Voor verhalen over Gent, Gravensteen, Griekenland, Grijsloke, Gezondheid, Geneeskunde, Gehoor, G-plek, Genealogie, Gerard, Georges, Gekheid-op-een-stokje... zie: www.bloggen.be/kris
Wie stuurt een tekening bij één van de mythologische verhalen? Per e-mail a.u.b. (kris.vansteenbrugge@skynet.be) . De mooiste tekeningen worden gepubliceerd. Vergeet niet uw naam te vermelden + naam van de school en klas.
Voor verhalen over Gent, Gravensteen, Griekenland, Grijsloke, Gezondheid, Gravensteen, Geneeskunde, Gehoor, G-plek, Genealogie, Gerard, Georges, Gekheid-op-een-stokje... zie: www.bloggen.be/pierpont www.bloggen.be/kris
GRIEKSE MYTHOLOGIE
Boeiende verhalen uit het oude Hellas PICTAIKU's (de allernieuwste kunstvorm) vindt u op www.bloggen.be/pictaiku
09-09-2011
De jacht op de Kalydonische ever.
U hebt het ongetwijfeld vernomen via de media: enkele dagen geleden werd op het eiland Rhodos het schilderij "De jacht op het Kalydonisch everzwijn" teruggevonden. Het schilderij werd in de zomer van het jaar 2001 gestolen uit het museum voor Schone Kunsten te Gent. Een verhaal uit de Griekse mythologie wordt hier uitgebeeld. Het verhaal staat in geuren en kleuren in mijn pas verschenen boek "Uit het schuim van de zee" (hoofdstuk 30, pag. 94, 95 en 96). Het boek is te koop in de boekhandel (prijs 18,95): het behandelt de hele Griekse mythologie in 136 verhalen, die elkaar opvolgen in een "min of meer (chrono)logische volgorde". Met zijn zeventien originele ludieke tekeningen is dit boek een uniek werk in de Nederlandse taal.
Eén van de kinderen van Oineus en Althaia was Meleager. Toen het kind geboren was stonden de drie schikgodinnen bij zijn wiegje: Clotho, Lachesis en Atropos. De schikgodinnen ook Moiren genoemd zijn de dochters van Zeus en de titanes Themis; zij zijn het die het lot van de mensen bepalen. Clotho voorspelde het kind een goede gezondheid, Lachesis voorspelde een roemvolle toekomst, Atropos voorspelde dat het kind net zolang zou leven tot het grote houtblok in de haard zou opgebrand zijn. Althaia was vreselijk aangedaan door deze voorspelling. Toen de drie Moiren het huis verlaten hadden greep ze haastig het brandend houtblok en gooide het in het water. Daarna ging ze het verstoppen in een donkere hoek van het paleis, waar niemand ooit kwam.
Alles zou verder goed gegaan zijn, ware het niet dat koning Oineus zich de woede van de godin Artemis op de hals had gehaald. Er was een voorspoedige tijd geweest in Kalydon de oogst was overvloedig en het vee was gezond en toen het tijd werd om de goden te danken, bracht Oineus gulle offers: veldgewassen voor Demeter, druiven voor Dionysos, olijven voor Athena. Aan Artemis evenwel had hij niets geofferd. Vergeten! De godin had minstens een geit of een schaap of een reebokje verwacht, maar... niets! Artemis was weer eens diep vernederd en de gevolgen zouden weer niet uitblijven. Zij stuurde een ontiegelijk groot everzwijn naar Kalydon, dat de vruchten des lands vernietigde en de mensen aanviel, zowel als het vee. Niemand slaagde erin het dier te vangen en te doden. Tot uiteindelijk s konings zoon Meleager alle heldhaftige krijgers uit de streek opriep om zich te verenigen en een gezamenlijke jacht in te zetten tegen het everzwijn. Velen gaven gehoor aan de oproep. Onder hen ook een vrouw, Atalante: een jonkvrouw van koninklijken bloede, uit Arkadia, die meer dan behoorlijk overweg kon met pijl en boog. Velen van de krijgers stonden afkerig tegenover haar deelname. Sommigen vonden het vernederend te moeten vechten aan de zijde van een vrouw en haakten af. Maar Meleager, onder de indruk van de charmes van deze bekoorlijke jonge vrouw, liet haar niettemin mee ten strijde trekken.
Algauw bleek de strijd tegen de Kalydonische ever geen gemakkelijke klus te zijn. De ever beukte onvervaard in op het legertje gewapende mannen en aanvankelijk slaagde niemand erin het dier te treffen terwijl velen van de mannen zelf ernstig gewond raakten. Men begon reeds te twijfelen aan de goede afloop van de onderneming toen het dier plots neerzeeg, getroffen door één van Atalantes pijlen. Meleager rende op de ever af en doorboorde hem met zijn speer. Hij stroopte het dier het vel af en hieuw de kop van het lijf. De kop en het vel schonk hij als trofee aan Atalante, omdat zij de ever het eerst had getroffen. De twee broeders van Althaia, die ook aan de strijd hadden deelgenomen, protesteerden daar hevig tegen en eisten zelf de trofee op. Daarop ontstak Meleager in dolle woede en hij doodde zijn beide ooms.
Toen Althaia de uitslag van de veldtocht vernam was zij verheugd. Doch algauw maakte haar blijdschap plaats voor afgrijzen, toen men de lijken van haar beide broeders voor haar voeten kwam neerleggen. Op slag begon zij de goden te aanroepen en smeekte hun de moordenaar te straffen met de dood, niet wetend dat de moordenaar niemand anders was dan haar eigen teergeliefde zoon. De dood van haar broeders mocht niet ongewroken blijven. Ook niet toen de afschuwelijke waarheid tot haar was doorgedrongen. Ze nam het weggeborgen half opgebrand houtblok en wierp het in het vuur. En met het houtblok smeulde ook het leven weg uit het stoere lichaam van haar fiere zoon. En nog vooraleer hij de geest gaf had Althaia zichzelf het leven benomen, door verhanging...
Vier kilometer ten zuiden van Tiryns ligt aan de Argolische Golf het stadje Nauplion dat van 1829 tot 1834 hoofdstad van Griekenland is geweest. Niet ver hiervandaan ligt de badplaats Tolo. Daar nemen we een vrije dag: de meesten doen er aan watersport, nl. zwemmen, pedalo- en kanovaren.
Op de weg van Nauplion naar Epidauros komen we na vier kilometer aan het Byzantijns klooster Agia Moni. Daar in de nabijheid bevindt zich de Kanathosbron waar Hera eens per jaar een ritueel bad nam en op die wijze telkens haar maagdelijkheid hernieuwde.
Zeus (Eric Vancoppenolle) port Hera (Jenny Depaepe) aan om te baden in het water van de Kanathosbron, teneinde haar maagdelijkheid te hernieuwen.
Ook deze rituele "doping" door Hera met water uit de Kanathosbron heeft tot doel aan alle deelneemsters aan de Heraien in Olympia hun maagdelijkheid terug te schenken; hier zijn vlnr. Mieke, Sylvie en Hilde aan de beurt.
Didier en Gilbert drinken het water van de Kanathosbron in 1993, met geen ander doel dan hun dorst te lessen...
Bij het dorp Ligurio we zijn vlakbij het antieke Epidauros is er een zijsprong van zowat vijftig kilometer naar Troizen. In die stad was het dat Aithra, dochter van de plaatselijke koning Pittheus, zwanger werd gemaakt door Aigeus, koning van Athene. Zij baarde Theseus die, eens tot jongeling opgegroeid, te voet naar Athene trok en op zijn tocht alle bandieten die de streek onveilig maakten, uit de weg ruimde. Theseus volgde zijn vader op als koning van Athene. Hij zou zich ontpoppen tot één van Griekenlands grootste helden, dé grootste na Herakles. In Troizen speelde zich ook het wansmakelijk drama af tussen Theseus zoon Hippolytos en zijn verliefde schoonmoeder Phaidra, dat eindigde met de dood van beiden. Hippolytos had hier zijn tempel en daar zijn nog de grondvesten van over; dat geldt ook voor een asklepion en voor de tempel van Aphrodite Kataskopia.
De burcht van Tiryns is een Mykeense vesting op een twintig meter hoge ovalen kalksteenheuvel. De omringende muren zijn 800 meter lang en op sommige plaatsen tot 7,5 meter dik. Dit zijn de meest indrukwekkende cyclopische muren en ze werden door Pausanias vergeleken met de Egyptische pyramides. Zoals in alle Mykeense paleizen is het megaron ook hier het centrale gebouw; men bereikt het via kolossale poorten, propyleeën en binnenhoven. Deze burcht wordt veel minder door toeristen bezocht, doch is nauwelijks kleiner dan die van Mykene. In feite is hij interessanter, ook al doordat er meer van overgebleven is.
Gilbert en Roger bij de burcht van Tiryns
De burcht van Tiryns: hoofdtoegang tot de akropolis
Niet ver van het Heraion ligt het dorp Dendra, waar zich een Mykeense necropolis bevindt en waar de beklimming van Midea begint. Op de top van de berg bevinden zich de resten van de burcht die Perseus er liet bouwen in de 14e eeuw v.C., nadat hij Argos had verlaten (zie: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=28). Hier werd Alkmene geboren. Zij was de dochter van Perseus zoon Elektryon en de moeder van Herakles. Later kwamen Atreus en Thyestes hierheen, de twee zonen van Pelops die door hun vader uit Elis waren verbannen. Na een wrede twist tussen de beide broers, eigende Atreus zich uiteindelijk Mykene toe, waar hij tenslotte werd opgevolgd door zijn zoon Agamemnon. De burcht van Midea werd verwoest in de 12e eeuw v.C. We kunnen nog de cyclopische muren zien en in het zuidoosten resten van een vierkante toren. We zijn hier op luttele kilometers van de burcht van Tiryns, de geboorteplaats van Herakles.
Midea: op de top van deze berg liet Perseus een burcht bouwen...
Van het oude Korinthe trekken we nu weer zuidwaarts naar Argos en het heiligdom van Hera, de schutspatrones van deze streek. Dit Heraion bestond uit een aantal gebouwen, onder andere twee tempels en verscheidene stoas, gelegen op terrassen die zich op drie verschillende niveaus bevonden. In de nieuwste van de twee tempels stond een houten, met goud en ivoor beslagen standbeeld van Hera, met in de hand een scepter met een koekoek erop, haar lievelingsvogel. Sculpturen op het oostfronton beeldden de geboorte van Zeus uit. Op het westelijk fronton was de inname van Troje uitgebeeld. Hier verzamelden de Griekse vorsten zich en schaarden zich rond Agamemnon, vóór ze optrokken tegen Troje. Kidippe was één van de priesteressen van Hera. Toen de ossen die haar naar de tempel moesten brengen op een dag niet beschikbaar waren, trokken haar zonen Kleobis en Biton zelf de ossenwagen. Kidippe vroeg Hera haar zonen daarvoor te belonen, en Hera beloonde hen met een plotse dood. Hun standbeelden hebben wij bewonderd in het museum van Delphi. (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=948349)
In het Heraion: terrassen op drie verschillende niveau's
De landengte van Korinthe, de isthmos, is niet ver hier vandaan. We begeven ons in oostelijke richting naar het oude Korinthe. Na een bezoek aan deze eertijds zo belangrijke stad één van de belangrijkste ter wereld zullen we weer richting zuiden kiezen, want ons bezoek aan Argolis nog lang niet ten einde. De ruïnes van de oude stad, die 2500 jaar geleden zowat een half miljoen inwoners telde, liggen ongeveer zes kilometer ten zuiden van het moderne Korinthe, waar nu nog amper twintigduizend mensen leven. De stad stond in verbinding met twee havens: Kenchreai aan de Saronische Golf en Lechaion aan de Korinthische Golf. Wij zien er de agora waar de heilige Paulus zijn toespraken hield. Hier ook was het dat de wijsgeer Diogenes naakt rondliep bij klaarlichte dag, met een lantaarn in de hand, op zoek naar een mens. Call-girls ontbraken niet in deze mondaine havenstad. Talrijk zijn de ruïnes van hotels, winkels en zuilengaanderijen. Talrijk zijn ook de tempels, waarvan de belangrijkste Dorisch is, nl. de tempel van Apollo, daterend uit de 6e eeuw v.C.; er staan nog zeven zuilen van overeind. Interessant is de beneden-Peirenebron met bijhorende koer, alsook de bron van Glauke. Deze laatste was een Korinthische prinses met wie Jason een nieuw huwelijk wilde aangaan. Maar Jasons verstoten echtgenote Medea schonk Glauke een vergiftigd bruidskleed dat haar lichaam deed verschroeien zodra ze het aangetrokken had. In paniek sprong Glauke in de bron en verdronk. De belangrijkste straat is de Lechaionstraat: ze loopt van de agora noordwaarts naar de haven. Verder zijn er een odeon en een theater. Zon vierhonderd meter ten noorden van de agora is er een heiligdom van Asklepios met een gymnasion en de zogenaamde Lernabron. In het zuiden: de Akrokorinth, die 575 meter hoog is. Aan de voet van deze heuvel lag een heiligdom van Demeter en Persephone, waarvan nog overblijfselen te vinden zijn. En boven is er een burcht die dateert uit de 7e eeuw v.C., de boven-Peirenebron en het heiligdom van Aphrodite dat meer dan duizend tempeldienaressen telde. Zij waren in feite prostituees die er rondliepen met lichtjes om zo de aandacht te trekken in de benedenstad. Die lichtjes waren ongetwijfeld de voorlopers van de veelkleurige lampen van de moderne huizen van plezier.
De tempel van Apollo in Korinthe
De bron van Glauke
De Lechaionstraat
De weg naar de Akrokorinth
De Akrokorinth met bovenop de burcht; vooraan de tempel van Apollo
Na ons uitgebreid bezoek aan Nemea gaat de reis langs wat moeilijker wegen verder naar het hoger gelegen Stymphalia op de flanken van de Kilini. Daar zijn resten van tempels, maar belangrijker is wel dat Herakles daar aan de oevers van het meer weer één van zijn werken tot een goed einde heeft gebracht door er de Stymphalische vogels te verjagen (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=71). Het is de bedoeling om van hieruit doorheen het woeste Arkadisch bergland naar het oude Sikion te rijden. Dat is wel een enigszins gevaarlijke tocht, doch onweerstaanbaar!
Sikion is zowel op historisch als op mythologisch gebied belangrijk geweest. Hier vond de Thebaanse prinses Antiope, door Zeus zwanger gemaakt van de tweeling Amphion en Zethos, een onderkomen bij koning Epopeus (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=122). Er is nog heel wat te zien: een akropolis met een theater en een restant van een stadion, een agora met een tempel, een bouleuterion en een stoa, een gymnasion en een Romeins bad. Dit laatste doet nu dienst als museum, maar t museum is gesloten. In de oudheid werden hier, gedurende een periode van honderd jaar de Spelen gehouden, die normaliter in Isthmia, in de buurt van de landengte van Korinthe, plaatsgrepen: de Isthmische.
In Nemea stond ook de stadionloop (dromos) op het programma. Hier de mannelijke atleten van Loopclub Grijsloke aan de startlijn.
Ook het verspringen (halma) werd beoefend. Hier Gunther Hombecq in actie. Zoals in de oudheid werd er gesprongen "uit stand" en met springgewichten. Micheline Demol, Eric Triest en Christine Vandeputte zijn aandachtige toeschouwers.
Een halve kilometer van het stadion verwijderd is het heiligdom van Zeus met in de eerste plaats de Dorische tempel uit de 4e eeuw v.C., waarvan nog drie zuilen rechtop staan. Typisch voor deze tempel is het aditon dat twee meter diep ligt en via trappen te bereiken is. Waarschijnlijk werd hier Opheltes vereerd...
De tempel van Zeus in Nemea: een ruïne met nog drie rechtopstaande zuilen.
Gilbert en Didier lijken wel dwergen naast de drie Dorische zuilen.
Hoe het heiligdom van Nemea er uitzag kan men zien in het museum. Gilbert Terras, Hendrik Vanherzeele, José Thijs en Daniël Malfait bewonderen de maquette.
Liggend in het aditon van de Zeustempel in Nemea: onze jongste deelnemer (Gunther Hombecq) "speelt" de dode prins Opheltes...
De (bijna voltallige) ploeg van Loopclub Grijsloke in het heiligdom van Zeus (Nemea).
We nemen de grote weg naar Korinthe en bij het dorp Dervenaki slaan we links af richting Kilinigebergte. Al na enkele kilometers, zo herinner ik mij van een vorige reis, was hier aan de linkerkant van de weg een gedeelte van het stadion waar de Nemeïsche Spelen plaatsvonden. Het ander gedeelte lag aan de rechterkant van de weg en was toen nog niet opgegraven. Recentelijk werd het stadion in zijn gehele lengte blootgelegd en daarvoor heeft hier dus een deel van de oude weg moeten plaatsmaken. Het stadion zoals het er nu bijligt, blakend in de zon, is een meer dan aangename verrassing. De Nemeïsche Spelen werden gesticht door Amphiaraos. Hij was één van de zeven die onder de leiding van koning Adrastos van Argos tegen Thebe ten strijde trokken. Door hun schuld werd de jonge prins Opheltes hier doodgebeten door een slang. Ter nagedachtenis van Opheltes werden deze Spelen gehouden, rouwspelen bij uitstek (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=41)Op dit mooie stadion beoefenen wij het lopen, het vérspringen en het discuswerpen. Omdat hier maar weinig toeschouwers zijn, wordt de klassieke lendendoek even weggelaten, hetgeen in de oudheid vanaf omstreeks 720 v.C. immers de regel was.
We vermoeden dat niet ver hier vandaan het hol van de leeuw van Nemea moet geweest zijn, de leeuw die door Herakles werd gedood, ter vervulling van het eerste van zijn twaalf werken (klik hier: www.bloggen.de/dzeus/archief.php?ID=49).
Deze weg liep enkele jaren geleden dwars doorheen het stadion. Enkel het gedeelte links van deze weg was toen al blootgelegd. Werd hier prins Opheltes doodgebeten?
Zo'n dertig jaar geleden was slechts een deel van het stadion blootgelegd.
Een gedenkplaat aan de ingang van het stadion: de opgravingswerken werden hier verricht door de universiteit van Berkeley (Californië). Op de foto (vlnr): Daniël, Micheline, Willem.
Zo ligt het stadion er nu bij.
Vooraan: de looppiste met zitplaatsen. Uiterst links de uitgang van de tunnel waar de atleten het stadion binnentraden. Uiterst rechts enkele zuilen van de 500 m verderop gelegen Zeus-tempel.
De atleten van Loopclub Grijsloke betreden "het strijdperk".
Willem Vanderstraeten bij het discuswerpen in Nemea.
We betreden de burcht via de leeuwinnenpoort. Door deze poort moet Agamemnon zijn gegaan, samen met zijn oorlogsbruid Cassandra, bij zijn triomfantelijke terugkeer uit Troje. De triomf zou echter van korte duur zijn: beiden werden vermoord door Agamemnons echtgenote Klutaimnestra en diens minnaar Aigistos. Een eerste belangrijke bezienswaardigheid binnen de muren is de grafcirkel A. Hier vond de Duitse archeoloog Schliemann in 1876 in een zestal schachtgraven de resten van negentien lichamen. Naast die lichamen lag een schat van gouden, zilveren en bronzen voorwerpen: juwelen, wapens, borstplaten, bekers. Het beroemdste onder die voorwerpen is ongetwijfeld het gouden masker, waarvan Schliemann veronderstelde ten onrechte zoals later is gebleken dat het een dodenmasker van Agamemnon was. Dit masker zullen we later op onze reis kunnen bewonderen in het archeologisch museum van Athena.
Via een helling klimmen we op naar het koninklijk paleis. Onze bijzondere aandacht gaat naar de badkamer. Hier werd Agamemnon doodgestoken door zijn eigen vrouw. Ideaal om deze moordscène na te spelen, op de plaats waar dit drama écht heeft plaats gevonden, zon twaalf eeuwen vóór Christus (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=31128) .
De loopclub bij de leeuwinnenpoort.
De grafcirkel A.
Even uitrusten tijdens de beklimming naar het paleis.
De Mykeense vlakte gezien vanop de burcht, links een 20-tal bussen, rechts de leeuwinnenpoort.
Gilbert in het megaron van het koninklijk paleis van Mykene.
De badkamer waar Agamemnon de dood vond.
Uit het boek "Grijslokes Olympiade" (1997, pag. 111). Johan Dhaenens speelt Agamemnon, Trui Declercq speelt Klutaimnestra.
Een jaar of tien tevoren had ik die scène al eens gerepeteerd in Mykene (met Fanny, maar dit is blijkbaar niet in de badkamer...)
Mykene ligt ongeveer tien kilometer ten noorden van Argos. Het is één van de grote hoogtepunten van onze reis. Er is in de eerste plaats de burcht met de cyclopische muren en de beroemde ingang, de leeuwinnenpoort. We zien de burcht al van ver opdoemen, op de top van een niet al te hoge heuvel. Vooraleer de burcht te betreden, brengen wij een bezoek aan een aantal koepelgraven, koningsgraven zoals wij er één gezien hebben in Orchomenos: het graf van resp. Orestes, Aigistos, Klytaimnestra en Agamemnon. Dit laatste wordt ook schathuis van Atreus genoemd. Het bevindt zich het verst van de burcht, enkele honderden meter. Eveneens buiten de burcht en op geringe afstand ervan (vlak naast het graf van Klytaimnestra) vinden we de zogenaamde grafcirkel B: een twintigtal graven van omstreeks 1600 v.C.
De burcht van Mykene op de top van een heuvel.
Bij 't Schathuis van Atreus in 1993 (graf van Agamemnon): vlnr. Kris, Gilbert, Didier.
Loopclub Grijsloke bij het graf van Agamemnon in 1994.
Kris (l.) en Didier (r.) als Agamemnon en Aigistos, leveren een gevecht (om Klytaimnestra?) bij het graf van... Klytaimnestra.
Op onze weg naar Mykene moeten we eerst nog dwars door de stad Argos, die net als Delphi veel van haar oude luister heeft verloren. Argos ligt aan de voet van twee heuvels: links de Larissaheuvel en rechts de Aspisheuvel. Zon drie kwartier hebben we nodig om de hoogste van de twee, de Larissa, te beklimmen teneinde een bezoek te brengen aan de burcht. Hier hebben verscheidene zeer bekende koningen geregeerd. Te beginnen met Danaos, de vader van de Danaïden. Danaos achterkleinzoon was Akrisios, vader van de mooie Danaë die door Zeus onder de vorm van een gouden regen bevrucht werd en Perseus baarde. Deze laatste verliet Argos en stichtte Mykene ( zie www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=25 ; www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=26 en www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=28). Een ander geslacht koningen volgde hem op. Eén onder hen was Adrastos, een ander diens kleinzoon Diomedes, één van de grootste Griekse helden in de Trojaanse oorlog.
Eén van de grootste antieke Griekse theaters bevindt zich in Argos. De zitplaatsen (meer dan twintigduizend!) zijn uitgehouwen in de rotsachtige helling van de Larissaheuvel. Verder zijn er aan de voet van deze heuvel resten van een agora, een heiligdom van Apollo en Athena, een stadsmuur, Romeinse baden en een odeon.
Bij het binnenkomen van Argos: in de verte de Larissaheuvel met de burcht.
Stadsmuren met daarachter het theater.
Het theater (de cavea) op de Larissahelling. Bovenop de heuvel (rechts): de burcht.
Het theater (de orchestra), op een boogscheut van de moderne stad
Resten van Romeinse baden aan de voet van de Larissaheuvel.
Even voor het binnenrijden van de stad Tripolis brengen we een bezoek aan het oude Tegea, de geboorteplaats van Atalante en vroeger een belangrijke stad. Hier bevindt zich de tempel van Athena Alea. Deze tempel uit de 4e eeuw v.C. was de belangrijkste van de hele Peloponnesos, zowel qua afmetingen als qua bouw. Het is een Dorische tempel met Ionische zuilen binnenin en ook Korinthische elementen. Op het ene fronton was de strijd van Meleager en Atalante tegen de Kalydonische ever uitgebeeld (www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=30en www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=32). Op het andere de strijd van Achilles tegen Telephos, een kleinzoon van de plaatselijke koning Aleos. Telephos werd door Herakles verwekt bij Aleos dochter Auge. Dit gebeurde bij de zogenaamde bron van Auge, die wij terugvinden bij de tempel. In de tempel zelf werden de slagtanden en de huid van de ever bewaard. Er stond ook een prachtig ivoren beeld van Athena Alea. Geen enkele zuil van de tempel staat nog overeind. Op de grondvesten rust nog wel een deel van de bovenbouw uit donkergrijs geworden marmer van de streek.
Het voorhistorische Lerna bevindt zich aan de Argolische Golf, nabij het huidige dorp Myli. Daar verrichtte Herakles het tweede van zijn twaalf werken. Hij doodde er de Hydra, een negenkoppig slangachtig monster (www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=50). Er is een opgravingsgebied met als belangrijkste gebouw het zogenaamde huis van de tegels, dat ongeveer vierduizend jaar oud moet zijn. Dit is ongetwijfeld het interessantste voorhistorisch gebouw in Griekenland. We vinden hier ook de bron van Amymone. Zij was een nimf die door Pan achtervolgd werd. Maar Poseidon gooide zijn drietand naar Pan. De drietand kwam in de rotswand terecht en daar ontsproot de bron. In de buurt ligt ook het meer van Alkyone, waarvan niemand ooit de diepte heeft kunnen peilen. Hier gooiden negenenveertig Danaïden de negenenveertig hoofden van hun echtgenoten in. Dionysos zou via dit meer naar de onderwereld afgedaald zijn om zijn moeder Semele terug te halen. Volgens sommigen is het ook hier dat Hades Persephone naar de onderwereld meesleurde. De Hydra van Lerna, een nu onthoofde waterslang, stroomt rustig naar de Golf door het moerassig land, waar, naar men zegt, Zeus zijn geliefde Io in een koe heeft veranderd.
De tempel van Athena Alea.
De bron van Auge.
De Hydra, onthoofd door Herakles (Didier) stroomt naar de Golf van Argolis.
Een zevental kilometer ten zuiden van Sparta, in Amyklai, bevindt zich onder een heiligdom van Apollo, het graf van Hyakinthos, een jongeling die door Apollo werd bemind. Bij het spel met de discus doodde Apollo per ongeluk de geliefde Hyakinthos. Zijn bloed viel op de aarde en daar ontstond een bloem, de hyacint.
Vijf kilometer ten zuidoosten van Sparta ligt het Menelaion. Dit zijn overblijfselen van een tempel ter ere van Menelaos en Helena. Opzoekingen naar het koninklijk paleis van Menelaos werden tot op heden niet met succes bekroond.
Sparta is wel een beruchte stad geweest in de oudheid, echter nooit een grote stad. Het moderne Sparta ligt ten zuiden van de oude stad. Veel is er van die oude stad niet overgebleven. Er is een akropolis met resten van een theater en van een tempel van Athena. Aan de voet van de akropolis ligt het graf van Leonidas. Niet ver daar vandaan bevindt zich het indrukwekkend standbeeld van deze grote veldheer. Midden in het huidige Sparta is er een museum. Daar zijn overblijfselen te zien van het hogergenoemde heiligdom van Apollo en van het heiligdom van Arthemis Orthia. Van dit laatste vinden we nog de grondvesten aan de oever van de Eurotasrivier, bij het verlaten van de stad, waar de weg naar het noorden afbuigt, richting Tripolis. Hier werden de Spartaanse knapen gegeseld teneinde hun uithoudingsvermogen op de proef te stellen.
Het Menelaion.
Wie zou niet willen poseren naast het standbeeld van de grote Leonidas?
De winkel van Kathleen in Anzegem. Jean Daskalides (gynecoloog, ingenieur, jazz-muzikant, concertorganisator, fotograaf, filmregisseur, leraar, ziekenhuisdirecteur en zakenman) is de "vader" van 1400 Leonidas-winkels! Klik hier op www.bloggen.be/kris/archief.php?ID=125 .
De Eurotas: een grote rivier, maar... grotendeels droog in de zomer. Op zijn oever zijn resten te vinden van het heiligdom van Artemis Orthia.
(voor een overzicht van de reisroute: klik hier op www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=605796) Koning Nestor van Pylos gaf zijn zoon Peisistratos opdracht een koets klaar te maken met twee van de beste paarden en hem te begeleiden naar Sparta. Twee dagreizen ver: niet veel meer dan honderd kilometer, maar doorheen het woeste en onherbergzame Taygetosgebergte. Met ons huurautootje met de klus te klaren zijn in een paar uur. Wij beslissen om pas rond het middaguur te vertrekken en eerst nog wat te kuieren op het vredige en allesbehalve overbevolkte zandstrand. Hand in hand en in adamskostuum trekken Aphrodite en haar geliefde Adonis aan ons oog voorbij. Eens moet dit de jaloezie van Ares opgewekt hebben: hij veranderde zichzelf in een everzwijn en in die gedaante verwondde hij Adonis dodelijk waar het bloed van Adonis de aarde doordrenkte ontsproten anemonen, t allen kante
Duizelingwekkend wordt onze rit pas vanaf Kalamata: zestig kilometer alover de meer dan tweeduizendvierhonderd meter hoge Taygetos. Dit gebergte dankt zijn naam aan een nimf Taygete, die een gezellin was van de godin Artemis. Net als Kallisto had Taygete zich de toenaderingspogingen van Zeus laten welgevallen en was zodoende haar maagdelijkheid kwijtgespeeld. Ook Taygete werd door Artemis gestraft voor haar toegeeflijkheid: ze werd veranderd in een hert. Het moet zich allemaal afgespeeld hebben in de wouden van deze grimmige bergketen
Even vóór Sparta doen we Mistra aan, een Byzantijnse spookstad, waar we een overvloed aan interessante goed bewaarde gebouwen aantreffen. We vinden hier een burcht, rijke huizen, paleizen, kloosters en kerken, alle Byzantijns en met frescos versierd.
Aphrodite en Adonis op een strand in de buurt van Pylos.
Haarspeldbochten in het Taygetosgebergte:...
... Gilbert vindt het een riskante onderneming.
Achter de cypressen doemt Mistra op. In de verte: Sparta.
De baai van Navarino is geschiedkundig zeer belangrijk. In 1827 werden hier de Turken verslagen in de beroemde zeeslag van Navarino. Bij een rustig wateroppervlak kan men de gezonken schepen nog zien liggen op de ondiepe zeebodem. In dezelfde baai brachten in 425 v.C. de Atheners de Spartanen een beslissende nederlaag toe.
Ten noorden van de baai ligt Paleokastro, een middeleeuws kasteel, gebouwd op grondvesten uit de 4e eeuw v.C. Vlakbij is een grot, het zogenaamde hol van Nestor, dat te bereiken is vanuit het kasteel. Hierheen sleepte de pasgeboren Hermes de runderen die hij Apollo had ontstolen. Met een beetje goede wil herkennen we hier nog de hangende koeienhuiden die hij had afgestroopt (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=9).
Het moderne Pylos, ten zuiden van de baai, heeft niets te zien met het oude Pylos van koning Nestor. Dit laatste moeten we een twintigtal kilometer noordwaarts en verscheidene kilometers landinwaarts gaan zoeken, niet ver van het stadje Chora, waar zich overigens een museum bevindt met talrijke vondsten uit de site. De grootste bezienswaardigheid is hier het paleis van koning Nestor. Het paleis dateert uit de Mykeense tijd (14e en 13e eeuw v.C.), maar anders dan in Mykene, Tiryns of Gla, waren er hier geen cyclopische muren rond gebouwd. Dit paleis werd reeds beschreven door Homeros in de Odyssee. Daarin vertelt hij over Telemachos die hier zeer gastvrij werd ontvangen op zijn weg naar koning Menelaos van Sparta. Deze laatste zou hem op het spoor brengen van zijn vader Odysseus (klik hier: www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=200752).
Het "hol van Nestor" (pijltje).
Het paleis van Nestor is niet toegankelijk op maandag...
De ruïnes van het paleis van Nestor zijn overdekt: de opgravingen zijn een werk van lange adem.
Verpozen aan de westkust van de Peloponnesos, in de buurt van Pylos.
Veertien kilometer te zuiden van Andritsena, op een hoogte van 1130 meter, in het hart van de Arkadische gebergten, en te bereiken via vrij moeilijk berijdbare wegen, bevindt zich de tempel van Bassaï, één van de bestbewaarde klassieke tempels. Hij werd gebouwd door de beroemde beeldhouwer Iktinos, in opdracht van de inwoners van Phigalia, ter ere van Apollo Epikourios, als dank omdat de stad gevrijwaard was gebleven van de pest gedurende de Peloponnesische oorlog van 420 v.C. Later bereikte de pest de stad echter toch Het huidige Phigalia ligt een vijftal kilometer ten westen van Bassaï. Boven het dorp vinden we resten van de oude stad: de agora en een ruïne van een tempel van Dionysos Akrotophoros.
We gaan verder in westelijke richting tot we de kust bereiken in het dorp Tholo. Ons volgend belangrijk doel is het antiekePylos. Daartoe volgen we de oude kustweg over zon zestig kilometer in zuidelijke richting. Halverwege ligt Kiparissia, genoemd naar Kiparissos, de jongeling die door Apollo bemind werd. Kiparissos zelf was verliefd op een hert. Per ongeluk echter doodde hij het dier en werd daardoor dermate door smart verteerd dat Apollo hem uit medelijden veranderde in een cypres.
De dag na onze Olympische Spelen en vooraleer we ons naar het zuiden van de Peloponnesos begeven, brengen we eerst nog een bezoek aan het weinig bekende museum van de moderne Olympische Spelen, in de dorpskern van het huidige Olympia, alsook aan het gedenkteken van baron Pierre de Coubertin, stichter van die moderne Spelen, dat zich bevindt even buiten het opgravingsgebied aan de weg naar Tripolis.
We laten Olympia nu definitief achter ons en we nemen de weg die over Langadia naar Tripolis loopt, tot we twee belangrijke rivieren over zijn: de Erymanthos en de Ladon. Hier volbracht Herakles twee van zijn twaalf werken. Aan de oevers van de Erymanthos doodde hij de ever van het gelijknamig gebergte. Aan de oevers van de Ladon ving hij de hinde van Keryneia. Voorbij de Ladonrivier nemen we een kleine weg die zuidwaarts loopt richting Andritsena. We bevinden ons volop in het woeste en veelbezongen Arkadia. Andritsena is een schilderachtig stil dorp met oude houten huizen, waar de tijd heeft stilgestaan. Het is prachtig gelegen aan de voet van de grimmige Lykaionberg. Lykaion werd door Zeus in een wolf veranderd omdat hij de goden op de proef wilde stellen door hen het vlees van een jonge knaap voor te zetten. Lykaions dochter, Kallisto, een priesteres van Artemis, werd hier door de godin veranderd in een berin, nadat ze zwanger was gemaakt door Zeus. Kallisto baarde Arkas, naar wie de streek werd genoemd: Arkadië. Kallisto en Arkas werden later door de goden aan het hemelfirmament geplaatst als de Grote en de Kleine Beer.
"Grijsloke runners" aan de oever van de Alpheios-rivier, even buiten Olympia.
Op ons programma staan: speerwerpen (foto 1), de stadionloop of dromos (foto 2 & 3),worstelen (foto 2 & 4) en de heraloop voor vrouwen (foto 5). Deze laatste proef is een loopwedstrijd voorvrouwen, die ook reeds werd gehouden in de oude tijden. Ze werden georganiseerd door Pelops bruid, Hippodameia, ter ere van de oppergodin Hera, tot wie zij gebeden had en die ze nu wilde danken voor de goede afloop van de wagenrenwedstrijd tussen haar geliefde Pelops en haar vader Oinomaos (klik hier opwww.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=21). In feite ging het om een loopwedstrijd voor maagden, zestien in getal en van verschillende leeftijden. Vooraan startten de jongsten, achteraan de oudste meisjes. Ze liepen in korte rokjes die ongeveer tot aan de knieën reikten, met loshangende haren en de rechter schouder evenals de rechter borst ontbloot. Hun wedstrijd werd op hetzelfde Olympisch stadion gelopen als de wedstrijd van de mannen; de afstand die de vrouwen dienden af te leggen was een zesde korter dan die van de mannen. De winnares kreeg een olijfkrans en een deel van de koe die aan Hera geofferd werd; tevens kreeg zij de toelating een beeld van zichzelf met inscriptie van haar naam aan te brengen in Heras tempel.
1: Willem Vanderstraeten bij het speerwerpen op het stadion van Olympia.
2. Twee foto's uit het boek "Grijslokes olympiade" (1997). Om het helemaal écht te laten lijken, deed de verliezer van de worstelkamp, die moeilijk de schande kon dragen, later op de avond een - gelukkig mislukte - zelfmoordpoging...
3. Günther Hombecq, winnaar van de stadionloop met de conservator van het Olympia-heiligdom, die voor hem de olijfkrans heeft gevlochten.
4. Willem Vanderstraeten en Roger Vandendorpe, de finalisten van de titelkamp in het worstelen, oefenen zich op het stadion. Jodan Dhaenens, Gilbert Terras, Eric Triest en José Thijs (v.l.n.r.) kijken lachend toe.
5. De zes "maagden" van Loopclub Grijsloke" vóór de start van de Heraloop. Winnares werd Mieke Vandorpe (derde van links).
Ten oosten van de Altis ligt het stadion(S). Langs de weg die naar de overkoepelde ingang van het stadion leidt, zien we een aantal stenen voetstukken (foto 1 en 2). Hier stonden bronzen standbeelden van Zeus, de Zanes (ZA, klik hier op www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=989345 voor plattegrond). Deze beelden werden opgericht met het geld van de boetes van diegenen die tijdens de Spelen het reglement niet hadden nageleefd. In het stadion vonden de atletische proeven plaats: hardlopen, springen, werpen. De worstelwedstrijden werden gehouden in de palaistra, de wagenrennen in de hippodroom, die ten zuidoosten van het stadion lag, maar heden ten dage geheel verdwenen is. Van start tot finish is het stadion 192 meter lang (foto 3), zijnde 600 maal de voet van Herakles, de grootste Griekse held, die in deze buurt één van zijn twaalf werken verrichtte: het reinigen van de Augiasstallen. Hij verlegde daartoe de bedding van de Alpheios en de Kladeios die hij dwars door de stallen liet stromen. Dit was meer dan duizend jaar lang de plaats van de antieke Olympische Spelen. De toeschouwers (vijfenveertigduizend!) zaten op het gras op de hellingen aan weerszijden van de piste. Hier waren geen stenen zitplaatsen zoals in Delphi: enkel een kleine tribune voor de scheidsrechters (de Hellanodikai) aan de zuidelijke kant, en daar recht tegenover, aan de noordelijke kant, een soort stenen troon voor de priesteres van Demeter. Het stadion ligt er perfect bewaard bij, klaar voor de spelen van Loopclub Grijsloke.
foto 1: sokkels van de Zanes, langs de weg die leidt naar de ingang van het stadion.
foto 2: Gilbert en Didier betreden het stadion van Olympia (1993).
foto 3: het stadion van Olympia; links-achter de tribune voor de scheidsrechters, rechts de tribune voor de priesteres van Demeter, helemaal achteraan de ingang van het stadion.
foto 4: de drie pioniers in het stadion van Olympia (1993).
Wie stuurt een tekening? i.v.m. één van deze mythologische verhalen... ... naar kris.vansteenbrugge@skynet.be De mooiste worden gepubliceerd. Vermeld je naam en die van je school+klas.
