Voor verhalen over Gent, Gravensteen, Griekenland, Grijsloke, Gezondheid, Geneeskunde, Gehoor, G-plek, Genealogie, Gerard, Georges, Gekheid-op-een-stokje... zie: www.bloggen.be/kris
Wie stuurt een tekening bij één van de mythologische verhalen? Per e-mail a.u.b. (kris.vansteenbrugge@skynet.be) . De mooiste tekeningen worden gepubliceerd. Vergeet niet uw naam te vermelden + naam van de school en klas.
Toen Kronos heerste over het heelal, was hem voorspeld dat één van zijn kinderen hem zou onttronen.
Die voorspelling was in feite een vloek die over hem neergedaald was nadat hij zijn vader Ouranos uit de hemel had gestoten, na hem vreselijk verminkt te hebben. Ouranos had die vloek uitgesproken: dat één van Kronos kinderen hun vader hetzelfde lot zouden laten ondergaan. Die vloek indachtig was Kronos doodsbang voor zijn nakomelingen
Daarom verslond hij hen één voor één, onmiddellijk na hun geboorte. Toen het zesde kind geboren was, gaf zijn echtgenote Rhea hem een steen, in luiers gewikkeld. Kronos verslond de steen en het kind werd door zijn moeder in veiligheid gebracht naar het eiland Kreta, in een grot op de berg Ida. Daar werd het opgekweekt door nimfen, die hem voedden met de melk van de geit Amalthea. Dat kind was niemand minder dan Zeus.
De nimfen waren ontstaan uit de bloeddruppels van de verminkte Ouranos, waar ze op de grond neergevallen waren. Amalthea was ontstaan uit de vereniging van twee titanen, de god Okeanos en de godin Tethys. Zeus groeide snel. Als kleuter stoeide hij met de nimfen en met Amalthea. Op een dag brak, tijdens het spel, één van de hoorns van de geit af. Zeus vulde daarop de hoorn met korenaren en vruchten en allerhande kostbaarheden. Hij schonk de hoorn aan Tyche, eveneens een dochter van Okeanos en Tethys, een zuster dus van Amalthea. De Romeinen gaven Tyche de naam Fortuna, de godin van het geluk. De hoorn draagt de naam cornucopia, de Hoorn des Overvloeds: de hoorn schenkt de houder ervan alles wat zijn hartje lust.
Eenmaal volwassen geworden, begaf Zeus zich naar zijn vader en bood hem een drank aan, waardoor deze de vijf verzwolgen kinderen uitbraakte. Alle vijf werden zij goden van de hoogste rang: Poseidon, Hades, Demeter, Hestia en Hera. Zeus stootte zijn vader van de troon en werd zelf heerser over hemel en aarde.
Deze machtovername was evenwel niet zonder slag of stoot verlopen. Met zijn broeders Hades en Poseidon diende Zeus eerst zijn vader Kronos en diens broers, de Titanen, te overwinnen. Toen hij daar, na een lange en hevige strijd een titanenstrijd in geslaagd was, verdeelden Zeus en zijn broeders het heelal onder elkander, nadat zij alle overwonnen titanen naar de onderwereld hadden verbannen. Hades kreeg de onderwereld toegewezen. Poseidon werd de heerser over de oceanen en de zeeën. Zeus zelf nam de heerschappij waar over de hemel en de aarde.
Nog één groot obstakel viel er voor Zeus te overwinnen: eerst diende hij nog Typhon te verslaan, een immens vuurspuwend monster met honderd drakenkoppen Typhon was een zoon van Gaia, door Tartaros bij haar verwekt. Na een moeilijke strijd won Zeus het pleit, nadat hij erin geslaagd was Typhon te verpletteren onder een eiland dat hij uit de zee had opgevist: Sicilië. Nog steeds spuwt het monster vuur
Met hun drie zusters vestigden Zeus en Poseidon zich op de hoge Olymposberg in het noordoosten van Griekenland. Hades bracht voortaan het grootste deel van zijn tijd door in de onderwereld.
Met tederheid dacht Zeus terug aan de geit die hem tijdens zij kleuterjaren op Kreta gevoed had
Uit dankbaarheid plaatste hij Amalthea aan het firmament, als het sterrenbeeld de steenbok.
De kri-kri geit (Capra aegagrus creticus). Een zeer zeldzame en beschermde geitensoort, die enkel op Kreta leeft, in t wild. Een nakomeling van Amalthea.
De kentauren of paardmensen uit de Griekse mythologie waren ruige, onbehouwen, vechtlustige wezens: half paard en half mens. Hun vader was Kentauros. Dezes ouders waren de misdadiger Ixion en een vrouwelijk wezen dat door Zeus geschapen was in de gedaante van de oppergodin Hera. Omdat Ixion zo vermetel was zich aan dat wezen, dat hij voor Hera hield, te vergrijpen, heeft Zeus hem zwaar laten boeten: in de tartaros werd hij voor immer vastgeklonken aan een eeuwig ronddraaiend brandend rad. Later paarde Kentauros met de merries van het Peliongebergte: hieruit kwamen de kentauren voort. Anders was de afkomst van de kentaur Cheiron. Deze was een zoon van de titaan Kronos, die tevens de vader van Zeus was, en de nimf Phylira, dochter van een andere titaan Okeanos.
De kentaur Cheiron was wijs, beminnelijk en door iedereen geliefd, en vooral bedreven in de geneeskunst.
Op de Pelionberg, in Thessalië aan de Oostkust van het Griekse vasteland, had Cheiron een school waar hij de grootste Griekse helden onderwees in allerlei wetenschappen en kunsten: de muziek, de sterrenkunde, het boogschieten, de geneeskunde. Theseus, Peleus, Jason, Achilles en vele anderen gingen bij hem in de leer. Zelfs Asklepios, de god van de geneeskunde, nam hij een tijdje onder zijn hoede.
Op een dag werd hij, geheel per ongeluk, gewond aan de knie door een van Herakles giftige pijlen.
Ziehier hoe dat in zijn werk was gegaan Het gebeurde toen Herakles op weg was naar het vierde van zijn twaalf beroemde werken: het levend vangen van een gigantisch groot everzwijn met geweldige slagtanden, op de Erymantosberg. De streek aan de voet van de berg was bewoond door kentauren. Ze leefden in grotten en holen. Toen Herakles voorbij de grot van één van hen kwam, werd hij vriendelijk bejegend. Het was de kentaur Pholos, die net als de kentaur Cheiron, en in tegenstelling tot de andere kentauren, een zachtaardig en menslievend karakter had. Pholos nodigde Herakles uit in zijn grot en zette hem een lekkere vleesmaaltijd voor. Herakles liet het zich goed smaken en hij liet zich ontvallen dat dit heerlijk gerecht dubbel zo lekker zou zijn met een kruik wijn. Hier bevindt zich wijn, zei Pholos, in een gemeenschappelijke grot, maar het is de wijn van alle kentauren en ik durf die niet aan te roeren. Toen merkte Herakles op dat het wijn was die door de god Dionysos daar met dít doel was heengebracht, vele jaren geleden. En Pholos liet zich overhalen en haalde de wijn. Maar opgewonden door de geur van de wijn, die tot in hun holen was doorgedrongen, kwamen toen al de andere kentauren te voorschijn. Ze kwamen dreigend op Pholos en zijn genodigde af, gewapend met rotsblokken en stammen van dennenbomen. Dank zij zijn giftige pijlen ze waren immers gedoopt in het bloed van de Hydra slaagde Herakles erin velen te doden en de overigen op de vlucht te drijven. Pholos trok een pijl uit het lichaam van een dode kentaur, zich hierbij afvragend hoe het mogelijk was dat een pijltje, dat niet eens zo diep in het lichaam was doorgedrongen, zon machtig wezen kon doden. Hierbij liet hij de pijl uit zijn handen glijden. Deze kwam met de punt op zijn voet terecht. De pijl was nog steeds giftig en terstond zeeg Pholos dood ter aarde neer. De wijze kentaur Cheiron verscheen nu ook ten tonele. Herakles, die hem niet had herkend, verwondde hem aan de knie, met een pijl. Herakles was er het hart van in en eigenhandig verwijderde hij de pijl. Cheiron, die zoals gezegd zeer bedreven was in de geneeskunst, verzorgde zelf zijn wonde met allerlei zalven. Maar dat was tevergeefs
Hij leed ondraaglijke pijnen en bleek niet in staat zichzelf te genezen. Sterven kon hij evenmin, vanwege zijn hoge goddelijke afkomst. Hij herinnerde zich de zwaar gestrafte titanenzoon Prometheus, die geketend was aan een rots in het Kaukasusgebergte, alwaar een arend dagelijks in zijn lever kwam pikken:
het was een straf, hem opgelegd door de oppergod Zeus. Prometheus had namelijk een strohalm laten ontbranden in het vuur van de zonnewagen die door de zonnegod Helios werd gemend. Die brandende strohalm had Prometheus naar de mensen gebracht. Zeus vond dit een daad van hybris (overmoed): de goden hadden immers het vuur voorbehouden voor zichzelf en nu ook de mensen het vuur in hun bezit hadden, zouden ze ongetwijfeld de goden naar de kroon willen steken, zo vreesde de oppergod. Voor deze misdaadzou Prometheus dus hogergenoemde zware straf moeten ondergaan,
een straf die eeuwig zou duren, tenzij iemand die de onsterfelijkheid bezat, deze aan hem wilde schenken. Cheiron verklaarde zich bereid. Hierdoor werd Prometheus verlost uit zijn lijden en Cheiron kon nu rustig sterven. Zeus was dermate verheugd over Cheirons daad, dat hij de kentaur als sterrenbeeld aan de hemel plaatste. Hij schonk hem daarenboven pijl en boog, het wapen waarmee aan zijn aards bestaan een eind werd gesteld
Orion was een jager. Men zegt dat hij de mooiste man was die ooit heeft geleefd. Geen wonder dat hij door vele vrouwen, sterfelijke en onsterfelijke, werd bemind.
Eén van Orions bekendste geliefden was Eos, godin van de dageraad. Eos was getrouwd met de titanenzoon Astraios, met wie zij het ouderpaar vormde dat de Winden voortbracht: de noordenwind Boreas, de zuidenwind Notos, de westenwind Zephyros en de oostenwind Euros. Eos had echter nog talrijke buitenechtelijke verhoudingen en dito kinderen. Op het eiland Delos bedreef zij de liefde met Orion, op wie zij, althans gedurende een zekere tijd, smoorverliefd was. Delos is een eilandje in de Egeïsche Zee. Het behoort tot de Cycladen, een groep eilanden die als in cirkels omheen Delos gelegen zijn. Ziehier, hoe volgens het mythologisch verhaal het eiland Delos is ontstaan
De oppergod Zeus was verliefd op twee van zijn nichten, dochters van de titaan Koios en van de titanes Phoibe. De eerste, Asteria, vluchtte echter voor de oppergod. Ze sprong in de zee en verdronk. Zeus veranderde haar dode lichaam in een klein drijvend rotsachtig eilandje, Delos. De tweede, Leto, werd door Zeus zwanger gemaakt van een tweeling. Sommigen beweren dat Zeus haar en zichzelf tijdens de paring veranderde in een kwartel, om op die wijze hun vereniging aan het speurend oog van zijn echtgenote te onttrekken. Maar Hera kreeg er toch lucht van en ze begon Leto het vuur aan de schenen te leggen. Ze gaf de slang Python opdracht Leto te achtervolgen zodat ze nergens een plaatsje zou vinden om rustig te bevallen. Uiteindelijk vluchtte Leto alover de zee in de hoop een eiland te vinden waar ze ongestoord haar kinderen ter wereld zou kunnen brengen. Maar Hera had alle eilanden verboden haar gastvrijheid te verlenen. Tot ze in de buurt kwam van het eilandje Delos dat dolend op het zeeoppervlak dreef. Hier werd haar de toegang niet geweigerd, en dat was maar net op tijd, want de weeën kwamen al opzetten. Leto ging zitten in de schaduw van een dadelpalm die midden op het eiland groeide, om er uit te rusten en te baren. Maar Hera had nog andere pijlen op haar boog. Ze zorgde ervoor dat de weeën zeer hevig en pijnlijk werden en dat de baring desondanks niet vooruitging. Daarenboven leidde zij de aandacht af van de godin Eileithyia, de helpster in barensnood. Het duurde negen lange dagen vooraleer Zeus Letos nood opmerkte. De oppergod zelf riep Eileithyias hulp in en, de armen krampachtig rond een dadelpalm geslagen, baarde Leto toen haar tweeling. De dadelpalm staat er heden ten dage nog, of anders is het een rechtstreekse nakomeling van de boom van toen Als eerste werd een meisje geboren: de godin Artemis. Het kind groeide dermate snel dat ze haar moeder reeds bijstond bij de geboorte van haar tweelingbroer, Apollo. Artemis werd de godin van de jacht. Ze wordt steeds afgebaald met boog en pijl. Ze verfoeide de geslachtelijke liefde en was in dat opzicht het tegenbeeld van Aphrodite. Apollo werd de god van de schoonheid en van talloze kunsten en wetenschappen, de god ook van het beroemde orakel van Delphi. Zeus was niet weinig fier op zijn goddelijke tweeling en hij liet een gouden glans stralen overhet eiland Delos, dat hij met vier zuilen verankerde aan de bodem, in het midden van de zee die later de naam Egeïsche Zee zou krijgen. Eeuwige roem en rijkdom zouden het eiland ten deel vallen.
Maar keren we nu terug tot de mooie jager Orion, aan wiens charmes geen enkele vrouw kon weerstaan
Zelfs de godin Artemis, die overigens steeds maagd is gebleven, was op hem verliefd. Dat kon haar broer Apollo niet verdragen en hij stuurde een reuzegrote schorpioen op de jager af.
Er wordt ook beweerd dat Apollo zich beledigd voelde omdat Orion in zijn hoogmoed had verklaard dat hij de wereld zou zuiveren van alle wilde dieren en monsters hoogmoed of hybris is nu eenmaal iets wat goden allerminst van stervelingen kunnen verdragen en dat hij daarom de schorpioen op de jager afstuurde.
Deze verdedigde zich met zijn pijlen en met het zwaard, maar het pantser van het dier bleek ondoordringbaar. Tenslotte vluchtte Orion: hij zwom de zee over in de richting van het eiland Delos. Toen Apollo hem zag dobberen in de verte, riep hij zijn zuster Artemis, en hij vertelde haar dat een booswicht, die zopas één van haar nimfen had verkracht, probeerde te ontsnappen. Artemis, goedgelovig, nam haar boog en schoot een pijl door het hoofd van de geliefde. Toen zij haar rampzalige vergissing inzag, plaatste zij Orions lichaam tussen de sterren. Ook de schorpioen werd door de goden als sterrenbeeld aan de hemel geplaatst.
De schorpioen komt op als Orion ondergaat. Dat komt omdat de schorpioen de gezworen vijand is van de jager Orion. En dat is dus de reden waarom men het sterrenbeeld van de schorpioen en dat van Orion nooit tegelijkertijd aan het uitspansel zal zien
Meer uitgebreid dan op "De Druivelaar" vindt u op deze blog, telkens op de 20e dag van de maand, het verhaal van het sterrenbeeld (met tekening van Kurt Vangheluwe).
Themis is een van de twaalf titanen, kinderen van Oeranos (de hemel) en Gaia (de aarde): de godin van recht en orde.
DeTitanen waren niet de enige kinderen van Oeranos en Gaia. Er waren ook de Hekatoncheiren of Honderdarmigen en de Cyclopen of Eénogigen. Net als de Titanen beschikten zij over een reusachtige gestalte. De Hekatoncheiren waren ten getale van drie. Ze hadden honderd armen en vijftig koppen. Ook ten getale van drie waren de Cyclopen: reuzen met slechts één oog, in t midden van hun enorm voorhoofd. Zowel de Honderdarmigen als de Cyclopen werden door hun allesbehalve liefhebbende vader in de Tartaros, d.i. de onderwereld, geworpen. En al even slecht verging het ook de twaalf andere kinderen, de Titanen. Hun namen: Japetos, Themis, Okeanos, Tethys, Hyperion, Theia, Krios, Koios, Phoibe, Mnemosyne, Kronos en Rhea. Oeranos begroef hen diep onder de aardbodem opdat zij nooit het zonlicht zouden kunnen aanschouwen. Het Noodlot had hem immers voorspeld dat één van zijn kinderen hem de heerschappij over de hemel zou ontnemen maar Gaia, bedroefd over het lot van haar kinderen, bevrijdde haar jonste spruit, Kronos. Ze bracht het staal voort en maakte er een sikkel van, dewelke ze Kronos ter hand stelde. Op aanraden van zijn moeder overviel de zoon zijn vader in zijn slaap, op t ogenblik dat deze, naar sommigen beweren, geslachtelijke betrekking had met Gaia. Kronos hieuw Oeranos de geslachtsorganen af en wierp ze ver weg in de zee. Waar het zaad van Oeranos zich vermengde met het zeewater begon dit laatste te schuimen en uit het schuim kwam een onbeschrijflijk mooi en lieftallig wezen te voorschijn: Aphrodite, de godin van de liefde, een kind van de Hemel en van de Zee. Met krachtige hand stiet Kronos nu de ontmande Oeranos uit de hemel. Hij bevrijdde zijn broeders en zusters, de Titanen, en nam de heerschappij over het heelal over, heerschappij die hij later zelf zou moeten afstaan aan zijn zoon Zeus. Eén van de twaalf Titanen, pre-olympische goden, was dus Themis.
Ze wordt afgebeeld met een blinddoek, symbool van haar onpartijdigheid. In de ene hand houdt zij de weegschaal, waarmee zij recht en onrecht tegen elkaar afweegt. Met de andere hand leunt zij op het zwaard van de gerechtigheid. Haar ene voet rust op het boek van de wet, met de andere vertrapt ze de slang, symbool van de leugen. Als de gerechtigheid een dutje doet krijgt de slang even vrij spel
Prometheus en Atlas, twee bekende figuren uit de Griekse mythologie, werden bij Themis verwekt door haar broer, de titaan Japetos.
Prometheus stond aanvankelijk op een heel goed blaadje bij de oppergod Zeus, omdat hij hem had geholpen in zijn strijd om de heerschappij over hemel en aarde. Maar toen hij een geschenk van Zeus de met vele gaven begiftigde vrouw Pandora weigerde, was de oppergod diep beledigd. Toen Prometheus daarenboven het hemelse vuur stal om het naar de mensen te brengen, had hij het helemaal verkorven bij Zeus. De straf die Zeus voor zijn neef in petto had, kon tellen! Hij liet hem met onbreekbare kettingen vastketenen aan een hoge rots in het Kaukasusgebergte, alwaar een arend overdag grote stukken uit zijn lever kwam pikken; s nachts groeide de lever telkens weer aan. De oppergod had de bedoeling de straf eeuwig te laten duren, tenzij iemand van de onsterfelijken bereid zou gevonden worden om zijn eigen onsterfelijkheid terug te geven in ruil voor Prometheus bevrijding. Uiteindelijk was het de wijze kentaur Cheiron die voor die bevrijding zorgde, nadat hij getroffen was door een giftige pijl van Apollo. Cheiron leed enorme pijnen en omdat hij onsterfelijk was leek hij gedoemd om te lijden tot in eeuwigheid. Om die reden ruilde hij zijn onsterfelijkheid tegen Prometheus bevrijding.
In een strijd tussen de Olympische goden en de Titanen, had Atlas het tegen Zeus opgenomen. Nadat Zeus de strijd in zijn voordeel had beslecht, strafte hij Atlas door hem het hemelgewelf op zijn schouders te laten torsen. Een ander verhaal over Atlas is zijn ontmoeting met de held Perseus in de tuin der Hesperiden. Dezen waren dochters van Atlas, die in hun tuin de gouden appelen bewaarden, een geschenk van Gaia (de Aarde) bij het huwelijk van Zeus met zijn zuster Hera. Atlas verkeerde in de waan dat Perseus erop uit was om de gouden appelen te stelen en hij bedreigde hem met de dood. Tegen een reus als Atlas was geen mens opgewassen. Perseus echter beschikte over een geheim wapen: in een zak droeg hij het afgehakte hoofd van de monsterlijke Medusa. Ieder die het hoofd aanschouwde werd in steen veranderd. Perseus haalde het hoofd van Medusa uit de zak en hield het zijn tegenstander voor. Terstond verstijfde en versteende het lichaam van de reus. Het Atlasgebergte in het noorden van Afrika zou daar het kolossaal overblijfsel van zijn .
Niet alleen door haar broer Japetos werd Themis bezwangerd
Ook de oppergod Zeus verwekte kinderen bij haar: de Horen (de Orde, de Gerechtigheid en de Vrede), de schikgodinnen en, volgens sommigen, de godin-maagd Astraia, die, toen zij de Aarde verliet, de weegschaal meenam en als sterrenbeeld aan de hemel plaatste.
Het maagdendom was populair op de Olympos. Drie van de zes Olympische godinnen waren maagden. Eerst was er Hestia, zuster van Zeus en godin van de haard. Dan was er Artemis, godin van de jacht, die net als Apollo geboren was uit de vereniging van de oppergod en zijn nicht, de titanendochter Leto. En tenslotte Athena, de godin van onder andere de wijsheid, de wetenschap, de krijgskunst, de weefkunst en nog vele andere kunsten: als een volwassen jonge vrouw, gehelmd en geharnast, opgestegen uit het hoofd van Zeus. Alle drie, en zeker de laatste twee, hadden ze een afkeer voor de lichamelijke liefde, en in t bijzonder die voor het ander geslacht. Zó angstvallig waakten zij over hun maagdelijkheid dat zij sterfelijke mannen die hun naaktheid aanschouwd hadden, zij het per ongeluk, zwaar straften, met blindheid bijvoorbeeld en zelfs met de dood. Het contrast van deze drie godin-maagden met hun zuster-collega Aphrodite, de godin van de liefde, kon niet groter zijn
Van verscheidene Griekse godinnen wordt beweerd dat zij model staan voor het sterrenbeeld van de maagd, ...
Persephone komt daarvoor in aanmerking. Zij was de dochter van de oppergod Zeus en van dezes zuster Demeter, de godin van de landbouw. Hades, de god van de onderwereld, werd verliefd op Persephone en hij vroeg haar vader Zeus om met haar te mogen huwen. Zeus durfde zijn oudere broer geen afwijzend antwoord te geven, maar anderzijds durfde hij zich de woede van zijn zuster Demeter niet op de hals halen. Het was natuurlijk de bedoeling van Hades om Persephone mee te nemen naar de onderwereld, om er samen met hem te regeren over de doden. Demeter was al te zeer gehecht aan haar dochter. Zeus probeerde zich uit de slag te trekken met ik zeg niet ja, ik zeg niet nee Hades interpreteerde dit antwoord als zijnde positief en op een zomerse dag ontvoerde hij het meisje met geweld. Demeter was uitzinnig van verdriet. Dolend liep zij door de velden op zoek naar haar dochter. Negen dagen lang weigerde ze te eten en te drinken. De tiende dag vertelde de alziende zonnegod Helios haar wat er met haar dochter was gebeurd. De droefheid van Demeter om het verlies van haar dochter was eindeloos en met haar treurde de hele natuur. De gewassen groeiden niet meer, alles verdorde. Zó kon het niet blijven duren. Zeus ging nog eens serieus praten met Hades en uiteindelijk werd er een compromis bereikt: Persephone zou een deel van het jaar bij haar moeder mogen doorbrengen, doch het andere deel van het jaar moest zij doorbrengen in de onderwereld aan de zijde van Hades, haar gemaal. Groot was de vreugde van Demeter bij het weerzien van haar dochter. De natuur leefde weer helemaal op, alles werd weer groen: t was lente. Maar onverbiddelijk kwam telkenjare de dag dat Persephone naar de onderwereld moest terugkeren: dat was op het einde van de zomer. Nu kwam er weer droefenis over Demeter en over de aardse gewassen die zij onder haar hoede had genomen. De natuur maakte zich op voor een sombere en dorre winter, die duurde tot de terugkeer van Persephone, tot de lente weer in t land kwam.
Ook een sterfelijke maagd komt in aanmerking: Erigone, dochter van Ikarios, een boer uit Attika. Toen de god Dionysos op een dag, doodvermoeid terugkerend van een verre reis, om onderdak ging vragen in Attika, werd hij dermate hartelijk onthaald door Ikarios, dat hij besloot de man flink te belonen voor zijn gast vrijheid. Hij schonk Ikarios een wijnstok en leerde hem hoe hij van de druiven wijn kon maken. Ikarios nodigde nu al zijn vrienden uit en liet hen van de wijn proeven. De nieuwe drank viel dermate in de smaak dat allen ervan dronken tot ze zwaar beschonken in slaap vielen. Toen ze s anderendaags wakker werden met zware hoofdpijn dachten ze dat Ikarios hen had willen vermoorden. Ze sloegen Ikarios dood en ze begroeven hem onder een boom. Zijn dochter Erigone ging op zoek naar het graf van haar vader. Toen zij het gevonden had verhing zij zich aan een tak van de boom. Uit erkentelijkheid zou Dionysos beiden aan het firmament geplaatst hebben: de vader als het sterrenbeeld Boötes (de ossenhoeder), de dochter als de maagd.
En er zijn nog andere kandidates, sterfelijke en onsterfelijke
maar uiteindelijk komt de eer ongetwijfeld toe aan Astraia. Ook over haar afkomst is er onenigheid. Volgens sommigen is zij de dochter van Zeus en de godin Themis, maar volgens de meesten is zij de zuster van de Winden en de Sterren en net als zij een dochter van de titanenkinderen Astraios en Eos. Deze laatste is de godin van de dageraad en als dusdanig de zuster van de zonnegod Helios en de maangodin Selene.
Er was een tijd dat Astraia op aarde vertoefde en er leefde met de sterfelijken. Toen waren de mensen op aarde edel en genereus, want door de goden zelf geschapen: dat was het gouden ras. Maar allengs degenereerde dat mensenras: het werd verradelijk, onrechtvaardig, wellustig en moorddadig. Tussen die mensen wenste Astraia niet langer te verblijven. Ze verliet de Aarde en ze nam haar plaats in tussen de sterren.
Op de Olympos had Zeus gepocht dat weldra iemand zou geboren worden uit het nageslacht van zijn zoon Perseus, en dat deze zou heersen over Argolis en dat alle inwoners van die streek aan hem zouden onderdanig zijn. Hera wist dat haar gemaal daarmee het kind Herakles bedoelde dat hij verwekt had bij Alkmene, een kleindochter van Perseus. Ze beraamde een list, waarmee ze zowel haar ontrouwe gemaal als zijn bastaardzoon zou treffen. Ze veinsde onwetendheid en ze beweerde geen geloof te hechten aan de woorden van Zeus. Durfde Zeus zweren dat de eerstgeboren nakomeling uit het huis van Perseus, zou heersen over Argolis en dat alle anderen hem zouden moeten gehoorzamen? En Zeus, niets vermoedend, bevestigde zijn voorzegging met een dure eed. Het was hem ontgaan dat Nikippe, de echtgenote van Perseus zoon Sthenelos, eveneens zwanger was
Toen Alkmenes tijd gekomen was en de barensweeën zich aankondigden, gaf Zeus zijn dochter Eileithyia, helpster in barensnood, opdracht Alkmene bij te staan. Maar Hera paste nu een truc toe: ze leidde Eileithyias aandacht af van de barende. Daarentegen wekte ze voortijdige weeën op bij Nikippe, die nochtans pas in haar zevende maand was. Het resultaat was dat Nikippes zoon, Eurystheus, het eerst geboren werd: hij zou degene zijn aan wie, volgens de uitspraak van Zeus, alle inwoners van Argolis, ook Herakles, gehoorzaamheid zouden verschuldigd zijn.
Herakles groeide op tot een ontzettend sterke jongeling, die met zijn krachten geen blijf wist. Hij trouwde en had zelf kinderen. Aanvankelijk ging alles hem voor de wind tot Hera roet in t eten kwam gooien. Ze bracht Eurystheus ertoe zijn neef Herakles bij zich te roepen en hem twaalf taken op te dragen, stuk voor stuk onmenselijk zware opdrachten. Herakles weigerde. Daarop sloeg Hera hem met waanzin: in een aanval van razernij doodde Herakles zijn eigen kinderen. Weer tot inzicht gekomen, begaf hij zich naar Delphi. De taal van Apollos orakel was duidelijk: Herakles zal de hem door Eurystheus opgedragen taken volbrengen en uiteindelijk de onsterfelijkheid bereiken.
De Hydra doden, een negenkoppige slang die huisde onder de grond in de streek van Lerna, was één van Herakles twaalf werken.
De Hydra woonde in een hol in de nabijheid van de Amymone-bron. Deze bron dankt haar naam aan Amymone, één van de vijftig Danaïden, zijnde de dochters van de Argivische koning Danaos. Op een dag werd zij door een sater achternagezeten. Wegvluchtend riep zij de goden ter hulp. Poseidon, die in de buurt vertoefde, slingerde zijn drietand naar haar belager. Doch de drietand miste zijn doel en belandde in een rotswand. De sater sloeg op de vlucht. Amymone was haar redder zeer dankbaar en ze gaf zich helemaal aan hem over. Uit die vereniging zou Nauplios geboren worden, de stichter van de naburige stad Nauplion, die een paar eeuwen geleden, gedurende enkele jaren, hoofdstad van Griekenland is geweest. Toen Amymone nu, in opdracht van Poseidon, de drietand uit de rotswand trok, ontstond daar de bron, die naar haar werd genoemd.
De Hydra doden was Herakles tweede taak.
Hij liet zich daarbij helpen door zijn neef Iolaos. Herakles dreef de Hydra naar buiten door brandende pijlen in haar hol te schieten. Daarna begon hij op het monster in te hakken. Met een krachtige houw van zijn zwaard hakte hij één van de negen koppen af, doch op staande voet groeiden uit de hals twee nieuwe koppen.
Op die manier zou hij het monster nooit kleinkrijgen. Herakles dacht diep na
Toen gaf hij Iolaos de opdracht na iedere afgehakte kop de hals dicht te schroeien met een brandende fakkel, zodat geen nieuwe koppen uit de wonde zouden kunnen ontstaan.
Eén voor één hieuw Herakles nu de koppen van de Hydra af, terwijl Iolaos de wonden één voor één dichtschroeide.
En zo slaagde hij erin zijn opdracht tot een goed einde te brengen, ondanks het feit dat Hera een reusachtige kreeft op hem afstuurde om hem in het been te bijten. Herakles verpletterde de kreeft onder zijn voet. Later plaatste Hera de kreeft als sterrenbeeld aan de hemel.
De kreeft kreeg aldus haar plaats aan het firmament, naast het sterrenbeeld van de leeuw. Dat was Heras dank voor de hulp die de kreeft haar, zij het tevergeefs, had geboden.
Herakles begroef de laatste kop, waarvan beweerd werd dat hij onsterfelijk was, onder een rotsblok. Hij sneed de romp van de Hydra open en doopte zijn pijlen in het giftige bloed sommigen beweren de gal van het monster. In t vervolg zouden de pijlen van Herakles nog veel dodelijker zijn: de kleinste verwonding, door een pijl van Herakles toegebracht, zou voortaan fataal zijn, door de inwerking van het gif. De tweede opdracht was nu vervuld. De streek van Lerna was van een schadelijk monster bevrijd. Eurystheus verklaarde zich echter niet tevreden. Herakles had zich immers laten bijstaan tijdens het werk en het was wel degelijk de bedoeling dat hij zijn taken alléén en zonder hulp zou uitvoeren
Op de Olympos had Zeus gepocht dat weldra iemand zou geboren worden uit het nageslacht van zijn zoon Perseus, en dat deze zou heersen over Argolis en dat alle inwoners van die streek aan hem zouden onderdanig zijn. Hera wist dat haar gemaal daarmee het kind Herakles bedoelde dat hij verwekt had bij Alkmene, een kleindochter van Perseus. Ze beraamde een list, waarmee ze zowel haar ontrouwe gemaal als zijn bastaardzoon zou treffen. Ze veinsde onwetendheid en ze beweerde geen geloof te hechten aan de woorden van Zeus. Durfde Zeus zweren dat de eerstgeboren nakomeling uit het huis van Perseus, zou heersen over Argolis en dat alle anderen hem zouden moeten gehoorzamen? En Zeus, niets vermoedend, bevestigde zijn voorzegging met een dure eed. Het was hem ontgaan dat Nikippe, de echtgenote van Perseus zoon Sthenelos, eveneens zwanger was
Toen Alkmenes tijd gekomen was en de barensweeën zich aankondigden, gaf Zeus zijn dochter Eileithyia, helpster in barensnood, opdracht Alkmene bij te staan. Maar Hera paste nu een truc toe: ze leidde Eileithyias aandacht af van de barende. Daarentegen wekte ze voortijdige weeën op bij Nikippe, die nochtans pas in haar zevende maand was. Het resultaat was dat Nikippes zoon, Eurystheus, het eerst geboren werd: hij zou degene zijn aan wie, volgens de uitspraak van Zeus, alle inwoners van Argolis, ook Herakles, gehoorzaamheid zouden verschuldigd zijn.
Herakles groeide op tot een ontzettend sterke jongeling, die met zijn krachten geen blijf wist. Hij trouwde en had zelf kinderen. Aanvankelijk ging alles hem voor de wind tot Hera roet in t eten kwam gooien. Ze bracht Eurystheus ertoe zijn neef Herakles bij zich te roepen en hem twaalf taken op te dragen, stuk voor stuk onmenselijk zware opdrachten. Herakles weigerde. Daarop sloeg Hera hem met waanzin: in een aanval van razernij doodde Herakles zijn eigen kinderen. Weer tot inzicht gekomen, begaf hij zich naar Delphi. De taal van Apollos orakel was duidelijk: Herakles zal de hem door Eurystheus opgedragen taken volbrengen en uiteindelijk de onsterfelijkheid bereiken.
De Hydra doden, een negenkoppige slang die huisde onder de grond in de streek van Lerna, was één van Herakles twaalf werken.
De Hydra woonde in een hol in de nabijheid van de Amymone-bron. Deze bron dankt haar naam aan Amymone, één van de vijftig Danaïden, zijnde de dochters van de Argivische koning Danaos. Op een dag werd zij door een sater achternagezeten. Wegvluchtend riep zij de goden ter hulp. Poseidon, die in de buurt vertoefde, slingerde zijn drietand naar haar belager. Doch de drietand miste zijn doel en belandde in een rotswand. De sater sloeg op de vlucht. Amymone was haar redder zeer dankbaar en ze gaf zich helemaal aan hem over. Uit die vereniging zou Nauplios geboren worden, de stichter van de naburige stad Nauplion, die een paar eeuwen geleden, gedurende enkele jaren, hoofdstad van Griekenland is geweest. Toen Amymone nu, in opdracht van Poseidon, de drietand uit de rotswand trok, ontstond daar de bron, die naar haar werd genoemd.
De Hydra doden was Herakles tweede taak.
Hij liet zich daarbij helpen door zijn neef Iolaos. Herakles dreef de Hydra naar buiten door brandende pijlen in haar hol te schieten. Daarna begon hij op het monster in te hakken. Met een krachtige houw van zijn zwaard hakte hij één van de negen koppen af, doch op staande voet groeiden uit de hals twee nieuwe koppen.
Op die manier zou hij het monster nooit kleinkrijgen. Herakles dacht diep na
Toen gaf hij Iolaos de opdracht na iedere afgehakte kop de hals dicht te schroeien met een brandende fakkel, zodat geen nieuwe koppen uit de wonde zouden kunnen ontstaan.
Eén voor één hieuw Herakles nu de koppen van de Hydra af, terwijl Iolaos de wonden één voor één dichtschroeide.
En zo slaagde hij erin zijn opdracht tot een goed einde te brengen, ondanks het feit dat Hera een reusachtige kreeft op hem afstuurde om hem in het been te bijten. Herakles verpletterde de kreeft onder zijn voet. Later plaatste Hera de kreeft als sterrenbeeld aan de hemel.
De kreeft kreeg aldus haar plaats aan het firmament, naast het sterrenbeeld van de leeuw. Dat was Heras dank voor de hulp die de kreeft haar, zij het tevergeefs, had geboden.
Herakles begroef de laatste kop, waarvan beweerd werd dat hij onsterfelijk was, onder een rotsblok. Hij sneed de romp van de Hydra open en doopte zijn pijlen in het giftige bloed sommigen beweren de gal van het monster. In t vervolg zouden de pijlen van Herakles nog veel dodelijker zijn: de kleinste verwonding, door een pijl van Herakles toegebracht, zou voortaan fataal zijn, door de inwerking van het gif. De tweede opdracht was nu vervuld. De streek van Lerna was van een schadelijk monster bevrijd. Eurystheus verklaarde zich echter niet tevreden. Herakles had zich immers laten bijstaan tijdens het werk en het was wel degelijk de bedoeling dat hij zijn taken alléén en zonder hulp zou uitvoeren
Pollux was bereid zijn broeders plaats in te nemen in het dodenrijk. (tekening: Kurt Vangheluwe)
Agamemnon, koning van Mykene was de aanvoerder van de Grieken in hun strijd tegen Troje. Hij was getrouwd met de Klytaimnestra, een dochter van Tyndareos, de koning van Sparta. Een andere dochter van Tyndareos was de mooie Helena en deze was getrouwd met Menelaos, Agamemnons broer. Deze laatste werd geschaakt door de Trojaanse prins Paris, die haar meevoerde naar Trojeen dat was de aanleiding tot de beroemde Trojaanse oorlog. Klytaimnestra en Helena waren tweelingszusters, ook al hadden ze niet dezelfde vader, of beter: zij waren de vrouwelijke helft van een vierling, waarvan de andere twee Castor en Pollux waren. Dat vraagt om enige toelichting. Ziehier hoe de vork aan de steel zat Zeus, de oppergod, was weer eens in liefde ontbrand: voor Leda, de echtgenote van Tyndareos. Zoals meermaals was geschied, nam hij ook nu zijn toevlucht tot een gedaanteverwisseling om de geliefde te verleiden
Zeus benaderde Leda, de vrouw van Tyndareos van Sparta, in de gedaante van een zwaan. Achteraf bleek Leda zwanger te zijn, zowel van de oppergod als van haar echtgenoot. Zij baarde twee eieren. Uit het ene ei kwamen Pollux en Helena, onsterfelijke kinderen van Zeus. Uit het andere ei kwamen Castor en Klytaimnestra, kinderen van Tyndareos.
Castor en Pollux groeiden op tot heldhaftige kerels. Men noemt ze de dioskuren, wat zonen van Zeus betekent, ofschoon in feite enkel Pollux (ook Polydeukes genoemd) op die titel aanspraak kan maken.
Castor en Pollux hielden zielsveel van elkaar en verrichtten samen menige heldendaad.
Ze namen, samen met vele andere heldhaftige krijgers, deel aan de strijd tegenKalydonische ever, een reusachtig beest dat in de streek van Kalydon, in het zuidwesten van het Griekse vasteland, de vruchten des lands vernietigde en de mensen aanviel (zie Uit het schuim van de zee, pag. 228 en 229). Zij namen ook deel aan de tocht van de Argonauten, die onder de leiding van Jason het gulden vlies terughaalden naar Griekenland (zie het verhaal over de Ram en Uit het schuim van de zee, pag. 145). Pollux onderscheidde zich vooral als worstelaar, Castor als paardenmenner. Beide broers waren ook goed bevriend met hun neven Idas en Lynkeus. Maar ze kregen ruzie met deze laatsten volgens de enen was het een kwestie met vrouwen, volgens de anderen ging het om vee dat het ene broederpaar het andere had ontstolen en
Op een dag raakten zij in een bloedig gevecht verwikkeld, waarbij Castor werd gedood.
Met de hulp van zijn vader Zeus doodde Pollux daarna Idas en Lynkeus, uit wraak. Maar het verdriet om het heengaan van zijn broeder werd er voor Pollux, die zelf onsterfelijk was, niet minder op.
Pollux smeekte Zeus om zijn broeder weer tot leven te wekken en hij bood zelfs aan zijn plaats in te nemen in het dodenrijk. Zeus besliste dat ze afwisselend de ene dag op de Olympos zouden vertoeven en de volgende dag in de Onderwereld. Uiteindelijk werden beiden als het sterrenbeeld van de tweeling aan het firmament geplaatst, maar zó dat de ene keer de ene het meest oplicht, de andere keer de andere.
Volledigheidhalve kan hier aan toegevoegd worden dan de naam dioskuren eerder toekomt aan een ander stel tweelingzonen van Zeus, namelijk Amphion en Zethos. Dezen waren de zonen van Zeus en van Antiope, de dochter van de Thebaanse koning Nykteos. Ze worden daarom Thebaanse dioskuren genoemd, in tegenstelling tot de Spartaanse dioskuren zoals Castor en Pollux werden genoemd. Zwanger zijnde was Antiope haar vader ontvlucht, maar door haar oom Lykos werd zij teruggebracht naar Thebe en opgesloten in een kerker. Op die terugweg beviel ze van haar tweeling. Lykos legde de kinderen te vondeling op een beboste helling van het woeste Kithairongebergte. Ze werden echter gevonden door een herder die hen grootbracht en opvoedde in eer en deugd. Jaren later slaagde Antiope erin uit haar kerker te ontsnappen en haar groot geworden zonen terug te vinden. Alhoewel zij tweelingen waren verschilden de broers heel erg van elkaar. De ene, Zethos, was sterk en handig. De andere, Amphion, was buitengewoon kunstzinnig. Samen bouwden zij de vestingsmuren rond de stad Thebe. Zethos bracht met zijn brute kracht de stenen bij en stapelde ze op elkaar. Amphion daarentegen speelde een meeslepende melodie waardoor de stenen hem vanzelf volgden en zich ook vanzelf opstapelden, zodat hij met het werk vele malen vlugger klaar was dan zijn broer. In Thebe besteeg Amphionuiteindelijk de troon. Hij trouwde met Niobe, die een dochter was van Tantalos, een zuster dus van Pelops. Amphion en Niobe kregen zeven flinke zonen en zeven prachtige dochters. Dit prachtig kroost was voor Niobe een bron van fierheid, maar ook van hoogmoed. En menselijk hoogmoed is nu eenmaal waar de goden een geweldige afkeer van hebben. De wraak van de goden kon niet uitblijven: de gevolgen waren dan ook afschuwelijk! Het staat in geuren en kleuren beschreven in het boek (Uit het schuim van de zee, pag. 73 en 74).
De oppergod Zeus was verliefd op Europa, de dochter van koning Agenor van Tyrus, een stad in het zuiden van Libanon.
Europa was slechts één van de talloze vrouwelijke wezens, godinnen zowel als sterfelijke vrouwen, op wie Zeus zijn oog liet vallen, en dewelke hij, vrijwel steeds met succes, trachtte te veroveren, vaak met de meest waanzinnige trucs. Eén van zijn vaak toegepaste trucs bestond erin dat zich veranderde in een dier. Toen hij de jonge prinses, een meisje van amper vijftien jaar misschien, opmerkte terwijl zij de koeien van haar vader hoedde, viel het hem op hoe teder ze met de dieren omging, hoe lief ze hun vacht streelde en zelfs kusjes gaf op hun snoet. Meer was er niet nodig om de licht ontvlambare oppergod in liefde te doen ontbranden voor deze mooie allerbeminnelijkste prinses.
Hij gaf zijn zoon Hermes de opdracht het vee van Agenor naar de zeekust van Tyrus te drijven, alwaar Europa vaak vertoefde. Hij veranderde zichzelf in een stier en begaf zich tussen het vee. Europa merkte het dier op en raakte in vervoering door de indrukwekkende gestalte, de schitterende witte vacht en de grote trouwe ogen. De stier liet zich gewillig strelen door het meisje en nodigde haar uit op zijn rug plaats te nemen. Pas was dit geschied, of hij zette het op een lopen, recht de zee in, en waar het water te diep werd begon hij te zwemmen. In een razend tempo zwom hij alover de Middellandse Zee tot hij het eiland Kreta bereikte. Daar nam hij zijn normale gedaante weer aan en in de schaduw van een reusachtige olijfboom had hij betrekking met Europa. Hij verwekte bij haar drie zonen, waarvan Minos de bekendste is.
De andere twee zonen waren Rhadamanthys en Sarpedon. Minos is evenwel de bekendste van de drie. Hij was namelijk de eerste die een koninkrijk stichtte op Kreta en naar hem genoemd is het tijdperk dat wij Minoisch noemen en dat wij in de geschiedenis situeren van ongeveer 3500 v.C. tot ongeveer 1400 v.C. Het is gekenmerkt door een zeer hoogstaande cultuur: de Minoïsche cultuur. Vader Zeus was zeer begaan met zijn zonen, ook na hun dood. Twee van hen, de legendarische Minos en Rhadamanthys, stelde hij aan tot rechters in het dodenrijk, een erepost die hij ook nog toewees aan Aiakos, een andere buitenechtelijke zoon van hem, die hij verwekt had bij de nimf Aigina.
Maar laten we nu even terugkeren naar koning Agenor. Toen hij de verdwijning van zijn lieve en enige dochter vaststelde, was hij in alle staten, overmand als hij was door woede en verdriet. Hij riep zijn drie zonen bij zich: Cilix, Phoenix en Thasos. Hij gebood hun naar Europa op zoek te gaan en hij bezwoer hen in geen geval terug te keren zolang hun zuster niet gevonden was. Cilix en Phoenix zochten hun zuster in Azië, maar ze vonden geen spoor terug van Europa. Hoe konden ze ook, vermits de oppergod zelf dat spoor voor hen verborgen hield. Na enige tijd staakten ze dan maar hun zoektocht. Maar omdat hun zuster nog steeds niet gevonden was durfden zij niet huiswaarts keren en op de plaats waar zij zich bevonden stichtten zij een staat: Cilix stichtte Cilicië, Phoenix stichtte Fenicië. Thasos bezocht de eilanden van de Egeïsche Zee, maar ook dát was natuurlijk tevergeefs. Het laatste eiland waar hij aan wal ging en waar hij zijn opzoekingen stopzette, werd naar hem genoemd: Thasos, in het noorden van de Egeïsche Zee. Kadmos tenslotte ging zijn zuster zoeken op het Griekse vasteland. Hij begaf zich daarheen, samen met een aantal dappere vrienden. Hij vond het verstandig zich in eerste instantie naar Delphi te begeven en er het orakel van Apollo te raadplegen. Daar vernam hij dat Zeus zelf Europa had meegenomen en dat hij nooit bij machte zou zijn om tegen de oppergod op te tornen. Het orakel gaf hem de raad niet verder te zoeken, maar een koe te volgen, die hem bij het buitenkomen van de orakelplaats stond op te wachten. En hij kreeg verder de opdracht een stad te stichten op de plaats waar de koe zich zou neervleien in het gras. En zo geschiedde en waar de koe ging liggen stichtte Kadmos zijn stad: Thebe, één van de meest roemruchte steden uit de klassieke oudheid. Maar dat dit niet zonder slag of stoot ging en hoe het allemaal verder verliep, kunt u lezen in mijn boek Uit het schuim van de zee op pag. 48 en 49 (zie www.bloggen.be/dzeus) .
En dan mogen we evenmin onvermeld laten dat nog een andere stier een belangrijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Kreta. Het is de stier die koning Minos geweigerd had te offeren aan de zeegod Poseidon, omdat hij het dier zo mooi vond. Maar Poseidon strafte Minos deerlijk, door in het hart van Minos echtgenote, Pasiphaë, zondige gevoelens te leggen voor het dier. Ze wenste en verkreeg dat de stier geslachtelijke betrekking had met haar. Hierbij werd zij geholpen door de geniale ingenieur-architect Daidalos. Hoe dat allemaal in zijn werk is gegaan en wat er verder gebeurd is met het vreselijk monster Minotauros dat uit die zondige vereniging is ontstaan, wordt eveneens uitgebreid verteld in het boek Uit het schuim van de zee
Kadmos is de stichter en eerste koning van Thebe, de stad van Oidipous en eertijds de belangrijkste stad van Griekenland. Kadmos had vier dochters: Semele, Autonoë, Agave en Ino.Alle vier waren ze voor het ongeluk geboren.
Semele werd verliefd op een knappe jonge man, die niemand anders bleek te zijn dan Zeus. De oppergod, bekoord door de charmes van de mooie prinses had een menselijke gedaante aangenomen om haar te benaderen. Toen hij haar zijn geheim toevertrouwde weigerde zij het te geloven. In zijn onnadenkendheid stond de verliefde god haar toe één wens te doen: hij zou die in vervulling laten gaan, wat het ook mocht wezen. Toen Semele verlangde dat hij aan haar zou verschijnen in al zijn glorie, schrok Zeus niet weinig. Géén sterveling immers is opgewassen tegen de allesoverweldigende aanwezigheid van de oppergod in zijn ware gedaante. Maar Semele was niet tot andere gedachten te brengen en toen Zeus in al zijn glorie aan haar verscheen, verschroeide haar zwangere! lichaam. In opdracht van Zeus paste Hermes toen een keizersnede toen op de dode: de vrucht was niemand minder dan Dionysos - een kind van Zeus -, die een Olympische god zou worden, de god van de wijn en de goede sier.
Autonoë moest het meemaken hoe haar geliefde zoon Aktaion, toen hij met zijn honden op jacht was door de godin Artemis in een hert werd veranderd. Het was een wraakneming van de godin omdat Aktaion haar toevallig naakt had gezien terwijl zij met haar dienaressen aan het baden was in een riviertje. De honden herkenden hun baas niet meer: ze verscheurden het hert.
Agave werd lid van een groep vrouwen, de Maenaden, die de god Dionysos vereerden tijdens wilde orgiastische feesten, die niet geduld werden door Agaves zoon Pentheus, die ondertussen zijn grootvader Kadmos had opgevolgd als koning van Thebe. Maar tijdens een van de Dionysische feesten, in een toestand van extase en bedwelmd door de wijn, doodde Agave haar zoon en verscheurde zijn lichaam
Ino trouwde met Athamas, die koning was in Beotië. Athamas had twee kinderen, Phrixos en Helle, verwekt bij zijn eerste echtgenote Nephele, die hij verstoten had. Nephele was van goddelijken bloede: zij was de godin van de wolken. Nu gebeurde het dat het land waar Athamas regeerde in ellende werd gedompeld: epidemieën veroorzaakten grote sterfte onder de mensen en het vee, de gewassen op het veld verdorden, er was hongersnood. Wat kon hiertegen ondernomen worden? Daarvoor moest het orakel geraadpleegd worden. Ino zag hierin een kans om haar twee stiefkinderen, met wie zij het niet kon vinden, uit de weg te ruimen. Zij beraamde een snood plan. Zij kocht het orakel om
De rampspoed die heerste in het land van de Beotische koning Athamas, kon enkel afgewend worden door s konings kinderen Phrixos en Helle aan de goden te offeren, zo verklaarde het orakel.
Wat kon Athamas anders dan het orakel te gehoorzamen en zijn geliefde kinderen te offeren
Maar toen de kinderen op het offeraltaar lagen, liet hun moeder Nephele, godin van de wolken, een ram met gouden vacht nederdalen en ze beval hun plaats te nemen op de rug van het dier.
Nephele gaf hun de raad zich goed vast te houden aan de pels van de ram en vooral niet naar beneden te kijken, teneinde niet duizelig te worden. Helaas zou het meisje Helle haar moeders raad in de wind slaan
De ram steeg op en zette koers in de richting van de Zwarte Zee. Toen ze gekomen waren boven de zeestraat die de Egeïsche Zee scheidt van de Zee van Marmara, werd Helle duizelig: ze tuimelde naar beneden en ze verdronk in de zeestraat die Hellespont werd genoemd, nu beter bekend onder de naam Dardanellen. Phrixos vloog alleen verder, tot de ram landde in Colchis, een gebied in het Oosten van de Zwarte Zee. Daar offerde hij de ram aan de oppergod Zeus en hij schonk de gouden vacht aan de koning van Colchis, Aietes.
Die gouden vacht, het Gulden Vlies, zou de inzet zijn van de beroemde Argonautentocht. In Iolkos, een stad in de Griekse provincie Thessalië, regeerde koning Pelias. Deze had zich ten onrechte de troon toegeëigend, die eigenlijk toekwam aan zijn halfbroer. Toen Jason, de zoon van die halfbroer, volwassen was geworden, eiste hij de troon op, die hem van rechtswege toekwam. Pelias deed alsof hij aan Jasons eis wilde voldoen, doch hij verzocht hem eerst het Gulden Vlies te gaan halen in Colchis en het terug te brengen naar Griekenland: het orakel zou namelijk voorspeld hebben dat het land dat het vlies in zijn bezit had in voorspoed en geluk zou leven. Pelias was er evenwel van overtuigd dat Jason deze opdracht nooit tot een goed einde kon brengen en hij rekende erop dat Jason nooit van zijn tocht naar Colchis zou terugkeren.
Maar het liep allemaal anders. Jason liet een groot schip bouwen (de Argo) en hij verzamelde rond zich een selecte groep van de beste Griekse strijders. Met dezen (de Argonauten) vatte hij de onderneming aan. Na een heroïsche tocht (de Argonautentocht) belandden de helden in Colchis. De koning van die streek, Aietes, verklaarde zich bereid het vlies af te staan als Jason eerst een paar opdrachten zou vervullen, die wij rustig als onmenselijk mogen bestempelen. De zwaarste van die opdrachten bestond erin een geweldige draak te overwinnen, die het Gulden Vlies bewaakte. Gelukkig kwamen de goden hem ter hulp. Aphrodite gaf haar zoontje Eros opdracht zijn liefdespijltjes te richten op s konings dochter Medeia. En zo kwam het dat Medeia, die over toverkracht beschikte, plots tot over de oren verliefd werd op de jonge man en hem, middels een toverdrank, hielp de draak te verslaan en zich het Gulden Vlies toe te eigenen. Jason slaagde er tenslotte in, samen met de andere Argonauten en Medeia, met de buit uit Colchis weg te komen. Maar dat had nog vele voeten in de aarde. Zo werden ze nog achtervolgd door Aietes en een legertje krijgers. Maar Medeia had haar broertje Absyrtos meegenomen en toen zij de achtervolgers zag opdagen doodde ze het jongetje, sneed het aan stukken en gooide de lichaamsdelen in de zee. Teneinde die lichaamsdelen te kunnen opvissen staakte Aietes de achtervolging
Uiteindelijk kreeg Pelias zijn Gulden Vlies. Erg blij stemde het hem echter niet. Liever had hij Jason niet meer zien terugkeren. Pelias vroeg nog even uitstel voor wat de troonsoverdracht betrof. Medeia vertrouwde het hele zaakje niet en met een zeer ingenieuze truc hielp ze Pelias naar de andere wereld. Vóór de ogen van Pelias dochters slachtte ze een oude bok. Ze sneed de bok aan stukken, zoals ze met haar broertje Absyrtos had gedaan, en ze deed de stukken in een grote ketel kokend water. Toen sprak ze een toverspreuk uit en ziet: uit de ketel sprong een jonge geitje te voorschijn. s Konings dochters vroegen Madeia of ze die behandeling misschien ook kon toepassen op hun bejaarde vader. Medeia antwoordde bevestigend. Daarop doodden ze hun vader, en deden zijn aan stukken gesneden lichaam in de kookpot. En toen herinnerde Medeia zich plots de toverspreuk niet meer. Exit Pelias.
En toch besteeg Jason uiteindelijk de troon niet, die hij nochtans zo begeerd had. Hoe dat allemaal in zijn werk is gegaan en welke gruwel nog boven zijn hoofd hing, kunt u lezen in mijn boek Uit het schuim (van de zee), hoofdstuk 55.
De oudste oergodheid was Chaos. Uit deze ontstonden Ouranos (de hemel), Gaia (de aarde) en Tartaros (de onderwereld). Gaia was getrouwd met Ouranos en uit hun nageslacht zijn onder andere de Olympische goden ontstaan. Dezen waren de belangrijkste goden uit de Griekse mythologie. Twaalf in getal waren ze en ze worden Olympisch genoemd omdat zij hun officiële verblijfplaats hadden in een paleis dat zich bevond op de top van de Olympos, een bijna drieduizend meter hoge berg in het noordoosten van Griekenland (ten zuidwesten van Thessaloniki). Hun namen: Zeus (de oppergod), Hera (zijn echtgenote), Poseidon (god van de zeeën), Demeter (godin van de landbouw), Hestia (godin van de huiselijke haard), Aphrodite (godin van de liefde), Athena (godin van de wetenschap en de krijgskunst), Hephaistos (god van de smeedkunst), Apollo (god van de schoonheid en van de geneeskunst), Artemis (godin van de jacht), Hermes (god van de handel) en Ares (god van de oorlog). Later is daar nog Dionysos bijgekomen, de god van de wijn, doch toen had Hestia zich reeds teruggetrokken, in de huizen van de gewone mensen om daar haar functie van godin van de haard optimaal te kunnen uitoefenen en zodoende waren de Olympiërs weer met twaalf.
Gaia had echter ook betrekking met Tartaros. Hieruit kwam Typhon (of Typhoon) voort.
Typhoon, zoon van Gaia (de Aarde) en Tartaros (de Onderwereld) was het grootste en vreselijkste monster dat ooit heeft bestaan.
Zijn bovenste helft, tot aan zijn middel, had iets menselijks, maar onderaan bestond zijn lichaam uit twee slangen, zo groot dat het niet te beschrijven valt. Met zijn armen kon Typhon ten hemel reiken en de hele aarde omvatten. Hij kon brullen als een drieste leeuw en blaffen als een razende hond. Bij zijn halfzuster Echidna, zelf een dochter van Ouranos en Gaia, was hij de vader van de meest legendarische monsters uit de Griekse mythologie: de leeuw van Nemea, de Hydra van Lerna, de Kerberos of hellehond, de hond Orthros (die de runderen van Geryones hielp bewaken), de Chimaira, de slang Ladon (die de appelboom van de Hesperiden bewaakte), de Sfinx van Thebe. Op een dag haalde Typhon het in zijn hoofd om zich het meesterschap over hemel en aarde toe te eigenen.
Toen hij aanstalten maakte om de verblijfplaats van de goden op de Olympos te bestormen, veranderden dezen zichzelf in dieren om aan zijn razernij te ontsnappen: Zeus werd een ram, Dionysos een geit, Hera een koe, Ares een zwijn en Aphrodite een vis.
De goden beschikten inderdaad over de bijzondere eigenschap dat ze andere gedaanten konden aannemen: gedaanten van andere mensen of van dieren, en ook van planten en zelfs levenloze dingen. Dat was vaak zeer handig om, zoals hier het geval is, aan eventuele belagers te ontsnappen. De onverbeterlijke eeuwig ontrouwe oppergod gebruikte de truc talloze keren om zijn echtgenote Hera om de tuin te leiden en zijn echtelijke ontrouw te verdoezelen. Zo benaderde hij de prinses Europa in de gedaante van een stier, Leda (echtgenote van koning Tyndareos van Sparta) in de gedaante van een zwaan, Alkmene (koningin van Thebe) in de gedaante van haar eigen man Amphitryon, en Danaë (dochter van de Argivische koning Akrisios) zelfs in de gedaante van een gouden regen
Aphrodite is de godin van de liefde. Ze is ontstaan uit het schuim van de zee (cf. mijn gelijknamig boekop www.bloggen.be/dzeus) op de plaats waar de afgehouwen geslachtsdelen van Ouranos door zijn zoon Kronos in de zee werden geworpen. Zij is dus niet, zoals soms beweerd wordt, een dochter van Zeus, maar wel van Ouranos (de hemel) en Pontos (de zee). Talloos waren haar liefdesavonturen met vele sterfelijke en onsterfelijke mannen. Eén van haar bekendste affaires was die met Ares, de god van de oorlog. Uit hun beider vereniging sproot onder andere Eros voort, de god van de liefde. Eros wordt doorgaans voorgesteld als een lieve krullebol, die met graagte een boog hanteert, waarmee hij pijltjes afschiet, recht in het hart van goden en mensen: gouden pijltjes om de liefde op te wekken, loden pijltjes om het tegengestelde gevoel op te wekken. Hij had een uitstekende relatie met zijn moeder en meestal zien we het liefdesgodje dan ook in het gezelschap van Aphrodite.
Samen met haar zoon Eros, eveneens in de gedaante van een vis, zwom zij alover de zee tot in Egypte. Teneinde elkaar niet te verliezen, hadden zij hun staarten aaneengebonden met een touw.
Wie ondanks zijn gedaanteverwisseling niet aan Typhon ontkwam, was Zeus. Typhon overmeesterde hem, sneed hem de pezen van handen en voeten uit en verborg ze in een grot, waarvan hij de ingang bewaakte. De grote god was nu geheel machteloos. Maar de god Hermes en de bosgod Pan die een zoon was van Hermes slaagden erin de pezen van de oppergod weer te bemachtigen. Pan leidde Typhon af met zijn spel op de herdersfluit. Die fluit had hij eertijds gemaakt uit een rietstengel, waarin de goden de nimf Syrinx, op haar eigen verzoek, hadden veranderd om aan de avances van de lelijke bosgod te ontsnappen. Pan maakte van de rietstengel een herdersfluit, de zogenaamde panfluit, dewelke hij altijd liefdevol bij zich droeg.
Later heeft Hermes zelf zeer voordelig gebruik kunnen maken van de herdersfluit, die ook syrinx wordt genoemd, naar de nimf. Het was namelijk met een dergelijke fluit dat hij Argos, de reus met de honderd ogen, verschalkte toen deze in opdracht van Hera, Io gevangen hield, een geliefde van Zeus die door de oppergod in een koe was veranderd. Argos hield namelijk steeds minstens twee van zijn honderd ogen open, ook tijdens de slaap. Maar tegen Hermes fluitspel bleken die twee ogen niet opgewassen (cf. het boek Uit het schuim van de zee, hoofdstuk 12).
Maar keren we terug tot Typhon Terwijl het monster in de ban was van het spel van Pan, slaagde Hermes erin de pezen van zijn vader Zeus te bemachtigen en ze terug te bezorgen aan de oppergod, die daardoor zijn krachten nu helemaal terugvond.
Zeus herpakte zich en ging de strijd aan met Thyphoon.
Het werd een zware en uitputtende strijd met wisselende kansen, tussen de machtige god en het ontzaglijk monster. Het strijdperk was de hele wereld, tot ver buiten Griekenland
Uiteindelijk slaagde de oppergod erin het monster met zijn bliksem neer te slaan op Sicilië en het zieltogende en vuurspuwende lichaam te verpletteren onder de Etnaberg.
We kennen allen de Etna als een van de actiefste vulkanen ter wereld, gelegen in het oosten van het eiland Sicilië. Op geregelde tijdstippen komt de vulkaan tot uitbarsting, bijna jaarlijks en vaak meerdere keren in hetzelfde jaar, vaak gepaard met woest gebrul en gedonder en soms met desastreuze gevolgen. En onophoudelijk stijgt er rook op uit de vulkaan. Dit alles komt, zegt men, doordat onder de berg het lichaam begraven ligt van het monster Typhon, wiens woede en razernij na al die jaren nog steeds niet bekoeld is
Als herinnering aan de tijd dat Typhoon de Olympos bestormde, plaatsten de goden de twee vissen aan de sterrenhemel.
"Menig sterfelijke jongeling werd bemind door Eos, de godin van de dageraad".
Eos, die in het latijn Aurora heet, en die wij de morgenstond noemen, of de dageraad, is de dochter van de titaan Hyperion en de titanes Theia, beiden kinderen van de aarde (Gaia) en de hemel (Ouranos). Helios, de zon, is haar broer en Selene, de maan, haar zuster. Ze woont aan het oostelijk uiteinde van de wereld. Gehuld in een saffraankleurig kleed opent zij aldaar iedere ochtend , met daar roze vingeren, de hemelpoorten. Aldus verleent zijn doorgang aan haar broeder Helios, die uit de oceaan ten hemel opstijgt met zijn door twee goddelijke paarden getrokken zonnewagen, om s avonds onder te duiken in het westen. Zelf spoedt Eos zich dan naar de Olymposberg, de verblijfplaats van de goden, om er de komst van de zonnegod aan te kondigen.
Eos is een aantrekkelijke verschijning, die zelf talloze keren verliefd was, zowel op sterfelijke mannen als op onsterfelijken. Een van haar geliefden was Astraios, de zoon van haar oom, de titaan Krios. Zij schonk hem talrijke kinderen: de sterren en de planeten, alsook de winden (de noordenwind Boreas, de zuidenwind Notos, de westenwind Zephyros en de oostenwind Euros). Een andere was Kephalos, de koning van Thorikos, die gehuwd was met de Atheense prinses Prokris. Eos schaakte haar geliefde, doch deze keerde uiteindelijk toch naar zijn echtgenote terug, echter niet nadat Eos hem een paar kinderen had geschonken Dat het uiteindelijk toch heel slecht afliep met Kephalos en Prokris kunt u lezen in mijn boek Uit het schuim van de zee, hoofdstuk 35.
Eos raakte ook verliefd op de oorlogsgod Ares. Het was in de tijd dat Ares een affaire had met de godin Aphrodite. Ares, die allesbehalve een trouwe minnaar was deelde ook het bed met Eos. Dat ontging Aphrodite niet en wie de grote liefdesgodin dwarsboomt in de liefde moet daar gewoonlijk de kwalijke gevolgen van dragen. Er ontstond een eeuwigdurende vete tussen Aphrodite en Eos. Bovendien strafte Aphrodite haar liefdesrivale door in haar hart een ziekelijke hartstocht te leggen voor sterfelijke jongelingen. De drie meest bekende jongemannen op dewelke Eos hartstochtelijk verliefd was zijn Orion de jonge jager over wie wij het zullen hebben in het hoofdstuk Schorpioen en Tithonos en Ganymedes, twee prinsen uit het koningshuis van Troje.
Zo waren Ganymedes en Tithonios, twee prinsen uit het koningshuis van Troje, het voorwerp van haar liefde. [er staat Tithonios; de meer gangbare vorm is Tithonos]
Ganymedes was de zoon van Tros, een van de eerste koningen van Troje, en naar wie de stad werd genoemd. Volgens Homeros was Ganymedes de mooiste van alle stervelingen. Toen Eos deze mooie jongeling opmerkte, begonnen duizend vlinders te fladderen in haar onderbuik. Maar helaas
"Ook de oppergod Zeus had zijn oog laten vallen op Ganymedes"..
ook Zeus ontbrandde in liefde voor Ganymedes, toen hij hem een kudde schapen zag weiden op de flanken van de Idaberg in Klein-Azië.
Onder de gedaante van een arend ontvoerde hij de mooie jongeling naar de verblijfplaats van de goden op de Olymposberg.
Zeus stuurde een arend sommigen beweren dat hij zichzelf veranderde in een arend die de jongen meenam naar de Olympos, alwaar hij hem aanstelde tot wijnschenker van de goden, oftewel waterschenker (de waterman!) voor diegenen onder de goden die van hun dokter alcoholverbod hadden gekregen.
Als compensatie bekwam Eos van Zeus de onsterfelijkheid voor Tithonios.
Ondertussen had Eos haar zinnen gezet op Tithonos, de zoon van een andere Trojaanse koning, Laomedon. Eos stal de mooie jongeling en nam hem mee naar Ethiopië. Ze hoopte dat ze nooit van hem afscheid zou moeten nemen en omdat hij een sterveling was richtte zij zich tot de oppergod Zeus, met de bede om haar geliefde het eeuwig leven te schenken. Zeus willigde haar verzoek in. Hij beschouwde dit ongetwijfeld als een compensatie voor de roof van haar eerdere geliefde Ganymedes
Ze had evenwel verzuimd ook de eeuwige jeugd voor haar geliefde te vragen.
Had Eos gedacht dat het eeuwig leven meteen ook de eeuwige jeugd betekende, zoals dat bij de goden het geval is, en had zij daarom vergeten die eeuwige jeugd voor Tithonos erbij te vragen? Zolang Tithonos zijn jong en fris uiterlijk bleef behouden was alles koek en ei tussen de twee. Hij schonk Eos twee kinderen, waarvan Memnon de bekendste is. Deze werd koning in Ethiopië en tijdens de Trojaanse oorlog trok hij ten strijde tegen de Grieken. Hij doodde daar Nestors zoon Antilochos, maar werd later zelf gedood door Achilles. De morgendauw werd door de Grieken beschouwd als de tranen die Eos weende om Memnons dood.
Deze schrompelde met de jaren ineen en veranderde uiteindelijk in een krekel.
Met de jaren kwam Tithonos lichaam in verval. Hij takelde af, droogde uit, zijn stem werd schor en verdween tenslotte helemaal, diepe groeven doorploegden zijn lichaam en hij droogde uit, tot hij tenslotte niet meer toonbaar was. Eos verstopte hem en sloot hem op in een klein donker kamertje, waar ze hem eten bracht en verder goed verzorgde. Daar verschrompelde hij helemaal tot hij uiteindelijk veranderde in een krekel, een lelijk dier. Iedere dag stond Eos nu heel vroeg op om hem s morgens niet te moeten aanschouwen.
Ook Tros, Ganymedes vader, werd schadeloos gesteld: Zeus schonk hem twee goddelijke paarden.
De paarden die Zeus aan Tros schonk, ter compensatie voor het kidnappen van zijn zoon waren onsterfelijk: een goddelijk en dus kostbaar geschenk, waarmee de koning vrede nam. Die paarden waren tijdens de Trojaanse oorlog in het bezit van Aineias, een nakomeling van Tros in de vierde graad. Met die paarden trok Aineias ten strijde tegen de Argivische koning Diomedes, maar Diomedes ontfutselde hem de paarden en gebruikte ze zelf in een gevecht met de grootste Trojaanse held, Hektor.
Maar keren we terug tot Ganymedes.
Ganymedes zelf werd door de oppergod aangesteld tot wijnschenker van de goden, zeer tot ongenoegen van de godin Hera, wier dochter Hebe die functie tot dan toe had vervuld.
In de functie van wijnschenker nam Ganymedes dus de plaats in van Hebe, een dochter van Zeus en diens echtgenote Hera. Dat Hera het met die functiewissel niet eens was, wordt wel tegengesproken door enkelen. Zij beweren dat het Hera zelf was die, jaloers als zij was, haar echtgenoot had gedwongen de jongen tot wijnschenker aan te stellen, opdat hij hem dan enkel nog van op een afstand zou kunnen bewonderen
Later plaatste Zeus de geliefde jongeling als de waterman tussen de sterren.
Maar wie er daarna de functie van wijnschenker op zich heeft genomen is niet duidelijk. Was het weer Hebe? Of was hetHephaistos, de kreupele god van de smeden, aan wie de taak van wijnschenker tot dan toe slechts bij speciale gelegenheden was toevertrouwd, die nu de full-time job aangeboden kreeg?
Amper enkele maanden na het verschijnen is het boek reeds aan een tweede druk toe. Hoe is het boek te verkrijgen? Klik hier www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=1535828 . Vanaf 5 april worden nu ook geen verzendkosten aangerekend voor bestellingen zowel in Nederland als in België.
.. Bij deze tweede druk wordt de volledige titel van het boek niet meteen onthuld op de cover. De pientere lezer heeft nochtans meteen in de gaten dat het hier wellicht niet gaat om het schuim dat verschijnt op een goed getapte pint gerstenat, doch wel om het schuim van de zee...
... en dat wordt dan ook al gauw bevestigd op pagina 5, en al op pagina 7 volgt de "ontraadseling".
Van de 136 verhalen worden er 17 geïllustreerd, op een buitengewoon ludieke en originele manier door de onvolprezen cartoonist-illustrator Kurt Vangheluwe. Deze laatste illustreert ook maandelijks het "Grieks-mythologische" horoscoopverhaal op de scheurkalender "De Druivelaar 2012".
Enkele pagina's zijn gewijd aan de stambomen van de belangrijkste goden en helden uit de Griekse mythologie. Dat maakt het werk zeer geschikt als studieboek voor de leerlingen van het middelbaar onderwijs alsook voor eenieder die zich wenst te verdiepen in de oude Griekse mythen en sagen.
We beginnen onze voorlaatste dag met een duurloop in het indrukwekkendePanathenaienstadion. Hierna volgt een tour door de stad. Er is immers heel wat te beleven in Athene. Er zijn de grote straten waarvan de interessantste de Venizelosstraat is met het gebouw van de Nationale Bibliotheek, het Universiteitsgebouw, de Academie van wetenschappen, de grote christelijke kerk van Dionysos Areopagitos en het wondermooie huis van de beroemde archeoloog Heinrich Schliemann. Verder zijn er de grote pleinen: Monasteraki, Omonia en Syntagma. Op dit laatste plein bevindt zich het parlementsgebouw waar iedere zondag de plechtige aflossing van de wacht gehouden wordt. Dit is een feestelijk gebeuren dat niet moet onderdoen voor de aflossing van de wacht bij Buckingham Palace. Er is ook een nationaal park met het Zappeion en het koninklijk paleis. Er zijn vele kerken en musea. Zeker het bezoeken waard is het Nationaal Archeologisch Museum, waar de meest waardevolle vondsten van over heel Griekenland bewaard worden. Vermelden we enkel het bijna twee meter hoge bronzen beeld van Poseidon, opgevist uit de zee nabij Kaap Artemision. Dit heeft model gestaan voor de tweede medaille van Grijslokes Olympiade (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=1435709). En boven alles en als beloning voor twee weken aandacht voor de klassieke cultuur: de Plaka!
D De sportieve kern van Loopclub Grijsloke poseert in het Panathenaienstadion.
Loopclub Grijsloke houdt duurloop in het Panathenaienstadion.
De academie van wetenschappen met rechts in de achtergrond de Lykabettosheuvel.
In het archeologisch museum: Micheline Demol en Eric Triest krijgen "deskundige uitleg" bij het beeld van Poseidon.
Een rustig hoekje in de Plaka.
2 augustus 1994. We keren huiswaarts met een enorme culturele bagage. De echte sportievelingen onder ons hebben hun fysieke conditie op peil gehouden door een dagelijkse duurloop van minstens een uur. En denk nu niet dat de bloemetjes niet werden buitengezet: iedere avond werd er feestgevierd, ouzo, retsina en bier vloeiden rijkelijk en de Griekse dansen bleken de Grijslookse lopers en loopsters goed te liggen. De winnaar van Grijslokes Spelen in Griekenland heet Hendrik Vanherzeele: hem zal nog veel eer te beurt vallen in het eigen vaderland. En niet te vergeten: een standbeeld en een levenslang pensioen. De apotheose.
Hendrik Vanherzeele: Grijslokes Olympisch kampioen.
Vanop de tachtig meter hoge rots die de Akropolis is, hebben we een prachtig uitzicht over de stad. In de verte, in het noordoosten, zien we de tweemaal zo hoge Lykabettosheuvel. In het westen en vlakbij, zijn drie heuveltjes: de Pnyx, de Muzenheuvel en de Nimfenheuvel. Nog dichterbij, tegenover de ingang van de Akropolis, zien we de Areopagosrots waar Orestes zijn beroemd proces kreeg na de moord op zijn moeder Klytaimnestra. Beneden, tegen de zuidelijke helling, zien we het theater van Dionysos en het nog volop gebruikte odeon van Herodes Atticus. Ten noorden: de agora, het beroemd uitgaanscentrum de Plaka, het Romeins forum met de toren der winden en de ontzaglijk grote bibliotheek van Hadrianus. Honderd meter ten oosten is het monument van Lysikrates. Van daar loopt een weg naar het zuidoosten, naar de merkwaardige Boog van Hadrianus, die toegang verleent tot het Olympeion waar zich de machtige Zeustempel bevindt die meer dan 110 meter lang is en meer dan 43 meter breed: een dipteros, met een dubbele rij zuilen dus. Van de in totaal 104 zuilen van Penthelisch marmer staan er nu nog 15 recht, met bewaarde Korinthische kapitelen en dwarsbalk. In dezelfde richting, maar zon vijfhonderd meter verder, zien we het machtig Panathenaienstadion dat aangelegd werd in een natuurlijk inzinking tussen twee heuvels. Het is hoefijzervormig, volledig uit marmer en het biedt plaats aan 70.000 toeschouwers. De bouw ervan was klaar in 1870 en in 1896 werden hier de eerste Olympische Spelen gehouden. Loopclub Grijsloke zal niet nalaten ook hier een sportieve prestatie ten beste te geven.
Het theater van Herodes Atticus dat nog volop gebruikt wordt.
De toren der winden.
De Boog van Hadrianus.
Foto vanop de Akropolis: we zien de tempel van Zeus (rechts-onder) alsook het Panathenaien-stadion (grotendeels verborgen achter een bosrijke heuvel).
Via de oude Panathenaienweg, waarlangs de gelijknamige processie optrok, bereiken we de toegangspoort tot de Akropolis. Boven op deze beroemde rots bevindt zich het meest bezochte antieke gebouwencomplex. Dit is het heiligdom van Pallas Athena op de Akropolis. Er zijn de Propyleeën (het entreegebouw), het Parthenon (de beroemdste antieke tempel en een wonder van architectuur), het Erechtheion met de Karyatidenhal, en het onvolprezen tempeltje van Athena Nike. Bij het Erechtheion groeit nog de olijfboom (of een afstammeling ervan) die er door de godin Athena zelf werd geplant en waarvoor zij de gunst van de stad kreeg, ten nadele van Poseidon. Deze was daarom zo kwaad dat hij zijn drietand vanuit de zee dwars door de Akropolis stootte; in de vloer van het Erechtheion zijn daarvan nog de sporen te zien. Op deze Akropolis was het dat Hephaistos zijn zuster Athena wilde verkrachten, maar de godin-maagd gaf hem zon ongelukkige stamp dat zijn zaad op de rots terechtkwam, in de schoot van moeder Gaia. Hieruit werd Erichthonios geboren, de echte stamvader van de Atheners. Vanop deze rots, vlak bij de Nike-tempel, stortte de wanhopige koning Aigeus zich in de zee (die toen tot tegen de Akropolis kwam) toen hij het schip van zijn zoon Theseus met zwarte zeilen zag terugkeren uit Kreta. Theseus had namelijk vergeten de zwarte zeilen door witte te vervangen, ten teken dat hij nog leefde. Wij vergeten niet een bezoek te brengen aan het Akropolismuseum, niet in het minst omdat zich daar het beeld van de treurende Athena bevindt. Het is een marmeren bas-reliëf dat hier ter plaatse is gevonden. Het staat model voor de vijfde en laatste medaille van Grijslokes Olympiade.
De Akropolis van Athene.
Het Parthenon.
Loopclub Grijsloke: op de drempel van het Parthenon.
Het Erechtheion, met de olijfboom, een geschenk van de godin Athena.
De strijd tussen Athena (Mieke Vandorpe) en Poseidon (Joost Vinckier). In de achtergrond: de Akropolis.
De Nike-tempel.
In het Akropolismuseum: beeld van de treurende (of peinzende...) Athena.
Van Eleusis tot Athene is nog twintig kilometer, maar we zitten reeds volop in de verpestende sfeer van chemische industrieën en uitlaatgassen van autos. Naarmate we het centrum van deze miljoenenstad naderen, wordt het er niet beter op. Athene is één van de meest verkeersdrukke en meest vervuilde steden van Europa. Maar deze stad herbergt een ongelooflijke schat aan klassieke overblijfselen. We beginnen onze tocht doorheen de stad bij de Keramikos, de antieke begraafplaats op ongeveer één kilometer ten noordwesten van de Akropolis. Deze plaats wordt niet overspoeld door toeristen; er zijn niettemin vele indrukwekkende grafmonumenten. Sommige zijn authentiek, andere zijn kopieën, waarvan het origineel zich bevindt in het Archeologisch Museum. Bij de Keramikos vinden we het Dipylon, dat de belangrijkste toegangspoort was tot de oude stad. Naast het Dipylon vinden we het Pompeion terug. In dit gebouw maakte men zich klaar voor de grote jaarlijkse Panathenaien-processie, dewelke hier van start ging. Ernaast bevindt zich de Heilige Poort, die zowel de heilige weg naar Eleusis als de Eridanosrivier overspande. Tussen deze plaats en de Akropolis ligt de Agora, waar zich het openbaar leven in het oude Athene afspeelde. De interessantste gebouwen zijn hier: de zeer goed bewaarde tempel van Hephaistos en de stoa van Attalos, die door Amerikaanse archeologen weer werd opgebouwd, naar het oorspronkelijk model. Deze stoa is nu als museum ingericht. De vondsten die op de agora gedaan werden zijn er tentoongesteld, evenals interessante maquettes van de agora en de Akropolis. Van de overige gebouwen op de agora was de tempel van Ares misschien wel de belangrijkste. Het was één van de weinige Griekse tempels ter ere van de oorlogsgod. Achteraf bekeken waren de Grieken een vredelievend volk
Het grafmonument van Hegeso, één van de bekendste van de Keramikos.
Zicht op de agora, gezien uit de richting van de akropolis. Aan de overzijde van de agora: de tempel van Hephaistos, een dorische tempel uit de 5e eeuw v.C. Deze zeer goed bewaarde tempel wordt ook theseion genoemd vanwege de metopen met afbeeldingen van de heldendaden van Theseus en ook omdat hier het gebeente van Theseus zou begraven liggen...
De stoa van Atallos aan de oostelijke zijde van de agora. Volledig gerestaureerd in 1953-56. Nu een museum. In de achtergrond zien we de akropolis. We herkennen v.l.n.r.: het erechtheion, het parthenon en de propyleeën. We zien onder de propyleeën een paar grotten in de rotswand. In één van die grotten werd Kreousa, één van de dochters van de atheense koning Erechtheus, door Apollo verkracht (cf. het boek "Uit het schuim van de zee", hoofdstuk 33, pag. 103).
Maar de voornaamste reden van ons bezoek aan Eleusis is dat het op één na belangrijkste religieus complex van de klassieke oudheid zich hier bevindt. Jaarlijks trok aan het eind van de zomer een processie van Athene naar Eleusis. Er waren meerdaagse vieringen in het Telesterion, een grote inwijdingsruimte. Het waren Eleusinische inwijdingsceremoniën, die s nachts gehouden werden, bij fakkellicht. Deze mysteries waren geworteld in het ruwe boerenleven en hadden tot doel de mens met vreugde te leren leven en met hoop te sterven. Ze stonden in het teken van Demeter en haar dochter Persephone, die door Hades geschaakt werd: de opeenvolging van het verdriet om het afscheid en de vreugde om de terugkeer van de geliefde dochter, de opeenvolging van de seizoenen, van de stervende en weer oplevende natuur. Behalve dit Telesterion (een bijna vierkante ruimte van 52 bij 53 meter) vinden we hier als interessantste gebouwen: een tempel van Demeter en Persephone en het Plutonium. Dit laatste is een heiligdom van Hades alwaar volgens sommigen Persephone naar de onderwereld afgedaald zou zijn en later naar de aarde teruggekeerd. Verder vinden we een tempel van Artemis en Poseidon, grote en kleine propyleeën en de Kallichorosbron, waar Demeter treurde om haar dochter.
Het telesterion
Het Plutonium, met daarachter het hol van Pluto (Hades) via hetwelk Persephone naar de onderwereld werd gesleept.
De Kallichorosbron
Het blij weerzien van Persephone en Demeter, vertolkt door resp. Sylvie Vandendorpe en Christine Vandeputte, bij de ingang van het heiligdom van Eleusis. Achteraan links: het hol van Pluto.
Triptolemos, prins van Eleusis, wordt gekroond door Demeter en Persephone (relief in het Nationaal Museum, Athene). Voor het verhaal van Triptolemos: zie het boek "Uit het schuim van de zee", hoofdstuk 18.
Wie stuurt een tekening? i.v.m. één van deze mythologische verhalen... ... naar kris.vansteenbrugge@skynet.be De mooiste worden gepubliceerd. Vermeld je naam en die van je school+klas.
..
D
