(232) In deel II van deze reeks uit het archief van Berla, maar
ook in de collectie van de bibliotheek van Meise worden de parochies Meise
en Rode en Oppem beschreven.
Bij Meise wordt Hasselt (Sint Elooi)
afzonderlijk behandeld.Amelgem
wordt eveneens afzonderlijk behandeld.
In deel IV vinden we de parochies Wolvertem, Meuzegem,
Imde en Rossem.
Westrode ?Was geen
parochie in de beschreven periode, dus niet vermeld.
We vertrekken aan het geklasseerde, pittoreske kerkje
van St.-Stephanus.
Oppem betekent heim of hoeve op een heuvel.Het komt van bestanddelen van de oude woonkern, ontstaan als Frankisch
domein Hof te Oppem met zijn kouters.De landheren van Oppem werden leenmannen van de Ridders van Meise en
eveneens van de heren van Grimbergen.Zij werden machtig in de 12de en 13de eeuw in het
hertogdom Brabant.Met de stichting van
de abdij van Grimbergen werd Oppem een witte parochie in 1249.
Via de Pastoriestraatgaan we richting
Meise. We komen voorbij het Hof achter de kerk, de jongste van de
oorspronkelijke hoeves van Oppem.
Aan de kapel van O.L.V. van Lorette nemen we
rechts de Klepperstraattot aan de Kaarlijkstraat.Vanaf
deze kruising, de zes wegjes, volgen wij de holle weg Diepestraat,
die door zijn ligging lang in zijn oorspronkelijke staat bewaard bleef.Hier groeien typische schaduw- en
bosplanten.in dit gebied treffen wij
olmen aan, ondanks de voortwoekerende olmenziekte (spintkever).
Zevenblad, Aronskelk, Reuzenberenklauw, Kornoelje,
Sleedoorn, Duizendblad, Zachte ooievaarsbek, Slipbladige ooievaarsbek, in het
veld : Kerkhof van Meise omringd door gekapte taxus baccata,
Aan het einde van de holle weg nemen wij rechts de Amelgemstraat.Deze heeft een hoogteligging van 50 m.We komen eerst voorbij de barokke kapel
van Amelgem (350 gesticht door stamvader Amelhari en in de 12de
eeuw in het bezit van de abdij van Grimbergen).Hierachter werd de eerste zonevreemde woning afgebroken.Wat verder twee abdijhoeves van de
Norbertijnen van Grimbergen : het Groothof met Duivelschuur(geboorteplaats
van kardinaal Sterckx) en het Kleinhof (waar De mens van goede wil
gedraaid werd).Erachter vormt de
Maalbeek de grens met Wemmel en in de lager gelegen weiden is een
pleisterplaats voor kievitten.
Via de populierendreef komen we langs het Hagenkasteel met waardevol
parkgebied.Vervolgens draaien we rechts
de begroeide Kasteelweg in.Deze weg loopt achter het Kasteel van Ossel, een 32 ha groot park
uit 1630.
Aan de radartoren (militair domein) nemen we rechts de
Heirbaan.Deze steenweg,
die dateert uit de Romeinse of zelfs Nervische tijd, ligt op de grens tussen
Laag- en Midden België, en heeft als hoogste punt 77,5 m.Dit is ook een biotoop voor torenvalk,
buizerd, sperwer en uil.In de omgeving
worden weer vossen gezien.Vanop de
Heirbaan hebben we een duidelijk zicht op de Brusselse agglomeratie.
Op de hoek van de Fluxenbergstaat een lelijke
electriciteitscabine.Een eind in het
veld zien we rechts het Boterbos.Aan de oude linde hangt een mooi
kapelletje (zoals op vele bidplaatsen).
Hier nemen wij links de Strooistraat en wat verder volgen wij rechts
de Oppemstraat, richting parochiezaal.Hiervoor is het Montessorischooltje.
Op de
valreep toch een herinnering aan mijn bijdrage aan het initiatief van volgende
zondag Oppem. Moest
je er nog niet geweest zijn : http://blog.seniorennet.be/erfgoedmeise
aflevering 93 Hof te Steene en aflevering 88 St.-Stephanus Oppem http://foto.telenet.be/7977484187http://foto.telenet.be/1997474251 De foto van de donjon heb
ik uit de reeks gehaald op vraag van Bernadette en ook uit mijn PPT "oude
foto's versus huidige" (reeds 2 maal vertoond in De Spil. Ik wil jullie hierbij herinneren aan de bijdrage van
mijn goede vriend José Anne de Molina in "Les lignages de Bruxelles"
waar je op pag.152 zijn bijdrage vindt over het Hof te Steene. Onze
betreurde vriend Achiel Jacobs heeft dit artikel op mijn vraag, (oorspronkelijk
in het Frans gemaakt) voor Berla vertaald en dat verscheen in het tijdschrift
(mijn excel - inventaris nr. 236 jg.1996 nr.46 pag. 19). Vergeet ook niet
het ontzettend belangrijk werk van Achiel Bettesone "Oppem en
Amelgem" 5de bijdrage uit Schoon Meise 1999, waarin in III Hoeven van
Oppem een historisch overzicht staat vanaf de XIVde eeuw tot1927 van het Hof te
Steene. In de "Geschiedenis van de gemeente
Brussegem" van Jan Willems staan eveneens 79 pagina's historische gegevens
over Oppem. Er is ook nog de studiedag geweest over donjons
in onze streek, waar Peter, Michel en ik aan deelnamen. Mijn nota's zijn
momenteel zoek, maar ik denk dat daar ook een en ander in staat. So long,Jef L. DC
(366) De boer van Amelgem hadeen overvloedige
oogst en geen voldoende ruimte om te bergen. Een deel van de oogst zou
beschadigd worden en dit verlies maakte hem zeer bezorgd.
Terwijl de boer stond te dubben trad een keurig geklede man op hem toe en vroeg
: Waarom ziet U er zo bekommerd uit?De landsman verklaart zijn moeilijk geval.
In de dialoog met de onbekende heeft de boer zijn ziel aan de duivel verkocht,
op voorwaarde dat in de loop van de nacht een nieuwe schuur zou gebouwd worden
en volledig afgewerkt voor het kraaien van de haan.
Gekweld door gewetenswroeging vertelde hij aan zijn vrouw wat hem was
overkomen.
Zijn echtgenote zweeg als een graf, maar dacht na om uit de knel van de duivel
te geraken.
Ze ging s morgens heel vroeg met de lantaarn in de hand naar het kippenhok
maakte lawaai en de haan begon te kraaien.De schuur was niet voltooid de duivels sloegen op de vlucht en de
verkoop van de ziel was te niet.Deze
lepe boerin was de duivel te slim af.
Met zulke boerin in het aards paradijs zou Satan het niet gehaald hebben en
alles zou beter verlopen zijn voor de nakomelingen. Toneel Lindemans en Jef Verbesselt
Poppenspel Jef De Cuyper
De duivelschuur van
Amelgem Copyright Sib Jef L. DC
Poppenspel in 4 bedrijven
Figuren : Boer, Boerin, Duivel (Dv = duivel vermomd)
I Gesprek aan tafel op zondagmiddag over
de oogst
B Vrouw, ik ga eens naar ons veld kijken, want morgen moeten wij oogsten.
Bi Ja, man, kom op tijd terug voor de koffie.
II
B Wat een miserie!Mijn graan staat,
overrijp en mijn schuurtje is te klein om alles in op te slaan.Wat moet ik nu beginnen ?
D Boertje, je kijkt zo somber.Je moest
toch blij zijn met zo een prachtige oogst.
B Ah, dag meneer.Ik had u niet
gezien.Ik was mijn tarwe aan het
keuren.
D Waarom kijk je toch zo somber?Uw
graan is toch geweldig gelukt dit jaar.Je zult een overvolle schuur graan oogsten.
B Ja, maar mijn schuur is veel te klein.Ik krijg dat er allemaal niet in.En morgen moet ik oogsten, of de korrels vallen uit de aren op de grond.
D Misschien kan ik je helpen boer.Als
ik nu voor u een nieuwe schuur bouw tegen morgenvroeg.Wat denk je daarvan ?
B Dat is onmogelijk.Of toch ? Maar wat
moet dat kosten ?
D Ja boer, je kunt niet iets voor niets krijgen.Ik wil enkel je ziel in de plaats, als je
sterft.Ondertussen kun je nog jaren
genieten.
B Mijn ziel ?Die kan ik je niet afstaan.Want dan brand ik eeuwig in de hel.
D Kom, kom.Zo erg is dat toch
niet.Je krijgt nog vele jaren met rijke
oogsten.Je zult schatrijk worden.Dat is toch wel iets waard.
B Ja, dat klinkt allemaal wel goed.Maar
ik weet het toch niet zo zeker.
D Weet je wat.Als je schuur niet af is
voor de haan kraait, krijg je je schuur gratis, voor niets.
B Dat lijkt me fair.Ik ga akkoord.
D Wel, ik heb hier een stuk papier.Teken dat contract hier met je bloed.
III
Bi Boer, we gaan slapen.Het is al laat.
BJa, vrouw, want morgen is het vroeg
dag.Er is veel werk aan de winkel.
Bi Wat scheelt er boer?Je ligt maar te
woelen.Slaap nu toch.Het is al drie uur.
B Vrouw, ik moet je wat bekennen.Ik heb
mijn ziel verkocht aan een vriendelijke meneer in een zwart kostuum.Ik ontmoette hem op ons veld.Hij is voor ons een schuur aan het
bouwen.Maar als ze af is voor dat de
haan kraait, ben ik mijn ziel kwijt.En
dan zal ik voor eeuwig branden in de hel.Maar, misschien lukt het hem niet.
Bi Maar boer, wat ben je toch een stommerik.Dat was zeker de duivel.Het is
daarom dat ik toen je gisteren terug kwam, een solfergeur rook.Ik dacht dat je stiekem in de herberg geweest
waard.Wat gaan we nu beginnen ?Ik ga eens loeren hoever ze al opgeschoten
zijn.
BIs er iets te zien ?
Bi Ja, boer, wat een gevaarte staat daar op de heuvel?De schuur is bijna klaar.Overal zwermen lichtjes over het gebouw.Dat zijn zeker de duivels die nog aan het
werk zijn.Die slimmerik heeft alle
duivels uit de hel opgetrommeld om hem te helpen.Zo is het gemakkelijk. Lichtshow met Dv
BOei, oei, wat nu begonnen.Ik ben eraan.Ik zal eeuwig branden in de verdoemenis.
BVlug, vrouw, haast u. Hanengekraai.Bulderend geluid.Bengaals vuur.
IV
Bi Toen de haan begon te kraaien stoven alle duivels door elkaar met hels
lawaai weg.
B Ik zie een groot gat in de zijgevel van de schuur.De schuur is niet klaar.Ik ben gered.Kom hier, vrouw, dat ik je bedank.Je hebt mijn ziel gered.
Bi Weet je wat.Wij maken dat gat zelf
dicht en dan blijft de oogst toch droog.
V
Zo gezegd, zo gedaan.Maar telkens ze
het gat dicht metsen, was het s anderendaags toch opnieuw open. De boer
biechtte zijn zware zonde bij pastoor Van Doorslaer in Oppem.Hij moest als penitentie te voet naar
Scherpenheuvel.Die van Merchtem doen
dat nog elk jaar.De priester in de
basiliek van Scherpenheuvel raadde de boer aan van een Mariakapelletje in de
opening te metsen.De boer kocht een
Lieve Vrouwbeeldje, liet het wijden, en toen dat in het gat stond, bleef de
schuur intact.
DVD : Ring TV Jef De Cuyper
Deze kunstenaar uit Oppem tekende een zestigtal cartoons in The Corona
Chronicles.
Hij woont sedert 1981 in Meise maar werd geboren in Sint-Pieters Woluwe.
1202 Waltherus de Oppem, sacerdos trad op
als getuige in een giftbrief van Grimbergen.Ook hij was een seculiere priester te Oppem.
1249 Nikolaas, bisschop van Kamerijk, gaf op 8 december toestemming en het
recht om een kloosterling te benoemen van de abdij van Grimbergen als pastoor
ook van Amelgem en Oppem
1619 Geeraert De Bock of De Boeck, pastoor van Meise, gaf zijn pastoraat
vrijwillig op om als kapelaan naar Oppem te gaan en later terug naar de abdij
van Grimbergen waar hij op 21 maart 1626 stierf.
1664 Op 12 maart stierf Adami Franciscus, pastoor van Oppem.
1705 Jean-Baptist Bourgeois onderpastoor te Oppem-Amelgem
1734 Op 9 september werd Malium Ludovicus pastoor te Oppem (+ 24.2.1756).
1776 Herman Jozef De Vadder was onderpastoor te Oppem van 1776 tot 1803
(+26.6.1803).De parochie Oppem zou pas
onafhankelijk worden van Meise in 1806.
De naam voor de slagboom die toegang geeft tot de Oppemkouter
( TB, 258 ). Grensgebied Oppem-Wolvertem.
1536, velt geh. den Cleppere metten eynde aenden ophem couter ( H. Claes,
z.b. ) ; 22/02/1574, onder Meise den Clippere aende Hoelstraete ( SG 5715 )
; 1778, een stuck landt gem. gen. den Clepper op den Linden Cauter ..aen het Lanck bunder ( SG 7774, 35 ) ;
1838, een stuk land gem. geh. den Klepper tegen het dorp ( NB 36229, 16 ) ;
1901, in den Kleppel tegen de kasseide van Wolverthem naar Meysse ( NAW, 7
).
892. Kleppersput
31/12/1548, .. een block geh. Boelsblock tusschen de Linden
cauter in deen zijde en de Clippersputte in dander ( SG 5701 ) ; 1612, .. het
buelsblock aen de linden cauter ende schippersputte .. ( SG 5711 ). Zie ook bij
Put.
893. Klepperstraat ( Kleine Klepperstraat )
Veldbaan met één soms twee hoge kanten kreupelhout erlangs. Oorspronkelijk op
grondgebied Oppem gelegen lopende van de kerk aldaar naar de St. Laureislinde.
Ze wordt heden Kleine Klepperstraat genoemd. De huidige Klepperstraat is de
vroegere Oppemkouterbaan.
1716, de Clepperstraete .. ( AAM, bundel Wolvertem ) ; 1759, de straete
gen. de Clepperstraete beginnende aen Sinte Laureys Linde ende loopende voorby
het pachthof van amelghem ( SG 1123, 45 ) ; 1763, Klepselstraete ( Jolly
155 ) ; 1791, knepperstraete ( NB 8870, 6 ) ; 1882, Klepperstraat ..
kleine klepperstraat ( NB 41355, 101 ).
