ElselisaLeest

Smilla's gevoel voor sneeuw./ Peter Høeg. Amsterdam, Meulenhoff, 2007, 445 p.

Smilla Jaspersen is de dochter van een Groenlandse zeehondenvangster en een rijke Deense arts. Een jonge vrouw opgegroeid in twee culturen. Smilla kent de eigenschappen van sneeuw en ijs als geen ander. Wanneer haar buurjongetje Esajas dood in de sneeuw aan de voet van een steiger wordt gevonden, ziet zij dat de voetsporen op het dak niet kloppen met de verklaring dat hij tijdens zijn spel gevallen zou zijn. In het decor van Kopenhaagse straten en een Groenlandse gletsjer ontrafelt Smilla haarfijn de omstandigheden die leiden tot Esaja's dood, te beginnen met Esaja's vader die stierf tijdens een expeditie naar Groenland. Brutaal en eigenzinnig baant zij zich een weg door een kluwen van wetenschappers en ambtenaren, die met of zonder goede bedoelingen een rol in het gecompliceerde complot spelen. Kristalheldere sneeuwanalyses en onzuivere motieven voor wetenschappelijk onderzoek geven als basisingrediënten een speciale - aangename - smaak aan deze literaire thriller.

Bron: bol.com

"Het is een literaire thriller die zich beurtelings afspeelt in Kopenhagen, op een expeditieschip in de Atlantische Oceaan en tussen de levensgevaarlijke ijsbergen van Groenland. Hoofdpersoon is de 37-jarige Smilla Qaavigaaq Jaspersen, dochter van een Eskimose zeehondenvangster en een rijke Deense arts. Ze is wetenschappelijk expert op het gebied van de glaciale morfologie van Noordgroenland, maar tegelijk een maatschappelijk onaangepaste die van ieder instituut dat ze bezocht heeft voortijdig is verwijderd. Ze koestrert een diep wantrouwen tegen haar medemensen en kan alleen goed opschieten met het zesjarige jongetje Esajas dat bij haar in de flat woont. Op een gegeven moment glijdt Esajas uit op het dak en valt van zes hoog naar beneden, morsdood. Een ongeluk? Smilla, expert in ijs en sneeuw, heeft de sporen gezien en gelooft er niets van. Haar hardnekkige speurtocht leidt tot een verbijsterende ontdekking.

Met Smilla heeft Híeg voor het eerst gekozen voor een vrouwelijke hoofdpersoon, een buitenstaander die als Groenlandse zich het liefst ophoudt in de marge van de Deense samenleving. Híeg: De gespletenheid van Smilla staat wat mij betreft niet alleen voor het culturele conflict tussen Denemarken en zijn voormalige kolonie Groenland maar voor de tegenstellingen tussen het Westen en de derde of vierde wereld. In zekere zin verbeeldt het wat ik zelf ervaren heb toen ik weg was uit Europa: als je een tijdje in Afrika bent geweest ervaar je hoe ontspannen het ritme van het dagelijks leven daar is. Dat maakt het weerzien met je vaderland steeds tot iets dubbels. Je bent blij terug te zijn maar voelt tegelijk de spanning tussen de mensen, een spanning die je ook terugvindt in de architectuur. Voor mij is dat het meest typerend voor het Westen: de temperatuur van het leven is er lager, de menselijke relaties zijn er kouder dan bij voorbeeld in het Arctische Groenland.

Dat ik gekozen heb voor een vrouwelijke hoofdpersoon heeft te maken met het feit dat je als man altijd probeert het fenomeen 'vrouw' te doorgronden. Eén van de manieren is om jezelf als vrouw te vermommen wat voor mij als schrijver betekent dat ik in de huid van die vrouwelijke hoofdpersoon probeer te kruipen. Smilla is weinig vrouwelijk in de traditionele zin van het woord: in de tropen en op Groenland heb ik gezien dat de vrouwen een heel andere benadering van fysiek geweld hebben. Smilla heeft die agressie ook in zich en maakt er gebruik van om zich te handhaven in het rauwe mannenwereldje aan boord van het schip waar ze uiteindelijk op verzeild raakt. Er zit natuurlijk ook iets provocerends in het doorbreken van de cliché-verwachtingen ten aanzien van vrouwelijke personages. "