Sommige onderwerpen zijn ontzettend moeilijk om er een boek over te schrijven. Bepaalde thema’s liggen gewoon gevoelig of zijn nog steeds taboe in onze maatschappij. De hoofddoek is één van deze taboes. Ondanks dat het een taboe is, slaagt de auteur Nadia Dala er toch in om je als lezer probleemloos te gidsen door het leven van tien moslima’s. Ze gaat geen enkel taboe uit de weg en op basis van goedgekozen vragen slaagt ze erin om een duidelijker beeld te geven over de geloofsovertuigingen van deze mensen. Met een kritische ingesteldheid wilt ze ervoor zorgen dat we, als lezer, een gedetailleerd antwoord krijgen. Dit antwoord dat we krijgen, is verschillend naargelang  de opvoeding en het verleden van deze moslima’ s. Maar net door alles ruim te kaderen, krijg je een heel genuanceerd antwoord en ga je het antwoord niet altijd kunnen begrijpen, maar je gaat het zeker kunnen respecteren.

Door deze persoonlijke aanpak, komt de boodschap echt aan. De mensen vertellen over hun gevoelens, waardoor je toch een zeker inlevingsvermogen gaat ontwikkelen. Verder vind ik het ook knap dat er bewust is gekozen voor tien verhalen, hierdoor krijg je heel een divers publiek aan het woord en ga je realiseren dat er ook binnen de islamitische gemeenschap verschillen zijn. Ook hier verschillen de meningen wel eens. Ik heb besloten om ook de tien verhalen (kort) toe te lichten: om te weten waaraan je je kan verwachten en voornamelijk omwille dat de niet – lezers van het boek toch ook iets meer begrijpen van bepaalde visies om meer begrip en respect te vragen voor de beslissing die de moslima’s nemen (of soms ook niet nemen…).

Farah: een vrije studente wilt plots meer islam in haar leven

De eerste persoon waarmee Nadia een gesprek mee had was Farah. Farah is niet zomaar een vrouw: ze woont momenteel in Nederland en  toen ze in haar puberjaren zat was ze al cultureel aangepast. Wat ik daarmee wil zeggen is dat ze de Nederlandse gewoonten overnam. Naarmate ze ouder werd, begon ze haar meer en meer vragen te stellen: net zoals velen vroeg ze haar af hoe kan ik iets meer uit mijn leven halen? Haar antwoord op deze vraag was dat het geloof haar iets extra kon geven: ze trok op onderzoek uit om haar identiteit te ontwikkelen.

De hoofddoek maakt uiteraard deel uit van deze identiteit.  Dit maakt haar leven zeker niet gemakkelijker: zo kreeg ze onfaire resultaten van de stagebegeleider ondanks dat haar werk goed was. Om dit soort onrecht te voorkomen bij andere mensen heeft ze besloten om tips te geven aan nieuwkomers in onze maatschappij. De boodschap die ze aan ons echter wil meegeven is dat de hoofddoek ook een eigen keuze kan zijn, en niet per se de keuze van de familie of van haar fundamentalistische man.

Basema: de ontsluierde wil de nieuwe Fatima Mernissi worden

Niet iedereen heeft dezelfde mening. Er zijn mensen die deze mening verzwijgen en er zijn mensen die toch besluiten om hun mening met iedereen te delen. Iemand die besluit om deze mening te delen met de wereld is Basema.

Het verhaal van haar is één  grote lijdensweg. Toen ze jong was, werd ze verplicht door haar vader om een hoofddoek op te zetten. Ze voelde  haar hier echter niet goed bij en rebelleerde hier tegen. Het gevolg hiervan is schokkend: ze werd gedwongen om te trouwen met een labiele man. Deze man sloeg haar en Basema kon de pijn niet blijven verharden: er moest gerechtigheid komen. Op zoek naar hulp merkte ze al snel dat ook bij de openbare ordediensten de mannen te dominant waren.  De politie wou haar niet helpen. Met de hulp van de burgemeester lukte het toch om haar ex – man achter de tralies te krijgen. Je zou denken dat de familie van Basema begrip zou tonen, maar niets was minder waar: de hele familie wou haar dood want ze zou de naam van de familie door het slijk hebben gehaald.

Vandaag is ze nog steeds een moslima, maar de hoofddoek draagt ze niet meer. Uiteraard heeft bij deze beslissing haar verleden meegespeeld. Toch is ze altijd de islam trouw gebleven en vind ze dat deze godsdienst niet altijd correct in de media komt. Zo komen de objectieve standpunten van islamwetenschappers nauwelijks aan bod. Vandaag de dag onderzoekt ze dan ook de koran en wilt ze de letterlijke betekenis hiervan doorgeven aan tienduizenden moslims! Ze beseft dat we in een gevaarlijk klimaat leven: alle moslims worden over dezelfde kam geschoren, terwijl er binnen de Islamitische gemeenschap verschillende strekkingen zijn. Door haar te verdiepen in de koran en het uitwerken van workshops wilt ze moslims helpen om te overleven in deze westerse maatschappij.

Khadija: anonieme moslima toont enkel de ogen

Wanneer je gesluierde vrouwen ziet, zie je soms vreemde reacties van mensen. Men is dan vaak van mening dat de persoon onder de sluier haar vrijheid is verloren. Khadija is zo een gesluierde vrouw, maar ze zegt dat ze door haar niqaab haar net vrijer voelt. Sommige mensen noemen het ook een boerka maar dit klopt niet. De niqaab is gemaakt om het hoofd te bedekken.

Omdat Khadija streng de regels van de Islam opvolgt wilt ze dat mannen en vrouwen elkaar zo weinig mogelijk aankijken. Hierdoor kunnen ze niet in verleiding komen om duivelse zaken te doen. Ze past dan ook een scheiding van geslachten aan: om dit even te verduidelijken ga ik dit met een voorbeeld stellen, ze wil niet in dezelfde ruimte met een man zijn.

Het dragen van de niqaab is haar eigen keuze. Zo heeft haar echtgenoot liever niet dat ze deze draagt omwille van de reacties. In ieder geval, het is haar eigen keuze, en dat moeten we respecteren.

Miriam, de survivor

Door negatieve ervaringen kan je een afkeer krijgen van bepaalde zaken, maar soms ook kan het de band sterker maken. Dit gebeurde bij Miriam.

Miriam is een sterke vrouw die al een rijk leven heeft doorgemaakt. Toen ze kind  was, had ze één grote droom: ze wou pilote worden. Maar op haar zestiende spatte de droom uit elkaar, ze kreeg borsten en moest zich bedekken voor de mannen. Er was geen ruimte voor discussie: de hoofddoek moest opgezet worden of ze kreeg slaag van haar stiefvader. Later werd ze ook nog eens uitgehuwelijkt. De bedoelingen van deze man waren niet oprecht: hij wou haar financieel pluimen. Zij weigerde echter haar loon af te geven en deze man vond het nodig om haar te straffen voor dit ongehoorzaam gedrag: naast de hoofddoek moest ze nu ook traditionele kledij en een hoofddoek dragen.

Deze hoofddoek draagt ze echter vandaag niet meer. De oorzaken hiervan liggen uiteraard deels in het verleden, maar het is ook een keuze op basis van haar toekomst. Ze is ervan overtuigd dat de arbeidsmarkt haar eigen regels heeft en deze markt is gewoon nog niet klaar voor werknemers met een hoofddoek.  Haar grote droom is ze wel aan het waarmaken: ze heeft bijna de opleiding als pilote voltooid. Met haar ouders heeft ze echter gebroken, maar ze is nog steeds trots om moslima te zijn!

Soumeya, islamiste wil moslimzuil

Sommige mensen hebben een afwijkende mening. Vaak wijzen we deze onmiddellijk af, zonder dat we ons informeren naar de motieven van deze mening. Soumeya is zo iemand die een afwijkende mening heeft. Ze wilt Islamitische rechtbanken, eist Islamitische scholen onder leiding van de grootste moslimgeleerden en ze pleit voor islamitische ziekenhuizen. Waarom ze dit wilt? Volgens haar is het Westen racistisch.

Deze uitspraak komt uiteraard door enkele negatieve ervaringen. Tijdens haar bijscholing heeft ze het gevoel dat ze niet aanvaard werd.  Ze keken haar aan als een terrorist en verder vraagt ze haar ook af waar niet – moslims het recht vandaan halen om over de kwaliteiten van de islam te spreken.  Deze mensen zitten dan ook volgens haar in het complot om de moslims kapot te maken.

Haar theorie is de volgende: in de jaren zestig en zeventig werden arme immigranten naar hier gehaald om de vuile klusjes te doen. Vergeet niet dat in onze periode de Golden Sixties een periode van economische bloei waren. Dit kwam mede door de goedkope arbeidskrachten. Op dat punt heeft ze zeker gelijk. Toch moeten we nuanceren dat dit niet alleen moslims waren die hier kwamen werken.

In de islam staat het ouderlijk gezag ook centraal. De westerlingen zetten de kinderen op tegen hun ouders om de islamitische gemeenschap te ontregelen. Ze is er dan ook van overtuigd dat ze nooit gelijke kansen zal krijgen in onze beschaving. Daarom wilt ze dus islamitische universiteiten. Het is de taak van de Belgische overheid om deze mee in te richten en te subsidiëren. Hierdoor stimuleert men de gelijke kansen. Ze sluit af met de woorden ,,ik wil geen macht of aanzien in dit land, een beetje respect is alles wat ik wil”.

Touria, de bruggenbouwster

Sommige mensen proberen een dialoog op te bouwen. Ze bouwen als het ware bruggen, om de gemeenschappen dichter bij elkaar te brengen. Touria is zo iemand die dit probeert te doen. Als vrijwilligster in een jeugdhuis voor allochtone kinderen ziet ze vaak welke problemen er zijn met de allochtone jongeren. Ze pleit dan ook voor meer communicatie tussen het westen en de Islamitische gemeenschap. Vele jongeren zijn het geloof in de Westerse maatschappij kwijt en hebben hierdoor een laag zelfbeeld. Het is de taak van het Westen om ervoor te zorgen dat de Islamieten sociaal vaardiger worden in onze maatschappij.

Ondanks dat Touria moslima is, draait ze niet altijd een hoofddoek. Ze doet dit alleen op familiebijeenkomsten, op ziekenbezoek of op de begrafenis van een ver familielid. Het is haar manier om respect aan haar ouders te tonen en haar loyaliteit tegenover de familie te tonen.

Fatima

Minderheidsgroepen worden vaak uitgesloten in de maatschappij. Hoewel ze proberen om op te klimmen op de sociale ladder, lukt dit maar zelden. Er zijn echter ook enkele uitzonderingen. Eén van deze uitzonderingen is Fatima.

Zij is lid van de Partij Van De Arbeid. Ondanks dat ze in een Nederlandse partij zit, draagt ze haar hoofddoek nog steeds. Sinds de aanslagen van 11 september spreekt men echter alleen maar over Fatima, de moslima. Op deze dag is de blik van het Westen tegenover de islamitische beschaving drastisch veranderd. Voor de westerlingen is de hoofddoek vaak gelinkt aan terrorisme, maar in feite is de hoofddoek voor Fatima een optimistisch symbool want het betekent dat ze in vrede is met zichzelf en de wereld.

Dit optimistisch symbool is echter een doorn in het oog van bepaalde politici. Sommigen fixeren zich alleen op de hoofddoek en niet op de boodschap. Dat is jammer, want dat is eigenlijk een gebrek aan tolerantie. Op de vraag wat ze van een hoofddoekverbod vindt antwoord ze dat dan haar recht op individuele vrijheid wordt afgepakt.

Haar mooiste opmerking vind ik echter de volgende:

Emilia, asielzoekster uit Tsjetsjenië

Kijk eens naar het nieuws en je ziet voortdurend conflicten en oorlogen. Achter deze tragische gebeurtenissen zit ook vaak een tragisch verhaal van de slachtoffers. Vaak denken we hier niet aan, maar door het verhaal van Emilia te lezen denk je ook eens aan de gevolgen van een oorlog.

Het begin van de nachtmerrie was toen haar man na twintig jaar huwelijk met een tweede vrouw thuiskwam. De vernedering voor haar was te groot en ze pakte haar koffers. Ze vertrok naar Tsjetsjenië met haar moeder en was hier heel gelukkig. Toen Jeltsin aan de macht kwam in Rusland begon de oorlog tussen Rusland en Tsjetsjenië. In deze oorlog waren er alleen maar verliezers. Het gebied werd vernietigd en kinderen waren de voornaamste slachtoffers van oorlogsgruwelen.

Emilia deed alles voor haar kinderen en besloot om ze in veiligheid te brengen. Ze ondernam met de hulp van mensensmokkelaars een vlucht naar België. Uiteindelijk kreeg ze een voorlopige verblijfsvergunning, maar binnenkort zou weer een interview volgen om te beslissen of ze hier mag blijven.

Eén van de zaken die haar hoop geeft is haar geloof. Emilia bidt, maar geen vijf keer per dag. Toch koestert ze een groot respect tegenover Allah. Ze draagt dan ook een hoofddoek, maar niet alleen om religieuze redenen: het zorgt er ook voor dat haar hoofd warm blijft . Maar ze beseft ook dat de hoofddoek haar leven moeilijker maakt. Mensen zien haar als een terrorist en het is ook niet gemakkelijk om aan werk te geraken met een hoofddoek.

Zaynab (vroeger Katalin), de halfbekeerde wees

Sommige mensen komen tot inkeer. Iemand die tot inkeer kwam is Zaynab, maar dat is niet haar echte naam. Vroeger was haar naam Katalin.

Door gesprekken met sommige mensen kan je heel wat bijleren. Dit gebeurde ook met Katalin. Bij haar op het werk, werkte een Pakistaan. Hij was een sterk gelovige islamiet en overtuigde haar om ook Islamitische te worden. De argumenten waar zij voor viel waren dat de koran zaken bevatte die in de tijd dat deze geschreven werd onmogelijk geweten konden worden.

Bij elke grote verandering is het voor de omgeving wel even schrikken. Dit was ook het geval bij Katalin. Pas op het sterfbed van haar moeder, aanvaardde de moeder haar verandering van geloof. Nochtans probeerde Katalin echter haar moeder nog redden: als je niet islamitisch bent heb je een breed graf waar voortdurend zoete, aangename geurtjes hangen. Het graf van een niet – belijdende moslim wordt echter heel klein, zo klein dat je botten breken!

Het zal je dan ook niet verbazen dat Katalin, ofwel haar nieuwe Islamitische naam Zaynab zoveel mogelijk de mensen wilt bekeren tot de islam. Toch heeft ze ook grote offers moeten doen voor haar geloof: door het extreem belijden van de Islam is ze de liefde van haar leven verloren. Zaynab wilt iemand die het geloof perfect belijdt, anders lukt het niet. Ze is duidelijk een vrouw met een visie: haar geloof is haar grootste liefde nu.

Aÿse: 30 jaar eenzaamheid uit een boos hart snijden

Voor vele arme mensen zijn België en Nederland het beloofde land. Ze komen hier met grootscheepse verwachtingen aan en iedereen verwacht dat alles meteen goed zal gaan. Dit klopt echter niet: wat we vaak vergeten is dat men vaak een deel van de familie moet achterlaten. Vaak kunnen ze ook hun cultuur moeilijk meenemen naar het “beloofde land”.

Eén van die mensen die dit meemaakte is Aÿse. Zij is samen met haar man Mehmet en de kinderen naar Nederland gekomen in de jaren 70. Ze wou dolgraag de taal leren, maar er waren nog geen taalcursussen ingericht. Hierdoor had ze nauwelijks contact met andere mensen en werd ze heel erg eenzaam.

Toen de auteur van het boek belde werd Aÿse dan ook heel emotioneel. Eindelijk iemand die met haar wou praten! Ze vertelde dan ook aan de auteur dat ze eerst geen hoofddoek droeg, maar wanneer je getrouwd bent, ben je onderhevig aan de sociale controle van de familie en moet je de eer van de man hoog houden. Verder is er ook nog een andere reden waarom ze de hoofddoek begon te dragen: na een droom over Allah besefte ze dat ze snel tot inkeer moest komen.

Aÿse wilt dan ook heel graag terug naar Turkije. Alleen daar kan ze gelukkig zijn. Haar grootste succes is in feite dat haar kinderen zich volledig aan de westerse maatschappij hebben kunnen aanpassen. Haar drie kinderen hebben nu een succesvolle baan en daar is ze trots op. In ruil voor het  geluk van deze kinderen heeft ze wel een zware prijs betaald: 30 jaren eenzaamheid..

De vraag: Kan je pro of contra zijn in het hoofddoekendebat?

Door dit boek te lezen heb ik heel wat nieuwe inzichten vergaard op deze vraag. Als je een genuanceerd antwoord wilt geven, dan kan je gewoon niet ervoor of ertegen zijn. Wat ik voornamelijk uit dit boek heb geleerd is dat er verschillende motieven zijn waarom men een hoofddoek draagt. Sommige mensen dragen dit om persoonlijke religieuze motieven. Het verbieden ten op zichte van hen zou een slechte zaak zijn. Door het verbieden zijn de mensen beperkt in hun vrijheid. Ondanks dat we in het Westen leven, zou dat gewoon ethisch niet correct zijn. Waarom zouden wij onze religieuze aard mogen tonen en zij niet?

Aan de andere kant kan het aankondigen van het hoofddoekenverbod voor sommige mensen net bevrijdend werken. Sommige mensen worden verplicht om effectief een hoofddoek te dragen ook al stuikt het met de persoonlijke geloofsovertuiging van deze persoon. Dit is voor mij al een inbreuk op de mensenrechten: elk mens moet de kans krijgen om zijn eigen beslissingen te nemen.

Het debat over het hoofddoekenverbod kent alleen maar verliezers, er zal altijd één kant onvoldaan achterblijven. Misschien is de grootste overwinning wel een dialoog tussen het Westen en de islam om meer tolerantie te bereiken?

Hoe draagt deze opdracht bij aan de opleiding van PAV – leerkracht?

Achter elke opdracht zitten doelstellingen. De doelstellingen die achter deze opdracht zitten zijn zodanig gevarieerd dat ze je wel doen groeien als PAV – leerkracht. Maar misschien is het grootste pluspunt dat er door deze opdracht een duidelijk beeld gegeven wordt over het hoofddoekendebat. In de media zie je vaak alleen de Westerse idealen naar voren komen, maar deze worden hier op de achtergrond geplaatst want hier bekijken we het eens de andere kant. Door in de breedte dit onderwerp te gaan bestuderen ga je ook meer begrip hebben voor zowel de voor- als de tegenstanders van dit thema. In de klas ga je ongetwijfeld met een culturele diversiteit aan leerlingen zitten. Hierdoor weet je waarover je spreekt en ga je ook sterker voor de klas staan.

27-09-2009 om 20:32 geschreven door Kris_Stokmans  

Beste lezers,

Welkom op mijn persoonlijke blog! Om te beginnen zal ik mij even voorstellen: ik ben Kris Stokmans, 23 jaar oud en woonachtig te Hasselt. Momenteel zit ik in het laatste jaar van mijn lerarenopleiding en ik studeer de vakken PAV en  geschiedenis.

Door mijn vakkenkeuze is de actualiteit uiteraard iets dat ik nauw op de voet volg. Wanneer je naar het nieuws kijkt dan merk je dat het bol staat van de conflicten, oorlogen en egocentrisme. Ondanks alle communicatiemiddelen die we hebben, ondanks het feit dat we met iedereen contact kunnen hebben, heeft de mensheid nog nooit zo individualistisch geleefd.  De doelstelling van deze blog is dan ook dat we eens naar de andere kant gaan luisteren. Elke week zal één maatschappelijk thema waarover discussie is besproken worden. Door middel van verslagen van boeken, interviews, … gaan we eens luisteren naar de andere kant:  audi alteram partem!

24-09-2009 om 12:18 geschreven door Kris_Stokmans  

24-09-2009 om 00:00 geschreven door Kris_Stokmans