. Nu is het echter wel de ergste keer omdat zijn vorige straffen ook in rekening werden gebracht. De reden waaromhij in de gevangenis zit zijn slagen en verwondingen. Toch kan ik begrip opbrengen waarom hij het deed. Toen hij jong was, had hij een ongeluk gehad waardoor hij kaal zou blijven en zichtbare littekens opliep voor de rest van zijn leven aan zijn hoofd. Toen iemand zijn pet aftrok en die littekens voor iedereen zichtbaar werden, werd hij razend met alle gevolgen vandien. Het enige positieve aan de gevangenis is dat je je echte vrienden leert kennen. Jammer genoeg zijn er ook andere manieren om dit te ontdekken. Hij mist het om vrij te zijn en hoopt dat hij snel uit deze hel weg is.
Gesprek met Chris
Chris is een man van 33 jaar en zit al liefst 12 jaar in de cel. Dat is ongeveer 1/3de van zijn leven.Het grootste probleem voor hem is dat hij geen vrijheid heeft. Net als vele andere gevangenen verliest hij alle hoop.
Hij is een voorbeeld dat het niet altijd mensen met een slechte jeugd zijn die in de gevangenis geraken. Hij heefteen goede opvoeding gekregen, maar hij kreeg te weinig ruimte voor zichzelf. Verder had hij ook heel weinig contact met de andere kinderen.
Chris is ook iemand die heel realistisch is. Hij zit liever in een Westerse gevangenis, dan een Afrikaanse. Toch ergert hij zich aan de vieze geur die er in de gevangenis hangt. Zo is hij één van de weinige gevangen die niet rookt waardoor hij zich moet aanpassen. Zijn droom is, net zoals alle gevangen, terug proeven van de vrijheid.Bijna niemand komt hem opzoeken maar hij vindt dat normaal. Omdat hij in de gevangenis zit, kan hij nooit een tegenbezoekje doen. Dat doet hem pijn. Verder pleit hij ook van een realistischer beeld in de media over de politie en de gevangenis. Dit beeld dat men krijgt is totaal niet realistisch.
Gesprek met Nino
Nino heeft veranderende gevoelens. Dit zorgt ervoor dat hij op dit moment gewoon nog niet klaar is voor de maatschappij. In de toekomst wilt hij opnieuw gaan werken en wilt hij gaan trouwen met de vrouw van zijn leven. Hoewel het een huwelijk was dat geregeld werd door de familie, wat eigen is aan de Marokkaanse maatschappij, ziet hij ze echt graag. Nino werd veroordeeld omdat hij voortvluchtig was maar hij ging zichzelf uiteindelijk toch aangeven. Op zijn 18de geraakt hij bevriend met foute vrienden en begon hij aan de drugs te zitten. Nu heeft hij echter zijn lesje geleerd. Tot slot wilt hij ook nog vertellend at in de gevangenis niet alleen criminelen zitten, sommige mensen hebben zich gewoon laten meeslepen.
Gesprek met Antoon
Enkele weken geleden werd Antoon vader. Op het moment dat zijn vriendin naar hem wou komen brak haar water. Hij kon de geboorte niet meemaken omdat hij niet mag buiten mag zonder politiebegeleiding. Dit komt omdat hij nog niet definitief veroordeeld is. Hij heeft zes kinderen, en die hebben zijn leven sterk veranderd. Waar hij zich ook schuldig over voelt, naast het feit dat hij er niet kan zijn voor de kinderen is het feit dat hij de geboortes van de andere kindjes niet heeft kunnen meemaken.
In zijn jeugd was alles op presteren gericht en zoveel mogelijk goed doen. Verliefd worden was iets dat zeker niet mocht. Toen hij uiteindelijk van thuis vertrok moest hij zich aanpassen en dit lukte niet zo goed.
Er zijn momenten dat hij dood wil in de gevangenis. Hoewel hij nog steun krijgt van zijn vriendin, heeft hij het moeilijk. Verder willen de ouders ook niet dat iemand weet dat hun zoon in de gevangenis zit. Er was totaal geen openheid binnen het gezin en dit is nu nog niet het geval. Dit is een waarde die hij in zijn gezin wel wilt bijbrengen.
Antoon is een voorbeeld dat iedereen van de maatschappij hier zit. Je wordt hierdoor wel sterker en harder, maar de tijd die je verliest komt nooit meer terug. Daarom zegt hij ook dat hij spaarzaam zal worden met woorden en tijd, want geen van beide krijgen een herkansing.
Gesprek met Steven
Steven ziet er uit als een doodnormaal iemand. Maar toch heeft hij een moord begaan en is hij bang van de buitenwereld en van zichzelf. In de gevangenis heb je verschillende gevoelens, maar stilaan wen je aan alles.
Waar je nooit aan went is dat je al je vrijheid kwijt bent. Er gaat geen minuut voorbij waarbij je niet denkt aan je vrijlating. Daarom weigert hij ook om zijn cel mooi in te richten: dat zou ervoor zorgen dat anderen denken dat je hier graag bent. Elke dag in de gevangenis is een hel en op een gegeven moment ontplof je gewoon. Hierdoor is het ook niet verwonderlijk dat er regelmatig zelfmoorden zijn in de gevangenis.
Wanneer je in de gevangenis geraakt, is dit vaak door omstandigheden die gebeurd zijn in het verleden. Dit is bij Steven door de scheiding van zijn ouders gekomen. Hierdoor kon hij bij niemand meer terecht want niemand gaf hem nog aandacht. Op een gegeven moment doe je iets wat je eigen leven en dat van anderen kapot maakt. Je maakt de fout om iemand te vermoorden door al die frustraties. Mentaal maken ze je achter kapot in de gevangenis.
Hij is wel blij dat de wet Dupont er is gekomen. Hierdoor hebben de gevangenen een statuut en rechtszekerheid. Je stem telt in theorie dus wel. Verder stoort hij zich wel aan het gebrek aan privacy en het feit dat hij hier moet zitten maakt hem onzeker. Hij is dan ook bang van zichzelf.
Als hij vroeger begeleiding had gehad, dan had hij zeker geen moord op zijn geweten. Na zijn moord wou hij ook zelfmoord plegen, maar zijn moeder verhinderde dat.
Gesprek met Christophe
Christophe zit momenteel alvier maanden in de gevangenis. Wanneer zijn vrienden en hemzelf waren gingen ze naar een verlaten school en stak iemand per ongeluk de school in brand. Verder was hij op dat moment ook onder invloed van drugs.
Op dit moment is hij van de drugs af, maar toch is hij bang om hier opnieuw te komen.Hij verlangt er dan ook naar om naar buiten te gaan maar de tijd tikt hier tergend traag voorbij. Alle leven wordt uit hem gezogen en het is hier saai, koud en eenzaam tussen de muren.
Gesprek met Jeroen
Jeroen zat op een buitengewone school omwille van zijn gedrag. Ook werd bij hem ADHD vastgesteld. Op zich heeft hij ook geen goede jeugd gehad en hij heeft dan op dit moment ook geen contact meer met zijn ouders.
De enige persoon waarom hij nog geeft is zijn kleine broer van dertien jaar. Op die leeftijd zat Jeroen al aan de drugs en hij wilt ervoor zorgen dat zijn kleine broer niet dezelfde fouten maakt. Hij wordt gek van de gevangenis en zal blij zijn wanneer hij eruit is. Jeroen wilt zich dan ook dringend herpakken.
De conclusie
Hier volgen enkele conclusies over de gevangenis.
Stelling: De tijd die men in de gevangenis zit is verloren tijd. Men zou zich beter eens afvragen wie er beter wordtals iemand in het de gevangenis zit
De veroordeelde
Hij komt er slechter naar buiten omdat hij totaal niet meer is aangepast aan de maatschappij. Verder is hij ook één brok frustratie.
De slachtoffers
Die verwarren wraak met gerechtigheid. Als de dader wordt opgesloten hebben de slachtoffers een goed gevoel omdat de dader gestraft is. Het lost echter de problemen niet op. Zou het niet beter zijn om de daders tijdens de dag gewoon te laten gaan werken en een deel van hun loon af te houden om de slachtoffers te betalen?
De maatschappij
Er komt iemand buiten die haat en wrok koestert daar komen weer nieuwe slachtoffers van.
Conclusie: de tijd die men in de gevangenis is, is voor iedereen verloren tijd.
Deel 2: de familie
Gesprek met Lut
Vrouwen die met een gedetineerde trouwen, wordenvaak scheef bekeken. Toch is het verhaal van Lut een ontzettend mooi verhaal.
Op een dag kreeg ze telefoon van een moeder van een gedetineerde. Ze vroeg als zij hem niet eens wou bezoeken. Uiteindelijk ging ze op het aanbod in. Toen ze naar de gevangenis trok werd ze onmiddellijk verliefd op deze man. Net omdat hij een gedetineerde was, was het makkelijker om haar gevoelens te uiten omdat er geen schone schijn was. Samen hebben ze aan hun verliefdheid gewerkt en na twee jaar besloten ze om met elkaar te trouwen. Het huwelijk vond plaats in de cel en ze was heel gelukkig dat haar man een kostuum kon aandoen.
Het trouwen in de gevangenis was een aparte situatie: het was een kleine ceremonie waar alleen alle mensen aanwezig waren waar ze van hielden. Hoewel hij in de gevangenis zat, doofde de liefde niet. Hoewel pas na een jaar ongestoord bezoek mogelijk was, hebben ze dit toch overwonnnen. Maar liefst veertien zit hij in de gevangenis en dat is veel te lang voor de misdaad die hij heeft gedaan vind ze. Ze is dan ook ontzettend nieuwsgierig om te zien hoe haar man thuis is en wanneer ze eindelijk eens met hem kan gaan wandelen. Hoe dan ook, ze zal thuis op hem wachten.
Maar andere mensen maken het ook niet gemakkelijk voor hun relatief. De reacties wanneer je met iemand trouwt die in de gevangenis zit, zijn vaak negatief. Toch zijn er de laatste jaren inspanningen geleverd om een relatie met mensen uit de gevangenis draaglijker te maken. Zo mag men tegenwoordig drie keer per maand een ongestoord bezoek plannen.
Gesprek met Karel
Eén van zijn oudste kleinkinderen is sinds twee jaar veroordeeld tot 25 jaar gevangenisstraf voor doodslag. Hij vindt het terecht dat hij gestraft moet worden, maar is van de mening toegedaan dat een gevangenisstraf geen goede straf is. Hij is voor een voorstander van herstelgerichte detentie omdat dit het meest effectief is. Hierbij wilt men zeggen dat men compensatie moet zoeken voor de slachtoffers: hij vergelijkt hierbij een historische gebeurtenis met de gevangenis. Toen de Eerste Wereldoorlog gedaan was, moest Duitsland heel veel geld betalen. Hierdoor kwam de Tweede Wereldoorlog tot stand. Mensen die ook zo een zware straf krijgen, gaan vaak wraak willen en zijn hierdoor vaak gewoon nog niet klaar voor de maatschappij.
Gesprek met Cathy
Cathy is de moeder van Steven wiens getuigenis eerder op zijn blog staat te lezen. Steven had deze moord gepleegd in Engeland, maar gaf zich uiteindelijk zelf aan in België. Na het telefoongesprek viel haar wereld in elkaar.
Hoewel ze vindt dat het terecht is dat haar zoon gestraft moet worden, is justitie echt onfair. Van neutraliteit is geen sprake en ze vindt het erg dat men tijdens de rechtzaak openlijk met modder gooit naar de familie. Dat is ronduit schandalig, want de familie is ongetwijfeld ook een slachtoffer van de daden van de dader..
Gesprek met Vincent
Vincent zijn vader zit in de gevangenis. Toch blijft hij ontzettend trouw aan zijn vader. Met een geweldige metafoor zegt hij wat hij over het gerecht denkt: op zich noemen ze het wel het ge recht, maar eigenlijk is meer ge-scheef. De mening van kleine kinderen wordt niet aanvaarden de mening van leugenaars wel.
Hij vond het vreemd om papa te bezoeken in de gevangenis. Elke week bezoekt hij hem. Toch lijkt het alsof Vincent zijn leven naar de vaantjes is omdat papa weg is. Verder pesten ook de kinderen van de klas hem dat omdat zijn vader in de gevangenis zit.
Gesprek met Anna
Het gesprek met Anna is ongetwijfeld het meest ontroerende dat ik de laatste jaren heb gelezen. Sinds haar zoon Mark in de gevangenis zit, staat haar leven ook stil. Ze heeft altijd haar best gedaan om Mark een goede opvoeding te geven. Wanneer hij iemand neerstak ging het leven langs haar heen.
Ze kon niet geloven dat hij het had gedaan, hoewel Mark het al aan de politie had bekend. Veertien jaar celstraf is in ieder geval te lang. Als hij een echte crimineel zou zijn, zou hij volgens de Belgische wetten wel al thuis zijn. Anna wilt dat er een verschil wordt gemaakt tussen echte criminelen, ontvoerders, verkrachters en pedofielen. Elk geval is anders! Het enige waarvoor ze nog leeft is haar zoon Mark vrij te zien, ze hoopt dat ze er dan nog is.
Conclusie: ook de familie is zonder twijfel een slachtoffer van de daden van de dader. Zij worden nog maar al te vaak publiekelijk aan de schandpaal genageld en zitten met een enorm groot schuldgevoel. Verder krijgen zij ook geen begeleiding, wat het leven van hen tot een hel maakt.
Deel 3: het personeel
Paul (gevangenisdirecteur)
Paul is een gevangenisdirecteur die droomt van een maatschappij die zich meer bekommert om de mensen die een fout hebben gemaakt. Op dit moment heeft hij de indruk datde muren rond de gevangenis er gekomen zijn zodat de mensen niet kunnen binnenkijken. Hij vindt dat de gevangenis zich afscheurt van de realiteit, want door mensen naar de gevangenis te sturen ga je ze afschrijven van de maatschappij. Hij is eerder gericht op een herstelgerichte straf. Hierdoor kunnen ze het leven na de gevangenis terug hervatten. Op dit moment schrijft de maatschappij de gevangen af, maar de maatschappij moet er net voor zorgen dat de gedetineerden zich terug kunnen voorbereiden op de samenleving.
Tom
Tom is psychiatrisch verpleegkunde en is van mening dat de mensen ook menselijk behandeld worden. Op dit moment is dit nog niet steeds het geval. Door zijn ervaringen met mensen die in de gevangenis zitten, is hij van mening dat een mens fouten kan maken door bepaalde omstandigheden. Het is niet dat deze moment per se slechte mensen zijn.
Marc
Marc is sinds twee jaar cipier en ziet het eigenlijk als een roeping. Hij wilt zorgen dat de tijd in de gevangenis minder onaangenaam wordt, maar hij nuanceert ook dat je niet te close met de gevangenen mag worden. Als cipier zijnde is het belangrijk om preventief te werken en conflicten te vermijden. Wanneer je respect geeft, dan krijg je het. Sommige verhalen in de gevangenis grijpen hem wel aan, en het is niet altijd even gemakkelijk om het verhaal los te laten wanneer men terug naar huis gaat. Zo is hij van de mening dat er te weinig begeleiding is voor de gevangenis. Dit is een probleem dat door meerdere mensen wordt aangekaart.
Joost
Ook Joost is van de mening toegedaan dat één verkeerd moment iemands leven kan verwoesten. Omdat men op één moment een fout maakt, is deze persoon niet per se een misdadiger. Verder is hij ook er niet van overtuigd van dat de gevangenis effectief helpt, volgens hem zouden werkstraffen een beter alternatief zijn.
Ieder mens heeft recht om te gaan en staan waar hij wilt. Wanneer je echter iemand onrecht aandoet, kan het zijn dat men je vrijheid afneemt. De ergste straf voor een mens is dan ook dat je effectief in de gevangenis terecht komt.
Uiteraard is dit een volledige andere manier van leven . Je bent niet meer afhankelijk van jezelf en je levensschema zal er volledig anders gaan uitzien. In onze gevangenissen zie je dat de mensen op een menselijke manier worden behandeld. Ze verliezen inderdaad wel een stuk van vrijheid, maar ze worden niet geslagen of vernederd. Dit is echter niet overal zo: denk maar aan Guantanamo waar er in het verleden al mensen mishandeld werden om getuigenissen af te leggen. Verder heeft iedereen ook wel de shockerende fotos van de Irakese gevangenen gezien die werden gemarteld en vernederd door de Amerikanen. Je kan je in deze gevallen dan ook de vraag stellen of deze bewakers deze mensen wel als mensen zien of als een nummer? Verder kan je je ook de vraag stellen waarom de overheid niet ingrijpt? We moeten zelfs stellen dat in sommige gevangenissen de overheid zelfs deze soort acties ondersteunt. Om het met een voorbeeld te ondersteunen: in China worden politieke gevangen hard aangepakt. Zij moeten vaak zware arbeid verrichten onder slechte omstandigheden. Een voorbeeld van een straf voor politieke gevangenen in Tibet is heropvoeding door dwangarbeid. China weigert echter deze straf die in strijd is met de mensenrechten af te schaffen.
Om terug te gaan naar onze gebieden: wij zitten op dit moment met een tekort aan gevangenissen. Hierdoor kunnen niet alle gedetineerden geplaatst worden, wat uiteraard de geloofwaardigheid van justitie doet afnemen.Men zoekt daarom ook een oplossing hiervoor en ik stootte dan ook op dit actueel artikel.
Zowel de militaire vakbond als de vakbond van de cipiers vindt het een goed idee om leegstaande kazernes om te vormen tot gevangenissen. Met dat idee spelen minister van Defensie Pieter De Crem en minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V).
In het nieuwe hervormingsplan van minister De Crem staat dat heel wat kazernes moeten sluiten. Hij laat nu onderzoeken of sommige kazernes in aanmerking komen om omgevormd te worden tot gevangenissen. Er is immers een groot tekort aan cellen.
Beide vakbonden zien het voorstel zitten. "Als er sowieso kazernes gaan vrijkomen, is het in het voordeel van Justitie en Defensie om die kazernes zo vlug mogelijk te kunnen kwijtraken. Want ten slotte is een van de beoogde doelstellingen van het vrijmaken van de kazernes om nieuwe budgetten te krijgen voor Defensie en dat kunnen we op deze manier bekomen", zegt Emmanuel Jacob van de militaire bond.
Ook de cipiers zijn het idee genegen. Volgens hen zijn kazernes "meestal qua ligging en perimeterbeveiliging zeer geschikt", aldus Kris Popelier.
De situatie voor de jeugdgevangenissen is zelfs nog slechter. Regelmatig lezen we in de media dat ze kleine boefjes moeten laten gaan omdat er gewoon geen plaats is om hen te plaatsen in een gevangenis.
Maar waarom is het zo dat we een tekort hebben aan gevangenissen? Wel, meestal staan de buurtbewoners ook niet te springen om een gevangenis in hun straat te hebben. Men heeft het vooroordeel hiervan dat dit een huis vol criminelen is, waardoor het soms kan aanvoelen dat men zijn/haar eigen vrijheid in het gedrang kan komen.
Door het lezen van het boek straftijd geschreven door Lieve Blancquart, ga ik op zoek naar de vraag hoe het is om te leven in een gevangenis. Dit boek vertelt je aan de hand van een aantal getuigenissen hoe zij de gevangenis ervaren. Verder hoop ik ook om een antwoord te krijgen wat de buurtbewoners denken van een gevangenis in hun buurt. Mijn laatste doelstelling is ook om te verklaren waarom er net regelmatig ontsnappingspogingen zijn
Verslag week 4: bezoek aan het museum van de nationale bank
Brussel is een stad die me nooit heeft aangesproken en die me meer dan waarschijnlijk nooit zal aanspreken, maar vandaag viel het echt goed mee. Omdat het stereotype dat vrouwen niet kunnen kaartlezen, soms wel van toepassing is bij mannen viel ik maar een agent lastig om te vragen waar het museum van de Nationale Bank zich bevond. In mijn beste Frans sprak ik hem dan ook aan en het bleek zowaar dat er ook Nederlandstalige agenten zijn in Brussel, drie maal hoera voor deze vaststelling! Uiteindelijk is hij met mij meegewandeld naar het museum, waarvoor dank!
Ik ging dan ook het museum binnen waar mijn aandacht meteen werd gewekt door de knappe receptioniste. Met een briefje van 20 en mijn studentenpasje in de hand om hopelijk een korting te kunnen afdingen stond ik klaar om te betalen: uiteindelijk bleek echter dat studenten gratis binnen mochten, hoera!
Net zoals de tentoonstelling van Kyoto tot Kopenhagen probeert dit museum ook weer kunst betrekken met het onderwerp. Hier hingen dan ook de ,,8 visions of Hope ontworpen door Rini Hartman. Deze acht visies van hoop zijn een verwijzing naar de millenniumdoelstellingen die men wilt bereiken tegen 2015. Ondanks dat deze datum relatief dichtbij is, heeft men heeft heel wat ambitieuze doelstellingen opgesteld. Ik vroeg me dan ook af wanneer deze werden opgericht en door wie. willen bereiken dus ik vroeg me af wanneer deze opgericht waren en door wie. Na wat opzoekwerk vond ik een antwoord op deze vraag: deze worden opgericht bij de start van het nieuwe millennium door de Verenigde Naties. Dit zijn afspraken om met alle landen samen tegen 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken. De doelen moeten een einde maken aan armoede, ziektes, ongelijkheid en milieuproblemen.
Doelstelling 1: De grootste armoede en honger uitbannen
Invoegen kunstwerk
Nog steeds is er armoede in deze wereld. Niet alleen in Afrika, maar ook in Azië, Amerika en zelfs in onze gebieden. Iedereen verdient een gelijke kans in deze wereld.
Doelstelling 2: Basisonderwijs toegankelijk maken voor iedereen
Invoegen kunstwerk
Niet iedereen heeft dezelfde kansen om effectief onderwijs te krijgen. In deze wereld is het nochtans van belang dat je zowel geletterd als gecijferd bent. Het kunstwerk waar je twee kinderen ziet die back to school gaan, maakt je duidelijk dat we op de goede weg zijn. Toch moeten we niet denken dat we er zijn: in deze wereld zijn er maar liefst zo een 880 miljoen analfabeten.
Doelstelling 3: de gelijke behandeling van mannen en vrouwen bevorderen
Invoegen kunstwerk
Nog niet overal in de wereld zijn man en vrouw gelijk. Het kunstwerk is geïnspireerd door een ervaring die Rini meemaakte tijdens zijn reis in Afrika. Hij zag deze vrouw die een mand met schoonmaakproducten op haar hoofd. Toen ze door had dat Rini haar aan het fotograferen was nam ze de borstel net vast als een GSM. Door deze spontaniteit verraste ze hem en werd ze zijn heldin.
Doelstelling 4: de kindersterfte terugdringen
In deze wereld is er heel wat kindersterfte. Om dit te illustreren met het volgende kunstwerk gebruikt men het verhaal over de Sarayaku: dit zijn een inheems volk dat diep in het Amazonewoud leeft. Deze groep mensen zijn bekend geworden omwille van hun protesten tegenover de oliemaatschappijen die de gronden willen ontginnen. Door deze ontgingen is hun grondgebied sterk afgenomen. De kleine jongen die op dit werk te zien is, leeft met zijn ouders samen in het gebied rond de Amazone. Of deze jongen nu nog leeft is echter twijfelachtig..
Doelstelling 5: de gezondheid van moeders verbeteren
Invoegen kunstwerk
Moeders met een leeftijd van 15 jaar zijn in Afrikageen uitzondering.De kunstenaar dacht dan ook ,,hoe kan dit meisje een goede moeder zijn?. Het leek alsof ze zijn gedachten kon lezen. Ze legde haar handje op het gezicht van het kindje en streelde het liefdevol. Hoewel dit best lief kan klinken, moeten we toch de gevaren van een vroege zwangerschap niet onderschatten. Het lichaam van de puber is nog niet volgroeid en dit kan blijvende schade veroorzaken. Toch moeten we niet alleen denken dat tienerzwangerschappen alleen in Afrika voorkomen. In België zijn er ook maar liefst 5000 tienerzwangerschappen per jaar, vaak draaien deze echter op abortus uit.
Doelstelling 6: strijd leveren tegen HIV/Aids, maleria en andere ziekten
Gezondheid is het grootste cadeau dat we kunnen krijgen. Toch beseffen vele mensen dat niet. Vele mensen zijn gefrustreerd omdat hun voetbalploegheeft verloren. Met deze compositiewilt de kunstenaar graag aandacht schenken aan de moedigen die elke dag vechten tegen een ziekte. Ze vechten en hopen om verder te leven tegen ziektes zoals malaria en Aids. Voor de finishing touch vindt men aan de randen van het doek stukjes terug van een reclamebord dat recht voor een VN kamp voor vluchtelingen staat. De boodschap zou duidelijk moeten zijn..
Doelstelling 7: actief werken aan een duurzaam milieu
Wanneer je mijn blog van vorige week leest, zal je merken dat een duurzame ontwikkeling van het milieu ook noodzakelijk is. Dit komt ook voor in één van de millenniumdoelstellingen. Dit kunstwerk is geïnspireerddoor een verhaal op het paradijselijke eiland Tiwi. Het is een reservaat voor wilde dieren: het continent waar je het meeste dieren kan bewonderen is uiteraard Afrika. Terwijl de kunstenaar een bootreis over de Moa door het eiland maakte, kruiste een man in kano zijn weg. Hij vroeg zich af hoe deze man zich recht kon houden in zo een bootje. Terwijl hij uit Rinis zicht verdween besefte hij dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten..
Doelstelling 8: werken aan een mondiaal partnerschap voor ontwikkeling
Invoegen kunstwerk
In een wereld waarin we nauw betrokken zijn met elkaar moeten we samenwerken om het beste van onszelf te vinden. De drijfveer van de globale samenwerking op het vlak van ontwikkeling zou ervoor moeten zorgen dat iedereen kan delen van de rijkdommen op onze aarde. Maar voor de arme landen is het levensbelang dat de rijke landen hen helpen. De meest rijke landen ter wereld engageerden zich om 0,7 % van hun nationale inkomen aan ontwikkelingshulp te besteden.
Ik heb ook eens gevraagd of we op het juiste schema zitten om deze doelstellingen te bereiken en het bleek eerst van wel maar door de huidige economische crisis zitten we niet meer op schema. Men probeert hier wel bovenop te komen, maar dit zal een werk van lange adem worden. Het is onmogelijk te voorspellen wanneer we terug op het juiste spoor zullen zitten.
De volgende zaal was gericht over de mysteries van het geld. Geld werkt voor vele mensen inspirerend, maar het kan soms ook een enorme negatieveinvloed hebben. Dat is doorheen de geschiedenis genoeg bewezen. Denken we maar aan het verhaal van El Dorado: men dacht dat er een koning woonde die zich in het meer van Parima zou baden en telkens geheel bedekt met goud zijn bad beëindigen. Iedereen was dan ook op zoek naar deze plaats. Heel wat rijke mensen wouden ook een goudader ontdekken, de situatie waarin deze mensen vaak leefden waren vaak echter mensonterend. Sommige mensen bleven soms vier (!!) maanden onder de grond waar ze hun niet wasten, hun tanden niet poetsten en zelden een proper hemd konden aantrekken. Maar ook de katholieke kerk was zeker niet heiliger dan de paus. Zij gebruikten vaak het geld van de kleine burger om hun kerk te verrijken met prachtige kunstwerken, gouden beelden, enzovoort. In ieder geval hebben betaalmiddelen doorheen de geschiedenis altijd al een grote rol gespeeld, en vandaag de dag is het er zeker niet op verminderd!
In de centrale hal vind je dan ook enorm veel informatie over de geschiedenis van het geld.Ik wist dat geld regelmatig veranderde, maar ik wist niet dat het effectief zo vaak veranderde. Het geld heeft er niet altijd uitgezien zoals het hedendaagse geld: hier volgt een overzicht van het geld doorheen de tijd.
Periode
Munten
Griekse beschaving
Keltische beschaving
Middeleeuwen
Nieuwe tijd
Nieuwste tijd
Eigen tijd
Zoals al in mijn voorbeschouwing gezegd werd, is briefjesgeld echt nog niet zo heel oud, wist je dat het eerste briefje in Zweden gedrukt werd in de zestiende eeuw? Toch heeft men niet altijd met geld betaald, in bepaalde gebieden heeft men dan ook andere (betaal)gewoontes. Zo heeft men aan de noordkust van Amerika vaak betaald in koper in het verleden, terwijl men in Zuid Amerika in de 17de eeuw vaak betaalde in cacao.In Ethopie kon je tot ver in de 20ste eeuw zelfs betalen met zout, terwijl je in China gewoon je goederen kon betalen met thee. In de gebieden rond Azië kon je dan weer betalen met Kauris: dit was een soort van schelp! In sommige gebieden kan je hier zelfs nu nog mee betalen. Op het eilandje Yap, in Micronesië kon je echter ook in stenen betalen. In Nieuw Guinea daarentegen kon je zelfs in hondentanden betalen.
Vaak denkt men dat geld altijd evenveel waard is. Toch moet je in tijden van inflatie over heel wat geld beschikken om te overleven. De bekendste situatie van inflatie was ongetwijfeld in Duitsland merkbaar: door de nederlaag in de Eerste Wereldoorlog moesten de Duitsers heel wat geld aan de rest van Europa betalen. Het gevolg hiervan was dat de Duitse economie zwaar achteruitging en uiteindelijk volledig in elkaar stortte. Een brood kostte algauw 5 miljoen mark! Uiteraard had de gewone burger dit niet. Hier zie je een briefje van 5 miljoen mark:
Invoegen foto
Zoals al eerder gezegd heeft men lang gedacht dat briefjesgeld geen waarde had omdat het gewoon een stuk papier is. Met behulp van handtekeningen en zegels willen de banken garanderen dat het effectief iets waard is. Ook geld evolueert: wij allemaal hebben de periode van de Belgische Franken nog meegemaakt, maar uiteraard zag deze er ook niet altijd hetzelfde uit. Het begon in 1830 toen België eindelijk onafhankelijk werd.
Invoegen fotos geschiedenis
Nu daarentegen bepalen we met de Euros. Iedereen kent deze wel, maar hier volgt nog een overzichtje.
Invoegen fotos
Nu genoeg over het geld zelf: we gaan eens de functies bekijken van de Nationale Bank . De Nationale bank is de centrale bank van België. Sinds 1 januari 1999 is ze één van de deelnemers van het Eurosysteem. Hiertoe behoren de Europese Centrale Bank en de nationale banken van al de lidstaten die ook de euro gebruiken.Hieronder vind je een afbeelding van alle landen die de euro gebruiken.