|
xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Oef! Eindelijk nog eens iemand die een reactie laat horen op één van mijn cursiefjes. En dan nog wel mijn goede vriend Jack Vanlichtervelde. Of ik er mij van bewust ben dat mijn theorie over de wereldoverbevolking overeenkomt met de theorie van Malthus? Dit naar aanleiding van mijn brief aan Willy Debyser. Jack lijkt zich daarbij af te vragen of ik wel ooit gehoord heb over die theorie van Malthus. En of!...
Zo kan ik u voor de vuist vertellen dat Malthus een Britse dominee was die geleefd heeft op het einde van de achttiende en in het begin van de negentiende eeuw en die het tot professor heeft gebracht aan een van de twee grote universiteiten Oxford of Cambridge. Professor in de economie, naar ik vermoed, maar sla mij niet dood als het bijvoorbeeld theologie is geweest, of filosofie. Denk nu maar niet, beste lezer, dat ik mij hier wens voor te doen als een belezen iemand met een soort encyclopedische kennis over beroemde theologen, economen en filosofen. Wel in tegendeel. Van Freud ken ik de libido-theorie zo een beetje. Van Jung, Erasmus, Nietzsche en een paar andere filosofen die uit de Oudheid, Etienne Vermeersch en Omsk van Togenbirger niet te na gesproken ken ik weinig méér dan de naam. En daar houdt het mee op. Maar Malthus? Ja, Malthus is een geval apart. Malthus was zowat de lieveling van mijn familie, althans van de familie van moeders kant. Allemaal overtuigde malthusianisten waren het.
Waarover gaat de leer van Malthus, ofte het malthusianisme? Dat de exponentiële groei van de wereldbevolking niet zal bijgehouden worden door de economische groei, waardoor onvermijdelijk afgestevend wordt op een catastrofe, de zogenaamde malthusiaanse catastrofe. Malthus zelf was er niet zeker van hoe de catastrofe van de uiteindelijke totale maatschappelijke ellende kon voorkomen worden en óf die überhaupt te voorkomen is. Oorlogen en epidemieën zijn er om de bevolkingstoename in te dijken: als dusdanig zeer nuttig. Maar Malthus zag meer heil in geboortebeperking. Hij noemt abortus en contraceptie. Hij was een voorstander van het gebruik van condooms en hij bracht ze zelf aan de man. Hoe zeer zou hij de moderne waaier van contraceptiemogelijkheden niet toegejuicht hebben, mocht hij in deze tijd geleefd hebben!
Maar om nog even terug te keren tot de malthusianisten in mijn familie. Moeders twee zusters en drie broeders zijn allen kinderloos gebleven ofschoon enkel nonkel Julien niet getrouwd is geweest . Ikzelf ben énig kind. Toen ík het levenslicht zag in het begin van de tweede wereldoorlog werd die heuglijke gebeurtenis op zeer gemengde gevoelens onthaald in de familie. Een nakomeling, en dan nog één van het mannelijk geslacht? Kanonnenvlees! Al moet het mij van het hart dat mijn ooms en tantes later altijd heel lief en goed voor mij zijn geweest. Mijn ouders ook. Wat niet wegneemt dat ik moeder meer dan eens heb horen zeggen, als ik al eens afweek van de uitgestippelde paden: als het te herdoen was, je zou er nooit geweest zijn. En toch was ze een goede moeder, een moeder die voor haar kind heeft gezorgd zoals het hoort en die op haar manier een wijze vrouw was. Voor zover ik weet heeft ze nooit een boek gelezen, buiten de stationsromannetjes van Abraham Hans en het Kookboek van de Boerinnenbond. Hetgeen niet wegneemt dat ze van veel dingen op de hoogte was. Ze las de krant en ze luisterde naar de radio en als er iets was dat haar speciale aandacht trok schreef ze dat zorgvuldig op in een schrijfboekje. De naam Malthus komt er drie keer in voor. Moeder is al tweeëntwintig jaar dood, vader al vierendertig
Heeft Malthus ondertussen gelijk gekregen? De totale catastrofe is er na tweehonderd jaar niet gekomen. Nóg niet. Niemand kan ontkennen dat de bevolkingsgroei niet onbeperkt kan doorgaan en dat grotere oorlogen en grotere epidemieën dan degene die we tot op heden gekend hebben, zullen nodig zijn om de wereldbevolking binnen de perken te houden. Onze katholieke kerk draagt, bij monde van de pausen, alvast haar steentje bij door het verbieden van condoomgebruik, waardoor de ziekte aids haar kans geboden krijgt. Anderzijds werkt dat condoomverbod, evenals het verbod van andere anticonceptiva, in tegenovergestelde zin. En dan is het nog maar de vraag naar welke kant de balans doorslaat. Misschien is dat wel een nul-operatie. Zoals dat bij de kikkers gaat: van de duizenden kikkervisjes die één kikker produceert, krijgen er slechts een paar de kans om op te groeien tot een volwassen kikker. De anderen gaan dood. Allemaal zieltjes voor de hemel. Over een mogelijke overbevolking in de hemel heeft Malthus, die nochtans dominee was, zich bij mijn weten niet uitgesproken
|
