Beste filokes,

Op 25/9 zien we mekaar terug voor een seizoen vol (hopelijk ) boeiende gesprekken. Ik heb me deze zomer, niettegenstaande mijn uiterst beperkte computervaardigheden, gewaagd aan het opstarten van onze hoogsteigen blog. Let wel de (het ??) blog van het filocafé en niet mijn blog. Dat betekent dus dat het aan jullie is om die te vullen met voorstellen, invalshoeken, agendapunten, interessante links, forumdebatten, opgepikte informatie en alles wat je nog kunt bedenken om onze hersencellen te prikkelen. Gezien de gemiddelde leeftijd lijkt me porno niet echt de eerste keus.

De blog is dus niet af m.a.w. maar is “under construction” zoals dat heet en er dient nog veel aan gesleuteld en geschaafd te worden. Zijn er computerfreaks onder jullie?

Hier http://www.bloggen.be/elckerik/ kun je al eens een kijkje nemen.

Hoe dan ook, ter zake voor ons volgende onderwerp ( dat je vanaf nu ook altijd op het blog terugvindt).

We zijn nu toch al enkele jaren bezig en ik zou het jullie eens bijzonder moeilijk willen maken, nu de geesten nog uitgerust en fris zijn. Zoals je weet zijn de meeste maatschappelijke fenomenen gelaagd en heb je eerst de in het oog springende anekdote ( dat en dat is gebeurd ), daaronder een aantal hoe- en waaromvragen ( duiding in de pers – gesprekken aan de toog ), daaronder de principiële hoe- en waaromvragen los van deze specifieke gebeurtenis ( nadenken over de maatschappij en de mens ) en daaronder uiteindelijk de filosofische vragen. Hoe, hoe gaan we ermee om/ waarom, en is dat ook goed dat het gebeurt en dat we er zus of zo mee omgaan? Maar vooral!!! Die laatste vragen, willen ze filosofisch zijn, stellen we los van de specifieke anekdotiek.

Waar gaat het dus (niet !? ) over : Michelle Martin en het bijhorende circus van deze zomer.

Hieronder één voorzet waarin ik één aspect van deze gebeurtenis aangeef. Het hoeft niet alleen daarover te gaan, maar ik geef het als mogelijkheid.

( Voor alle duidelijkheid, de kern waarover ik het hieronder heb is de spraakverwarring en het onbegrip dat er heerst tussen hoger en minder hoog opgeleiden van zodra er zich maatschappelijke fenomenen voordoen die een ethisch oordeel vragen - annex, het conflict tussen politiek correct en politiek incorrect). ( Parenthese binnen de parenthese : Is er een verband tussen hoger/lager-opgeleid en politiek correct-incorrect ?? ) ( parenthese= tussenhaakjes gezet)

Niet dat ik nu zo’n groot voorstander ben van volkswoede en publieke lynchpartijen, maar er lijkt me toch iets merkwaardigs aan de hand met de hevige afkeuring die ik hoor en lees in mijn politiek correcte biotoop als ze het over de volkse reacties hebben op de vervroegde vrijlating van Michelle Martin. Het plebs wordt streng terecht gewezen want ze hebben weer eens niets begrepen van de werking van de rechtsstaat. Mensen die gisteren nog zeer onheuse dingen zegden over wereldvreemde en vooral pedofiele Monseigneurs hebben het vandaag over de moed van de kloosterzusters die zich helemaal uitleven in hun kerntaken, de barmhartigheid en de vergeving. Akkoord het ene heeft niets met het andere te maken, maar de gretigheid van de verwijten valt me toch op.

Nog iets dat er niets mee te maken heeft maar toch een analogie bevat, waren en zijn de opgeheven vingertjes bij het culpabiliseren van de plebejers die – inderdaad weinig genuanceerd – hun ongenoegen en vooral onbegrip etaleerden toen hun wijken werden overgenomen door nieuwe Belgen met een hele reeks eigen gewoonten. Dat hadden en hebben ze blijkbaar ook helemaal verkeerd begrepen.

Toen de populisten daar handig gebruik van gingen maken – dat is dan weer hun kerntaak natuurlijk – toen waren de reacties navenant. Terwijl je toch moeilijk van een verassing kon spreken.

Wat is dat toch met dat onbegrip en die spraakverwarring tussen de hoger opgeleiden en het volk dat ze zo graag verdedigen? Trouwens, zo nieuw is dat fenomeen niet, want Rousseau had het toch ook over de Edele Wilde?

Ik begrijp het theoretisch mechanisme achter de vervroegde invrijheidstelling, maar moet toch altijd weer een dosis empathie onderdrukken als ik de vertwijfeling in de ogen van de proleten zie. Ze begrijpen ècht niet meer hoe iemand die – enfin, u kent haar palmares - hoe zo iemand nog over rechten blijkt te beschikken. Er is ongetwijfeld nagedacht over de wet Lejeune en mensen die het kunnen weten zullen vertellen dat de maatschappij er alle belang bij heeft dat iemand die een misstap begaan heeft toch een perspectief behoudt om later op een gezonde manier opnieuw in vrijheid te kunnen functioneren. Maar er zijn graden van kwaad. Mijn geest is niet ziek genoeg om zo meteen iets te bedenken dat “ straffer “ is dan wat “ mevrouw” Martin heeft uitgehaald.

Maar in zekere zin heeft Martin er zelfs weinig mee te maken. De vaststelling dat het volk de werking van onze rechtsstaat niet helemaal meer begrijpt dateert niet van deze vervroegde vrijlating. U kent het trieste lijstje; vrijgelaten herrieschoppers, niet uitgevoerde straffen, vrijlating wegens procedurefouten, enfin vult u zelf maar aan.

Of het cliché opgaat dat een probleem dat politici niet kunnen uitleggen niet uit te leggen valt, weet ik niet. Maar ik heb toch een hardnekkige achterdocht ontwikkeld tegen filosofen die iets beweren dat werkelijk niemand begrijpt. Ze bestaan, echt.

Als het volk dus vandaag zijn ongenoegen op een ongenuanceerde en soms minder fijnzinnige wijze uitschreeuwt, moeten we ons dan verbazen? Moeten we dan opnieuw klaar staan met het opgeheven vingertje?

Wij zien mekaar terug 25/9 fris, vol goede voornemens en veel voorstellen voor jullie hoogsteigen blog.

Max Schneider

09-09-2012 om 10:45 geschreven door elcker-ik centrum  

09-09-2012 om 10:30 geschreven door elcker-ik centrum  

09-09-2012 om 10:29 geschreven door elcker-ik centrum  

01-09-2012 om 17:25 geschreven door elcker-ik centrum  

01-09-2012 om 17:24 geschreven door elcker-ik centrum  

Het is nu eenmaal zo, dat overal in de wereld
het echte en kernachtige schijnt terug te
treden voor het gladde en vlotte.

Het partijstelsel in de politiek
en overal de ‘evenredige
vertegenwoordiging’ daarbij,
de noodzaak van aktes
en diploma’s in bijna alle betrekkingen,
heel die ordening werkt als een zeef,
die alleen de
conformistische naturen doorlaat.

Godfried Bomans

20-07-2012 om 22:16 geschreven door elcker-ik centrum  

Niet iedereen is gelukkig met Italië's meest diepzinnige dorp

Door: Robin de Wever − 19/07/12, 19:06

© Flickr (acb). Verbeelding van de filosoof Macchiavelli in Florence

De burgemeester verdient haar geld met filosofie-onderwijs, het gemeentehuis biedt onderdak aan een heuse dorpsdenker. Is het zuid-Italiaanse Corigliano d'Otranto het meest filosofische plaatsje ter wereld?

• Volgens mij weet de raad van psychologen niet wat een filsofische consultant doet

  Dorpsfilosoof Graziella Lupo

Er zijn niet veel gemeenteraden die in hun resoluties Socrates en Spinoza aanhalen, schrijft The Guardian deze week in een reportage. Maar in Corigliano d'Otranto (5889 inwoners) lijkt het inmiddels redelijk normaal. 

Sinds filosofiedocent Ada Fiore het lokale bestuur leidt, hangen er in het dorp keramische borden met diepzinnige leuzen. In café's en winkels verspreidt de gemeente kaartjes met existentiële kwesties. Als het aan Fiore ligt, buigen de heren aan de toog zich over vragen als 'waarom werd je geboren?'. 

Wie zich intensiever wil laten bevragen kan op vrijdagmiddag terecht in het gemeentehuis. Daar zetelt Graziella Lupo, de dorpsfilosoof met wie burgers kunnen doordenken. De gemeentelijke budgetten zouden er geen last van hebben: iedere cliënt moet 15 euro vergoeding betalen.

Misleidend en verwarrend
Kritiek is er ook. Het hoofd van de regionale beroepsgroep voor psychologen spreekt schande van Lupo's rol als geestelijk adviseur. Het feit dat inwoners bij hem terecht kunnen met vragen is volgens hem 'niet alleen verwarrend', maar ook 'uiterst misleidend'. De beroepsgroep zal naar eigen zeggen alles in het werk stellen om zijn 'misbruik' tegen te gaan.

Lupo is niet onder de indruk van dat dreigement. De consulten zijn geen emotionele hulp, vertelt hij in The Guardian, maar Socratische dialoog die vooral draait om ideeën. 'Volgens mij weet de raad van psychologen niet wat een filsofische consultant doet. En bovendien: hun kritiek is sowieso gespeend van enige epistemologische inhoud.'

20-07-2012 om 09:43 geschreven door elcker-ik centrum  

Beste Filokes,

Een beetje huiswerk voor druilerige zomerdagen.

Ik post een artikel van de Gentse filosoof Patrick Loobuyck omdat het een uitstekend voorbeeld is van een degelijke argumentatie. Of we het met zijn stelling eens zijn of niet doet niet ter zake. Het onderwerp zelf is ook even niet aan de orde.  Het gaat er enkel om te zien hoe er geanaliseerd en geargumenteerd wordt.

1- omschrijving en kadering van het thema
2- iemand beweert iets - wat is het probleem?
3- waarin heeft hij gelijk en hoeven we dus niets te weerleggen?
4- waarin heeft hij geen gelijk?
5- opsplising en analyse
6- wat zijn de deelaspecten?
7- juist of verkeerd?
8- weerlegging of niet
9- conclusie

Veel studiegenot,
Max

Hieronder het artikel:

De voorbije twee weken was er veel te doen rond het boerkaverbod. In Molenbeek was er de rel met de niqabdraagster die een politieagente verwondde en door Sharia4Belgium in bescherming werd genomen. Eerder al, op 26 mei, had De Morgen hoofdredacteur Wouter Verschelden in een ophefmakend edito het boerkaverbod een schromelijke vergissing genoemd. Het verbod gaat in tegen de godsdienstvrijheid, is buiten proportie en zou ons land schade berokkenen. Er ontstond een debat waarin heel wat mensen pro en contra van zich lieten horen. Dit debat leidde tot een spraakmakend interview van Wouter Verschelden met Etienne Vermeersch. Deze laatste had ook al eerder die week samen met Dirk Verhofstadt de verdediging van het boerkaverbod op zich genomen.

Zowel in zijn edito als in het gesprek met Vermeersch over het boerkaverbod legt Verschelden veel nadruk op de godsdienstvrijheid als grondrecht. Verschelden, die tegen het boerkaverbod is, wijst erop dat ‘het ontstaan van mensenrechten nauw verweven is met de bescherming van religieuze minderheden’. Hij waarschuwt voor het gevaar om in het religieuze in te grijpen en verwijt Vermeersch dat hij met zijn positie ‘de godsdienstvrijheid met één klap van tafel veegt’. Net als vele andere tegenstanders van het boerkaverbod overschat Verschelden hier echter het belang van de godsdienstvrijheid. We verklaren ons nader.

Verschelden heeft gelijk dat de strijd voor godsdienstvrijheid een belangrijke rol heeft gespeeld in het ontstaan van de liberale rechtstaat die de bescherming van grondrechten als functie heeft. De geschiedenis van de tolerantie, is in belangrijke mate de geschiedenis van de religieuze tolerantie. Historisch gezien is de godsdienstvrijheid een van de felst bevochten en een van de eerste grondrechten. De vrijheid is pas later uitgebreid naar andere domeinen zoals vrijheid van meningsuiting, vrijheid van organisatie, vrijheid van onderzoek, recht op privacy, etc. De godsdienstvrijheid was de katalysator om ook andere vrijheden af te dwingen. Dat de Tolerantiebrief van John Locke uit 1689 enkel over (beperkte) religieuze tolerantie gaat, terwijl het werk van John-Stuart Mill On Liberty uit 1859 over de vrijheid in haar algemeenheid gaat, is illustratief.

Verschelden verwart echter de historische relevantie met de politieke en ethische relevantie. Dat de godsdienstvrijheid een van de eerst verworven rechten is, maakt haar niet tot de meest fundamentele vrijheid. Er is geen reden om godsdienstvrijheid als een bijzonder en apart terrein te beschouwen waar de overheid zo goed als nooit mag op ingrijpen. Wie dit toch doet, suggereert dat mensen die een godsdienst aanhangen, dankzij de godsdienstvrijheid, meer mogen dan mensen die geen godsdienst aanhangen. Dit druist in tegen het basisprincipe van onze democratische rechtstaat, namelijk dat de overheid haar burgers als vrije en gelijke individuen moet behandelen, wat ook hun levensbeschouwelijke achtergrond is.

Historisch gezien is het begrijpelijk dat mensenrechtenverdragen en grondwetsteksten de godsdienstvrijheid hoog in het vaandel dragen, maar dit mag er niet toe leiden dat die vrijheid altijd zwaarder zou wegen dan andere vrijheden. De godsdienstvrijheid is niet absoluut en onaantastbaar, sterker nog, de vraag is legitiem of de godsdienstvrijheid als een apart recht wel nog de aandacht verdient die ze vandaag vaak krijgt. Inhoudelijk is de godsdienstvrijheid slechts een afgeleide, een concretisering van meer algemene vrijheden. De meest fundamentele vraag is de volgende: zijn er (discriminerende, mensonterende, maatschappijverstorende) handelingen of opinies die toegelaten zouden moeten zijn en die enkel door de godsdienstvrijheid beschermd kunnen worden en niet onder de gewetensvrijheid, de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van organisatie vallen?

De godsdienstvrijheid is belangrijk, maar ze mag nooit misbruikt worden om dingen toe te staan die zonder de godsdienstvrijheid niet door de beugel kunnen. Als we tolereren dat religieuze leiders beweren dat homofilie een onnatuurlijke ziekte is (je hoort het bij joden, christenen en moslims) dan moeten we dit niet doen omwille van de godsdienstvrijheid, maar omwille van de vrijheid van meningsuiting. Hoe fout ook, als gelovigen dit mogen zeggen, dan ook ongelovigen. Omgekeerd kunnen religies ook geen gebruik maken van de godsdienstvrijheid om blasfemische of kwetsende uitspraken van religiecritici te censureren – ook hier geldt dat de vrijheid van meningsuiting voorrang krijgt. Dat de woordvoerder van Sharia 4Belgium oproept om homo’s ter dood te veroordelen en, zoals deze week nog maar eens het geval was, haat predikt tegen niet- en andersgelovigen kan echter niet getolereerd worden.

Ook al zou Belkacem kunnen aantonen dat hij zich woordelijk op de Koran beroept, de godsdienstvrijheid kan hier niet spelen omdat hij de grenzen van een meer fundamentele vrijheid heeft overtreden, namelijk de vrijheid van meningsuiting. Dat een opvatting immoreel, onjuist, kwetsend of beledigend is, kan op zich nooit een reden zijn voor censuur; echter wanneer het uiten van bepaalde meningen een reëel risico tot (fysische) schade en een beperking van vrijheidsrechten van anderen inhoudt, moet de overheid optreden. Meningen die aanzetten tot geweld vallen niet onder de vrijheid van meningsuiting. Een betoging tegen kwetsende cartoons of tegen een boerkaverbod is legitiem; in die betoging opruiend oproepen om vernielingen aan te brengen is dat niet; een fatwa die oproept om een journalist of schrijver te doden, is er ver over.

Terug naar het boerkaverbod: of de Koran al dan niet voorschrijft dat moslims een boerka dragen, een argument waar Vermeersch belang aan hecht, is niet relevant. Gelovigen en religieuze groepen zijn vrij om zelf uit te maken wat wel en wat niet tot de eigen godsdienst behoort. Daar heeft de overheid geen zaken mee. Ook het argument dat een boerkaverbod emanciperend werkt, is geen goed argument. Het verbod zal voor de ene vrouw bevrijdend werken, voor de andere is het een inperking van vrijheid. De vraag inzake de boerka is de volgende: moeten we alle mensen, wat ook hun levensbeschouwelijke overtuiging is, de vrijheid geven om volledige geanonimiseerd de publieke ruimte te betreden? Indien we dit niet wenselijk vinden, en ik ben die mening toegedaan, dan kunnen we dit verbieden als daar een democratische meerderheid voor te vinden is.

Het boerka-verbod is trouwens terecht niet als boerka-verbod geformuleerd. De wettekst viseert alle kledij in publieke toegankelijke plaatsen "die het gezicht volledig, dan wel grotendeels bedekt". Deze maatregel kan neutraal verantwoord worden in termen van openbare orde en veiligheid. De godsdienstvrijheid vermag daar niets tegen. Het debat over de boerka zou in dat opzicht aanleiding kunnen zijn om een meer diepgaande discussie te voeren over de plaats van de godsdienstvrijheid in een seculiere rechtstaat. Deze vrijheid is belangrijk, maar ze verdient een meer bescheiden plaats dan sommigen haar willen toekennen. Door teveel nadruk te leggen op de godsdienstvrijheid als een aparte categorie, kunnen mogelijks dingen toegelaten worden die we beter zouden verbieden. In deze val mogen we niet trappen.

De auteur is moraalfilosoof verbonden aan de universiteiten van Antwerpen en Gent. 

Patrick Loobuyck

11-06-2012 om 12:40 geschreven door elcker-ik centrum  

30/5/2012  

Beste Filoke’s

Overzicht bijeenkomst 29/5/2012  Onderwerp  Noorse moordenaar Breivik.

Zoals gezegd breng ik geen verslag uit maar probeer de algemene teneur weer te geven. Dat betekent bij voorbeeld dat u eventueel uw eigen standpunt niet exact terugvindt.

We hebben vrijwel onmiddellijk de algemeenheden – verschrikkelijk/verwerpelijk/waar gaat dat naartoe met de wereld/slechtheid van de mens enz… - achter ons gelaten en zijn vrij snel uitgekomen op een , niet unaniem, maar vrij algemeen aanvoelen dat er ongeveer zo uitzaag:

Hoe verwerpelijk ook, als we een poging doen om de gedachtegang van de moordenaar te begrijpen  ( !!! niet goedpraten !!! dat gaf ook aanleiding tot debat. Is een poging tot begrijpen ook automatisch een verpakt goedpraten? )  dan zag dat er min of meer zo uit:  een diep en langdurig ongenoegen en afkeuring van de volgens hem te lakse immigratiepolitiek van de Noorse overheid werd eventueel wel verwoord door een groot deel van de bevolking maar Breivik had  het gevoel dat al die protesten van de verkozen Linkse overheden afliepen als water van een eend. Al die frustratie kanaliseert zich in veel hoofden tot een proteststem op een populistisch partij die instant oplossingen belooft op alle problemen. Niet slim, maar dat is het mechanisme. In het hoofd van een zieke geest gaat dat blijkbaar op een andere manier gisten en stinken tot een radicalisatie en een geheel eigen onwrikbare logica die dan uiteindelijk als een zweer openbarst. Nogmaals, deze poging tot begrijpen werd door niemand in geen enkel opzicht gezien als een vorm van begrip opbrengen.

Toen stelde Betty de pertinente vraag: wie is er bang voor de islamisering. Deze mini-enquête leverde ongeveer een fiftyfifty op. Maar werkelijk iedereen koppelde daar een ja,maar- of neen,maar-verhaal aan vast. Ja, maar mijn Marokkaanse buurman is een prima kerel of Neen, maar ik denk wel aan mijn kleinkinderen enz …

Voor mij levert dat minstens twee vaststellingen op. ( Mocht het resultaat van ons mini-enquête representatief zijn)

1)      Of dat ongenoegen en die angsten nu terecht zijn of niet, een groot gedeelte van de bevolking plaatst minstens een vraagteken bij het immigratiebeleid van de laatste dertig jaar. Het spectrum van meningen erover is zeer breed, maar de groep die zegt: dat hebben onze overheden in het verleden en heden uitstekend geregeld, lijkt me uitermate klein.

Ook al zou die meerderheid van misnoegden zich ten gronde vergissen, dan nog is het geen goed idee een meerderheid volkomen te negeren tot zelfs te culpabiliseren ( jullie rukken naar Rechts / jullie zijn racisten enz ) .

2) Als je echter  iemand concreet de vraag stelt wat hij/zij dan voelt bij die islamisering van het Westen, dan krijg je zeer uiteenlopende antwoorden die niet overeen lijken te komen met de bijna unanieme veroordeling van het immigratiebeleid.

Ten slotte: Als ikzelf als advocaat van de duivel en Ron uit overtuiging die unanieme houding in vraag stel dan zijn onmiddellijk opnieuw alle poppen aan het dansen. Opnieuw sterke meningen en overtuigingen. Voorbeeld. 1/ Als je probeert te begrijpen ( !! niet begrip opbrengen ) hoe Breivik zijn logica tot stand gekomen is dan moet je ook proberen te begrijpen hoe de frustratie gegroeid is bij moslimjongeren die hun toevlucht gezocht hebben in de radicale islam.

2/ Die zogezegde problemen met de migranten, zijn die er wel? Al zelf meegemaakt? En zo ja, zijn dat dan niet de problemen die je hoe dan ook zou verwachten als je mensen in een uitzichtloze armoede laat waar ze moeilijk uit kunnen ontsnappen. Hebben die problemen dus wel iets met migratie, laat staan met islam te maken?

Twee voorbeelden van vragen die voor het nodige tumult zorgden.

Nogmaals, dit is een algemene indruk en dus niet noodzakelijk uw mening. Zo vond Eduard bij voorbeeld dat de islam een van de mooiste religies was en stelt Ron zich de vraag of er nu echt zoveel problemen zelf beleefd worden en zo ja of die dan door de migratie, laat staan de islam, veroorzaakt zijn.

Mocht je willen reageren, graag, maar stuur dan steeds alles alleen naar mij en ik stuur door.

Voorlopige Conclusie: Wij hebben uiteraard ook geen oplossing, maar het al of niet terecht ongenoegen negeren is geen goed idee.

Het volgende onderwerp wordt zoals gewoonlijk toegestuurd.

Goed verlof iedereen en goed smeren tegen de zon.

Max

04-06-2012 om 16:00 geschreven door elcker-ik centrum  

Beste filocafé,

Onze vorige bijeenkomst heeft aan het licht gebracht dat wij – alleszins voor wat onze religieuze ingesteldheid betreft – merkwaardig normaal zijn. Of dat goed nieuws is maakt iedereen voor zichzelf wel uit.

Wij blijken namelijk, bij onze mini-enquête naar de invulling van onze levensbeschouwing, griezelig dicht bij de standaard uitkomst van dat soort echte grote landelijke enquêtes uit te komen.

Een kleine minderheid zegt te geloven in een persoonlijke God die aanspreekbaar is en waaraan je iets kunt vragen. Een andere kleine minderheid is voor het volle pond atheïst tot zelfs materialist ( Al het zijnde bestaat uit materie of wordt door materie veroorzaakt). De rest zit daar ergens tussenin. De redenen waarom zij die “andere” werkelijkheid niet God wensen te noemen zijn divers, maar één ding is duidelijk, onze taal is ongeschikt om dat “ andere “ te beschrijven. Aan een materialist uitleggen wat je dan juist gelooft is bijzonder moeilijk, waarschijnlijk onmogelijk.

De pogingen tot beschrijving variëren tussen aan de ene kant een “ niet weten- en daarom niet uitspreken “ tot aan de andere kant een tegen de esoterie aanschurkende beschrijvingen die nog mysterieuzer zijn dan God zelf.

Met andere woorden, onze groep is statistisch door en door normaal.

We gaan zien hoe dat zit met onze standpunten i.v.m. Anders Breivik, de Noorse moordenaar die 77 mensen neerschoot. Valt daar over te filosoferen? Uiteraard niet als we ons beperken tot de normale cafépraat:  ’t Is toch onbegrijpelijk hé/ ophangen / valt niet te vatten / waar gaat dat naartoe met de wereld?/ de mens is slecht enz enz…

Die bedenkingen hebben we al gemaakt. Die ‘inzichten’ en de variaties erop moeten we dus niet meer herhalen.

Er zijn nogal wat invalshoeken die valabel lijken maar ons toch alle kanten kunnen uitsturen. De vraag is of dat erg hoeft te zijn. Ons ‘mindmapping’-systeem op het bord met de omcirkelde key-words houdt ons toch meestal wel bij de les.

Daarom enkele lossen voorzetten die ook niet meer zijn dan dat, voorzetten. Het gaat niet om mijn mening.

ü  Wat is toerekeningsvatbaarheid?

ü  Is dat een wit-zwart begrip of is er ook een grijze zone?

ü  Elkaar tegensprekende ‘ experts’ wat doe je daar als leek mee?

ü  Lijkt de gedachtegang van Breivik niet bijzonder logisch coherent? (coherent betekent niet correct, maar samenhangend !!)

( Ik expliciteer hier even die gedachtegang: (Die van Breivik, niet de mijne !!) De achtereenvolgende socialistische of anderszins Linkse Noorse regeringen hebben ervoor gezorgd dat er een te grote groep mensen met een andere cultuur, taal, gewoonten, waarden, normen en vooral godsdiensten Noorwegen binnenstroomde. De eigen cultuur komt in de verdrukking. Alle mogelijke pogingen van de ‘gewone’ Noor om door die Linkse elite gehoord te worden ivm zijn bezwaren werden weggewuifd. Op dat eiland kwamen de toekomstige socialistische leiders bijeen. Ik heb daarom een kleiner kwaad moeten aanrichten om later een groter kwaad te vermijden).

ü  Lijkt de gedachtegang van Breivik niet verdacht veel op een doorgeschoten ziekelijke vorm van wat veel ‘gewone’ mensen in het Westen ook vinden?

ü  Is er inderdaad een verrechtsing in het Westen en is dat dan een slechte zaak?

ü  Waardoor wordt die veroorzaakt?

Ik wil er nogmaals op drukken dat dit slechts voorzetten zijn ( en zeker geen meningen, laat staan de mijne ) die jullie moeten aanvullen met andere inzichten en invalshoeken.

Ik heb de indruk dat er de laatste maanden, behalve bij enkele leden, een verzwakking van de voorbereiding opgetreden is. Zowel het vooraf overdenken als het achteraf herbekijken maken deel uit van de oefening. Er is bij het begin van de bijeenkomst, om de trein op gang te trekken, nog altijd behoefte aan korte, duidelijke, compacte en gefundeerde stellingen. Desnoods over een deel van een deelaspect. De volledige complexiteit in één hap proberen te vatten is niet nodig, niet haalbaar en heeft ook geen zin.

Tot volgende keer , dinsdag 29/5

Max

04-06-2012 om 15:58 geschreven door elcker-ik centrum  

VERSLAG VAN DE DIALOOG OP  23 APRIL 2012

Onderwerp: RELIGIE

Uitgaande van de vraag ‘Hoe gaan we daar in het westen mee om ?’ werden een reeks

duidelijke maar zeer uiteenlopende reacties genoteerd  onder meer :

 -‘Religious shopping’ verwijst naar een ondogmatische zoektocht, die kan leiden tot

   een individuele invulling van het begrip ‘religie’

 -In het westen is sprake van ‘afvalligheid’ met betrekking tot kerk; godsdienst en

   religie. Nochtans blijven velen gericht op een bovennatuurlijke aanwezigheid,

   het ondefinieerbare ‘ietsisme’ Er is dus waarschijnlijk een vorm van twijfel en onzekerheid

   die deze gerichtheid naar IETS kan verklaren.

Reactie daarop :

  -We weten nog niet eens wat zwaartekracht is, hoe kunnen we dan weten wat God is?

 -Een verwijzing naar Immanuel Kant : fictionalisme ,God bestaat niet,maar zelfs Kant

    beseft dat een spontane humanistische ingesteldheid,voor sommigen een zware opgave

    is, niet haalbaar zonder beroep te doen op geloof en religie.

   -Godsdienst is een spiritueel gegeven, het is van een hoger niveau dan de louter menselijke

     overwegingen.

Aansluitend:

  -Godsdienst kan helpen bij de zingeving met betrekking tot de levensvragen.

Daarop volgt de vraag : Is religie dan een privé aangelegenheid?

Reactie:  In ieder geval :Als God en religie worden aangewend tot beheersing van de

   samenleving is het een MISBRUIK

  -Toch is er sprake van een cohesie,  een samenhang, als de functie van het geloof

    gericht is naar onderlinge aanvaarding en samenhorigheid.

Reactie op : Is religie een privé zaak ? :Indien het zo aanvaard werd is er meer kans

   om tot een interculturele samenleving te komen .

-        De katholieken richten zich naar het actief pluralisme

-        In het onderwijs vandaag dient men te reflecteren op religie in algemene zin .

-        Religie kan beschouwd worden als ‘de boodschapper des mensen.

-        Religie is te zeer verbonden aan MACHT.

-        Denk aan keizer Constantijn 325  die zich als aanbidder van de zon bekeert

tot het christendom om zijn positie te versterken, MACHTSMISBRUIK.

Met betrekking tot de oorsprong van het begrip ‘God’ ,wordt er door de deelnemers

verwezen naar soms tegengestelde verklaringen :

     Freud :  God is een illusie, zinsbedrog .

     Aristoteles :God is de ONBEWOGEN BEWEGER, uiteindelijke oorzaak van alle    

             worden :  Teleologie .

             Nietsche : God is dood en wij hebben hem vermoord  :Nihilisme

Opgemerkt : Na een iet of wat denigrerende uitlating van een deelnemer in verband met

 Atheisme, volgt een reactie uit de groep : “dergelijke benadering hoort niet thuis in een

 open dialoog, het is niet de bedoeling in het debat  te ‘winnen’, wel eerder te luisteren,

 te reflecteren, en al of niet te aanvaarden.op een respectvolle wijze.

          -een religieuze benadering van ons bestaan is een vrijblijvende aangelegenheid.

            Vb. Nietsche over’Darwin : Darwin heeft ‘de geest’ vergeten.

Rondvraag : bedoeling is, na de uitgebreide bespreking, de eigen ingesteldheid van de

deelnemers ten overstaan van religie en geloof te laten verwoorden. (een verwijzing

naar de ‘religio meter’ van Ann Provoost)

Resultaat:

Niet materialistisch, niet theistisch                          1

Volledig atheist                                                        5

Geloof in universele energie                                    2

Oerprincipe buiten de materie                                  1

Theisme,belang van God en kerk                             1

Agnost                                                                       3

Conclusie :  Een ruime samenspraak,gevolgd door een spontane ‘outing’zonder spanning

of agressie (wat in vele andere gespreksgroepen niet zo vanzelfsprekend is ) geeft

iedereen een beter begrip van waar en waarom de ‘ander’ voor staat in het kader van geloof en religie.,wat niet altijd zo evident is in de realiteit.

Ps. :Op 10 Mei had een symposium plaats ‘Recht op levensbeschouwing’ waarbij sprekers

       aan bod kwamen zowel uit vrijzinnige als katholieke organisaties,meestal uit het

       onderwijs. Opvallend veel reacties en overwegingen kwamen precies overeen met

       datgene dat tot uiting kwam in onze dialoog. Een pluim voor de filokes.

Verduidelijking van enkele aangehaalde begrippen:

Fictionalisme : filosofische theorie van de ficties, de leer van het ‘alsof’. Een moraal

       zonder God net alsof die nog zou bestaan.(Patrick Loobuyck )

Teleologie : Doelgerichtheid, de mens en de kosmos zijn gericht naar grotere volmaaktheid .

                    Verwijzen naar God als doelgerichtheid? (Aristoteles )

Nihilisme :  De keuze om in ‘niets’ te geloven. Nietsche was de profeet van het nihilisme :

                    Ja tegen het leven, neen tegen God . De ‘wil tot macht’ uitoefenen in plaats

                    van te bidden.

Actief pluralisme: Gaat verder dan onverschilligheid en tolerantie, het is gericht naar

                     ‘interculturaliteit, een voortdurende ‘open’ dialoog in een zoeken naar

                     oplossingen voor de mensheid waar iedereen kan toe bijdragen.

Bronnen : Ludo Abicht; Guido Vanheeswijck; Jurgen Habermas.

 Aanrader: “Tolerantie en actief pluralisme”, Vanheeswijck, Pelckmans 2008

Het atheneum van Antwerpen met directrice Karin Heremans staat volledig in het teken

   van het actief pluralisme.

Aanrader :”De actieve pluralistische school in de practijk”, Karin Heremans in

‘ander geloof’ ,red. Jan De Zutter, Davidsfonds 2005 .

04-06-2012 om 15:55 geschreven door elcker-ik centrum  

Beste Filokes,

Onze vorige samenkomst is pittig maar vrij gedisciplineerd verlopen. Het door elkaar heen roepen is sterk verminderd en het poneren van ongefundeerde uitspraken viel ook best mee. Dat motiveert me om volgende keer een onderwerp aan te vatten dat verre van gemakkelijk zal zijn. De groep heeft gekozen voor ( werktitel ) religie. Veel te breed natuurlijk, maar mits de nodige krijtlijnen valt dat wel te behappen.

Daarom enkele afspraken, waarover gaan we het wel en waarover niet hebben:

Laten we eens proberen te onderzoeken hoe de hedendaagse moderne West-Europese gelovige zijn beeld ervaart van datgene wat het waarneembare al of niet overstijgt. Ligt er iets achter of boven die “gewone” werkelijkheid en zo ja, wat kunnen we daar dan over zeggen? Als we daar iets over zeggen, hoe weten we dat dan?

We hoeven het niet te hebben over specifieke samenlevingsproblemen die er eventueel ontstaan zijn door het nieuwe samenleven van grote groepen moslims en autochtonen. Maar het zou ook nogal flauw zijn te doen alsof er met de instroom van Nieuwe Belgen niets veranderd zou zijn aan het religieuze landschap in onze contreien. Het gaat inderdaad meestal om mensen die zeer divers maar alleszins veel intenser omgaan met hun godsdienst. Laten we niet in de val trappen en een hele middag besteden aan het zeuren over de moslims of hoofddoeken.

Het onderwerp is dus: hoe ziet het geloof en vooral het moderne (autochtone) geloof er in het Westen uit, eerder dan: wat zijn de samenlevingsproblemen die ontstaan uit religieconflicten. Dat laatste kan ook boeiend zijn, maar het zou ons een heel andere richting uitsturen.

Hoe dan ook, het onderwerp zal mij verplichten om nog alerter dan gewoonlijk te letten en te reageren op loze beweringen en onbruikbare definities. Let wel, een loze bewering is geen bewering waar ik het niet me eens ben, maar een bewering die niet gefundeerd wordt.

En laten we vooral werk maken van definities. Dat is niet alleen nodig opdat je gespreksgenoot zou weten wat je bedoelt, maar misschien nog wel meer omdat het vaak aantoont dat datgene wat in je hoofd toch zo evident leek, dat eigenlijk niet blijkt te zijn. Als je het niet kunt uitleggen, dan valt het waarschijnlijk niet uit te leggen. Dat mag een cliché zijn, maar clichés zijn nu eenmaal clichés geworden omdat ze dikwijls waar bleken te zijn.

Op dat aspect van het moeilijk verwoorden moeten we toch iets dieper ingaan. Het is best mogelijk dat woorden tekortschieten om een ervaring van dat Hogere te beschrijven. Ook de atheïst moet zich van poëzie of literatuur bedienen als hij iets over de stilte/liefde/schoonheid enz. te zeggen heeft. Zelfs een wetenschapper kan alleen in wiskundige termen over de allerkleinste deeltjes spreken. Dat is dus niet het probleem.

Wat wel een probleem is, is  dat we aan die puur persoonlijke ervaring die we niet kunnen verwoorden, laat staan kunnen bewijzen, allerlei conclusies verbinden over de stand van de werkelijkheid en vooral hoe die werkelijkheid er dan zou moeten uitzien.

Als je dus zegt: ik ervaar een aanwezigheid van iets dat ik al of niet God noem en dat heeft mij doen inzien dat X of Y. Dan zeg ik prima, daar heb ik niets op af te dingen. Maar als je vervolgens zegt: vermits dat X en Y geldt, moet er in de maatschappij Z gebeuren. Dan ben ik niet meer akkoord natuurlijk.

Want is het wel waar dat X en Y geldt?  Als bewijs van X of Y heb je alleen je particuliere ervaring, die ingeving die niet te controleren valt.

Soms zal het overkomen alsof ik me niet neutraal opstel. Toch is het zo dat ik de normale vragen stel van zodra  iemand iets beweert dat niet hard gemaakt wordt. Net zoals ik dat met eender welk onderwerp zou doen. Voorbeeld: Iemand stelt: Christus heeft gezegd ABC. Dan kan ik niet anders dan vragen hoe we dat weten. De aller, aller vroegste letter over Christus werd decennia na zijn overlijden op papier gezet. Er bestaat geen enkel geschreven verslag van een ooggetuige. Werkelijk alles is minstens uit tweede en derde hand maar meestal uit Nde hand. De evangeliën spreken elkaar tegen en dateren van eeuwen na zijn overlijden. Alle teksten werden geschreven door zijn volgelingen in de strijd tegen de vervolgers en kunnen dus moeilijk objectieve verslagen genoemd worden enz enz…

Dit lijken de opmerkingen van een tegenstander, maar, geef toe, ze zouden perfect normaal gevonden worden moest het over een ander onderwerp gaan.

Hoe dan ook, sorry I got carried away, terug naar onze definities.

We hebben het al vaker meegemaakt, nu tijdens ons laatste gesprek ook trouwens. Vage of ontbrekende definities maken het gesprek minstens onduidelijk en vaak zondermeer onbegrijpelijk.

Als iemand zegt, ik geloof niet in God, noch in een hiernamaals of Bijbelse wonderen. Christus is geen god maar een gewone man. Ik bid niet en ik ga niet naar de Kerk. Maar ik ben wél een christen. Prima, maar dan hebben we daar graag een KORT woordje uitleg bij.

( Over dat kort, toch nog iets meer uitleg. Ik hamer daar niet op om jullie te pesten of om het nodeloos moeilijk te maken, maar doe de oefening eens voor jezelf. Overdenk iets dat je wenst te vertellen, schrijf het op en onderzoek dan eens of je de essentie niet korter, kernachtiger kunt verwoorden. Je zult jezelf een dienst bewezen hebben want je zult meer inzicht in je eigen gedachten verworven hebben.)

Als iemand zegt: spiritualiteit staat toch hoger dan alle gewone geloof. Dat vernemen we graag wat je met spiritualiteit bedoelt.

Hier al vast mijn werkdefinities: ( Dit zijn niet de absolute door iedereen aanvaarde definities maar ze dienen tot houvast.)

Ø  Theïsme: geloof in één persoonlijke god die aanspreekbaar is en zich geopenbaard heeft.

Ø  Deïsme: Geloof in een God die alles geschapen heeft, maar verwerpen geopenbaarde dogma’s

Ø  Atheïsme: Is niet het geloof in niets, maar de overtuiging dat er geen god of goden bestaan. De atheïst is er zich van bewust dat het niet bestaan onmogelijk te bewijzen valt, maar het gaat volgens hem om een extreme vorm van onwaarschijnlijkheid.

Ø  Materialisme: al het zijnde bestaat uit materie of wordt er door veroorzaakt. Alle niet materiële fenomenen zijn terug te voeren op fysische oorzaken. Bv denken is niet materieel, maar resulteert uit acties van de materie in onze hersenen.

Ø  Agnosticisme: Over het al of niet bestaan van god kunnen we niets weten. !! Is niet hetzelfde al: weten we niets.

Ø  Animisme: voorwerpen ( rivieren/ bomen ) zijn bezield

Ø  Polytheïsme: meerdere goden ( Grieken/Romeinen )

Ø  Pantheïsme: God doordringt al het zijnde Het goddelijke en de wereld zijn één.

Ø  Ietsisme: Ik geloof niet in God, maar er moet toch Iets zijn.

Ø  Positivisme: positivus= het gegevene  Nadruk op het feitelijke, het concrete.

Ø  Humanisme: Stelt de mens en niet god centraal

Ø  Apofatisch: over God spreken door te zeggen wat Hij niet is.

Ø  Fictionalisme: God bestaat niet, maar we moeten leven alsof Hij wel bestaat

Ø  Beleving without belonging: Ik geloof in God, maar verbind me aan geen enkele kerk

Ø  Belonging without beleving: ik geloof niet in god, maar hoor wel bij een kerkelijke gemeenschap

Ø  Sociale gelovigen: Staan niet stil bij hun geloof maar gaan voor feestelijke of scharniermomenten wel naar de kerk ( huwelijk, geboorte, communie, begrafenis)

Ø  Transcendentie: datgene wat de waarneembare werkelijkheid overstijgt

Ø  Metafysica: filosofie van het wezen van de werkelijkheid

Ø  Mystiek: intuïtieve eenwording met de diepste realiteit

Ø  Spiritualiteit: houding gericht op ervaringen die onze relatie met de diepste realiteit belichamen.

Ø  Secularisatie: afnemen van de invloed van de religie op de maatschappij. Verwereldlijking. In zake godsdiensten neemt de overheid een volstrekte neutraliteit waar.

Veel werk dus tegen volgende keer. Maar dat maakt het de moeite waard natuurlijk.

04-06-2012 om 15:52 geschreven door elcker-ik centrum  

Beste Filokes,

Voor volgende week dinsdag 27/3 hadden we als onderwerp gekozen “ coma “ . Dat is zowel  iets uit de actualiteit als iets dat diverse EN persoonlijke invalshoeken mogelijk maakt.

Ik heb dit en dat meegemaakt en ik heb dat zus en zo ervaren. Daarom vraag ik me af of anderen dat ook zo voelen. Ik ben daar als volgt mee omgegaan. Hoe zien anderen dat?  Voorbeeld van een persoonlijke ervaring die een gesprek kan openen. Prima als het compact gebeurt.

Ons standpunt tegenover coma moet zus of zo zijn want ik heb dit of dat meegemaakt.= Onbruikbaar als argumentatie.

Laten we ook weinig tijd verliezen met welles-nietes over wat coma nu eigenlijk is. De persberichtgeving ivm de Nederlandse prins Friso heeft alleszins duidelijk gemaakt dat er niet zoiets is als 1 soort coma.

 Er bestaat blijkbaar een waaier van mogelijkheden en gradaties waar wij als leken ( ik ga er van uit dat er geen gespecialiseerde dokters in onze groep zitten )  weinig zinvol kunnen over praten.

Dat neemt niet weg dat er heel wat invalshoeken overblijven om er ook als leek iets over te zeggen. Het is immers niet uitgesloten dat ieder van ons ooit op een of andere manier betrokken partij wordt.

Laten we daarom afspreken dat,  bij alle vormen van coma waar ook maar een beetje kans bestaat op een gezonde recuperatie, het onderste uit de medische kast moet gehaald worden om te redden wat er te redden valt. Het wordt filosofisch interessant als we ons gaan afvragen hoe groot of hoe klein dat beetje kans moet zijn. En wie dat dan moet bepalen? De arts, de familie, de patiënt, de wetgever of mijnheer pastoor? En wat als de patiënt het niet meer kan zeggen? En wat als hij/zij het vooraf gezegd heeft? Waarschijnlijk zal het vooral draaien rond die soorten coma waar weinig of geen hoop meer overblijft. Of nog erger, het locked-in syndroom.

Coma is volgens mij een uitstekend onderwerp om ons als amateurfilosofen te oefenen in het zo nodige onderscheid tussen een persoonlijke mening ( waar niets mis mee is) en een feitelijke vaststelling. Tussen een illustratief voorbeeld en een als argument vermomde anekdote .

Tot dinsdag

Max

04-06-2012 om 15:48 geschreven door elcker-ik centrum  

25-05-2012 om 23:35 geschreven door elcker-ik centrum  

22-05-2012 om 16:13 geschreven door elcker-ik centrum