Deze week heb ik mij verdiept in de vraagstelling: Wie was Gandhi en wat deed hij? Deze vraag kunnen we enorm breed beschouwen. Als culturele bronnen heb ik deze week gekozen voor het boek Gandhi van Eknath Easwaran. Eknath was in 1966 een gasthoogleraar van de Universiteit van Californië, via bepaalde uitspraken over Gandhi werd hij beter bekend. Niet alleen dit boek maar ook de historische bibliografie van Gandhi heeft mij deze week geholpen in mijn kennismaking met het legendarische figuur van de 20ste eeuw, ook wordt deze eeuw wel eens de eeuw van Gandhi genoemd. Het is geen film maar een documentaire die een beeld schept van de persoon achter Gandhi, met de nodige valkuilen maar vooral de doorzet van Gandhi. De volgende woorden van Gandhi zelf hebben mijn zoektocht naar de diepgang achter dit figuur versterkt: Ik ben geen visionair. Ik noem mezelf een praktisch idealist. Ik vind dat ik niet meer ben dan een middelmatig mens zonder bijzondere capaciteiten. Ook kan ik geen aanspraak maken op bijzondere verdiensten wat betreft geweldloosheid en zelfbeheersing, dan wat ik heb bereikt door moeizaam zelfonderzoek. Het lijdt voor mij geen enkele twijfel dat elke man of vrouw hetzelfde kan bereiken als ik, als hij of zij zich evenveel inspanning wilt getroosten en met evenveel hoop en geloof. In dit verslag maken jullie kennis met de weg die Gandhi heeft afgelegd. Maar wie was Gandhi nu eigenlijk? Wat deed hij precies? Hoe bereikte hij zijn doel als wereldmacht? Welke kopstukken in de geschiedenis hebben zich gebaseerd op Gandhi? Deze verschillende vragen tracht ik te beantwoorden in een soort van verhaal, met grote lijnen vertellend historisch verhaal.
Het verhaal begint in de kinderjaren van Gandhi. Hij groeit op in een gezin van vier zonen, Gandhi is de jongste knaap uit de kroost. Het gezin werd geïnspireerd door het Hindoeïstische geloof en ook Gandhi volgde de traditie op en huwde op 13- jarige leeftijd. De moeder van Gandhi was sterk gelovig dit was merkbaar aan haar voedselstakingen, ze zou pas eten als God dit zou willen. De vader des huizen was zeer strikt en streng en was op politiek vlak tewerkgesteld. Het is vooral op persoonlijk vlak dat deze historische figuur mij heeft geraakt. Hij groeide van een angstige hulpeloze jonge man uit tot een wereldfiguur met één passie en één principe, een geweldloze onafhankelijkheid. Maar hoe is hij zo ver geraakt?
Op 16- jarige leeftijd komt Gandhi voor het eerst in conflict tussen plicht en verlangens. Wat wil ik nu doen en wat moet ik doen? Op 17- jarige leeftijd beslist hij om rechten te gaan studeren in Londen. Deze studies hebben hem op persoonlijk vlak laten experimenteren. Als Indiër was het niet zo gemakkelijk om zich aan te passen in een vreemd en politiek anders land. Hij experimenteerde met zijn levensstijl, kledingsstijl, e.d. Toch besefte Gandhi dat het niet gemakkelijk was en dat hij de transformatie beter in zichzelf kon houden, uiterlijke veranderingen, verandert het innerlijke van de mens niet. Gandhi was nog steeds opzoek naar zichzelf en alle persoonlijke karaktertrekken die erbij hoorden. Na 3 jaar opleiding behaalt Gandhi zijn diploma als advocaat en keert terug naar India zijn geboorteland. Wanneer hij terug voet op land zet krijgt hij zijn eerste zaak toegewezen maar dit liep niet zoals verwacht, tot zijn eigen verbaasdheid werd dit een flop. Gandhi moest een uitweg zoeken en besloot zijn geluk te gaan beproeven in Zuid- Afrika.
Bij het begin van zijn zoektocht stuit Gandhi al op de discriminatie van Indiërs in het Britse Zuid Afrika. Wanneer hij een trein ticket neemt om mee te reizen in 1ste klas merkt hij dat blanke reizigers enkel in 1ste klas worden vervoerd en dat bruine mensen enkele kunnen reizen via 3de klas. Dit voorval kunnen we beschouwen als één van de drijfkrachten achter de veranderingen van Gandhi. Deze creatieve ervaring zoals Gandhi het zelf noemde, was het begin voor hem om te blijven en verzet te tonen. Dit was eveneens het begin voor zijn benaming Mahatma of met andere woorden grote ziel, Ghandi was ervan overtuigd dat hij zou moeten vechten voor de vrijheid van zijn volk.
Gedurende de 19de eeuw gaat Afrika en India gebukt onder de grillen van de blanke meesters. De bruine mensen hadden niet het recht om te gaan stemmen evenmin nog om onroerende goederen te bezitten. Daarnaast werd het voor hen ook verboden om zich op straat te begeven voor zonsondergang. Tussen 1893 en 1906 houdt Gandhi zich kalm en gaat op juridisch onderzoek, de Britten waren oppermachtig ze konden wetten voortdurend afschaffen en nieuwe wetten opstellen naar eigen wil. In 1906 laat Gandhi zich voor het eerst horen op wereldvlak, hij verzamelt verschillende mensen met een verschillende religieuze overtuiging en groepeert ze als gelijken. Ondanks zijn afkeer voor de Britten sluit Gandhi zich tot 1906 aan als onderdaan van het Rijk. Hij maakt deel uit als ziekendrager van het Britse leger in de Boerenoorlog en de Zoeloe opstand. Via deze weg maakte Gandhi kennis met onmenselijk geweld niet tussen twee volkeren maar het was een massaslachting. Hij ziet hoe de Zoeloes onderdrukt worden door de Britten en gaat zijn eigen gedrag in vraag stellen: wat houdt onderdrukking in? Met deze vraagstelling legt hij de link naar zijn vrouw, hij verklaart soms een jaloerse, wrede en dominante man te zijn. Hij concludeert dat hij zelf ook schuldig is aan dit gedrag in zijn relatie met Kasturba. Dit gedrag kunnen we plaatsen binnen het geloof van Gandhi, namelijk het Hindoeïsme. Binnen het Hindoe- geloof bestaat het soort ideaal beeld. Dit ideaal beeld is enkel bestemd voor dan man, de man moet zodanig zijn seksualiteit overwinnen, Maar kon dit wel?
Op 37 jarige leeftijd legt hij de gelofte van het permanente celibaat af. Als hij zich zou bekeren zou er rondom hem geen onzuiverheden, geweld of agressie zijn. Gandhi legt een hele transformatie weg af. In 1906 krijgt zijn eigen transformatie een verrassend politiek vervolg. De Britten hebben nieuwe wetten ingevoerd waarbij de Indische vrouw zich moet uitkleden voor de politie om zo mogelijke lichaamskenmerken te herkennen. Daarnaast eisen ze een registratie en vingerafdrukken van alle Indiërs. Er volgt een groot verzet in Johannesburg en Ghandi spoorde het volk aan om zich te verzetten en smeekt voor eventuele opsluiting tot de wet is opgeheven. Deze speech leidt tot een nog nooit vertoonde burgerlijke ongehoorzaamheid. Het volk was het niet eens met een opsluiting en er werden duizenden demonstranten opgepakt. Ghandi denkt weer na over een geweldloze actie en beseft dat wanneer het hart van mensen gesloten wordt je het hoofd ook niet kan bereiken. Dit maken we de dag van vandaag ook nog steeds mee in onze maatschappij. Vooral de volgende woorden van Gandhi herken ik in onze samenleving: redeneren is zinloos met iemand die vol vooroordelen zit. Een maatschappij dat overmeesterd wordt met vooroordelen kan moeilijk met succes verlopen.
Gandhi gaat verder opzoek naar een geweldloze actie en ontdekt een methode, namelijk de Sanhnit- woorden of waarheid en het streven ernaar. Dit revolutionair concept wou hij toepassen in concrete politieke situaties. Vervolgens realiseert Gandhi zich dat er eerst vrede en verzoening in jezelf moet gebeuren om dit op wereldvlak mogelijk te kunnen maken.
In 1913 neemt de Britse generaal Jan Smuts in Zuid- Afrika wetten aan waarbij huwelijken tussen hindoes en moslims ongeldig worden verklaart. Deze blunder gebruikt Gandhi om zijn voorbereidingen verder te zetten. Eerst keert hij zich tot te vrouwen. Gandhi beschouwt de onmondigheid van vrouwen als onderdrukking. Hij spoort alle vrouwen aan om naar buiten te treden en zich te laten zien. Dankzij deze slimme zet had hij in één klap miljoenen mensen geëmancipeerd en eveneens een machtig nieuw wapen toegevoegd aan zijn persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast was er nog de nieuwe wet in verband met huwelijken ingevoerd. Gandhi lost dit op met stakingen en zonder geweld. Meer dan 50 000 contractarbeiders leggen het werk neer, waardoor de Britten in moeilijkheden terecht komen. Op economisch vlak was dit ondenkbaar en Smuts was genoodzaakt zijn wet in te trekken. Via deze weg bewees Gandhi dat wilskracht het kon halen van bruut geweld.
Gandhi wou Engeland graag uitdagen in zijn geboorteland en trok terug naar India. In 1915 en op 45-jarige leeftijd begint Gandhi aan zijn werk in India waar het volk zwaar onderdrukt was door het imperialisme ( Een land dat verdeelt is in kolonies, vooral met politieke en economische achtergronden.) India was rijk aan verschillende grondstoffen. De Britten hadden maar liefst 200 jaar de natuurlijke rijkdommen van de Indiërs geplunderd. De inwoners konden zonder hun eigen grondstoffen moeilijk overleven, en India was het grootste, meest bevolkte en meest winstgevende deel van het Rijk. In 1915 werden maar liefst 300 miljoen Indiërs geregeerd door 100 000 Engelsen. Nog nooit had zon minderheid zulke meerderheid van op afstand geregeerd. Voor de Engelsen was deze meerderheid handig als middel voor het leger. Gandhi roept op tot verzet: wanneer leren we opkomen voor onszelf? Een revolutie komt er pas als je eerst met jezelf in verzet treedt.
In 1919 komt er een protest tegen nieuwe wetten met een nationale staking. Generaal Dyer had net massabijeenkomsten verboden en zonder enig signaal laat hij het vuur openen met 379 doden en meer dan 1000 gewonden tot gevolg. Dyer vond dat de Indiërs niet ongestraft konden blijven en vervaardigd het kruip- verordening uit. De Indiërs hadden de keuze om via het buik kronkelen de dood te vinden of doodgeranseld te worden. Deze situatie lijkt uit de hand te lopen met een nieuw bloedbad tussen Britten en Indiërs , maar Gandhi verbiedt dit: Wij mogen de Britten die aandoen wat ze ons hebben aangedaan, wij moeten boven de haat staan. Gandhi organiseerde een massabeweging met Moslims, Hindoes, arbeiders en kooplieden. Dit was opnieuw een hoogtepunt in zijn bestaan, hij werd op handen gedragen door het volk. Hij spoort het volk aan om eenvoudig te leven en zich terug in eigen culturele aspecten te verdiepen bijvoorbeeld het dragen van eigenwitte kledij dat ze zelf weefde. Op deze manier tonen de Indiërs hun onafhankelijkheid van het Westen. Solidariteit met de grote massa was een van Gandhis prioriteiten, zo maakt hij zijn positie als kampioen van het volk. Zo vormde hij een kwart eeuw lang de leider van India. Hij wou een openlijk verzet maar moest bloedvergieten zien te vermijden. Voor iedereen ter wereld was hij uniek want hij toonde dat geweldloosheid invloed had op politieke acties. Via deze actie kon hij het morele overwicht vasthouden. In april 2009 werd het startschot gegeven voor de verkiezingen in India met Raoul Gandhi in de hoofdrol. http://knack.rnews.be/nieuws/wereld/verkiezingen-india--congrespartij-rekent-op-rahul-gandhi/site72-section26-article32191.html
In 1930 op 61-jarige leeftijd onderneemt Gandhi een nieuwe actie. De Britten hadden een belastingsregel op zout ingevoerd. Indiërs mochten geen zout meer inwinnen of verkopen. Gandhi gaat over tot eigen acties en organiseert een zoutmars. Dit politiek spektakel verspreide zich over de hele wereld bijvoorbeeld Amerikaanse journalisten volgde het gebeuren op de voet met veel publiciteit. Gandhi laat het toe om zout te winnen en liet het verkopen door kooplui, boeren en vrouwen. Gandhi werd uiteraard gevangen genomen maar door de woede en eensgezindheid van het volk was dit snel voorbij. Op het einde van zijn leven wou Gandhi vooral wilskracht tonen, dit ging gepaard met verscheidene acties zoals bijvoorbeeld het bed te delen met jonge hindoe- meisjes. Voor de Britten was Gandhi een vijand voor de Indiërs zo goed als goddelijk.
In 1942 eist Gandhi onmiddellijke onafhankelijkheid en stelt de Britten zijn Mantra voor doen of dood, wij zullen India bevrijden of sterven. Gandhi wordt opnieuw gevangen genomen maar blijft 2 jaar lang leiding geven vanuit de gevangenis.
In 1945 moet Engeland buigen en toegeven dat het niet langer de macht heeft om India te regeren. Op 14 augustus 1947 vieren de Indiërs hun onafhankelijkheid. Dit lang verwachte doel was een euforisch moment, maar het ging ook gepaard met problemen. Welke problemen dan wel? Er treden terug oude verschillen op. De haat tussen Moslims en Hindoes komt openlijk tot uiting. De Moslim- minderheid eist een eigen land ( Pakistan). Er volgt een enorme migratie van Hindoes naar India en Moslims naar Pakistan. Gandhi heeft zijn leven lang gevochten voor vrijheid maar ziet zijn doel nu splitsen. Gandhi beschouwt te scheiding van het volk als een gebroken hart. Er volgt een wederzijdse slachting tussen Hindoes en Moslims, dit gebeurde eerder uit angst dan uit woede. Gandhis afschuw werd nog verergerd door zijn schuldgevoel, hij eiste levenslange geweldloosheid. Wat gebeurde er nu? Het volk had geen gehoor meer naar hun leider want ze hadden kennis gemaakt met de vrijheid. Er heerst een enorme burgeroorlog op de grens tussen India en Pakistan. Gandhi werd ook wel de Pelgrim van de Vrede genoemd en dit was zeker niet zonder actie. Gandhi begint aan een pelgrimstocht voor vrede doorheen zijn verdeelde land. Hij beschouwde zijn levensdoel als mislukt. Het was echter de dood van Gandhi op 30 januari 1948 die het volk deed keren. Gandhi werd op weg naar een gebedsdienst vermoord met 3 schoten door een geloofsgenoot. (In de zomer van 2008 werd er op BBC nog een documentaire getoond over beruchte moordzaken in de 20ste eeuw, met deze van Gandhi in de hoofdrol) http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=0g1vaaea Ook was het op 30 januari van vorig jaar een belangrijke dag voor de Indiërs want ze herdachten hun vader ter gelegenheid van zijn 60 jaar overlijdensschap. http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=dmf30012008_019
Om even terug te gaan in mijn verhaal,het volk rouwt en beseft op dat moment pas dat de vader van hun land was heengegaan. Vanaf dat moment stopt het geweld tussen Hindoes en moslims, want Gandhi was onsterfelijk geworden.
Sociale activisten beschouwen Gandhi als de vader van de geweldloosheid en tenminste één van hen, dr. Martin Luther King, heeft hem als voorbeeld gesteld om diepgaande en blijvende veranderingen in de maatschappelijke structuur van de Verenigde Staten tot stand te brengen. Daarnaast is er nog Lewis Mumford die Gandhi beschouwt als de belangrijkste religieuze figuur van onze tijd. Ook dit jaar staat men stil bij het fenomeen Gandhi. Op 2 oktober 2009 organiseerde men in Wellington een wereldmars voor vrede en geweldloosheid. Daarnaast werd 2 oktober (de geboortedag van Gandhi) uitgeroepen tot Internationale Dag van de Geweldloosheid. (http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=PO2G2C4U&word=gandhi)
Tenslotte heb ik via deze weg kennis gemaakt met de diepgang en het bestaan van Gandhi. Is Mahatma Gandhi de grootste mens van deze tijd? Dat vraagteken is inmiddels al lang uit mijn geest gewist want ja hij was de grootste mens van deze tijd. Dit kan ik tot op de dag van vandaag nog vaststellen in onze samenleving. Er heerst veel discriminatie, onderdrukking, ongelijkheid, e.d. in deze wereld. Van geweldloosheid is jammer genoeg weinig spraken. Dagelijks kunnen we 10-tallen artikels lezen over zinloos geweld. Hieronder vind je enkele actuele voorbeelden:
Week 7 zal voor mij in het teken staan van Gandhi. Mijn algemene kennis over Gandhi is nogal beperkt. Dat deze geschiedkundige figuur een belangrijke rol gespeeld heeft in de wereld weet ik zeker, maar op welke manier? Om deze week een betere kijk te krijgen op het legendarische fenomeen Gandhi zal ik het boek 'Gandhi' van Eknath Easwaran lezen. Het boek antwoordt op heel wat vragen. Hoe speelde Gandhi het klaar om van zijn leven een volmaakt kunstwerk te maken? Van een ongelukkige, niet erg innemende jongen groeide hij uit tot een leider met een aantrekkingskracht die zelfs zijn openlijke tegenstanders niet konden weerstaan. Hoe is hij erin geslaagd de beperkte kleine persoonlijkheid van Mohandas K. Gandhi te doen uitgroeien tot Mahatma, de immense kracht achter de menselijke vooruitgang? Wat was Ghandi's geheim? Daarnaast wil ik mij ook deze week nog verdiepen in de 45 minuten durende historische bibliografie van Gandhi ( 1869-1948). De soort documentaire schetst het beeld van een kleine man die een groot land op de schouders nam en de wereld veranderde. Gandhi wordt ook wel 'de Pelgrim van de Vrede' genoemd. Hij bewees dat geweld niet de enige oplossing voor verandering was. Het filosofische denken van Gandhi bracht één van de grootste wereldmachten op de knieën. Deze documentaire bevat onder andere een zeldzaam interview met de Dalia Lama en zijn kleinzoon Arun Gandhi. Op voorgaande vragen zal ik via beide cultuurbronnen een geschikt antwoorden formuleren in een verslag.
