De Olympische Spelen staan weer voor de deur. En amper zal het Olympisch vuur gedoofd zijn of daar is er alweer Dwars door Grijsloke, ’s werelds mooiste stratenloop. Niet ongepast dus om het begrip “Grijslokes Olympiade” van onder het stof te halen.

Iedereen – op een enkele uitzondering na – weet dat een gewone Olympiade een periode van vier jaar beslaat. Grijslokes Olympiade daarentegen – en dat weten een aantal van mijn jongere trouwe lezers waarschijnlijk niet – heeft zes jaar geduurd, van 1991 tot en met 1996. Uit die periode stammen de vijf unieke medailles die elk één van de vijf grote Spelen in het oude Griekenland symboliseerden. Naast de Olympische Spelen waren daar immers ook nog de Isthmische Spelen (in Isthmia, bij Korinthe), de Pytische (in Delphi), de Nemeïsche (in Nemea, op het schiereiland Argolis) en de Panatheneïsche (in Athene). De eerste medaille (zie foto nr. 1) werd geslagen in 1991 ter gelegenheid van de 11^e Dwars door Grijsloke. Ze symboliseert de Olympische Spelen, die gewijd waren aan de oppergod Zeus en hun oorsprong hadden in Olympia, in het N.W. van de Peloponnesos. Daar regeerde koning Oinomaos. Deze had een wondermooie dochter, Hippodameia. Vele koningszonen dongen naar haar hand, maar Oinomaos wilde haar niet afstaan. Hij stelde alle huwelijkskandidaten voor hemzelf in een wedren-met-paarden te bekampen. Diegene die er zou in slagen hem in die wedren te verslaan, kreeg Hippodameia als bruid. Slaagde hij daar echter niet in, dan wachtte hem de dood!

Toen prins Pelops de wedstrijd aanging, waren er hem al dertien dapperen voorgegaan: hun hoofden stonden als afschrikwekkende voorbeelden vastgespiest op lange stokken bij de ingang van ’s konings kasteel. Maar ditmaal liep het anders. Oinomaos brak zijn nek tijdens de race, door een valse sabotagestreek van Pelops – afgebeeld in de rand van de medaille –, waarbij ook de verliefde Hippodameia in het komplot zat. Teneinde de goden te danken om het welslagen van de onderneming en tezelfdertijd verzoening voor zijn misdaad af te smeken, stelde Pelops de Olympische Spelen in, ter ere van de oppergod Zeus. Hippodameia zelf had tot Hera gebeden en nu wilde ze de oppergodin danken door zestien maagden een kleed te laten weven dat de dag van de Spelen naar de tempel van Hera diende gebracht te worden. Diezelfde dag zouden die zestien maagden daarenboven hun eigen Spelen houden: de Heraïsche Spelen. Die Spelen bestonden uit een loopwedstrijd over ongeveer 165 meter, zijnde zes zevenden van de afstand die door de mannen diende afgelegd te worden. Vooraan startten de jongsten, achteraan de oudste meisjes. Ze liepen in korte rokjes die ongeveer tot aan de knieën reikten, met loshangende haren en de rechter schouder evenals de rechter borst ontbloot. De wedstrijd werd op hetzelfde Olympisch stadion gelopen als de wedstrijd van de mannen. De winnares kreeg een olijfkrans en een deel van de koe die aan Hera geofferd werd; tevens kreeg ze de toelating een beeld van haarzelf met inscriptie van haar naam aan te brengen in Hera’s tempel.

Dit alles geschiedde zo’n vijftienhonderd jaar vóór Christus. Hoe het verder allemaal gelopen is, is niet goed bekend. Uitslagen van de wedstrijden uit die tijd heeft men niet en ongetwijfeld zijn de Spelen in later jaren verwaterd… tot de draad weer opgenomen werd in 884 vóór Christus. Van toen af zijn de Spelen in het oude Griekenland écht de geschiedenis ingegaan: van toen af werden immers de namen van de winnaars genoteerd en die namen zijn tot op heden bewaard gebleven. Van vrouwelijke deelname was toen echter bijlange geen sprake meer. Méér zelfs: het was verboden voor vrouwen, althans voor getrouwde vrouwen, om zelfs maar de Spelen bij te wonen. Op overtreding van die wet stond de doodstraf! De reden was dat de sporters naakt liepen, hetgeen ook het geval was voor de scheidsrechters. Al dient gezegd dat tijdens de eerste zeven Spelen er nog een lendendoek gedragen werd. Tijdens de zevende Spelen gebeurden er echter twee zaken die leidden tot de afschaffing van de lendendoeken. Eerst was er de atleet die tijdens de ren zijn lendendoek verloor, erover struikelde en zijn nek brak. En dan was er een andere die eveneens zijn lendendoek verloor en “met slaande trom” de wedstrijd won. Zijn tegenstrevers protesteerden omdat hij daardoor bevoordeligd was… Dit alles leidde ertoe dat vanaf de achtste Olympische Spelen alle deelnemers en scheidsrechters poedelnaakt ten tonele verschenen.

Was preutsheid de oorzaak dat de vrouwen geweerd werden op de Spelen? Bijlange niet! Mannelijke naaktheid was in die tijd allerminst taboe. Ten bewijze daarvan de mannelijke standbeelden, waarbij, in tegenstelling tot de vrouwelijke standbeelden, de geslachtsdelen allerminst verhuld werden. Overigens gold het verbod enkel voor getrouwde vrouwen, al dient gezegd dat de ongetrouwden evenmin kwamen, simpelweg omdat ze geen interesse hadden, zo wordt gezegd… En de getrouwde vrouwen? U dient te weten dat degenen die het voor het zeggen hadden vaak oudere heren waren, die er al niet meer zo fris uitzagen en dat de vergelijking met de jonge naakte atletische lichamen van de deelnemers bij hun echtgenotes fel in hun nadeel zou zijn uitgevallen. Vandaar… Toch gebeurde het dat een vrouw tot Olympisch overwinnaar werd gekroond, namelijk in de paardenrenwedstrijd. De winnaar was namelijk de eigenaar of eigenares van het paard, die daarom niet eens het stadion hoefde te betreden.

In 394 na Christus werden de Spelen verboden door de Romeinse keizer Theodosius, als zijnde “heidens”… tot baron Pierre de Coubertin ten tonele verscheen met zijn “moderne Olympische Spelen”, die van start gingen in 1896. Toen namen er nog geen vrouwen deel, maar dat veranderde snel, reeds bij de tweede uitgave, in 1900, al heeft het nog geduurd tot 1984 voor de eerste marathon voor vrouwen op het programma stond. Een van de grootste pleiters voor die vrouwenmarathon was dokter Ernst van Aaken, de man die in 1982, ter gelegenheid van de 2^e Dwars door Grijsloke, een “marathon-voordracht” heeft gehouden in het gemeentehuis van Anzegem.

Maar laten we nu terugkeren tot “Grijslokes Olympiade”. Het hoogtepunt was ongetwijfeld in 1994, toen Loopclub Grijsloke haar Spelen organiseerde op Griekse bodem, en wel op de authentieke antieke stadions: de Olympische, de Isthmische, de Pythische, de Nemeïsche en de Panatheneïsche. Hierover en over de mythologische oorsprong van de vijf Panhelleense Spelen kan u lezen in “Grijslokes Olympiade”, het boek dat verscheen in 1997 (zie foto’s nr. 6 en 7: cover en achterflap van het boek). Er wordt verhaald hoe de Griekse stadions werden veroverd door een dozijn stoere Grijslookse mannen, maar ook door een half dozijn Grijslookse maagden!

Enkele jaren tevoren hadden we in Grijsloke al geoefend met maagden, en wel ter gelegenheid van de Gapersstoet in Anzegem. Op foto nr. 2 ziet u de 16 maagdekens die eraan deelnamen. U merkt de ontblote rechter schouder. Het ontbloten van de rechter borst (of de plaats waar die weldra zou ontluiken) was natuurlijk te hoog gegrepen. Op foto nr. 3 ziet u ze met het kleed voor Hera. In Griekenland waren er  maar zes. Het was dus roeien met de riemen die we hadden. Daarenboven waren het geen prille tieners meer en kon er – bij enkelen althans – aan de maagdelijkheid flink getwijfeld worden. Maar de vindingrijkheid van de Grijslokenaars is groot. Op de weg van Nauplion naar Epidauros is er een klooster, Agia Moni. In de buurt van dat klooster is er een bron, de Kanathosbron. Hier nam de oppergodin jaarlijks een bad teneinde haar maagdelijkheid telkens weer te hernieuwen en zodoende haar gemaal genoegen te doen. U begrijpt het, beste lezer, bij het zien van foto nr. 4: de meiden helemaal onderdompelen in het water van de Kanathosbron leek ons niet nodig. Even het bolletje overgieten met het heilig water, door de priesteres van Hera, zou ruim volstaan om van de zes deelneemsters perfecte frisse maagdekens te maken. U ziet ze aan de start in Olympia (foto nr. 5) !...

(Het boek “Grijslokes Olympiade” is helaas niet te koop. U kan het nog wel gratis verkrijgen ter gelegenheid van een training in Grijsloke op zondagochtend om 9 uur, of ter gelegenheid van de 28^e Dwars door Grijsloke op zaterdag 30 augustus; gelieve in beide gevallen vooraf een mailtje te sturen naar  kris.vansteenbrugge@skynet.be )