-Lieve oma pluis Bruna, D, (1996), Mercis Publishing Oma Pluis is gestroven en Nijntje is heel verdrietig. Oma wordt thuis begraven en de begrafenis vindt plaats op een rustig plekje in het bos.
-Merijntje Muis neemt afscheid Dit is een boekje vol gedichtjes die gaan over Merlijntje de muis die afscheid neemt van een vriend.
-De vlieger van opa Dreesen, J, (1988), Altiora Averbode NV Opa en Frederik zijn in de zomer aan zee. Ze spelen met de vlieger. Tot opa plots heel erg ziek wordt en naar het ziekenhuis moet. Opa sterft enkele dagen later.
-Nooit meer is voor altijd Sels, T., (2000), Hasselt: Clavis De vader van Lotte is gestorven. Mama en Lotte hebben verdriet. Papa komt nooit meer terug.
-Een ballon voor opa Neefjes, A.; (2009), Leopold De opa van Tara zit aan allemaal buisjes vast. Hij ligt in het ziekenhuis. Tara gaat altijd bij haar opa opbezoek. Plots is opa dood na enkele dagen. Maar Tara heeft veel vragen voor haar mama. Wat is de dood? Hoe lang blijft opa dood?
-Vuur en vlam De Kockere, G,Dom, A, (2011), Uitgeverij: Manteau Moederdraak is heel ziek. Maar ze wordt steeds zieker en zieker. En na enkele dagen sterft ze. Vader en de kinderen die blijven alleen achter. De kinderen en vader beschrijven in het boek goed hun gevoelens.
-De ballonreis Van den Berg, M, (2005), Uitgeverij Ten Have Het prentenboek gaat over op en zijn kleinkind. Plots wordt opa heel erg ziek en is Derk bang dat hij gaat dood gaan.
-Varley, S., (1995), Uitgeverij Lemniscaat Prentenboek over Derk Das, die voelt dat hij heel oud is en snel gaat sterven. Dat gebeurt ook in het verhaal. De dieren van het bos hebben telkens veel verdriet. Maar blijven steeds denken aan de goede momenten die ze met das beleeft hebben.
-Een ster voor Amber Dubois, C.K, (2002) , Altiora Averbode NV Over de dood van een vriendje. Amber is heel ziek en zal sterven. Dat proces is niet alleen moeilijk voor haarzelf, maar voor iedereen die haar van nabij kent.
-Kikker en het vogeltje Velthuijs, M., (2011), heruitgave, Amsterdam: Leopold BV Bij de rand van het bos ligt een vogeltje. De dieren kikker, haas en eend denken verschillende dingen over het vogeltje. Aan het einde van het verhaal beseffen de dieren dat het vogeltje dood is.
Dag papa in de hemel Van Dongen, I., (1998), Sjaloom Het prentenboek gaat over een meisje die haar papa gestorven is. Het gaat over de gevoelens en het proces dat het meisje beleeft. Dit boekje zorgt voor een goede rouwverwerking zowel voor kinderen als voor de ouders.
Leervraag 1: Hoe kunnen we kinderen helpen met hun rouwproces op school?
Korte situering van het rouwproces van een kleuter van 2.5 jaar tot 5 jaar: De kleuter kan het vaak niet vatten dat de dood definitief is en onomkeerbaar. De kleuter ziet de dood vaak nog als tijdelijk. De dood wordt echt realiteit als de overledene niet terugkomt, kunnen woedeaanvallen het gevolg zijn. Dit las ik in het boek "Dood zijn hoe lang duurt dat?" Woede, agressie en moeilijk gedrag zijn al enkele manieren van rouwen. Het kind kan natuurlijk ook reperessief gedrag vertonen bij een verlieservaring, dit kan door in bed te plassen of soms plots terug bij de ouder gaan slapen. Je merkt dat het kind tijdens deze periode nood heeft aan veiligheid, geborgenheid en aan een warm contact met personen.
Mijn ervaring over mijn rouwproces op 5-jarige leeftijd:
Mijn papa stierf toen ik 5 jaar oud was. Dit besefte ik spijtig genoeg nog niet op deze leeftijd. Ik vertelde steeds aan iedereen dat hij ging terug komen en dat hij even weg was. Dit gebeurde wel vaker met zijn drukke baan. Na enkele maanden begon ik moeilijk gedrag te vertonen. Ik krijg vaak woede aanvallen zowel thuis als op school. Achteraf was dit wel te verklaren door het gemis. Voor mijn mama was dit zeer moeilijk om dit gedrag er nog eens bij te nemen na zo een groot verlies. Achteraf maakten de woede plaats voor repressief gedrag. Ik begon te bedwateren en was zeer verdrietig. Telkens wanneer ik iets tekende maakte ik een kruis op mijn blad. Ik denk dat dit een soort van verwerking is. Verder leest u de ervaringen van mijn mama in bovenstaande interview.
Rouwproces op school:
De dood is spijtig genoeg verbonden aan het leven en is spijtig genoeg ook niet te vermijden op school. Ook al zou ik graag kinderen het leed en woede willen besparen. De school moet een aantal dingen doen voor de kinderen die een dierbare hebben verloren. De leerkracht moet zich bewust van het verdriet van het kind. Het leven thuis is meestal volledig verstoord en hier biedt de school een houvast. Het schoolleven biedt vooral steun in de vorm van routine, stabiliteit en veiligheid voor het kind.
-Let op verandering in het gedrag. In het begin is het heel normaal dat een kind boos, verdriet, stil of agressief gedrag toont. Dit moet je als leerkracht accepteren en voor deze situatie begrip tonen. Let wel op als het kind na enkele maanden dit gedrag nog toont moet er ingegrepen worden. Dit wordt verder beschreven in onderstaande tekst.
-Als een kind wil praten moet men de tijd nemen om te luisteren. Dit is niet altijd gemakkelijk in een drukke klas. Het is best dat je het kind dan apart neemt en op een rustig moment gaat praten met het kind. Je moet het kind steunen en begrip tonen voor zijn situatie. Een aanraking zoals een knuffels kan het kind een gevoel geven van geborgenheid. Dit doe je alleen als je merkt dat het kind hier nood aan heeft.
-Probeer de beste vriendjes van het kind erbij te betrekken. Dit geeft het kind een extra steun en het gevoel dat hij er niet alleen voor staat. Laat de andere kinderen meepraten over de dood van een dierbaren. Zo betrekt de juf de rest van de klas en hebben de kinderen meer begrip voor het soms moeilijk gedrag van het kind. De gesprekken kunnen goed doen, ook voor andere kinderen. Kinderen kunnen elkaars ervaring uitwisselen en begrijpen elkaar zo beter.
-Wees bereid om moeilijke vragen te beantwoorden die de kinderen stellen Het is zeer belangrijk dat je altijd eerlijk bent tegen de kinderen. Voorbeeld: Wat is de dood? , Waarom gaan mensen dood? Het kan best zijn dat je als leerkracht geen antwoord weet op de vragen, dit vertel je dan ook best aan de kleuters. Een leugentje om bestwil helpt het kind niet vooruit. Het is belangrijk dat je kijkt naar de religieuze en culturele achtergrond van het kind. Deze verschillen heb ik al uitgeschreven in een vorige leervraag. Het is belangrijk dat je het kind zijn eigen opvating respecteerd, ook al heb je hier een andere mening over.
-Zorg voor een goede samenwerking met ouders of ouder Een goed contact tussen leerkracht en ouder zorgt voor troost en veiligheid.Geef elke verandering van het gedrag door aan de ouders en bespreek de veranderingen in het gedrag. Dit kan zeer belangrijk zijn om de oorzaken te vinden van repressief gedrag.
-Betrek in het lesgebeuren en activiteiten het verdriet om een overledene Je kan een foto laten meebrengen door het kind. Deze foto geef je dan een speciale plek in de klas. Dit heb ik vroeger als kind nooit gedaan. Dit vind ik jammer!
Initiatieven voor op school:
Er zijn een aantal zeer nuttige kinderboeken die het thema aansnijden. Deze boeken kunnen verder steun bieden voor voor verdere gesprekken met de klas. Elk kind kan leren over verdriet, rouwen en sterven via een goed kinderboek. Dit maakt het voor de leerkracht al makkelijker om rond het onderwerp te werken. Door een boek kom je in contact met taal en dit zorgt ervoor dat de kleuters de juiste woorden kunnen vinden voor een later gesprek. Een boek is zeer fijn, maar zorg ervoor dat het boek niet in de plaats van praten komt. In onderstaande tekst worden enkele prentenboeken besproken die nuttig kunnen zijn voor kinderen.
Een stiltehoek in de klas is een soort van afscheidhoek. In deze hoek kunnen de kleuters even alleen zijn en rustig nadenken. In deze hoek kan je tekennen en zelf schrijven. In de stiltehoek kan de leerkracht op een juist moment een klein gesprek starten met de kinderen.
Een rommelkist van een papa, mama, opa of oma Er staat een koffer met verschillende voorwerpen in. Deze voorwerpen hebben een speciale betekenis voor het kind en doet hem denken aan de gestorven dierbare. Het kind kan hierover vertellen. Dit kan leiden tot een gesprekje tussen de leerkracht en kinderen.
Kleuren van een gevoelsmeter Elke kleuter krijgt een gevoelsmeter. Ze mogen deze kleuren naar hoe ze zich voelen. Voorbeeld: Een donkere kleur is boos.
Leren van gedichtjes en liedjes over verdriet
De kleuters laten tekenen over hun verdriet. Dit helpt zeer goed, wanneer een kind zijn gevoelens niet zo goed kan verwoorden. Achteraf is het wel zeer belangrijk om de tekening te bekijken en de kleuters vragen te stellen over wat hij of zij getekend heeft.
Bij kinderen is het rouwproces een persoonlijke en unieke ervaring. Er zijn verschillende gedragingen dat zich kunnen voordoen. Het kind kan uitgesteld rouwgedrag, wisselend gedrag, regressief gedrag, concentratieproblemen en niks-aan-de-hand-gedrag vertonen. Al deze gedragingen zijn normale signalen voor rouwende kinderen en jongeren. Het is nodig bij meerdere symtomen die zich langere tijd voordoen en zich tezamen blijven vertonen om in te grijpen.
Dit kan als de school, ouders, zorg coördinator en CLB eigenaardig gedrag opmerken. Het centrum voor leerling begeleiding kan het kind dan doorsturen naar een therapeutische begeleiding. Deze begeleiding houdt in dat het kind moet leren omgaan met moeilijke momenten en hun eigen kracht ontdekken.
Genijn,K (2013). Een schooltas vol verdriet: Leren omgaan
met rouwen in de klas. Leuven :Acco
Verliefde, E (2005).
Ruimte voor verdriet.Leuven:Acco
Storms,W(2000). Dood zijn, hoe lang duurt dat?. Hasselt: Clavis
Leervraag 2: Hoe wordt er in verschillende culturen omgegaan met rouwen?
Levensbeschouwing
Iedereen heeft een beeld van god, of je nu gelooft of niet. Het beeld dat je hebt van god wordt bepaald door je eigen denkpatroon, je opvoeding, je vader en moeder, je contact met religie en cultuur. Elke levensbeschouwing kent uiterst progressieve strekking, met daartussen een hele waaier van belevingen. Dit zegt Vera Nelen van het UZ. Gasthuisberg. Ik kan mij erg goed vinden in mevrouw Nelen haar uitspraak. Ik vind het belangrijk dat elke patiënt of rouwende persoon benaderd wordt vanuit de waarde en normen die deze persoon belangrijk vind. Als hulpgever is het zeer nuttig om te weten wat de rituelen zijn van elk geloof. Zo voelen de slachtoffers zich sneller begrepen. Dit is ook nodig in een veelkleurige samenleving, waarin verschillende culturen, levensbeschouwingen en visies elkaar ontmoeten.
In onderstaande tekst vind u hoe de verschillende culturen omgaan met verlies:
Katholicisme:
God wordt aanzien als de schepper en men gelooft dat mensen na de dood naar de hemel gaan. Traditoneel is het beeld van de hemel en de hel. Dit heeft te maken met hoe de mensen geleefd hebben. Als belangrijk ritueel voert men de ziekenzalving uit. Zo zijn er verschillende rituelen zoals ziekenzalving, gebeden, zegeningen, biecht en berechting. Deze rituelen proberen de mensen de ondersteunen. Voor het opbaren zijn er specifieke kenmerken. Zo plaatst men een kaars, kruis, bloemen en wijwater naaste overleden persoon gelegt. Het opbaren van het lichaam gebeurt door de hulpverlener, familie of begrafenisondernemer. Het lichaam wordt opgebaard in rouwcentrum of mortuarium. De uitvaart verloopt op verschillende manieren. Zo kan een persoon begraven of gecremeerd worden, volgens eigen keuze.
Ik vind het zeer goed dat in het Katholicisme de overlevende zelf mag kiezen op welke manier hij begraven word. Dit kan de persoon zelf vooraf al beslissen. Ik vind dat iedere persoon recht heeft om deze beslissing zelf te maken. Ook je kan zorgen voor een aandenken te geven aan je nabestaande dit kan door een aandenken of zelf de assen van de crematie.
Jodendom:
Ziekte behoren tot het leven. Een stervende wordt met grote eerbied benaderd en daarom zal niemand hem storen door aanraking,want een aanraking verkort het leven van een mens. Een stervende zijn leven mag niet worden versneld door euthanasie, dit is onspreekbaar. Ook worden emotionele taferelen vermeden. Men kent de gewoonte om bij een stervende te bidden en het opzeggen van een geloofsbelijdenis. Voor de dood te constateren gebruikt men een pluimpje voor in de neus of mond van de zieken. Het wassen en linnendoodskledij aandoen gebeurt door een familielid. De overledenen word in een kist gelegd dat overstrooid is met zand. De overleden gaat naar het paradijs als deze goed geleefd heeft de andere gaan naar de hel. Voor de joden blijft een persoon verder leven en zij geloven in leven na de dood.
Ik vind het zeer fijn dat joden zo goed voor hun familielid zorgen. Dit doen ze met het nodige respect en waarde en normen.
Boeddhisme: Het boeddisme ziet zichzelf als een filosofie of eerder een religie zonder godsbeeld. Het boeddhisme ziet het leven als bezwaard en getekend door het lijden. Het doel is een weg te vinden naar rust en verlichting van het lijden. De boedisten ondersteunen elkaar in het lijden en sterven. Een overlijden gebeurt samen met een wedergeboorten. De boedisten geloven dat je terug komt in een nieuwe persoon.
Hindoeïsme:
Hindoes accepteren hun ziekten, maar gaan er echt alles aan doen om een persoon terug beter te maken. De familie zijn voor hindoes zeer belangrijk. De families steunen elkaar en laten de familieleden niet alleen lijden. De hindoes vinden verbondenheid zeer belangrijk. Rituelen zijn zeer belangrijk voor Hindoes. Een overledenen word gecremeerd in open lucht. De oudeste zoon van de familie doet de brandstapel aan. Het as wordt verstrooid in de rivier de Ganges. De rouwkleur van de hindoes is wit.
Hindoes geloven in reïncarnatie. De Hindoes komen terug hoedat ze in een vorig leven hebben geleeft.
Ik merk dat de familieband zeer belangrijk is bij de Hindoes. De overledenen krijgt een zeer mooie en rustige uitvaart met de hele familie erbij.
Islam: Ziek zijn betekent een verstoring van het evenwichtig dat door god bedoeld is. Voor een moslim is het zeer belangrijk om dit te herstellen. Op ziekenbezoek gaan is voor Moslim een plicht. Een stervende wordt met zijn gezicht in de richting van Mekka gekeerd en het gebeden worden uitgesproken. De dood is een overgang van wachten tot het einde der tijden. Daar zal god een oordeel over mensen vellen. De Moslim vertrouwt hierbij in gods goedewil. De Moslims geloven dat ze in hun graf een ondervaring krijgen van twee engelen over hun geloof. Een zorgverlener mag de overledenen niet wassen of opbaren. Dit moet de familie doen.
Bronnen:
Jansens Eva, I (2005), Handleiding bij rouwen op school. Eindwerk: Trevels Caroline (2001-2002), Hoe omgaan met lijden en rouwen?, Leuven.
Leervraag 3: Zijn er organisaties die kinderen helpen bij hun rouwproces?
Na mijn bezoek aan Panal Heverlee heb ik gemerkt dat de
rouwzorg voor kinderen eerder miniem is en dat ik opzoek moet gaan naar andere
organisaties om mijn onderzoek uit te diepen.
Naast de school en ouders ben ik opzoek gegaan naar andere organisaties die
kinderen helpen bij rouwverwerking. Dit was zeker geen gemakkelijke opdracht
,omdat het rouwen van kinderen vaak vergeten wordt en eerder gericht is op
volwassenen.Ik heb gemerkt na mijn onderzoek dat de organisaties
voor kinderen en zeker voor kleuters zeer miniem zijn. De organisaties zijn
beperkt en niet alle kinderen komen tot aanmerken. Als de schoolen ouders merken dat er verschillende
factoren veranderen bij het kind wordt het kind pas doorgestuurd naar een
organisatie.
Dit kan bij Cognitieve
factoren: - Het kind begrijpt niet dat de dood definitief is - Misvatting en verkeerde interpretaties. Het kind denkt
dat het allemaal zijn schuld is. - Het vermogenvan
de dood te begrijpen is zeer beperkt.
Dit kan bij emotionele
factoren:
-Kinderen vertonen
scheidingsangst -Jonge kinderen die
lange tijd na elkaar verdrietig blijven
Bij het overlijden
van een leerling of een leerkracht komt heel wat kijken. Het is best als je er
binnen het schoolteam, inclusief het CLB, vooraf over nadenkt hoe je zoiets kan
aanpakken. Centrum voor leerling begeleiding word hierbij betrokken al dan niet
nodig. Bij problemen wordt het CLB echt ingeschakeld.
Het CLB
meerbepaald de kinderpsycholoog heeft een gesprek met het kind indien het kind
dit wenst. Dit gebeurt meestal alleen wanneer de ouders en school merkt dat het
kind dit nodig heeft. De factoren zijn in bovenstaande alinea beschreven. De
kinderpsycholoog kan indien hij of zij dit nodig vind het kind doorverwijzen
naar een psychiater of hulporganisatie. Dit kan alleen als de ouder en het kind
hiermee akkoord is.
Hieronder zijn
enkele organisaties beschreven:
Bij de Jongeren Advies Centra (JAC) kan men terecht
voor psychosociale begeleiding en slachtofferhulp.
Voor morele bijstand omtrent levensvragen, zingevingvragen of existentiële
problematiek zijn er de Centrale morele dienstverlening. Het verwerken van een verlieservaring,
rouwverwerking en persoonlijke zingeving na verlies van een dierbare, vormt een
belangrijk onderdeel.
Rouwzorg Vlaanderen is een organisatie die ontstaan is om de diversiteit van kwaliteitsvolle
initiatieven rond 'zorg om mensen in rouw' in Vlaanderen en meer bepaald in de
provincie Antwerpen en omgeving te bundelen en kenbaar te maken.
Missing You is een project voor kinderen en jongeren wiens broer, zus, ouder,
vriend(in) ... overleden is en hiervoor in contact willen komen met lotgenoten.
Mijn ervaring:
Ik ben zelf ook naar
de psychiater geweest voor mijn verdriet te verwerken.
Mijn schoolresultaten
daalde drastisch en bedplassen kwam regelmatig voor. Steeds
Tekende ik kruizen op
mijnblad , dit telkens als ik een
tekeningmoest maken. De
Professionele hulp
heeft mij geholpen om het verdriet een plaatst te geven in mijn leven.
Ook ben ik met mijn
mama naar een vereniging voor jonge weduwe en weduwnaars.
Hier heb ik de moed
gevonden om met kinderen hierover te praten en voelde ik mij
Tijdens mijn
bezoek had ik een gesprek met de verpleegsters Lutte Vanhullen en Monique
Drees.
Zij vertelde mij dat deze organisatie vooral vooraf werkt, maar ook indien
nodig voor de nabestaande achteraf. Alsde zorgbehoevende overleden is blijven meestal nabestaande alleen
achter. Hierbij wilt Panal de nabestaande kort begeleiden. Ik vind wel dat dit
zeer beperkt. Dit is zeer jammer , want vaak hebben de nabestaande dus ook
kinderen vaak een goede band met deze verpleegsters. Ik informeerde mij verder
naar het rouwproces van kinderen. Hierbij werden deze kinderen vaak
doorverwezen naar een kinderpsycholoog of biedt Panal hulp met de sterrendoos.
Hierin zitten allerlei verschillende materialen, zoals boekjes en werkboekjes.
Zo kunnen de kinderen hun gevoelens neerschrijven en werkjes maken voor de
overleden persoon. Ook is er een bibliotheek met boekjes voor volwassenen en
kinderen over rouwen. Deze boekjes voor kinderen ga ik verder beschrijven in
mijn blog.
Verder vind ik de inbreng van Panal eerder
miniem als het rond rouwzorg gaat, zowel voor volwassen als kinderen.
Op donderdag 22 april 2014 ben ik opbezoek gegaan naar de instelling Panal. Deze
instelling situeert zich op de Waversebaan 20 te Heverlee.
Panal definieert men als palliatiefnetwerk arrondissement Leuven.
Palliatieven zorg is het intens zorgen voor zieken die in hun laatste
levensfase zitten, waar genezen niet meer mogelijk is. Deze zorg is een totale
zorg die het lijden zo veel mogelijk beperkt en mensen die in hun laatste levensfase
bij te staan. Hierbij worden meestal nabestaande bij betrokken. In dit geval
ook kinderen.
Tijdens mijn bezoek heb ik mij vooral toegespitst
op het vlak van rouwzorg.
Deze belangrijke
taak hoort ook bij het palliatieve netwerk. Na het overlijden van de patiënt
blijven vaak de nabestaanden alleen over, om dit te verlichten gaat Panal deze
mensen verder begeleiden. Na het overlijden word er nog een extra bezoek
ingezet. De nabestaande kunnen zo nog een gesprek hebben met de verpleegkundige
die hun familielid verzorgd en begeleid heeft. Bij hoge nood aan extra
ondersteuning kunnen de nabestaanden nog terecht bij een rouwtherapeute of
andere diensten. Deze begeleiding is nodig om door de moeilijke rouwproces te
komen.
Hulpmiddelen voor
het rouwproces voor kinderen:
Er is een sterrendoos
waar verschillende materialen in zitten om mee te werken. Dit kunnen ze alleen
doen maar ook met hun vertrouwens persoon. Dit helpt jonge kinderen om hun
gevoelens beter te plaatsen, want vaak is dit niet gemakkelijk op deze jonge
leeftijd. Deze doos kan je gebruiken voor en na het overlijden.
Verder kan je
verschillende boeken over het rouwen en omgaan met het verdriet uilenen in de
bibliotheek van Panal.
- Rouwbrochures
iemand is er niet meer
-werkboekjes
- Voor sommige
boekjes betaal je een democratische prijs.
Obama
laat sterk in dit filmpje blijken dat hij een Christen is. Hij stelt ook steeds
gelijkheid en vergevingsgezindheid centraal. Obama staat ook open voor
verschillende religies hij keurt ze goed en relativeert ze. Hij zegt dat elke
individu een geloof heeft, zelf een atheist. Hij zegt er welbij dat religie het
soms moeilijk maakt om compromis te sluiten in de politiek. We leven nu éénmaal
in een multiculturele samenleving en het geloof moeten we accepteren en
respecteren. In onderstaande link vind u het filmpje over Obama:
Politieke partijen en hun standpunt over religie en levensbeschouwing
CD&V:
Deze
partij staat open voor de verschillende geloofs- en levensbeschouwelijke
gemeenschappen in ons land. Deze partij laat de mensen de vrije keuze op vlak
van religie, onderwijs en opvoeding die we geven aan de kinderen. Ik vind het zeer goed dat CD&V aan kinderen en ouders de vrije keuze laat opvlak van onderwijs en religie. Zokunnen ouders zelf kiezen in welke godsdienst ze geloven en naar welke school hun kind naar toe gaat.
SP.A:
Bij sp.a staan kinderen centraal. Sp.a maakt plaats voor hun talenten, plannen en hun dromen. Zo kunnen de kinderen zich volop ontplooien. Ik vind het belangrijk dat deze partij de rechten van de kinderen vrijwaard. Ze willen zorgen voor een goed leven voor elk kind. Ongeacht hun achtergrond, maar ze kijken naar de talenten van het kind. Ik vind het goed dat sp.a de draagkracht en welvaart van elk gezin versterken.
Groen!:
In een samenleving waar verschillende
religieuze overtuigingen prominent aanwezig zijn, willen we dat de overheid
opnieuw in overweging neemt hoe ze zich verhoudt tot de verschillende
geloofsgemeenschappen. Dit zegt de partijvoorzitter van Groen! Ik vind het goed dat deze partij regels
stelt voor een nieuwe sociologische realiteit. Ook vind ik het belangrijk dat Groen!
een eerlijke en zinvolle financiering regelt voor alle levensbeschouwing en
gemeenschappen. Daarbij kan de belastingbetaler een deel van de inkomsten belastingentoewijzen aan een levensbeschouwelijke
gemeenschap. N-VA:
Elke leerling moet gesteund worden in haar eigen religie. Ik deel de mening van N-VA dat er plaats moet worden gemaakt voor religie van de verschillende mensen en culturen. De partij zet ook in op talenkennis van de Vlaamse leerlingen. Te beginnen met het Nederlands, want er zijn steeds meer leerlingen die een andere taal spreken. Ik vind het goed dat N-VA inzet op talen, zodat leerlingen die de taal niet machtig zijn toch snel inburgeren. Vlaams belang:
Deze partij vindt het belangrijk dat het scholensysteem behouden word en de grote troeven van het onderwijs versterkt word. Ik vind het goed dat Vlaams belang ijvert voor het behoud van een gevarieerd aanbod en van de bastaande structuren, zodat alle leerlingen de kans krijgen om het beste in zich naar boven te halen. Op vlak van onderwijs vind ik Vlaams belang goed op andere vlakken deel ik echter niet de mening van Vlaams belang. Open VLD:
Onderwijs is topprioriteit voor deze partij. Elk kind heeft recht om zich te ontplooien. Ik vind het zeer goed dat deze partij er werk wil van maken dat in iedere buurt een goede bereikbare school is. Dit met oog op wetenschap en techniek. Deze media vormen al een belangrijke rol in de wereld van het kind. Dit wil open Vld voor elk kind ongeacht de religie.
LDD: De partij vindt dat ouders zelf mogen kiezen naar welke school ze gaan. Ik vind het fijn dat lijst Dedecker de kinderen zo een vrije kans geven zonder dat de ouders aan de schoolpoort moeten gaan staan wachten.
Keirse, M.(2009).Kinderen helpen bij verdriet.Tielt: Lannoo. Quirynen,N.(2005-2006). Een wereld vol troost: omgaan met verdriet. Leuven: CEGO. Genijn,K.(2013).Schooltas vol verdriet: Leren omgaan met rouwen in de klas. Leuven: Acco. Verliefde,E.(2005).Ruimte voor verdriet:Omgaan met kinderen verliessituaties. Leuven: Acco.
1)Zijn er organisaties die kinderen helpen om het verlies te verwerken? 2)Hoe wordt er in verschillende culturen omgegaan met rouwen? Wat zijn de verschillende meningen of standpunten? 3)Hoe kunnen we kinderen helpen met hun rouwproces op school?
Mijn visie is dat er veel te weinig gedaan wordt rond rouwen bij kinderen. Als ik kijk naar de hulp die ik gekregen heb van de school was dit zeer weinig. In de klas gaven ze er nauwelijks aandacht aan want het was in die periode kerstmis. Rond kerstmis stond gezelligheid en bij elkaar zijn centraal. Ik herinner mij wel dat ik regelmatig van de juf mocht tekenen, om zo mijn verlies te verwerken. Dit deed ik dan door kruisjes te tekenen over heel mijn blad. Zelf als ik een persoon tekende was dit met een kruis. Dit deed ik vast door de moeilijke periode te verwerken. Als ik kijk naar de ervaring van mijn mama ben ik niet goed opgevolgd geweest. Dit was zeer miniem en tijdelijk. Ik vind dan ook dat de scholen eerder langdurig mogen werken, want dit is echt wel nodig. Toen ik in het eerste leerjaar zat had ik het zeer moeilijk met vaderdag. Ik ben heel blij dat de juf toch mijn keuze gerespecteerd heeft om me geen werkje te laten maken en geen liedje te zingen.
Ik ga in mijn onderzoek verder uitzoeken of de methode al verandert zijn in de loop van de jaren.
2) Mijn ervaringswereld
In de omgeving zijn er veel mensen die al te maken kregen met "verlies". Voor iedereen is dit anders. Sommige hebben het nodig om hun gevoelens te delen anderen praten er liever niet over.
Zo zijn er organisaties die zich bekommeren
om het verlies van de kinderen. Er zijn verschillende organisaties buiten
school, maar deze zijn spijtig genoeg nog niet zo gekend door het grote
publiek. Een voorbeeld van één van de organisaties in de buurt van Heverlee is
Panal. Deze organisatie ga ik zelf bezoeken voor mijn onderzoek over rouwproces
bij kinderen.
3) Mijn referentiekaders
Onderwijs: Ik weet nog niet veel over het rouwproces bij kinderen. Dit heb ik in mijn opleiding Bachelor Kleuteronderwijs nog niet geleerd, deze specifieke zorg komt in het derde jaar aanbod. Ik praat alleen maar vanuit mijn eigen ervaring, daarom zou ik door dit onderzoeks extra kennis willen opdoen.
Vrienden: Als ik kijk naar mijn omgeving zijn er al
verschillende mensen die met verlies te maken hebben gehad. Ik merk dat dit
voor iedereen anders is. Iedereen gaat ook anders om met verlies. Zo heb je
mensen die graag over hun gevoelens praten en andere die zich liever afzijdig
houden.
Opvoeding/thuissituatie:
Ik merk dat ik een beperkte visie heb vanuit mijn eigen situatie. Ik hoop door mijn onderzoek meer te weten te komen over nieuwe methodes en ervaringen.
Media: Het rouwen van volwassen komt veel aandacht door de media. Dit is heel verschillend met het rouwproces van kinderen. Dit komt eerder beperkt in de media. Ik denk dat dit komt, omdat de meeste mensen het zelf niet goed weten hoe het kind zich voelt. En de meeste mensen een visie hebben dat het kind niet met verdriet moet zitten en plezier moet maken.
Het onderstaande artikel heb ik gekozen uit de krant De Standaard. Dit artikel heb ik gevonden tijdens mijn zoektocht naar informatie over "rouwproces bij kinderen". Het artikel heb ik ook digitaal gevonden en kan u bekijken in onderstaande link. http://www.standaard.be/cnt/dmf20140331_01048694
Terugblik en vooruitblik op het artikel van De Standaard:
Het artikel in De
Standaard heeft me erg aangegrepen. Het liet me inzien dat het rouwen al van
een hele jonge leeftijd kan beginnen. De baby heeft nog maar net het
levenslicht gezien en word onrechtstreeks toch geconfronteerd door een
sterfte.Ik was zeer ontroerd dat haar
moeder haar leven op het spel zetten voor haar eigen ongeboren kind. Met het
spijtige gevolg dat ze enkele dagen na de bevalling het leven moest laten. Dit
moet een zware klap geweest zijn voor alle nabestaanden. Als moeder zo een
verscheurend keuze moeten maken vraagt toch enorm veel begeleiding.
Als ik naar de
toekomst van vader en kind kijk is er veel begeleiding nodig. Ik denk dat het
later noodzakelijk is om over dit verlies te praten met het kind. Dit zeker om
psychologische trauma te vermijden. Ik hoop dat vader en kind toch de moed vindt
om er samen door te komen. Dit zal niet alleen veel begeleiding vragen , maar
ook veel wilskracht naar de vader toe. Spijtig genoeg zullen beide partijen met
dit verlies moet leren omgaan voor het hele leven.
Waarom koos ik voor het thema "Rouwproces bij kinderen"
Motivatie "Rouwproces bij kinderen":
Papa gestorven, lievelings huisdier dood, Favoriete oma en opa gestorven,.... Elke dag heeft er iemand wel verdriet. Als je iemand (of iets) kwijtraakt die je dierbaar
is, spreken we van rouw.
Ik ga het meerbepaald hebben over kinderen die op een
jonge leeftijd al met verlies van een dierbare moeten leren omgaan. Daarnaast moet er meer rond rouwverwerking gedaan
worden zowel in als buitenschool. Ik merk dat er meer aandacht moet worden besteed
aan het rouwen en het verdriet bij de kinderen. Veel volwassen laten bij
verdriet hun emoties zo min mogelijk tonen om het kind hier niet mee te
belasten, zo kan er bij het kind het idee ontstaan dat ze hun emoties beter
niet kunnen uiten. Het is belangrijk dat we de kinderen ruimte geven om hun
verdriet te tonen. Voor altijd en nooit meer zijn woorden die de
kinderen moeilijk kunnen vatten. Wij als volwassen/ juf moeten de kinderen
zoveel mogelijk bijstaan en in gesprek gaan met de kleuters indien ze dit nodig
hebben.
Zelf heb ik op 5-jarige leeftijd mijn vader
verloren door een auto-ongeluk. Ik weet hoe belangrijk het is om hierover te
praten zowel als kind en als volwassen persoon. Het verlies heeft mij diep
getroffen en laat nog steeds sporen na. Als ik kijk naar mijn begeleiding dat
ik heb gekregen gedurende jaren was dit bitter weinig. Ik hoop dat dit in de
toekomst grondig zal veranderen.
Zo is verlies zeer moeilijk om te aanvaarden en om erover te praten. Maar hoe voelen deze kinderen zich nu? Zijn er al meer
initiatieven gekomen rond rouwen dan in het jaar 2000? Hoe kan je deze kinderen
best helpen in de kleuterklas? Tijdens mijn werk voor levensbeschouwing en religie
ga ik de komende maanden hier antwoorden op geven.
Korte situering van het rouwproces van een kleuter van 2.5 jaar tot 5 jaar:
CD&V: 
1) Mijn eigen visie
Het onderstaande artikel heb ik gekozen uit de krant De Standaard. Dit artikel heb ik gevonden tijdens mijn zoektocht naar informatie over "rouwproces bij kinderen".
