Voor verhalen over Gent, Gravensteen, Griekenland, Grijsloke, Gezondheid, Geneeskunde, Gehoor, G-plek, Genealogie, Gerard, Georges, Gekheid-op-een-stokje... zie: www.bloggen.be/kris
Wie stuurt een tekening bij één van de mythologische verhalen? Per e-mail a.u.b. (kris.vansteenbrugge@skynet.be) . De mooiste tekeningen worden gepubliceerd. Vergeet niet uw naam te vermelden + naam van de school en klas.
Voor verhalen over Gent, Gravensteen, Griekenland, Grijsloke, Gezondheid, Gravensteen, Geneeskunde, Gehoor, G-plek, Genealogie, Gerard, Georges, Gekheid-op-een-stokje... zie: www.bloggen.be/pierpont www.bloggen.be/kris
GRIEKSE MYTHOLOGIE
Boeiende verhalen uit het oude Hellas PICTAIKU's (de allernieuwste kunstvorm) vindt u op www.bloggen.be/pictaiku
19-01-2012
Tweede druk !
Amper enkele maanden na het verschijnen is het boek reeds aan een tweede druk toe. Hoe is het boek te verkrijgen? Klik hier www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=1535828 . Vanaf 5 april worden nu ook geen verzendkosten aangerekend voor bestellingen zowel in Nederland als in België.
.. Bij deze tweede druk wordt de volledige titel van het boek niet meteen onthuld op de cover. De pientere lezer heeft nochtans meteen in de gaten dat het hier wellicht niet gaat om het schuim dat verschijnt op een goed getapte pint gerstenat, doch wel om het schuim van de zee...
... en dat wordt dan ook al gauw bevestigd op pagina 5, en al op pagina 7 volgt de "ontraadseling".
Van de 136 verhalen worden er 17 geïllustreerd, op een buitengewoon ludieke en originele manier door de onvolprezen cartoonist-illustrator Kurt Vangheluwe. Deze laatste illustreert ook maandelijks het "Grieks-mythologische" horoscoopverhaal op de scheurkalender "De Druivelaar 2012".
Enkele pagina's zijn gewijd aan de stambomen van de belangrijkste goden en helden uit de Griekse mythologie. Dat maakt het werk zeer geschikt als studieboek voor de leerlingen van het middelbaar onderwijs alsook voor eenieder die zich wenst te verdiepen in de oude Griekse mythen en sagen.
We beginnen onze voorlaatste dag met een duurloop in het indrukwekkendePanathenaienstadion. Hierna volgt een tour door de stad. Er is immers heel wat te beleven in Athene. Er zijn de grote straten waarvan de interessantste de Venizelosstraat is met het gebouw van de Nationale Bibliotheek, het Universiteitsgebouw, de Academie van wetenschappen, de grote christelijke kerk van Dionysos Areopagitos en het wondermooie huis van de beroemde archeoloog Heinrich Schliemann. Verder zijn er de grote pleinen: Monasteraki, Omonia en Syntagma. Op dit laatste plein bevindt zich het parlementsgebouw waar iedere zondag de plechtige aflossing van de wacht gehouden wordt. Dit is een feestelijk gebeuren dat niet moet onderdoen voor de aflossing van de wacht bij Buckingham Palace. Er is ook een nationaal park met het Zappeion en het koninklijk paleis. Er zijn vele kerken en musea. Zeker het bezoeken waard is het Nationaal Archeologisch Museum, waar de meest waardevolle vondsten van over heel Griekenland bewaard worden. Vermelden we enkel het bijna twee meter hoge bronzen beeld van Poseidon, opgevist uit de zee nabij Kaap Artemision. Dit heeft model gestaan voor de tweede medaille van Grijslokes Olympiade (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=1435709). En boven alles en als beloning voor twee weken aandacht voor de klassieke cultuur: de Plaka!
D De sportieve kern van Loopclub Grijsloke poseert in het Panathenaienstadion.
Loopclub Grijsloke houdt duurloop in het Panathenaienstadion.
De academie van wetenschappen met rechts in de achtergrond de Lykabettosheuvel.
In het archeologisch museum: Micheline Demol en Eric Triest krijgen "deskundige uitleg" bij het beeld van Poseidon.
Een rustig hoekje in de Plaka.
2 augustus 1994. We keren huiswaarts met een enorme culturele bagage. De echte sportievelingen onder ons hebben hun fysieke conditie op peil gehouden door een dagelijkse duurloop van minstens een uur. En denk nu niet dat de bloemetjes niet werden buitengezet: iedere avond werd er feestgevierd, ouzo, retsina en bier vloeiden rijkelijk en de Griekse dansen bleken de Grijslookse lopers en loopsters goed te liggen. De winnaar van Grijslokes Spelen in Griekenland heet Hendrik Vanherzeele: hem zal nog veel eer te beurt vallen in het eigen vaderland. En niet te vergeten: een standbeeld en een levenslang pensioen. De apotheose.
Hendrik Vanherzeele: Grijslokes Olympisch kampioen.
Vanop de tachtig meter hoge rots die de Akropolis is, hebben we een prachtig uitzicht over de stad. In de verte, in het noordoosten, zien we de tweemaal zo hoge Lykabettosheuvel. In het westen en vlakbij, zijn drie heuveltjes: de Pnyx, de Muzenheuvel en de Nimfenheuvel. Nog dichterbij, tegenover de ingang van de Akropolis, zien we de Areopagosrots waar Orestes zijn beroemd proces kreeg na de moord op zijn moeder Klytaimnestra. Beneden, tegen de zuidelijke helling, zien we het theater van Dionysos en het nog volop gebruikte odeon van Herodes Atticus. Ten noorden: de agora, het beroemd uitgaanscentrum de Plaka, het Romeins forum met de toren der winden en de ontzaglijk grote bibliotheek van Hadrianus. Honderd meter ten oosten is het monument van Lysikrates. Van daar loopt een weg naar het zuidoosten, naar de merkwaardige Boog van Hadrianus, die toegang verleent tot het Olympeion waar zich de machtige Zeustempel bevindt die meer dan 110 meter lang is en meer dan 43 meter breed: een dipteros, met een dubbele rij zuilen dus. Van de in totaal 104 zuilen van Penthelisch marmer staan er nu nog 15 recht, met bewaarde Korinthische kapitelen en dwarsbalk. In dezelfde richting, maar zon vijfhonderd meter verder, zien we het machtig Panathenaienstadion dat aangelegd werd in een natuurlijk inzinking tussen twee heuvels. Het is hoefijzervormig, volledig uit marmer en het biedt plaats aan 70.000 toeschouwers. De bouw ervan was klaar in 1870 en in 1896 werden hier de eerste Olympische Spelen gehouden. Loopclub Grijsloke zal niet nalaten ook hier een sportieve prestatie ten beste te geven.
Het theater van Herodes Atticus dat nog volop gebruikt wordt.
De toren der winden.
De Boog van Hadrianus.
Foto vanop de Akropolis: we zien de tempel van Zeus (rechts-onder) alsook het Panathenaien-stadion (grotendeels verborgen achter een bosrijke heuvel).
Via de oude Panathenaienweg, waarlangs de gelijknamige processie optrok, bereiken we de toegangspoort tot de Akropolis. Boven op deze beroemde rots bevindt zich het meest bezochte antieke gebouwencomplex. Dit is het heiligdom van Pallas Athena op de Akropolis. Er zijn de Propyleeën (het entreegebouw), het Parthenon (de beroemdste antieke tempel en een wonder van architectuur), het Erechtheion met de Karyatidenhal, en het onvolprezen tempeltje van Athena Nike. Bij het Erechtheion groeit nog de olijfboom (of een afstammeling ervan) die er door de godin Athena zelf werd geplant en waarvoor zij de gunst van de stad kreeg, ten nadele van Poseidon. Deze was daarom zo kwaad dat hij zijn drietand vanuit de zee dwars door de Akropolis stootte; in de vloer van het Erechtheion zijn daarvan nog de sporen te zien. Op deze Akropolis was het dat Hephaistos zijn zuster Athena wilde verkrachten, maar de godin-maagd gaf hem zon ongelukkige stamp dat zijn zaad op de rots terechtkwam, in de schoot van moeder Gaia. Hieruit werd Erichthonios geboren, de echte stamvader van de Atheners. Vanop deze rots, vlak bij de Nike-tempel, stortte de wanhopige koning Aigeus zich in de zee (die toen tot tegen de Akropolis kwam) toen hij het schip van zijn zoon Theseus met zwarte zeilen zag terugkeren uit Kreta. Theseus had namelijk vergeten de zwarte zeilen door witte te vervangen, ten teken dat hij nog leefde. Wij vergeten niet een bezoek te brengen aan het Akropolismuseum, niet in het minst omdat zich daar het beeld van de treurende Athena bevindt. Het is een marmeren bas-reliëf dat hier ter plaatse is gevonden. Het staat model voor de vijfde en laatste medaille van Grijslokes Olympiade.
De Akropolis van Athene.
Het Parthenon.
Loopclub Grijsloke: op de drempel van het Parthenon.
Het Erechtheion, met de olijfboom, een geschenk van de godin Athena.
De strijd tussen Athena (Mieke Vandorpe) en Poseidon (Joost Vinckier). In de achtergrond: de Akropolis.
De Nike-tempel.
In het Akropolismuseum: beeld van de treurende (of peinzende...) Athena.
Van Eleusis tot Athene is nog twintig kilometer, maar we zitten reeds volop in de verpestende sfeer van chemische industrieën en uitlaatgassen van autos. Naarmate we het centrum van deze miljoenenstad naderen, wordt het er niet beter op. Athene is één van de meest verkeersdrukke en meest vervuilde steden van Europa. Maar deze stad herbergt een ongelooflijke schat aan klassieke overblijfselen. We beginnen onze tocht doorheen de stad bij de Keramikos, de antieke begraafplaats op ongeveer één kilometer ten noordwesten van de Akropolis. Deze plaats wordt niet overspoeld door toeristen; er zijn niettemin vele indrukwekkende grafmonumenten. Sommige zijn authentiek, andere zijn kopieën, waarvan het origineel zich bevindt in het Archeologisch Museum. Bij de Keramikos vinden we het Dipylon, dat de belangrijkste toegangspoort was tot de oude stad. Naast het Dipylon vinden we het Pompeion terug. In dit gebouw maakte men zich klaar voor de grote jaarlijkse Panathenaien-processie, dewelke hier van start ging. Ernaast bevindt zich de Heilige Poort, die zowel de heilige weg naar Eleusis als de Eridanosrivier overspande. Tussen deze plaats en de Akropolis ligt de Agora, waar zich het openbaar leven in het oude Athene afspeelde. De interessantste gebouwen zijn hier: de zeer goed bewaarde tempel van Hephaistos en de stoa van Attalos, die door Amerikaanse archeologen weer werd opgebouwd, naar het oorspronkelijk model. Deze stoa is nu als museum ingericht. De vondsten die op de agora gedaan werden zijn er tentoongesteld, evenals interessante maquettes van de agora en de Akropolis. Van de overige gebouwen op de agora was de tempel van Ares misschien wel de belangrijkste. Het was één van de weinige Griekse tempels ter ere van de oorlogsgod. Achteraf bekeken waren de Grieken een vredelievend volk
Het grafmonument van Hegeso, één van de bekendste van de Keramikos.
Zicht op de agora, gezien uit de richting van de akropolis. Aan de overzijde van de agora: de tempel van Hephaistos, een dorische tempel uit de 5e eeuw v.C. Deze zeer goed bewaarde tempel wordt ook theseion genoemd vanwege de metopen met afbeeldingen van de heldendaden van Theseus en ook omdat hier het gebeente van Theseus zou begraven liggen...
De stoa van Atallos aan de oostelijke zijde van de agora. Volledig gerestaureerd in 1953-56. Nu een museum. In de achtergrond zien we de akropolis. We herkennen v.l.n.r.: het erechtheion, het parthenon en de propyleeën. We zien onder de propyleeën een paar grotten in de rotswand. In één van die grotten werd Kreousa, één van de dochters van de atheense koning Erechtheus, door Apollo verkracht (cf. het boek "Uit het schuim van de zee", hoofdstuk 33, pag. 103).
Maar de voornaamste reden van ons bezoek aan Eleusis is dat het op één na belangrijkste religieus complex van de klassieke oudheid zich hier bevindt. Jaarlijks trok aan het eind van de zomer een processie van Athene naar Eleusis. Er waren meerdaagse vieringen in het Telesterion, een grote inwijdingsruimte. Het waren Eleusinische inwijdingsceremoniën, die s nachts gehouden werden, bij fakkellicht. Deze mysteries waren geworteld in het ruwe boerenleven en hadden tot doel de mens met vreugde te leren leven en met hoop te sterven. Ze stonden in het teken van Demeter en haar dochter Persephone, die door Hades geschaakt werd: de opeenvolging van het verdriet om het afscheid en de vreugde om de terugkeer van de geliefde dochter, de opeenvolging van de seizoenen, van de stervende en weer oplevende natuur. Behalve dit Telesterion (een bijna vierkante ruimte van 52 bij 53 meter) vinden we hier als interessantste gebouwen: een tempel van Demeter en Persephone en het Plutonium. Dit laatste is een heiligdom van Hades alwaar volgens sommigen Persephone naar de onderwereld afgedaald zou zijn en later naar de aarde teruggekeerd. Verder vinden we een tempel van Artemis en Poseidon, grote en kleine propyleeën en de Kallichorosbron, waar Demeter treurde om haar dochter.
Het telesterion
Het Plutonium, met daarachter het hol van Pluto (Hades) via hetwelk Persephone naar de onderwereld werd gesleept.
De Kallichorosbron
Het blij weerzien van Persephone en Demeter, vertolkt door resp. Sylvie Vandendorpe en Christine Vandeputte, bij de ingang van het heiligdom van Eleusis. Achteraan links: het hol van Pluto.
Triptolemos, prins van Eleusis, wordt gekroond door Demeter en Persephone (relief in het Nationaal Museum, Athene). Voor het verhaal van Triptolemos: zie het boek "Uit het schuim van de zee", hoofdstuk 18.
We verlaten de Peloponnesos via de brug over het kanaal dat de Korinthische met de Saronische Golf verbindt. Honderd jaar geleden werd het in gebruik genomen. In de oude tijden werden de boten, ontdaan van hun lading, over land getrokken langs een weg waarvan nu nog delen te zien zijn: de Diolchos.
Het kanaal van Korinthe.
Een overblijfsel van de diolchos.
Net als Theseus nemen we de oude moeilijke weg naar Athene, die de kust van de Saronische Golf volgt. We zien bij Agii Theodori de grot waar de gevaarlijke zeug Phaia huisde. Ze werd door Theseus gedood. Bij Kaki Skala is er een zeer steile afgrond naar de zee. Hier stampte Theseus de boosdoener Skiron naar beneden. Het eilandje waarin Skiron veranderde, zien we liggen vóór de kust. Men noemt deze rots ook de Skironische rots. Dit zou ook de plaats geweest zijn waar Ino zich met Melikertes in de zee stortte.
De grot van Phaia.
Hier leefde de gevaarlijke zeug Phaia: de bossen van Kromyon.
De Skironische rots.
Megara laten we links liggen, maar dat kunnen we bezwaarlijk doen met Eleusis. Hier werd Aeschylos, de oudste van de drie Griekse dramaturgen, geboren. Hier ook verminkte Theseus de misdadige reus Prokroustes dodelijk, in zijn eigen bed, waarin hijzelf zoveel argeloze reizigers had gelokt
Bij de ingang van het heiligdom van Eleusis wordt de Prokroustes-scène gespeeld: Theseus (Günther Hombecq) hakt de benen af van de wrede reus Prokroustes (Eric Triest).
De weg naar Isthmia moet ongeveer overeenkomen met de weg waarlangs Theseus zich naar Athene begaf. In Isthmia vlak bij de landengte, leefde er een booswicht, Sinis, bijgenaamd de dennenbuiger. Hij had de gewoonte twee dennenbomen naar elkaar toe te buigen en de voorbijgangers met de ledematen aan beide bomen vast te binden. Daarna liet hij de bomen rechtzwiepen waardoor het slachtoffer in tweeën gereten werd. Maar Theseus overwon Sinis en liet hem hetzelfde wrede lot ondergaan. Daar waren de Isthmische Spelen net aan de gang. Deze waren daar reeds enige tijd eerder ingesteld door de Korinthische koning Sisyphos ter ere van de zeegod Poseidon en ter nagedachtenis van Melikertes, wiens lijk hier was aangespoeld op de rug van een dolfijn. Van het oorspronkelijk stadion is vrijwel niets overgebleven; alleen de startlijn is nog goed te zien. Het speciale startsysteem dat bij de Spelen werd gehanteerd, is nog te herkennen.
Het startsysteem bij de Spelen.
Demonstratie van de start in Isthmia. Op de foto hieronder herkennen we duidelijk de "starter" (Didier, in een kuil in de grond), die door het loslaten van de touwtjes de dwarslatten laat vallen: de atleten (Willem en Gilbert) kunnen aan hun stadionloop beginnen... Het modern gebouw achteraan is het museum.
Vlak bij de startlijn zijn nog overblijfselen van het Palaimonion, een ronde tempel ter ere van Palaimon, zoals de vergoddelijkte Melikertes werd genoemd. Binnenin was een monumentaal kunstwerk dat de dolfijn voorstelde met de dode knaap op de rug. Dit thema staat uitgebeeld op de tweede medaille van Grijslokes Olympiade: die medaille staat in het teken van de oorsprong van de Isthmische Spelen en centraal staat de zeegod Poseidon. In Isthmia ie er ook de ruïne van een Poseidontempel met een groot altaar ervoor en omringd door stoas. Er zijn verder nog resten van een theater evenals een museum. Het latere stadion ligt aan de andere kant van de weg: men heeft het exact gesitueerd, maar het bevindt zich, zoals reeds gezegd, nog zes meter onder de grond.
Het palaimonion (reconstructie).
De tweede medaille van Grijslokes Olympiade: in de rand links (pijltje) is de dolfijn, afgebeeld met de dode Melikertes op de rug.
Overblijfselen van het Poseidonheiligdom in Isthmia. Van het oudste stadion is enkel nog een deel van het startgebied bewaard (links-onder). We zien de startlijn, lopend van links-boven naar rechts-onder. Het zwart vierkantje achter de startlijn is de kuil voor de starter.
We keren terug naar Epidauros voor een bezoek aan de antieke site. Het meest bezocht is hier het klassieke theater, schitterend gelegen op de flanken van de Kynortionheuvel. Het wordt nog steeds gebruikt, in de zomer, voor opvoeringen van klassieke tragedies. Met zijn 22.000 zitplaatsen is dit het grootste en best bewaarde theater van het Griekse vasteland. In dit theater, met zijn ongelooflijke acoustiek, bereikt Loopclub Grijsloke het hoogtepunt van zijn dramatisch kunnen: twee ballades worden voorgedragen en een stukje wordt gespeeld uit Antigone van Sophokles.
Gilbert en Didier in het theater van Epidauros (1993)
Willem Vanderstraeten draagt een ballade voor in het theater (1994)
Micheline en Hilde spelen "Antigone" (1994)
Hier is ook een interessant museum, maar bovenal is er het heiligdom van Asklepios, de god van de geneeskunde. Asklepios was de zoon van Apollo en van de nimf Koronis. Omdat Koronis hem ontrouw was, nog voor het kind was geboren, doodde Apollo haar en gaf Hermes opdracht het kind te redden door middel van een keizersnede. Asklepios werd opgevoed door de wijze kentaur Cheiron en bekwaamde zich dermate in de geneeskunde dat hij zelfs doden terug tot leven kon brengen. Dat zinde Zeus niet en hij doodde Asklepios met zijn bliksem. Dit alles speelde zich af in de streek van Thessalië, maar de cultus van Asklepios verplaatste zich naar Epidauros en van daaruit naar verscheidene andere streken in Griekenland en daarbuiten. De voornaamste asklepions bevonden zich op het eiland Kos, in Pergamon, Korinthe, Athene en Rome.
Beeld van Asklepios in het museum van Epidauros
Van ons bezoek aan het heiligdom van Asklepios in Epidauros onthouden we: (ruïnes van) de tempel van Asklepios, het abaton (de lighalle) en vooral de tholos waar de godheid begraven ligt en waar de heilige slangen werden bewaard. Deze tholos was de mooiste ronde tempel uit de klassieke oudheid. Tenslotte is er ook een stadion. Dit lijkt ons de geschikte plaats om de Isthmische Spelen te houden. In Isthmia zelf immers is het stadion nog niet opgegraven: het bevindt zich zes meter onder de grond
Van de tholos is nog een behoorlijk stuk overgebleven; in Epidauros is klaarblijkelijk nog heel wat te restaureren...
Didier en Gilbert staan in bewondering voor het werk van een restaurateur (1993)
Het stadion
De atleten van Loopclub Grijsloke bij de start van de stadionloop in Epidauros (1994)
U hebt het ongetwijfeld vernomen via de media: enkele dagen geleden werd op het eiland Rhodos het schilderij "De jacht op het Kalydonisch everzwijn" teruggevonden. Het schilderij werd in de zomer van het jaar 2001 gestolen uit het museum voor Schone Kunsten te Gent. Een verhaal uit de Griekse mythologie wordt hier uitgebeeld. Het verhaal staat in geuren en kleuren in mijn pas verschenen boek "Uit het schuim van de zee" (hoofdstuk 30, pag. 94, 95 en 96). Het boek is te koop in de boekhandel (prijs 18,95): het behandelt de hele Griekse mythologie in 136 verhalen, die elkaar opvolgen in een "min of meer (chrono)logische volgorde". Met zijn zeventien originele ludieke tekeningen is dit boek een uniek werk in de Nederlandse taal.
Eén van de kinderen van Oineus en Althaia was Meleager. Toen het kind geboren was stonden de drie schikgodinnen bij zijn wiegje: Clotho, Lachesis en Atropos. De schikgodinnen ook Moiren genoemd zijn de dochters van Zeus en de titanes Themis; zij zijn het die het lot van de mensen bepalen. Clotho voorspelde het kind een goede gezondheid, Lachesis voorspelde een roemvolle toekomst, Atropos voorspelde dat het kind net zolang zou leven tot het grote houtblok in de haard zou opgebrand zijn. Althaia was vreselijk aangedaan door deze voorspelling. Toen de drie Moiren het huis verlaten hadden greep ze haastig het brandend houtblok en gooide het in het water. Daarna ging ze het verstoppen in een donkere hoek van het paleis, waar niemand ooit kwam.
Alles zou verder goed gegaan zijn, ware het niet dat koning Oineus zich de woede van de godin Artemis op de hals had gehaald. Er was een voorspoedige tijd geweest in Kalydon de oogst was overvloedig en het vee was gezond en toen het tijd werd om de goden te danken, bracht Oineus gulle offers: veldgewassen voor Demeter, druiven voor Dionysos, olijven voor Athena. Aan Artemis evenwel had hij niets geofferd. Vergeten! De godin had minstens een geit of een schaap of een reebokje verwacht, maar... niets! Artemis was weer eens diep vernederd en de gevolgen zouden weer niet uitblijven. Zij stuurde een ontiegelijk groot everzwijn naar Kalydon, dat de vruchten des lands vernietigde en de mensen aanviel, zowel als het vee. Niemand slaagde erin het dier te vangen en te doden. Tot uiteindelijk s konings zoon Meleager alle heldhaftige krijgers uit de streek opriep om zich te verenigen en een gezamenlijke jacht in te zetten tegen het everzwijn. Velen gaven gehoor aan de oproep. Onder hen ook een vrouw, Atalante: een jonkvrouw van koninklijken bloede, uit Arkadia, die meer dan behoorlijk overweg kon met pijl en boog. Velen van de krijgers stonden afkerig tegenover haar deelname. Sommigen vonden het vernederend te moeten vechten aan de zijde van een vrouw en haakten af. Maar Meleager, onder de indruk van de charmes van deze bekoorlijke jonge vrouw, liet haar niettemin mee ten strijde trekken.
Algauw bleek de strijd tegen de Kalydonische ever geen gemakkelijke klus te zijn. De ever beukte onvervaard in op het legertje gewapende mannen en aanvankelijk slaagde niemand erin het dier te treffen terwijl velen van de mannen zelf ernstig gewond raakten. Men begon reeds te twijfelen aan de goede afloop van de onderneming toen het dier plots neerzeeg, getroffen door één van Atalantes pijlen. Meleager rende op de ever af en doorboorde hem met zijn speer. Hij stroopte het dier het vel af en hieuw de kop van het lijf. De kop en het vel schonk hij als trofee aan Atalante, omdat zij de ever het eerst had getroffen. De twee broeders van Althaia, die ook aan de strijd hadden deelgenomen, protesteerden daar hevig tegen en eisten zelf de trofee op. Daarop ontstak Meleager in dolle woede en hij doodde zijn beide ooms.
Toen Althaia de uitslag van de veldtocht vernam was zij verheugd. Doch algauw maakte haar blijdschap plaats voor afgrijzen, toen men de lijken van haar beide broeders voor haar voeten kwam neerleggen. Op slag begon zij de goden te aanroepen en smeekte hun de moordenaar te straffen met de dood, niet wetend dat de moordenaar niemand anders was dan haar eigen teergeliefde zoon. De dood van haar broeders mocht niet ongewroken blijven. Ook niet toen de afschuwelijke waarheid tot haar was doorgedrongen. Ze nam het weggeborgen half opgebrand houtblok en wierp het in het vuur. En met het houtblok smeulde ook het leven weg uit het stoere lichaam van haar fiere zoon. En nog vooraleer hij de geest gaf had Althaia zichzelf het leven benomen, door verhanging...
Vier kilometer ten zuiden van Tiryns ligt aan de Argolische Golf het stadje Nauplion dat van 1829 tot 1834 hoofdstad van Griekenland is geweest. Niet ver hiervandaan ligt de badplaats Tolo. Daar nemen we een vrije dag: de meesten doen er aan watersport, nl. zwemmen, pedalo- en kanovaren.
Op de weg van Nauplion naar Epidauros komen we na vier kilometer aan het Byzantijns klooster Agia Moni. Daar in de nabijheid bevindt zich de Kanathosbron waar Hera eens per jaar een ritueel bad nam en op die wijze telkens haar maagdelijkheid hernieuwde.
Zeus (Eric Vancoppenolle) port Hera (Jenny Depaepe) aan om te baden in het water van de Kanathosbron, teneinde haar maagdelijkheid te hernieuwen.
Ook deze rituele "doping" door Hera met water uit de Kanathosbron heeft tot doel aan alle deelneemsters aan de Heraien in Olympia hun maagdelijkheid terug te schenken; hier zijn vlnr. Mieke, Sylvie en Hilde aan de beurt.
Didier en Gilbert drinken het water van de Kanathosbron in 1993, met geen ander doel dan hun dorst te lessen...
Bij het dorp Ligurio we zijn vlakbij het antieke Epidauros is er een zijsprong van zowat vijftig kilometer naar Troizen. In die stad was het dat Aithra, dochter van de plaatselijke koning Pittheus, zwanger werd gemaakt door Aigeus, koning van Athene. Zij baarde Theseus die, eens tot jongeling opgegroeid, te voet naar Athene trok en op zijn tocht alle bandieten die de streek onveilig maakten, uit de weg ruimde. Theseus volgde zijn vader op als koning van Athene. Hij zou zich ontpoppen tot één van Griekenlands grootste helden, dé grootste na Herakles. In Troizen speelde zich ook het wansmakelijk drama af tussen Theseus zoon Hippolytos en zijn verliefde schoonmoeder Phaidra, dat eindigde met de dood van beiden. Hippolytos had hier zijn tempel en daar zijn nog de grondvesten van over; dat geldt ook voor een asklepion en voor de tempel van Aphrodite Kataskopia.
De burcht van Tiryns is een Mykeense vesting op een twintig meter hoge ovalen kalksteenheuvel. De omringende muren zijn 800 meter lang en op sommige plaatsen tot 7,5 meter dik. Dit zijn de meest indrukwekkende cyclopische muren en ze werden door Pausanias vergeleken met de Egyptische pyramides. Zoals in alle Mykeense paleizen is het megaron ook hier het centrale gebouw; men bereikt het via kolossale poorten, propyleeën en binnenhoven. Deze burcht wordt veel minder door toeristen bezocht, doch is nauwelijks kleiner dan die van Mykene. In feite is hij interessanter, ook al doordat er meer van overgebleven is.
Gilbert en Roger bij de burcht van Tiryns
De burcht van Tiryns: hoofdtoegang tot de akropolis
Niet ver van het Heraion ligt het dorp Dendra, waar zich een Mykeense necropolis bevindt en waar de beklimming van Midea begint. Op de top van de berg bevinden zich de resten van de burcht die Perseus er liet bouwen in de 14e eeuw v.C., nadat hij Argos had verlaten (zie: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=28). Hier werd Alkmene geboren. Zij was de dochter van Perseus zoon Elektryon en de moeder van Herakles. Later kwamen Atreus en Thyestes hierheen, de twee zonen van Pelops die door hun vader uit Elis waren verbannen. Na een wrede twist tussen de beide broers, eigende Atreus zich uiteindelijk Mykene toe, waar hij tenslotte werd opgevolgd door zijn zoon Agamemnon. De burcht van Midea werd verwoest in de 12e eeuw v.C. We kunnen nog de cyclopische muren zien en in het zuidoosten resten van een vierkante toren. We zijn hier op luttele kilometers van de burcht van Tiryns, de geboorteplaats van Herakles.
Midea: op de top van deze berg liet Perseus een burcht bouwen...
Van het oude Korinthe trekken we nu weer zuidwaarts naar Argos en het heiligdom van Hera, de schutspatrones van deze streek. Dit Heraion bestond uit een aantal gebouwen, onder andere twee tempels en verscheidene stoas, gelegen op terrassen die zich op drie verschillende niveaus bevonden. In de nieuwste van de twee tempels stond een houten, met goud en ivoor beslagen standbeeld van Hera, met in de hand een scepter met een koekoek erop, haar lievelingsvogel. Sculpturen op het oostfronton beeldden de geboorte van Zeus uit. Op het westelijk fronton was de inname van Troje uitgebeeld. Hier verzamelden de Griekse vorsten zich en schaarden zich rond Agamemnon, vóór ze optrokken tegen Troje. Kidippe was één van de priesteressen van Hera. Toen de ossen die haar naar de tempel moesten brengen op een dag niet beschikbaar waren, trokken haar zonen Kleobis en Biton zelf de ossenwagen. Kidippe vroeg Hera haar zonen daarvoor te belonen, en Hera beloonde hen met een plotse dood. Hun standbeelden hebben wij bewonderd in het museum van Delphi. (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=948349)
In het Heraion: terrassen op drie verschillende niveau's
De landengte van Korinthe, de isthmos, is niet ver hier vandaan. We begeven ons in oostelijke richting naar het oude Korinthe. Na een bezoek aan deze eertijds zo belangrijke stad één van de belangrijkste ter wereld zullen we weer richting zuiden kiezen, want ons bezoek aan Argolis nog lang niet ten einde. De ruïnes van de oude stad, die 2500 jaar geleden zowat een half miljoen inwoners telde, liggen ongeveer zes kilometer ten zuiden van het moderne Korinthe, waar nu nog amper twintigduizend mensen leven. De stad stond in verbinding met twee havens: Kenchreai aan de Saronische Golf en Lechaion aan de Korinthische Golf. Wij zien er de agora waar de heilige Paulus zijn toespraken hield. Hier ook was het dat de wijsgeer Diogenes naakt rondliep bij klaarlichte dag, met een lantaarn in de hand, op zoek naar een mens. Call-girls ontbraken niet in deze mondaine havenstad. Talrijk zijn de ruïnes van hotels, winkels en zuilengaanderijen. Talrijk zijn ook de tempels, waarvan de belangrijkste Dorisch is, nl. de tempel van Apollo, daterend uit de 6e eeuw v.C.; er staan nog zeven zuilen van overeind. Interessant is de beneden-Peirenebron met bijhorende koer, alsook de bron van Glauke. Deze laatste was een Korinthische prinses met wie Jason een nieuw huwelijk wilde aangaan. Maar Jasons verstoten echtgenote Medea schonk Glauke een vergiftigd bruidskleed dat haar lichaam deed verschroeien zodra ze het aangetrokken had. In paniek sprong Glauke in de bron en verdronk. De belangrijkste straat is de Lechaionstraat: ze loopt van de agora noordwaarts naar de haven. Verder zijn er een odeon en een theater. Zon vierhonderd meter ten noorden van de agora is er een heiligdom van Asklepios met een gymnasion en de zogenaamde Lernabron. In het zuiden: de Akrokorinth, die 575 meter hoog is. Aan de voet van deze heuvel lag een heiligdom van Demeter en Persephone, waarvan nog overblijfselen te vinden zijn. En boven is er een burcht die dateert uit de 7e eeuw v.C., de boven-Peirenebron en het heiligdom van Aphrodite dat meer dan duizend tempeldienaressen telde. Zij waren in feite prostituees die er rondliepen met lichtjes om zo de aandacht te trekken in de benedenstad. Die lichtjes waren ongetwijfeld de voorlopers van de veelkleurige lampen van de moderne huizen van plezier.
De tempel van Apollo in Korinthe
De bron van Glauke
De Lechaionstraat
De weg naar de Akrokorinth
De Akrokorinth met bovenop de burcht; vooraan de tempel van Apollo
Na ons uitgebreid bezoek aan Nemea gaat de reis langs wat moeilijker wegen verder naar het hoger gelegen Stymphalia op de flanken van de Kilini. Daar zijn resten van tempels, maar belangrijker is wel dat Herakles daar aan de oevers van het meer weer één van zijn werken tot een goed einde heeft gebracht door er de Stymphalische vogels te verjagen (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=71). Het is de bedoeling om van hieruit doorheen het woeste Arkadisch bergland naar het oude Sikion te rijden. Dat is wel een enigszins gevaarlijke tocht, doch onweerstaanbaar!
Sikion is zowel op historisch als op mythologisch gebied belangrijk geweest. Hier vond de Thebaanse prinses Antiope, door Zeus zwanger gemaakt van de tweeling Amphion en Zethos, een onderkomen bij koning Epopeus (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=122). Er is nog heel wat te zien: een akropolis met een theater en een restant van een stadion, een agora met een tempel, een bouleuterion en een stoa, een gymnasion en een Romeins bad. Dit laatste doet nu dienst als museum, maar t museum is gesloten. In de oudheid werden hier, gedurende een periode van honderd jaar de Spelen gehouden, die normaliter in Isthmia, in de buurt van de landengte van Korinthe, plaatsgrepen: de Isthmische.
In Nemea stond ook de stadionloop (dromos) op het programma. Hier de mannelijke atleten van Loopclub Grijsloke aan de startlijn.
Ook het verspringen (halma) werd beoefend. Hier Gunther Hombecq in actie. Zoals in de oudheid werd er gesprongen "uit stand" en met springgewichten. Micheline Demol, Eric Triest en Christine Vandeputte zijn aandachtige toeschouwers.
Een halve kilometer van het stadion verwijderd is het heiligdom van Zeus met in de eerste plaats de Dorische tempel uit de 4e eeuw v.C., waarvan nog drie zuilen rechtop staan. Typisch voor deze tempel is het aditon dat twee meter diep ligt en via trappen te bereiken is. Waarschijnlijk werd hier Opheltes vereerd...
De tempel van Zeus in Nemea: een ruïne met nog drie rechtopstaande zuilen.
Gilbert en Didier lijken wel dwergen naast de drie Dorische zuilen.
Hoe het heiligdom van Nemea er uitzag kan men zien in het museum. Gilbert Terras, Hendrik Vanherzeele, José Thijs en Daniël Malfait bewonderen de maquette.
Liggend in het aditon van de Zeustempel in Nemea: onze jongste deelnemer (Gunther Hombecq) "speelt" de dode prins Opheltes...
De (bijna voltallige) ploeg van Loopclub Grijsloke in het heiligdom van Zeus (Nemea).
We nemen de grote weg naar Korinthe en bij het dorp Dervenaki slaan we links af richting Kilinigebergte. Al na enkele kilometers, zo herinner ik mij van een vorige reis, was hier aan de linkerkant van de weg een gedeelte van het stadion waar de Nemeïsche Spelen plaatsvonden. Het ander gedeelte lag aan de rechterkant van de weg en was toen nog niet opgegraven. Recentelijk werd het stadion in zijn gehele lengte blootgelegd en daarvoor heeft hier dus een deel van de oude weg moeten plaatsmaken. Het stadion zoals het er nu bijligt, blakend in de zon, is een meer dan aangename verrassing. De Nemeïsche Spelen werden gesticht door Amphiaraos. Hij was één van de zeven die onder de leiding van koning Adrastos van Argos tegen Thebe ten strijde trokken. Door hun schuld werd de jonge prins Opheltes hier doodgebeten door een slang. Ter nagedachtenis van Opheltes werden deze Spelen gehouden, rouwspelen bij uitstek (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=41)Op dit mooie stadion beoefenen wij het lopen, het vérspringen en het discuswerpen. Omdat hier maar weinig toeschouwers zijn, wordt de klassieke lendendoek even weggelaten, hetgeen in de oudheid vanaf omstreeks 720 v.C. immers de regel was.
We vermoeden dat niet ver hier vandaan het hol van de leeuw van Nemea moet geweest zijn, de leeuw die door Herakles werd gedood, ter vervulling van het eerste van zijn twaalf werken (klik hier: www.bloggen.de/dzeus/archief.php?ID=49).
Deze weg liep enkele jaren geleden dwars doorheen het stadion. Enkel het gedeelte links van deze weg was toen al blootgelegd. Werd hier prins Opheltes doodgebeten?
Zo'n dertig jaar geleden was slechts een deel van het stadion blootgelegd.
Een gedenkplaat aan de ingang van het stadion: de opgravingswerken werden hier verricht door de universiteit van Berkeley (Californië). Op de foto (vlnr): Daniël, Micheline, Willem.
Zo ligt het stadion er nu bij.
Vooraan: de looppiste met zitplaatsen. Uiterst links de uitgang van de tunnel waar de atleten het stadion binnentraden. Uiterst rechts enkele zuilen van de 500 m verderop gelegen Zeus-tempel.
De atleten van Loopclub Grijsloke betreden "het strijdperk".
Willem Vanderstraeten bij het discuswerpen in Nemea.
We betreden de burcht via de leeuwinnenpoort. Door deze poort moet Agamemnon zijn gegaan, samen met zijn oorlogsbruid Cassandra, bij zijn triomfantelijke terugkeer uit Troje. De triomf zou echter van korte duur zijn: beiden werden vermoord door Agamemnons echtgenote Klutaimnestra en diens minnaar Aigistos. Een eerste belangrijke bezienswaardigheid binnen de muren is de grafcirkel A. Hier vond de Duitse archeoloog Schliemann in 1876 in een zestal schachtgraven de resten van negentien lichamen. Naast die lichamen lag een schat van gouden, zilveren en bronzen voorwerpen: juwelen, wapens, borstplaten, bekers. Het beroemdste onder die voorwerpen is ongetwijfeld het gouden masker, waarvan Schliemann veronderstelde ten onrechte zoals later is gebleken dat het een dodenmasker van Agamemnon was. Dit masker zullen we later op onze reis kunnen bewonderen in het archeologisch museum van Athena.
Via een helling klimmen we op naar het koninklijk paleis. Onze bijzondere aandacht gaat naar de badkamer. Hier werd Agamemnon doodgestoken door zijn eigen vrouw. Ideaal om deze moordscène na te spelen, op de plaats waar dit drama écht heeft plaats gevonden, zon twaalf eeuwen vóór Christus (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=31128) .
De loopclub bij de leeuwinnenpoort.
De grafcirkel A.
Even uitrusten tijdens de beklimming naar het paleis.
De Mykeense vlakte gezien vanop de burcht, links een 20-tal bussen, rechts de leeuwinnenpoort.
Gilbert in het megaron van het koninklijk paleis van Mykene.
De badkamer waar Agamemnon de dood vond.
Uit het boek "Grijslokes Olympiade" (1997, pag. 111). Johan Dhaenens speelt Agamemnon, Trui Declercq speelt Klutaimnestra.
Een jaar of tien tevoren had ik die scène al eens gerepeteerd in Mykene (met Fanny, maar dit is blijkbaar niet in de badkamer...)
Mykene ligt ongeveer tien kilometer ten noorden van Argos. Het is één van de grote hoogtepunten van onze reis. Er is in de eerste plaats de burcht met de cyclopische muren en de beroemde ingang, de leeuwinnenpoort. We zien de burcht al van ver opdoemen, op de top van een niet al te hoge heuvel. Vooraleer de burcht te betreden, brengen wij een bezoek aan een aantal koepelgraven, koningsgraven zoals wij er één gezien hebben in Orchomenos: het graf van resp. Orestes, Aigistos, Klytaimnestra en Agamemnon. Dit laatste wordt ook schathuis van Atreus genoemd. Het bevindt zich het verst van de burcht, enkele honderden meter. Eveneens buiten de burcht en op geringe afstand ervan (vlak naast het graf van Klytaimnestra) vinden we de zogenaamde grafcirkel B: een twintigtal graven van omstreeks 1600 v.C.
De burcht van Mykene op de top van een heuvel.
Bij 't Schathuis van Atreus in 1993 (graf van Agamemnon): vlnr. Kris, Gilbert, Didier.
Loopclub Grijsloke bij het graf van Agamemnon in 1994.
Kris (l.) en Didier (r.) als Agamemnon en Aigistos, leveren een gevecht (om Klytaimnestra?) bij het graf van... Klytaimnestra.
Wie stuurt een tekening? i.v.m. één van deze mythologische verhalen... ... naar kris.vansteenbrugge@skynet.be De mooiste worden gepubliceerd. Vermeld je naam en die van je school+klas.
..
D
