Alles over de snor op dit SNORREN-BLOG

'De snor van de smid'

AMBIORIX, KONING VAN DE EBURONEN
In de Vlaamse verkiezing van de Grootste Belg eindigde hij op de vierde plaats. Daarmee is Ambiorix zonder meer de bekendste snor van Vlaanderen. Maar misschien is zijn snor vals.

In Tongeren wappert de gezichtsbeharing van Ambiorix je nu vanop elke straathoek tegemoet. Het kon dus niet anders of het nieuwe Gallo-Romeinse Museum dat er in mei de deuren opende, wijdt zijn eerste tijdelijke tentoonstelling aan
de koning van de Eburonen'.

Ambiorix verwierf zijn heldenstatus door Julius Caesar het leven zuur te maken, en dat speelt Tongeren meer dan ooit uit als toeristische troef. Er zijn Ambiorixwandelingen, stadsrondleidingen met gidsen in klederdracht, wellnesskuren op zijn Romeins en voorchristelijke restaurantmaaltijden. Maar het stoere standbeeld van Ambiorix op de Grote Markt staat op onstabiele historische gronden en de tentoonstelling
'Ambiorix. Koning van de Eburonen'
gaat daar gelukkig niet aan voorbij.

Vooral archeologische opgravingen moeten opheldering brengen in een verhaal dat steunt op onbetrouwbare bronnen.
Eén van die bronnen is meteen een van de topstukken van de tentoonstelling. De 'Codex Amstelodamensis 73' is een handschrift uit de negende eeuw, waarop zowat alle schooluitgaven van Julius Caesars 'De bello Gallico' gebaseerd zijn. Het bevat de beroemde zin Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae', (Gallië is verdeeld in drie delen, waarvan er een bewoond wordt door de Belgen) én de deugddoende mededeling dat die Belgae van alle Galliërs de dappersten zijn.

In 'De bello Gallico' valt ook 32 keer de naam van Ambiorix, met wie de Romeinse consul het na zijn verovering van het noordelijke deel van Gallië in 57 voor Christus nog eventjes lastig had. Ambiorix en de zijnen hakten in de winter van '54 namelijk het legioen van Sabinus en Cotta goeddeels in de pan.

De misverstanden dan. Ten eerste behoorden de Eburonen niet tot de Belgae, die in het gebied tussen Noordzee, Seine en Marne woonden. Het zijn ook geen Germanen zoals Caesar ergens oppert, maar Kelten uit het gebied tussen de Maas, de Schelde, en de Ardennen.

Ten tweede is het verhaal dat Caesar van Ambiorix ophangt helemaal niet zo heldhaftig. Volgens hem lokten de Eburonen zijn legioen in de val met de platte leugen dat ze het juist een beschermde doortocht zouden bieden. Die episode krijg je op het einde van de tentoonstelling te zien in een kort historisch docudrama met de acteur Jan Schepens.

Toen het jonge België op zoek was naar vaderlandse helden, kreeg Ambiorix in 1866 zijn standbeeld op de Grote Markt.
De Franse beeldhouwer Jules Bertin beeldde hem volgens de wetenschappelijke bevindingen van toen af in een Germaans plunje, en misschien is de snor wel die van de plaatselijke smid die volgens de Tongerenaren model stond voor het beeld !

Op de tentoonstelling geeft een levensgrote, op zijn Keltisch aangeklede, pop een beter (maar eveneens hypothetisch) beeld.

Het tentoonstellingsparcours bevat enkele touchscreens, fotografische panorama's en een audiotour voor jonge bezoekers op basis van een verhaal van de jeugdauteur Marc de Bel.
Voor het overige doen de expomakers het grotendeels met archeologisch materiaal, afkomstig uit nationale en internationale collecties.

De expo maakt ook een sprong terug in de tijd. Tot de achtste eeuw voor Christus, toen handelscentra in Midden-Europa nauwe relaties aanknoopten met het Middellandse Zeegebied. Die evolutie verklaart de import en invloed van Griekse kunst- en gebruiksvoorwerpen, die bij de verspreiding van de Keltische volkeren tot aan de Rijn en de Noordzee reiken.
Momenteel is de Kemmelberg de meest noordelijke vindplaats van Attisch aardewerk.

De opgegraven zwaarden en speerpunten uit de elitegraven van Oss in Nederland, en Wijshagen en Eigenbilzen in Belgisch Limburg tonen dat de Kelten vechtersbazen waren. Maar aan de serviesstukken, de halsbanden en andere juwelen is te zien dat ze ook zin hadden voor decorum. Geïmporteerde wijnemmers uit het Zuiden werden gerecycleerd als asurnen.

In Tongeren zelf werden nog geen voorchristelijke vondsten gedaan, maar wel in de onmiddellijke omgeving.
De schat van Ambiorix' is de muntschat van Heers, bestaande uit 158 Keltische munten, waarvan er 116 toebehoorden aan de Eburonen.

Het staat iedereen vrij te geloven dat Ambiorix die zelf onder de grond stopte, toen hij uiteindelijk voor de zegevierende Caesar op de vlucht sloeg.

Ambiorix. Koning van de Eburonen',
nog tot 13 juni 2010 in
het Gallo-Romeins Museum in Tongeren.
Dinsdag tot vrijdag van 9 tot 17,
weekends en feestdagen van 10 tot 18u.
(012-67.03.33).