Vanuit bedrijfseconomisch standpunt is het uiteraard een meesterzet van Suez/electrabel om de kost van 1 windmolen te spenderen aan een campagne om de ongeveer 400 windmolens die ze in dit land jaarlijks verdienen hier niet te moeten bouwen, maar dit geld te kunnen gebruiken om de verdere buitenlandse expansie van het moederbedrijf mee te financieren. En het helpt wel degelijk. Deze campagne heeft weer heel wat mensen er van overtuigd dat kernenergie nodig blijft.

Maar is dit wel zo? Is kernenergie wel de mirakeloplossing zoals die door Suez/Electrabel wordt voorgesteld? Kernenergie zou CO2-neutraal zijn als brandstof voor energieproductie, een mooi argument in tijden van klimaatverandering. Maar is dit wel zo, ja, ALS je geen rekening houdt met de CO2 die vrijkomt bij de productie van uranium (de grondstof van kernenergie). Uranium is net als olie uiteindelijk een grondstof die ook eindig is, en waarvan een studie van de Oxford universiteit voorspelt dat de prijzen ervan vanaf 2016 zullen stijgen. (zie bijlage) Bovendien is kernenergie een productieproces dat radioactief afval achterlaat, dus moeten we ons de vraag stellen of de kwaal niet erger is dan het medicijn. Bovendien wordt kernenergie voorgesteld als een goedkope energiebron, maar de prijs van electriciteit in België wordt wel berekend op basis van de internationale gasprijzen (en die goedkope kernenergie uit de door de belastingbetaler versneld afbetaalde kerncentrales is gewoon een mooie extra winstmarge voor Suez/Electrabel, en komt de consument niet ten goede).

Persoonlijk vind ik het dan ook onbegrijpelijk dat de mensen van de marketingafdeling van Electrabel al lang niet zijn weggekocht door de auto-industrie. Deze mensen hadden ons perfect kunnen wijsmaken dat de verbrandingsmotor waar onze auto’s en vrachtwagens op rijden CO2-neutraal is, ALS je geen rekening houdt met de CO2 die vrijkomt bij het bovenhalen en de raffinage van de olie, EN geen rekening houdt met het fijn stof van de uitstoot van de wagens. Een onvergeeflijke fout die de auto-industrie zwaar te staan komt.

Maar los van bovenstaande opmerkingen heeft kernenergie nog een groot voordeel (voor Suez-electrabel dan). Het is een heel kapitaalintensieve investering, waarbij zeer specifieke knowhow noodzakelijk is, die slechts weinig bedrijven bezitten. Dit zorgt ervoor dat de markttoegang voor nieuwkomers veel moeilijker is als we blijven kiezen voor productie met kernenergie. Dit is in het voordeel van quasi-monopolisten als Electrabel, want zo is het voor nieuwe concurrenten veel moeilijker om de concurrentie aan te gaan. Voor alternatieve energiebronnen zoals zonne-energie en windenergie ligt de markttoegang veel lager, en bijgevolg is het veel moeilijker om onder die omstandigheden de monopoliepositie te behouden.

Bijlagen:
energyfactsheet4.pdf (242.4 KB)   

Deze voormiddag vond in de Permekebibliotheek van Antwerpen een debat plaats over het armoedebeleid in Vlaanderen, georganiseerd naar aanleiding van het memorandum Decenniumdoelen 2017.

Aanwezig:

Caroline Gennez (SP.a)
Kathleen Helzen (CD&V)
Inge Hermans (SLP)
Mieke Vogels (Groen!)

Afwezig: NVA, Open VLD, LDD, Vlaams Belang

Moderator: 1 op 7 mensen/gezinnen in Vlaanderen leeft in of op de rand van de armoede. Wat gaan we er aan doen?

SP.a

1. We moeten armoede meten (daarom is de armoedebarometer zoals uitgewerkt door Decenniumdoelen een goede zaak)
2. We moeten bewustzijn kweken rondom de armoedeproblematiek (daarom is Decenniumdoelen als initiatief een goede zaak)
3. We moeten maatregelen nemen over een breed spectrum (dus op veel domeinen werken en daarom zijn de 23 voorstellen uit het memorandum een goede zaak)
4. Het beleid moet keuzes maken in de goede richting
5. We moeten participatie bevorderen (ik zie toenemende armoede bij kinderen in mijn eigen stad, Mechelen dus)

Moderator: Op welzijn zijn er de voorbije jaren veel ministers geweest, was dat geen gevaar voor de continuïteit van het beleid?

CD&V

Qua beleid denk ik niet dat we kunnen zeggen dat dit een negatief effect heeft gehad. Het was ook niet onze bedoeling om hier zoveel personeelswissels te hebben, maar we hebben de problemen daarmee opgelost toen ze voorlagen.

Maar we mogen niet de fout maken om armoede te beperken tot 1 beleidsdomein. Het moet in het beleidsplan van alle ministers komen, en ze moeten er allemaal aandacht aan besteden.

Moderator: Vind je dat er de voorbije legislatuur vooruitgang is geboekt?

SLP

De resultaten die uit de armoedebarometer naar voor zijn gekomen, hadden we als partij eigenlijk wel verwacht. Ikzelf zit in het OCMW van Brasschaat (dat toch niet de reputatie heeft van een arme gemeente te zijn), en ook hier zie ik veel verdoken armoede. De mensen doen hard hun best om de schijn op te wekken om mee te kunnen, maar ze kunnen vaak niet aan hun basisbehoeften voldoen, en moeten schipperen.

Groen!

Is er vooruitgang geboekt?

1. Voor deze regering is de hardwerkende Vlaming het summum (zie de jobkorting die als verkiezingscadeautje nog werd uitgedeeld).
2. De begroting voor Welzijn is verhoogd zegt men, maar het hele budget voor de Vlaamse regering is verhoogd.
3. De wachtlijsten voor de gehandicapten nemen toe in tegenstelling tot de beloften die CD&V in 2004 aan de kiezer deed.
4. De ‘hardwerkende Vlaming’ betaalt inderdaad veel belastingen maar krijgt ook via premies, enzo veel terug (zie de studie van Bea Cantillon)

We moeten in de toekomst vooral selectiever zijn in het beleid.

SP.a

Ik kan me gedeeltelijk in die kritiek vinden, maar

1. We hebben de zelfstandige kinderopvang afhankelijk gemaakt van het inkomen
2. We voeren al een doelgroepenbeleid
3. We moeten (federaal) fiscale discriminaties wegwerken en uitkeringen verhogen
4. We voeren een actief activeringsbeleid en zorgen voor kwaliteitsvolle jobs voor mensen

Groen!

1. Dat verhaal van die zelfstandige kinderopvang die inkomensafhankelijk is gemaakt klopt niet. De sector is nog niet in het voorstel gestapt, omdat de gesubsidieerde sector het dan goedkoper kan. In Brussel is het gemeenschapsonderwijs wel in het systeem gestapt.
2. Het activeringsbeleid is doorgeslagen. Het resulteert in onzekere hamburgerjobs. De helft van de kinderen die in armoede opgroeien, komen uit een gezin waar 1 van beide ouders een job heeft.

CD&V

De regering heeft reeds veel inspanningen geleverd, wat hadden we dan niet moeten doen?

Groen!

Geld stoppen in verlieslatende luchthavens, de massale infrastructuurwerken, de jobkorting, en zo kan ik nog even doorgaan. Met die middelen had men andere dingen kunnen doen.

CD&V

Binnen onderwijs is er veel gebeurd rond gelijkekansenbeleid. Er is een nieuw financieringssysteem en in de toekomst moeten we ons richten op een verbeterde omkadering.

Moderator (aan SLP): U bent violiste, wat vind u van participatie in cultuur en hoe zit het daar mee?

SLP

Ja, cultuur is heel belangrijk, het verbindt mensen. Bij de Vlaamse Opera heb ik een poging ondernomen om de cultuurtempels rond Antwerpen open te stellen via de OCMW’s van Antwerpen en omgeving. Ik had een voorstel uitgewerkt en voorgesteld, en er waren veel aanvragen om deel te nemen, maar toen puntje bij paaltje kwam haakten de helft van de mensen af.

Dit voorbeeld toont aan dat begeleidende maatregelen voor deze mensen heel belangrijk zijn.

SP.a

Alleen geld uitstrooien zal armoede niet de wereld uithelpen.

We moeten samenwerken met organisaties voor mensen in armoede om deze mensen sterker, weerbaarder en zelfstandiger te maken, om hen hun trots en fierheid terug te geven. Als schepen van economie heb ik bijvoorbeeld mensen met een kledingcheque naar de H&M of Hema gestuurd, zodat ze er goed zouden voorkomen op sollicitatiegesprekken.

CD&V

Binnen de samenleving is het heel belangrijk dat we solidariteit en openheid stimuleren, want deze waarden verminderen, en dat maakt het voor mensen in armoede extra moeilijk, zo komen ze extra drempels tegen.

Groen!

In het onderwijs faalt het gelijkekansenbeleid. De laatste jaren stijgt het geboortecijfer terug (en dan denken we dat is goed voor onze pensioenen) met 4% ongeveer, maar deze stijging wordt grotendeels ingenomen door kinderen uit niet-nederlandstalige inwijkelingen. En 55% van de vroegtijdige schoolverlaters komen uit deze groep.

Het uitstellen van de definitieve studiekeuze tot het 3^e leerjaar middelbaar onderwijs is onvoldoende. We moeten veel vroeger ingrijpen, want de problemen situeren zich al in de lagere school en zelfs de kleuterschool (in het kleuteronderwijs heb je veel te grote klassen).

We hebben een voorstel gedaan voor een onthaaste school, wat eigenlijk het Finse systeem is.

CD&V

Dat zal niet resulteren in gelijke kansen. Veel hangt af van de stimulans die kinderen thuis krijgen.

Groen!

Net wel, want dan krijgt elk kind de kans om een muziekinstrument te leren bespelen of te sporten, en dus zijn volle talenten te ontwikkelen.

SLP

Onder jongeren heerst er in grote mate een frustratiegevoel rond de studiekeuze. Kinderen worden wel getest, maar die testen voldoen niet en zijn niet cultuurneutraal, ze houden geen rekening met de culturele achtergrond. We moeten daarom andere testen gebruiken, want op deze manier wordt veel talent verkwist.

SP.a

Zijn er veel middelen ingezet? JA
Is het perfect? NEEN
Is het goed om kinderen te laten snoepen van sport, cultuur, etc.? JA

Maar wat heel belangrijk is, is om de ouders bij de school(werking) te betrekken. De armoede is in niet onbelangrijke mate gekleurd, maar je ziet ze niet in verenigingen tegen armoede. We moeten zowel inspelen op de sociaal-economische als op de culturele achtergrond.

Groen!

Wat we eigenlijk vooral moeten doen, (maar dat is federale materie) is het leefloon tot het europees wettelijk minimum optrekken. We hebben daaromtrent federaal een wetsvoorstel klaarliggen.

CD&V

We moeten in de toekomst vooral een doelgroepenbeleid voeren.

Groen!

Gaat u in een volgende legislatuur de jobkorting afschaffen?

CD&V

Dat is niet ons voorstel, wij zijn geen vragende partij. En we moeten zien of daar middelen voor zijn met de crisis.

SP.a

Je zit met 3 in een regering, je weet zelf hoe dat gaat. Wat ons betreft is er geen ruimte voor een belastingverlaging.

Groen!

Je kan niet elke verkiezing opnieuw maagd worden. 2 jaar geleden op Rerum Novarum, toen was het nog geen crisis, en werd er door Yves Leterme 2 miljard beloofd aan sociale maatregelen. Wat is daarvan in huis gekomen?

SP.a

Je kan wel elke verkiezing goede intenties formuleren en hopen dat je voldoende stemmen haalt om ze ook te verwezenlijken.


Moderator: Vragen uit het publiek.

Mijn vraag:

Het is misschien een grote stap van het armoededebat in Vlaanderen naar de G20-top in Londen, maar daarom niet minder relevant. De belangrijkste uitspraak in de aanloop naar en op die top die ik gehoord heb is die van Gordon Brown voor het Europees Parlement dat we ‘waarden naar de markt’ moeten brengen. Uiteindelijk is de markt nog steeds de belangrijkste manier waarop we in onze samenleving welvaart en welzijn verdelen. Welke waarden willen jullie naar de markt brengen?

Groen!

Wij willen op een nieuwe manier de economie gaan meten, via de ISEW (Index for Sustainable Economic Welfare). Via het traditionele BNP meten we vele zaken die niet onze welvaart verhogen. Verkeersongevallen, het opgebruiken van grondstoffen, e.d. worden gewoon bij elkaar opgeteld, en zaken als het vrijwillig voor een familielid zorgen worden niet meegeteld. De ISEW meet op een andere manier. Daarbij worden zaken die onze welvaart verlagen zoals verkeersongevallen, luchtvervuiling, e.d. afgetrokken van de welvaart, maar zaken als vrijwilligerswerk wel in rekening gebracht.

CD&V, SP.a, SLP

Ofwel hadden ze geen antwoord, ofwel was er geen tijd (en voelden ze niet de nood het woord te nemen), want het debat was uitgelopen, dit laat ik in het midden.

08-05-2009 om 02:09 geschreven door Luc  

De manier waarop het bedrijf Suez/Electrabel er sinds 2000 in geslaagd is om het politieke debat over de voor haar belangrijke thema’s naar haar hand te zetten, en de Belgische regering gaandeweg trotseert, is het mooiste voorbeeld dat ik in België kan vinden van een multinationaal bedrijf dat er in slaagt om zijn wil op te leggen aan onze regering. Het palmares oogt ondertussen al redelijk indrukwekkend, en we mogen er gerust in zijn dat dit bedrijf nog niet haar laatste kaart heeft uitgespeeld.

Een eerste grote verwezenlijking van (toen nog) Electrabel was het helpen creëren van een hetze tegen de ecologische regeringspartijen in de federale regering die de kernuitstap hadden gestemd. Voor de Vlaamse ecologisten was het eindresultaat vernietigend, aangezien ze van de regering in het niemandsland verdwenen (geen enkele zetel meer in het parlement na de federale verkiezingen in 2003).

In 2005 werd het winstgevende Electrabel overgenomen door het verlieslatende Suez.(1) Vrij snel volgde een nieuw succes met het afsluiten van de Pax Electrica 2-akkoorden in 2006 tussen de regering Verhofstadt 2 en Suez-Electrabel, die er voor zorgden dat er tot de verkiezingen van 2007 weinig zou veranderen (en het investeringsklimaat voor Electrabel tot dan dus gunstig zou blijven), zodat Electrabel vrij gerust was in het behouden van haar marktaandeel in België tot dan.

Hierop volgde een mooi staaltje van communicatie en een nieuwe bewustmakingscampagne van het Belgische publiek. Suez-Electrabel vertelde de Belgische bevolking doodleuk dat ze geen investeringen meer zouden doen in België, aangezien het investeringsklimaat NA 2007 te onzeker was. Een efficiëntere manier om de Belgische regering(spartijen) voor schut te zetten, kan je je moeilijk voorstellen. De verkiezingen in 2007 waren nog niet al te lang afgelopen of een forse prijsverhoging werd afgekondigd (tot 30%), zodat vanaf dan nog meer geld naar Frankrijk vloeide.

Op 16 juli 2008 werd dan de fusie tussen Suez-GDF voltooid zonder een gouden aandeel voor de Belgische staat. Op 15 juli 2008 was de toenmalige premier Yves Leterme net voor de 2^e keer gestruikeld over de staatshervorming die hij zijn kiezers beloofd had, en opgejaagd als hij werd door zijn kartelpartner had hij geen tijd gehad om de cruciale vergadering waar over dit gouden aandeel werd beslist bij te wonen. Ook hier werd onze nationale regering andermaal voor schut gezet (maar een multinational heeft nu eenmaal weinig te vrezen van een land waar de regering er een jaar lang niet in slaagt om ook maar iets te beslissen).

Een laatste wapenfeit (dat ik zal bespreken, laten we het maar niet over de tarieven van de CREG, de situatie van Synatom, de bijdrage aan de begroting, de verkoop van Distrigas aan ENI en andere zaken hebben, want dan ben ik nog een tijdje bezig) van deze multinational vormt het bespelen van de publieke opinie via het nucleair forum. Met een budget van 2 miljoen € werd een nieuwe bewustmakingscampagne op poten gezet om onze bevolking te overtuigen van het blijvende nut van kernenergie.

(1) Volgens de neoliberale invulling van economisch darwinisme betekent survival of the fittest dat het de grootste is die de kleintjes opeet. Suez was groter dan electrabel, en kon dus meer lenen om Electrabel over te nemen. Op deze manier laat de 'vrije markt' soms dinosauriërs overleven, ten koste van efficiëntere kleinere spelers. In een consequente toepassing van economisch darwinisme is het het meest winstgevende bedrijf dat het verlieslatende zou overnemen. Door deze overname gaf Vlaanderen de facto haar energiebeleid in Franse handen.

07-05-2009 om 00:00 geschreven door Luc  

De in de laatste alinea van mijn vorig bericht beschreven dynamiek zorgt ervoor dat de onderlinge machtsverhouding tussen landen (en hun regeringen) en multinationaal opererende bedrijven grondig gewijzigd is. Het is heel moeilijk geworden voor landen om de macht van de markt te weerstaan, zelfs als dit de democratische keuze van haar bevolking zou zijn. Een overheid die op vraag van haar bevolking enkele maatregelen zou nemen, die door de internationale kapitaalmarkten als investeringsonvriendelijk worden beschouwd (bvb. hogere bedrijfsbelastingen, strengere regulering of verlaagde belastingaftrekposten om het geld te verzamelen om voor betere gezondheidszorg te zorgen), zal zich snel geconfronteerd zien met minder investeringen (eventueel zelfs regelrechte kapitaalvlucht), herstructureringen van bedrijven (waarbij productiecapaciteit naar andere landen wordt overgeheveld), stijgende rentetarieven op de overheidsschuld door een verlies aan vertrouwen, en andere onaangename gevolgen.

De overgang van nationale kapitaalmarkten en nationale economieën naar internationale kapitaalmarkten en een globale economie ging gepaard met een opeenvolging van intergouvernementele handelsakkoorden (de GATT-rondes en WTO-onderhandelingen) die de regelgeving die landen aan hun economie kunnen opleggen sterk beperkten. Ook internationale instellingen als IMF en Wereldbank droegen hun steentje bij aan deze evolutie door in ruil voor de steunprogramma’s die ze aan landen ‘aanboden’ hervormingen richting een ‘investeringsvriendelijker klimaat’ te koppelen. Op deze manier is wereldwijd een vorm van concurrentie aangewakkerd tussen landen om ‘sexy’ te zijn voor buitenlandse investeerders, en werden in veel landen (productie- en arbeids-)normen en belastingen verlaagd, belemmeringen voor kapitaalbewegingen verwijderd en overheidsuitgaven richting bedrijfsleven gekanaliseerd.

Een land moet al heel sterke troeven kunnen voorleggen om in staat te zijn om enigszins succesvol de druk te kunnen afhouden. Zaken die hierbij helpen zijn o.a. veel hoofdkwartieren van multinationale ondernemingen op je grondgebied, een grote bevolking, een grote invloed binnen internationale instellingen, en een groot stemgewicht binnen de internationale financiële instellingen zoals IMF, Wereldbank en WTO. Er zijn niet veel landen die aan deze voorwaarden voldoen, en zeker voor kleinere landen als België of Nederland (maar meer algemeen voor landen met minder dan 20 miljoen inwoners) is het hierdoor heel moeilijk om hun belangen goed te verdedigen. De laatste 20 jaar zijn enkele ‘ontwikkelingslanden’ (de zogenaamde BRIC-landen, dit zijn Brazilië, Rusland, India en China) er in geslaagd om langzamerhand een betere onderhandelingspositie te verkrijgen aan de onderhandelingstafel. Een evolutie die geconcretiseerd werd op de G20-top in Londen door de belofte dat er naar een nieuwe stemmingsverhouding gezocht zal worden in instellingen als IMF en Wereldbank, met grotere gewichten voor deze landen.

06-05-2009 om 00:00 geschreven door Luc  

De opzegging van de Bretton Woods-akkoorden door de VS op 15 augustus 1971 en de overschakeling op een systeem van vlottende wisselkoersen had verreikende gevolgen voor de economische ordening van onze wereld. De eerstvolgende jaren werden gekenmerkt door 2 olie(prijs)crisissen, stijgende inflatie, toenemende werkloosheid en een falend Keynesiaans overheidsbeleid. Het aantreden van Ronald Reagan in de VS en Margaret Thatcher in het VK markeerden het begin van een nieuw tijdperk, de neoliberale periode.

• Markten werken efficiënt (en zijn zelfregulerend)
• Vrijhandel leidt tot meer welvaart
• De overheid is te groot en moet afslanken
• Er zijn te veel regels die beperkend werken voor de economische groei (deregulering)
• Zij die voor groei zorgen, moeten beloond worden (vlaktaks i.p.v. progressieve belastingen)
• Krediet vormt de basis voor economische groei

Dit zijn de krijtlijnen waarop de volgende 30 jaar onze samenleving en economie werden hervormd.

Een proces werd in gang gezet waarbij de overheid almaar meer terugtrad uit de economie (om deze over te laten aan privé-bedrijven), belastingverlagingen werden doorgevoerd (waarbij de hoogste belastingtarieven sneuvelden), vrijhandelsakkoorden werden afgesloten of opgelegd via het IMF (het ontstaan van de globale markt na de val van de Berlijnse Muur), regulering door de overheid werd versoepeld of afgebouwd, en de prijs van geld werd overgelaten aan de markt (via het systeem van vlottende wisselkoersen). Gelijktijdig werd een proces in gang gezet waarbij privé-bedrijven actief werden in meer economische sectoren (privatisering van overheidsbedrijven), actief werden en vestigingen hadden in almaar meer landen (enorme toename van het aantal multinationale ondernemingen), almaar groter werden door fusies en met schulden gefinancierde overnames (concentraties om schaalvoordelen te bereiken en besparingen via zogenaamde synergieën uit te voeren), en op die manier ook meer en meer loskwamen van de nationale machtsstructuur waar ze voorheen in ingekapseld waren.

De globale wereldmarkt die zo ontstond bestaat aan de ene kant uit meer dan 70.000 multinationaal opererende bedrijven met meer dan 700.000 dochterondernemingen en aan de andere kant uit minstens 184 landen (dit is het aantal leden van IMF en Wereldbank), die door deze ondernemingen tegen elkaar uitgespeeld worden om economische activiteiten aan te trekken.

Dat laatste is namelijk min of meer de belangrijkste ‘verwezenlijking’ van de globalisering op neoliberale wijze. Door de spreiding van hun economische activiteiten over verschillende landen, slagen multinationale ondernemingen er heel goed in om overheden van verschillende landen tegen elkaar uit te spelen om voor hen gunstige regulering, belastingtarieven en subsidieregelingen af te dwingen. Hierdoor ontstaat wereldwijd een enorme druk op overheden om ‘hervormingen’ door te voeren richting een ‘vriendelijker investeringsklimaat’. Dit vriendelijker investeringsklimaat houdt dan in dat het gemakkelijker wordt om kapitaal in en uit te voeren, dat overheden minder belastingen heffen, de intellectuele eigendommen van ondernemingen helpen beschermen, de regelgeving op de arbeidsmarkt versoepelen, en voorzien in een regelgevend kader dat niet al te veel beperkingen oplegt aan kapitaalbewegingen. Overheden die aan deze druk toegeven kunnen tijdelijk rekenen op een stijgende interesse van internationale investeerders, tot een ander land weer interessanter wordt.

05-05-2009 om 00:00 geschreven door Luc  

Hierbij komen we bij de rol van de aandeelhouders. Uit de grafiek in bijlage van deel 1 van dit bericht blijkt ondubbelzinnig dat ze de voorbije jaren veel te gulzig zijn geweest. In de neoliberale logica hebben aandeelhouders nu eenmaal meer invloed dan andere belanghebbenden, en met de toenemende invloed van allerlei beleggingsfondsen (pensioenfondsen, hedgefondsen, etc.) belust op een hoge ‘return on investment’ zijn we quasi geruisloos geëvolueerd van een economisch systeem waarbij de financiële middelen van bedrijven dienden om goederen met waarde te creëren naar een economisch systeem waarbij de goederen die bedrijven maken, dienen als middel om financiële waarde te creëren.

Een volgende punt waar ik over wil uitweiden vormt het concept ‘belastingontwijking’. (4) In tegenstelling tot belastingontduiking is belastingontwijking niet illegaal. Belastingontwijkers volgen dan ook mooi de ‘spelregels’, en overtreden zelfs geen wetten (toch niet de letter van de wet, vaak wel de geest van de wet, maar dat is een ander verhaal). Ze verdedigen zichzelf met het argument dat het hun recht is om hun vermogen ‘te beschermen’ tegen te hoge belastingtarieven, en uiteindelijk enkel het wettelijk kader (lees: de wettelijke achterpoortjes) gebruiken om dit doel te bereiken. Het bestaan van belastingparadijzen helpt hen hier uiteraard bij, en ondertussen bestaat er een hele industrie van consultancy-bedrijven die voor anderen uitzoeken hoe ze het best belastingen kunnen ontwijken. (5) Uiteraard zijn het vnl. de grootste bedrijven (en rijkste individuen) die van deze praktijk gebruikmaken, hierdoor geholpen doordat de Europese spaarrichtlijn enkel privé-personen en geen rechtspersonen viseert.

Op de voorbije G20-top in Londen werd de strijd tegen belastingparadijzen in de schijnwerpers geplaatst, en werd een paar dagen na de G20-top trots verkondigt dat er geen landen meer op de zwarte lijst stonden. Als men echter dieper gaat graven zal men snel merken dat dit een lachertje is. Het is namelijk al voldoende dat een land zich akkoord verklaard om een belastingakkoord af te sluiten met 12 landen om van de lijst verwijderd te worden. In 2002 zijn op die manier 18 belastingparadijzen van de zwarte lijst gehaald, waarvan er sindsdien 11 nog geen enkel en 4 amper 1 belastingakkoord hebben afgesloten (bijlage). Als dit de manier is waarop de leiders van de G20-landen de strijd tegen fiscale paradijzen gaan voeren, dan moeten we niet al te veel verwachten.

Het hele verhaal van belastingontwijking en belastingparadijzen doet mij denken aan de praktijk van de kapersbrieven zoals die vroeger bestond. Toen kregen scheepskapiteins ook de machtiging van koningen om andere schepen te overvallen, en werd piraterij dus een legale praktijk. Op dezelfde manier krijgen multinationale ondernemingen en de rijken der aarde nu een vrijgeleide om hun verschuldigde belastingen voor zichzelf te houden. En ten koste van wie gebeurt dit? Juist, ten koste van de brave werknemer die zijn inkomsten niet onzichtbaar kan maken voor de fiscus. Hij moet meer betalen, omdat degenen die meer zouden kunnen bijdragen aan de samenleving het weigeren.

(4) De uitleg over belastingontwijking op Wikipedia:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Belastingontwijking
(5) geef de term ‘belastingontwijking’ maar eens in in een zoekmachine als google, je zal er direct een aantal hebben.

Bijlagen:
Londonsummit - Tax Havens progress.pdf (18.7 KB)